TC
Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Miras Hukuku
Bütünleme Sınavı 16.6.2016
SINAV SÜRESİ 90 DAKİKADIR. CEVAPLAR OKUNAKLI, KISA VE GEREKÇELİ OLACAKTIR. EK CEVAP KAĞIDI VERİLMEYECEKTİR. TÜKENMEZ KALEM KULLANILACAKTIR. BAŞARILAR DİLERİM…Yard. Doç. Dr. Sevgi Kayak
M, öldüğünde geride eşi E’yi; oğlu Ç1 ile Ç1’in T1 ve T2 adındaki kızlarını; oğlu Ç2’yi;
kendisinden önce ölmüş kızı Ç3’ün T3 ve T4 adındaki kızlarını bırakmıştır.
M, ölümünden bir yıl önce düzenlediği el yazılı vasiyetnamesinde;
T1’e 40 000 TL değerindeki arsasını; eşi E’ye 180 000 TL değerindeki villasını; kuzeni K’ya 10 000 TL değerindeki bir tabloyu bıraktığını yazmıştır. M, ayrıca T2’ye, 10 000 TL değerindeki kitaplığını, “T2’nin her sene bu kitaplığa iki yeni kitap kazandırması” kaydıyla bıraktığını bildirmiştir. M, vasiyetnamesinde ayrıca, oğlu Ç2’nin uyuşturucu kullandığını, çok sevdiği gelinini dövdüğünü ve bir keresinde kendi kasasından da gizlice para çaldığını belirterek, “benim Ç2 adında bir oğlum yoktur, mirasımdan da tek kuruş alamaz” diye yazmıştır.
M, sağlığındayken, 2015 Haziranında oğlu Ç1’e, kendisine iş kurması için 90 000 TL nakit para vermiş ve bunun miras payına mahsuben yapıldığını da özellikle belirtmiştir. 2015 Mayısında, acil nakde ihtiyacı olduğunu söyleyen oğlu Ç2’ye 10 000 TL vermiştir. 2015 Nisanında, manevi kızım dediği Y’ye 110 000 TL değerinde kıymetli takı ve mücevherat bırakmıştır.
M, öldüğünde fiili tereke toplamı 270 000 TL’dır. Ç1, M’nin ölümünden üç gün sonra mirası reddetmiştir. M’nin, ölmeden bir hafta önce vasiyetnamesini T3’e emanet ettiği, fakat T3’ün bu vasiyetnameyi gizleyerek yetkili makamlara teslim etmekten kaçındığı saptanmıştır.
Vasiyetname, T4 tarafından T3’ün eşyaları arasında M’nin ölümünden ancak iki ay sonra, tesadüfen bulunmuş ve sulh hakimine teslim edilmiştir.
M, ölmeden iki ay önce düzenlediği yemekli bir aile toplantısında, oğlu Ç2 ile barışmış ve gözyaşları içinde, oğlu Ç2’nin arkadaş kurbanı olduğunu söyleyerek, onu affettiğini beyan etmiştir.
Sorular
1- M’nin ölümünde, ona kimlerin mirasçı olduğunu ve miras paylarını belirleyiniz. (15 P) 2- M’nin tasarruf nisabını hesaplayınız ve M’nin yaptığı kazandırmaların tasarruf nisabını
aşıp aşmadığını, eğer aşıyorsa bu aşmanın ne miktar ve nasıl giderileceğini belirleyiniz.
(25 P) Lütfen metnin tamamını okuduktan sonra hesaplamaları yapınız.
(1. ve 2. soruların cevaplarını size ayrıca dağıtılan cevap kağıdına yazınız).
3- M’nin, vasiyetnamesinde torunu T2’ye kitaplığı vasiyet ederken belirttiği “bu kitaplığa her sene iki yeni kitap kazandırması” kaydı hukuken ne anlama gelir?
Geçerli midir? T2 bu kaydın gereğini yerine getirmeyecek olursa nasıl bir hukuki sonuç doğar?
Bu kayıt, mükellefiyet anlamına gelir, mükellefiyetli bir ölüme bağlı tasarruf yapılmıştır. Mükellefiyet, ölüme bağlı tasarruflarda veya sağlararası bağışlamada, lehine kazandırmada bulunan kimseye bir edimi yerine getirme yükümlülüğünün yüklenmesi anlamına gelir. Kazandırmayı alan kimsenin bu edimi yerine getirmesi gerekir, eğer yerine getirmezse bu edimi ifa etmesi için bir ifa davası açılarak ifaya zorlanır.
4- T3’ün, M’nin vasiyetnamesini gizleyerek yetkili makamlara teslim etmemesi ne anlama gelir? Hukuki sonucu nedir? Açıklayınız.
Bu mirastan yoksunluk sebebidir. MK m. 578 uyarınca mirasbırakanı öldürmek veya öldürmeye teşebbüs etmek ya da ölüme bağlı tasarruf özgürlüğünü sınırlandırmak veya ortadan kaldırmak yoksunluk sebebi olarak kabul edilmiştir.
Burada T3, mirasbırakanın vasiyetnamesini gizleyerek onun ölüme bağlı tasarruf özgürlüğüne müdahalede bulunmuştur. Her ne kadar madde metninde ölüme bağlı tasarrufun gizlenmesinden bahsedilmese de, MK m. 578/4’de yer alan,
“mirasbırakanın artık yeniden yapamayacağı bir zamanda ve durumda ölüme bağlı tasarrufunu ortadan kaldıranlar veya bozanlar” hükmünün geniş olarak yorumlanması ve bunun içine ölüme bağlı tasarrufu gizleyenlerin de girmesi gerektiği kabul edilmektedir. Bu nedenle T3 mirastan yoksun kalmıştır. Mirastan yoksunluk, kanun gereği kendiliğinden gerçekleşir. Mirastan yoksun kalan mirasçı mirasçılık sıfatını tamamen yitirdiği için saklı payını dahi alamaz. Yoksunluk, geçmişe etkili olduğundan, zira kanun gereği kendiliğinden gerçekleştiğinden, hakkında yoksunluk sebebi bulunan kimse, mirasın açıldığı günden itibaren mirasçılık sıfatını kaybeder. Yoksun kalan kimseye düşen pay, diğer mirasçıların paylarına ekleneceğinden, yoksun kalan kimse sanki mirasbırakandan önce ölmüş gibi hareket edilerek miras payları hesaplanır.
5- Ölümünden iki ay önce düzenlenen yemekli toplantıda M’nin, oğlu Ç2’yi affettiğini söylemesi hukuken ne anlama gelir? Hukuki etkisi nedir?
Açıklayınız.
Bu beyan mirasbırakan tarafından Ç2’nin affedildiği anlamına gelir. Zira Ç2, mirasbırakan tarafından vasiyetnamede mirasçılıktan çıkarılmıştır. Mirasçılıktan çıkarma (ıskat), kanunda öngörülen sebeplerin gerçekleşmesi halinde mirasbırakanın tek taraflı iradesiyle saklı paylı mirasçısını mirasından uzaklaştırması anlamına gelir. MK m. 510’da öngörülen sebepler; saklı paylı mirasçının mirasbırakana veya yakınlarına karşı ağır cezayı gerektiren bir suç işlemesi veya mirasbırakana ya da onun ailesi üyelerinden birine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerinden birini önemli ölçüde ihlal etmesidir, söz
konusu hallerde mirasçı mirasçılıktan çıkarılabilir. Mirasçılıktan çıkarma vasiyetname yoluyla ve çıkarma sebebini açıkça belirtmek suretiyle yapıldığında geçerli olur. Olayda Ç2 bu sebeplerle haklı olarak mirasçılıktan çıkarılmıştır.
M’nin Ç2’yi affetmesinin çıkarmaya bir etkisinin olup olmayacağı doktrinde tartışmalıdır. Bir görüş, yoksunlukta olduğu gibi affın da çıkarmanın sonuçlarını ortadan kaldırması gerektiğini kabul eder. Diğer görüş ise, af bir duygu açıklaması olduğundan, şekle bağlı olarak ölüme bağlı tasarruf yoluyla yapılan bir çıkarma işlemini ortadan kaldıramayacağını, bunun için ayrıca bir geri alma işleminin yapılması gerektiğini savunur. Mirasbırakanın affı, mirasçılıktan çıkarma işleminin geri alındığı anlamına gelmez; çıkarma işlemini geri aldığını mirasbırakanın vasiyetnamesinde bildirmesi gerekir, aksi halde sadece bir duygu açıklamasından ibaret olan affa ıskatı ortadan kaldırıcı bir sonuç bağlanamaz. Buna karşılık üçüncü bir görüş, ortalama çözüm benimseyerek, af açıklamasının tek başına ıskatı ortadan kaldırmayacağı, fakat mirasçılıktan çıkarılan mirasçıya, çıkarmaya itiraz etme hakkı vereceğini kabul eder. Buna göre çıkarılan kimse, sadece af açıklaması ile mirasçılık sıfatını yeniden kazanamaz, fakat ıskatın haksız olduğu konusunda bir itirazda bulunma hakkı kazanır.
