AY GÖREVLERİ GEÇMİŞİ

(1)

AY GÖREVLERİ GEÇMİŞİ

ABD öncülüğündeki Batı bloğu ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) öncülüğündeki Doğu bloğu arasındaki soğuk savaş boyunca en büyük rekabet alanlarından biri

“uzay” olmuştur.

 4 Ekim 1957, Sputnik 1 yapay uydusu Sovyetler Birliği tarafından dünya yörüngesine gönderilmiştir.¹ 22 gün boyunca yörüngede kalarak dünyaya radyo sinyalleri göndermiştir. Daha sonra 4 Ocak 1958’de atmosfere giriş yapmış ve yanarak yok olmuştur.

 Yıl 1958, Explorer 1 adlı uydu ABD tarafından dünya yörüngesine gönderilmiştir.²

 Yıl 1959, Luna 2 uzay mekiği Sovyetler Birliği tarafından Ay’a fırlatılmıştır.

 12 Nisan 1961, Vostok 1 uzay mekiği Sovyetler Birliği tarafından dünyanın yörüngesine gönderilmiştir. Bu mekikte yer alan Yuri Gagarin³, dünyanın yörüngesinde 108 dk. kalarak 327 km. yüksekliğe ulaşmıştır.

 20 Şubat 1962, Jhon Glenn⁴ 4 saat 56 dk. süreyle dünyanın etrafında 3 tur atmıştır.

 16 Haziran 1963, Vostok 6 uzay mekiği Ruslar tarafından uzaya gönderilmiştir. Mekikte bulunan Valentina Tereshkova⁵ 48 tur atmıştır.

1Bu olay insanlığın uzay ile macerasını başlatan en önemli olay olarak kabul edilmektedir.

2ABD’nin uzay yarışındaki ilk hamlesidir.

3Yuri Gagarin, uzaya çıkan ilk insandır.

4Jhon Glenn, uzaya çıkan ilk Amerikalı’dır.

5Valentina Tereshkova, uzaya çıkan ilk kadındır.

(2)

 Yıl 1969, Apollo 11 Ay’ın yörüngesine girmesiyle inişini gerçekleştirmiştir.⁶

Apollo 1 Görevleri

Ocak 1967 uzay yarışı sırasında bir testte büyük bir patlama sonucu başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

Hiç gerçekleşmemiştir.

Ay’dan dönüş simüle edilmiştir.

İnsanlı uzay yolculuğu için test uçuşu yapmıştır.

Dünya yörüngesinde test uçuşu yapmıştır.

Mürettebat performansı ile Komuta ve Hizmet Modülünü (CSM) göstermiştir.

Mürettebatlı bir görev sırasında görev destek tesislerinin performansını göstermiş ve Apollo buluşma kabiliyetini göstermiştir. Ayrıca uzaydan camlı TV yayınları da yapılmıştır.⁷

6Erkin Öncan Sputnik Türkiye, “İnsanlığın uzay macerası, 61 yıl önce ‘Sputnik-1’ ile başladı”, erişim 20 Eylül 2020, https://tr.sputniknews.com/bilim/201810031035495622-insanligin-uzay-macerasi-61yil-once-sputnik1-ile-basladi/.

7 Cheryl L. Mansfield, “Apollo 7”, NASA (Brian Dunbar, 09 Ocak 2018), http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/missions/apollo7.html.

(3)

21 Aralık 1968’de fırlatılmıştır. Uzay aracı, kalkıştan 69 saat 8 dk. Sonra eliptik bir ay yörüngesine yerleştirilmiştir. Uzay aracı, 168.5’e 60 deniz mili iki eliptik yörüngeyi Ekvator’a 12 derecelik bir eğimle uçtuktan sonra, 59.7’ye 60.7 deniz mili kadar neredeyse dairesel bir yörüngeye yerleştirilmiştir. 27 Aralık sabahı neredeyse kusursuz bir görev tamamlanmıştır.

Bu görevin birincil amacı, operasyonel deneyim kazanmak ve Apollo sistemini test ederek insanları Ay’a indirme hedefine doğru daha da ilerlemektir.⁸

Yönetim ve hizmet modülü uzayda bir takla atarak Ay iniş modülünün üst kısmında kenetlenmiş ve daha sonra hizmet modülünün roketi ateşlenerek yolculuğa devam edilmiştir.

Bu sayede Ay’a iniş yapıldığında düzgün bir şekilde ay iniş aracı serbest bırakılabilmiştir.

Apollo 9, Ay’a iniş için tasarlanan modül, araçların denemelerini yapmış ve 11 saat boyunca yörüngede kalmıştır.⁹

Apollo 11’in başarılı bir iniş gerçekleştirebilmesi için test uçuşu gerçekleştirmiştir. Ay’ın yüzeyine 15 km mesafeye kadar ilerlemiş ancak iniş yapmamıştır.¹⁰

Yıl 1969, Apollo 11 Ay’ın yörüngesine girmesiyle inişini gerçekleştirmiştir.¹¹

8 “Apollo 8 (AS-503) | Ulusal Hava ve Uzay Müzesi”, erişim 21 Eylül 2020, https://airandspace.si.edu/explore- and-learn/topics/apollo/apollo-program/orbital-missions/apollo8.cfm.

9 “Apollo 9: Ay İniş Aracı İlk Kez Uzayda”, erişim 21 Eylül 2020,

http://www.astronomimuzesi.com/content/193/apollo-9-ay-inis-araci-ilk-kez-uzayda.

10 “Apollo 11 Başarısının Perde Arkası: Apollo 10”, erişim 01 Ekim 2020,

http://www.astronomimuzesi.com/content/177/apollo-11-basarisinin-perde-arkasi-apollo-10.

11 <img Alt=’’ Src=’https://Secure.gravatar.com/Avatar/A487b98844fa42cd6874aa2abedcf47c?s=60, #038;r=g’

Srcset=’https://Secure.gravatar.com/Avatar/A487b98844fa42cd6874aa2abedcf47c?s=120, ve #038;r=g 2x’

class=’avatar avatar-60 photo’ height=’60’ width=’60’ loading=’lazy’/> A. çelik says, “Apollo Görevleri , Apollo Projesi ve Ay Yolculuğu”, Mühendistan (blog), 18 Ekim 2017, https://muhendistan.com/apollo-gorevleri/.

(4)

Yıl 1969 bir Kasım ayı aya ikinci iniş gerçekleşmiştir.

Yıl 1970 Ay’a iniş yapılmak istenmiştir ama bir arıza nedeniyle iniş gerçekleşememiştir.

Apollo 13 Ay’a doğru yolculuğunu gerçekleştirirken arızalanmıştır. Ay’a iniş iptal edilmiş, Ay yörüngesinde tam bir tur atılarak Dünyaya güvenli bir şekilde geri dönülmüştür.¹²

Ay’a iniş gerçekleşmiştir.

Ay’a son defa iniş yapılmıştır.

Chang’e 1-2 Görevleri

Dünyanın yörüngesinden çıkabilmiştir Chang’e 3 Görevleri

Chang’e 3 uzay aracı Ay yüzeyine kontürollü bir şekilde indirilmiştir.¹³ Chang’e 4 Görevleri

12 Src=’https://Secure.gravatar.com/Avatar/A487b98844fa42cd6874aa2abedcf47c?s=60,

Srcset=’https://Secure.gravatar.com/Avatar/A487b98844fa42cd6874aa2abedcf47c?s=120, ve says.

13 “Geçmişten Geleceğe Ay Görevleri”, TÜBİTAK Bilim Genç, 21 Ekim 2014, https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/gecmisten-gelecege-ay-gorevleri.

(5)

Ay’ın karanlık tarafına inmeyi başaran ilk keşif aracı Chang’e 4’ün görevi derin uzay görevi ve Ay’ın diğer bölgesinde daha fazla araştırma yapmaktır.¹⁴

Chandrayaan-2 Görevleri

Ay’ın güney kutbunda su aramak ve ay yüzeyindeki sarsıntıları ölçmek için gönderilen uzay aracı Chandrayaan-2, yaklaşık bir buçuk aylık yolculuğun ardından Ay’ın Güney Kutbuna inişini gerçekleştirmeye çalışırken yüzeye iki kilometre kala iletişim kopmuş ve Hindistan’ın Ay’a iniş yapabilen ülkeler arasında olma şansını yok etmiştir.¹⁵

14 “Çin uzay aracı Ay’ın karanlık yüzüne başarıyla iniş yaptı”, erişim 03 Ekim 2020, https://tr.sputniknews.com/bilim/201901031036909889-cin-uzay-araci-ay-inis-yapti/.

15 “Hindistan’ın Chandrayaan-2 Uzay Aracı Ay’a İniş Gerçekleştiremedi!”, erişim 03 Ekim 2020, http://blog.itunovatto.com.tr/hindistanin-chandrayaan-2-uzay-araci-aya-inis-gerceklestiremedi/.

(6)

KAYNAKÇA

“Apollo 8 (AS-503) | Ulusal Hava ve Uzay Müzesi”. Erişim 21 Eylül 2020.

https://airandspace.si.edu/explore-and-learn/topics/apollo/apollo-program/orbital- missions/apollo8.cfm.

“Apollo 9: Ay İniş Aracı İlk Kez Uzayda”. Erişim 21 Eylül 2020.

http://www.astronomimuzesi.com/content/193/apollo-9-ay-inis-araci-ilk-kez-uzayda.

“Apollo 11 Başarısının Perde Arkası: Apollo 10”. Erişim 01 Ekim 2020.

http://www.astronomimuzesi.com/content/177/apollo-11-basarisinin-perde-arkasi- apollo-10.

“Çin uzay aracı Ay’ın karanlık yüzüne başarıyla iniş yaptı”. Erişim 03 Ekim 2020. https://tr.sputniknews.com/bilim/201901031036909889-cin-uzay-araci-ay-inis- yapti/.

TÜBİTAK Bilim Genç. “Geçmişten Geleceğe Ay Görevleri”, 21 Ekim 2014.

https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/gecmisten-gelecege-ay-gorevleri.

“Hindistan’ın Chandrayaan-2 Uzay Aracı Ay’a İniş Gerçekleştiremedi!” Erişim 03 Ekim 2020. http://blog.itunovatto.com.tr/hindistanin-chandrayaan-2-uzay-araci- aya-inis-gerceklestiremedi/.

Mansfield, Cheryl L. “Apollo 7”. NASA. Brian Dunbar, 09 Ocak 2018.

http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/missions/apollo7.html.

Src=’https://Secure.gravatar.com/Avatar/A487b98844fa42cd6874aa2abedcf47c?

s=60, <img Alt=’’, #038;r=g’

Srcset=’https://Secure.gravatar.com/Avatar/A487b98844fa42cd6874aa2abedcf47c?s=

120, ve #038;r=g 2x’ class=’avatar avatar-60 photo’ height=’60’ width=’60’

(7)

loading=’lazy’/> A. çelik says. “Apollo Görevleri , Apollo Projesi ve Ay Yolculuğu”.

Mühendistan (blog), 18 Ekim 2017. https://muhendistan.com/apollo-gorevleri/.

Türkiye, Erkin Öncan Sputnik. “İnsanlığın uzay macerası, 61 yıl önce ‘Sputnik- 1’ ile başladı”. Erişim 20 Eylül 2020.

https://tr.sputniknews.com/bilim/201810031035495622-insanligin-uzay-macerasi- 61yil-once-sputnik1-ile-basladi/.