VÜCUT SIVILARI- REPLASMAN

VÜCUT SIVILARI- REPLASMAN

VÜCUT SIVILARI VE REPLASMAN SIVILARI

KURAL : VÜCUT SIVILARI SADECE KOMŞU KOMPARTMAN İLE SIVI 1.

ALIŞVERİŞİ YAPABİLİR…

KURAL: SERBEST SIVI KOMŞU KOMPARTMAN İLE İZOTONİK OLANA 2.

DEK HAREKET EDER.

KURAL : BAŞKA KURAL YOK..

3.

ERKEKLERİN %60 I SUDUR: 70 KG BİR ERKEK İÇİN BU 42 LT EDER.

KADINLARIN %55 İ SUDUR : 70 KG BİR KADIN İÇİN BU 38 LT EDER

YAZIDAKİ HESAPLAR 70 KİLOLUK BİR ERKEK HASTA GÖZ ÖNÜNE ALINARAK YAPILMIŞTIR.

İNRASELLÜLER KOMPARTMAN

Vücut sıvılarının en büyük kısmı hücre içerisinde intrasellüler

kompartmanda yer alır.

İntrasellüler kompartman sıvı alışverişini insterstisyel kompartman ile yapar.

İntrasellüler kompartman K+ dan zengin Na+ dan fakirdir.

Ekstrasellüler kompartman ile arsındaki farkı insüline bağlı Na-K ATPaz ile içeri K pompalayarak korur.

İNSTERSTİSYEL KOMPARTMAN

Hücrelerin içerisinde yüzdükleri sıvıdır ve eklem aralıkları, peritoni plevral saha gibi ekstraesllüler alanları dolduran sıvıdır.

Sıvı alışverişini hem intrrasellüler kompartman hemde iv kompartman ile yapar.

Na+ dan zengin ( 135 1445 mmol/lt) ve K + dan fakirdir ( 3,5 – 5 mmol/Lt) bu elektrolit dengesi İV sıvılar ile aynıdır.

İnsterstisyel sıvılar IV sıvılardan daha az protein içerir. Bu sayede sıvılar IV alanda kalır.

İnflamasyon gibi kapiier permeabilitenin arttığı durumlarda protein instertisyel sahaya kaçar beraberinde sıvı da kaçar ödem olur.

İNTRAVASKÜLER KOMPARTMAN

İntravasküler kompartman en az sıvı miktarı içeren alandır, 70 kiloluk bir erkek için 3 lt.

Eritrositler içierisinde de 2lt sıvı bulunur toplam 5 lt kan eder.

İntravasküler kompartman sıvı alışverişini insterstisyel kompartman ile yada dış ortam ile yapar.

Vücuttan en büyük sıvı kayıplarının ve sıvı alımının yapıldığı kompartman da intravasküler kompartmandır:

Gastro intestinal sistem kanamaları, Pulmoner hemorajiler,

Hemorajiler,

İV sıvı replasmanları vs.

İntravasküler kompartmanda Na+ yüksek ( 135- 145 mmol / lt) , potasyum K+ düşük (3,5 – 5 mmol/lt) dür. Bu değerler insterstisyel kompartman ile aynıdır.

İntravsküler kompartman eritrositler, trombositler ve diğer kan hücreleri ile birlikte yüksek oranda protein içerir.

REPLASMAN SIVILARI

I- HİDROLİZE JELATİN SOLÜSYONLARI: Hematin, gelofusin gibi jelatinlerin izotonik serum fizyolojik içerisindeki solüsyonlarıdır.

Jelatin büyük protein makromolekülleridir, sıvıyı intravasküler alanda tutar, insterstiyel sahaya kaçmasına engel olur. İçerisine başka elektrolitler de katılbilir. İntravenöz Kompartmanı genişletmek, takviye etmek amacıyla verilir ( kan miktarını arttırmak damar yatağını doldurmak). Protein metabolize edildikçe yada atıldıkça kan ile ekivalan olur.

II- %0.9 NaCl SOLÜSYONU: İzotonik sodyum klorür yada Serum Fizyolojik olarak da bilinir. Litrede 150 mmol NaCl içeren solüsyondur. Ekstra sellüler kompartmana yayılır. Hücre içerisinde Na dışarı enerji ile atıldığından intrasellüler kompartmana geçmez.

BİR HASTAYA 2 LT İSOTONİK %0.9 NaCl VERİLİRSE NE OLUR

İNTRASELLÜLER KOMPARTMAN DEĞİŞMEZ. EKSTRASELLÜLER KOMPARTMANDA İNTRAVASKÜLER VE İNSTERSTİSYEL KOMPARTMAN SIVIYI EŞİT OLARAK PAYLAŞIR.

III- %5 GLUKOZ SOLÜSYONU: Plazma ile izotoniktir. Tüm vücut sıvılarına yayılır. Glikoz metabolize edilir geriye su kalır ve tüm komponetlere dağılır. Kısa süreliğine damar içerisinde kalır, glükozun metabolizması sonucu geriye sadece su kalır. Vücuda su eklenmesi anlamını taşır.

IV- %1.26 Na BİKARBONAT: izotonik sodyum bikarbonat solüsyonu. %1.26 NaOH3-. Plazma ile izotoniktir. Damar içerisinde %0.9 NaCl gibi davranır fakat Klor yerine Bikarbonat anyonu HCO3- taşır. Alkali kayıpların yerine konmasında, metabolik asidoz tedavisinde yada hiperkalemi tedavisinde k u l l a n ı l ı r .

V- %4.5 ALBÜMİN SOLÜSYONU: Human albümin de denir. %0.9 NaCl içerisinde albümin içeren solüsyondur. Kan komponentinin genişletilmesi amacıyla kullanılır ( intravenöz alanın doldurulmasında kullanılır). İnsterstisyel sahaya geçişi azdır.

Albümin sıvıyı damar yatağında tutar. Kan ürünüdür.

VI- KAN NAKLİ: Kan genellikle Eritrosit süspansiyonu olarak kullanılır nadiren tam kan verilir. Bir paket RBC 350 cc dir.

İntravenöz alanda kalır diğer kompartmanlara dağılmaz.

SIVI KAYIPLARI

İDRAR: 1,5 – 2,5 LT / gün idrar yaparız.

İNSENSİBLE : görünmez kayıplar solunum, ter ve diğer yollarla 500 ml / gün kaybediyoruz.

GASTRO İNTESTİNAL KAYIPLAR: önemsiz kayıplardır ancak ishal kusma ileostomi kayıpları gibi ciddi boyutlar alabilir. Kusma ile aşırı CL- , ishal ile aşırı Na ve K + kaybı olabilir.

DİĞER: Sıvı kayıpları plevral, peritoneal drenlerden ekstrasellüler kayıplar şeklinde de olabilir. Ekstrasellüler kayıplarda elektrolit dengesi insterstisyel ve

intravasküler alanlarda benzerdir ancak protein oranı farklıdır.

SIVI ALIMI:

Vücuda sıvı alımı yiyecek içecekler ile olur, oral alımın mümkün olmadığı durumlarda iv sıvı takviyesi yapılır.

SIVI ELEKTROLİT GEREKSİNİMİ: bariz bir kayıp yoksa günlük ihtiyaçlar şu şekildedir:

Na+: 100 – 150 mmol/gün ( 1-2 mmol / kg/ gün) K+: 30 – 60 mmol /gün ( 0,5 – 1 mmol/kg/ gün) SIVI: 1,5 – 2 lt/ gün

VÜCUT SIVILARI AZLIĞI FAZLALIĞI BULGULARI

Sıvı kayıpları ve sıvı fazlalığı bulguları çok silik olabilir. Değişim yavaş ise yüklü miktarlardaki kayıp yada fazlalık olmadan hastanın şikayeti olmaz. Aşağıdaki belirti ve bulguların hemen hepsi ekstrasellüler kompartmanda yaşanan kayıp ve fazlalığa bağlı olarak ortaya çıkar.

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) :

Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak artar.

Albümin:

Artmış albümin dehidratasyon da, azalmış albümin ise karaciğer hastalıklarında, nefrotik sendromda, kalp yetmezliğinde, açlık ve yetersiz beslenmede, barsak emilim bozukluklarında, lösemide olur.

Alkali Fosfataz (ALP):

Yüksek alkali fosfataz ergenlikte hızlı kemik gelişimi dönemlerinde, kemik hastalıklarında, kırıklarda, karaciğer ve kemik tümörlerinde, lösemide görülür.

Aspartat Transaminaz ( AST=SGOT):

Yüksekliği alkolizm, siroz, hepatit, ilaca bağlı, safra yolu hastalıklarında görülür. Azalmış AST üremide, B6 eksikliğinde ve ilaca bağlı olarak görülür.

Direk Bilirübin:

Artmış direk bilirübin hepatit, siroz, neoplazm, safra yolu hastalıkları ve yeni doğan sarılığında görülür.

Total Bilirübin:

Karaciğer hastalıkları (hepatit, siroz, neoplazm), alkolizm, hemolitik hastalıklar, safra yolu hastalıkları ( taş, tıkanma, tümör) yeni doğan sarılığı ve anoreksi de görülür.

Kalsiyum:

Artmış kalsiyum hiperparatiroidizm de, akciğer ve meme kanserinde, kemik resorbsiyonu nun arttığı durumlarda görülür.

Azalmış kalsiyum beslenme bozukluklarında, barsak emilim bozukluklarında, Vit D eksikliğinde görülür.

Karbon Dioksit:

Artmış karbon dioksit Respiratuvar asidoz ve/ veya metabolik alkalozda, azalmış karbon dioksit respiratuvar alkaloz ve / veya metabolik asidoz da görülür.

Klor ( Cl):

Artmış klor miktarı dehidratasyonda, metabolik asidozda, azalmış klor miktarı ise aşırı hidrasyonda respiratuvar asidoz ve metabolik alkaloz da görülür.

Total kolesterol:

Artmış total kolesterol, beslenme bozukluğu, hipotiroidizm de görülür. Azalmış total kolesterol beslenme bozukluğu, emilim bozukluğu ve hematolojik hastalıklarda görülür.

Kreatinin:

Artmış kreatinin renal hastalıklarda, böbrek yetmezliğinde, Glomerüler filtrasyonun düştüğü durumlarda artar, düşük kreatinin ise kas kitlesinin azaldığı durumlarda, karaciğer

hastalıklarının ileri dönemlerinde görülür.

Ferritin:

Artmış ferritin hemokromatoz, hematolojik hastalıklar, akut karaciğer hastalıkları, lenfoma ve hepatosellüler karsinomada görülür. Düşük ferritin ise demir eksikliğinde görülür.

Gama Glutamik transferaz ( GGT):

GGT safra yolu tıkanmalarında, siroz da, hepatitlerde, karaciğer ve pankreas kanserlerinde ve alkolizm de artar.

Glikoz:

Kan şekeri diyabet de yüksek, insülinoma da düşük seyreder.

High Density Lipoprotein ( HDL):

Artmış HDL östrojen yüksekliğinde, Doğum kontrol hapları kullanımı sırasıdna, ilaçlara bağlı olarak yüksek seyreder, obezite de, diyabette ve üremi de düşük seyreder.

Demir ( Fe):

Yüksek demir hemakromatoz da, hemolitik anemide, akut karaciğer hastalıklarında yüksek görülür. Düşük demir ise demir eksikliği anemisinde görülür.

Laktat Dehidrojenaz (LDH):

Neoplazm larda, hematolojik hastalıklarda, miyokard, pulmoner ve renal infarktüslerde, infeksiyöz mononükleozisde LDH yükselir.

Low Density Lipoprotein (LDL):

Yüksek LDL ateroskleroz ve koroner kalp hastalıklarında yüksek bulunur.

Magnezyum (Mg):

Yüksek Mg böbrek yetmezliği ve solunum yetmezliğinde, düşük Mg epilepsi ataklarında, tetani de, kardiak aritmilerde, Ca ve K düşüklüğünde görülür.

Fosfor ( fosfat) :

Böbrek taşlarına, böbrek yetmezliğinde, akromegalide, hipoparatiroidizm de, kemik metastazlarında yüksek görülür.

Osteomalazi de, hiperparatiroidide düşük bulunur.

Potasyum (K):

Yüksek potasyum travma ve ezilmelerde, Addison hastalığında, asidoz da, böbrek hastalıklarında yüksek bulunur. Primer aldosteronizm de metabolik alkaloz da, Cushing sendromunda, renal tübüler hastalıklarda ise düşer.

Total Protein:

Dehidratasyonda total protein yüksek bulunur, beslenme bozukluğu, emilim bozuklukları ve ödem de düşük bulunur.

Sodyum (Na):

Yüksek Na dehidratasyonda, Cushing sendromunda, aldosteronizm de görülür. Düşük Na ise addison hastalığı, over hidrasyon, hipopituitarizm ve karaciğer hastalıklarında görülür.

Total Demir Bağlama Kapasitesi (TDBK):

Artmış TDBK demir eksikliğinde. Azalmış TDBK hemokromatoz

da görülür.

Trigliserid:

Artmış trigliserid aterosklerotik hastalıklarda, koroner arter hastalıklarında, aşırı karbonhidrat alımında, obezite ve pankreatitte görülür.

Üre:

Artmış üre kronik böbrek hastalıklarında, akut böbrek yetmezliğinde, ketoasidoz da, dehidratasyonda ve GİS kanamalarda görülür. Düşük üre ise gebeliğin son dönemlerinde, protein alımının azaldığı durumlarda, aşırı hidrasyonda, SIADH ve karaciğer yetmezliğinde görülür.

Ürik Asit:

GUT hastalığında, böbrek taşında, metabolik hastalıklarda, diüretik kullanımında, dissemine neoplazm larda, alkol alımında, böbrek yetmezliğinde hipertansiyonda artar.

VÜCUT SIVILARI

VÜCUT SIVILARI

SODYUM ( Na+)

Na+;

Sodyum klor ile birlikte serumun en önemli mineralidir. Hücrelerin içinde yaşayabilecekleri ortamı sağlarlar. Hücre içinde az bulunur. Gıdayla alınır, idrar, ter ve dışkıyla atılır. Böbrekten büyük oranda süzülür ve geri emilir, az bir kısmı atılır.

Sodyum İçin Normal Değerler:

Sodyum normalde 137-145 mmol/L arasında olmalıdır.

Sodyum Testi ne için yapılır?

Sodyum dengesi bizi hayatta tutar. Böbrek hastalıkları, diyabet, karaciğer hastalıkları ve tansiyon için diüretik gibi ilaçların kullanımında sodyum ve elektrolit dengesi kolayca bozulur, bu nedenle bu hastaların izlenmesinde sodyum miktarına sıklıkla bakılır.

Sodyum Miktarını Arttıran Sebepler

Aşırı tuz almak, Böbrek hastalıkları, Aşırı su kaybetmek,

Böbrek üsü bezi hastalıkları, Şekersiz diyabet,

Şeker hastalığı, İdrar söktürücüler.

Sodyum Miktarını Azaltan Sebepler

Böbrek hastalıkları,

Böbrek üstü bezi hastalıkları, İdrar söktürücüler,

İlaçlar,

Aşırı terleme,

İshal gibi hastalıkların izlenmesinde Sodyum değeri önemlidir.

POTASYUM

K+;

Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır.

Potasyum için normal Değerler:

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/L arasındadır.

Potasyumu Arttıran Sebepler

Gıdayla fazla potasyum alımı, Serumla fazla potasyum verilmesi,

Hücrelerin parçalanması sonucu hücre içindeki potasyumun dışarı çıkması:

Yanıklar,

Kas ezilmeleri ve kas iltihapları, Ağır sistemik enfeksiyonlar , sepsis, Agır travmalar ezilme – çarpmalar, Lenfoma lösemi tedavisi

Potasyumun atılımının azalması:

Böbrek yetmezliği, Ağır ani su kayıpları, Şeker koması,

Potasyumu Azaltan Sebepler

Beslenme bozukluğu – açlık, Alkolizm,

Şeker koması tedavisi sırasında, Anabolik hormon tedavisi,

İdrarda fazla potasyum atılması, Böbreküstü bezi hastalıkları, Hormonal tedaviler,

İlaçlar,

İshal, kusma, Aşırı terleme