• Sonuç bulunamadı

Dişhekimleri ve Yardımcı Sağlık Personeli Arasında Hepatit B ve C Seroprevalansı

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dişhekimleri ve Yardımcı Sağlık Personeli Arasında Hepatit B ve C Seroprevalansı"

Copied!
4
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Klimik Dergisi • Cilt 18, Say›:3 • 2005, s:121-124 121

Girifl

Hepatit B ve hepatit C viruslar› karaci¤erde akut ve kronik nekroinflamatuar hastal›¤a yol açan hepatotropik viruslard›r (1,2). Bu viruslar, esas olarak kan ve kan ürünleri baflta olmak üzere parenteral yolla bulafl›rlar (3). Ayr›ca, cinsel temas, pe-rinatal-vertikal yol veya cinsellik içermeyen yak›n temasla da bulaflabilmektedirler (1,3).

Hepatit B seroprevalans› hekimler, diflhekimleri, diyaliz çal›flanlar› ve laboratuvar personeli aras›nda genel popülas-yonla k›yasland›¤›nda yüksek bulunmufltur (4,5). Hasta ile ya-k›n temas› gerektiren mesleklerden biri olan diflhekimli¤i, pa-renteral yolla bulaflan viruslara karfl› yüksek riskli meslekler aras›ndad›r (6). Diflhekimleri, çal›flmalar› s›ras›nda, i¤ne

bat-Diflhekimleri ve Yard›mc› Sa¤l›k Personeli Aras›nda

Hepatit B ve C Seroprevalans›

Gülden Biliflik-Do¤an

1

, Yaflar Bay›nd›r

1

, Üner Kayabafl

1

, Mehmet S. Tekereko¤lu

2

,

Saim Yolo¤lu

3

, Yasemin Ersoy

1

(1) ‹nönü Üniversitesi, T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Malatya

(2) ‹nönü Üniversitesi, T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Malatya

(3) ‹nönü Üniversitesi, T›p Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dal›, Malatya

mas› veya mukozalara temas yoluyla kan ve kanla kontamine vücut s›v›lar›na s›k maruz kalmaktad›rlar. Bu durum kan kay-nakl› patojenlere karfl› infeksiyon riskini art›rmaktad›r (3,6).

Bu çal›flmada, Malatya’daki diflhekimleri ve difl ünitelerin-de çal›flan yard›mc› personel aras›nda, hepatit B ve C seropre-valans› ile hepatit B afl›lama oran›n›n saptanmas› amaçland›.

Yöntemler

Malatya’da görev yapan 78 diflhekimi ile, 73 yard›mc› per-soneli olmak üzere toplam 151 kifli çal›flmaya al›nd›. Anti-HBs, anti-HCV, HBsAg ve anti-HBc total belirleyicilerinin ELISA yöntemi ile de¤erlendirilmesi için, üç ay içerisinde, hafta sonlar› diflhekimlerinin özel ofislerine gidilerek kendile-ri ve yard›mc› personellekendile-rinden gerekli kan örneklekendile-ri al›nd›. Hepatit B afl›s› yapt›r›p yapt›rmad›klar› ve riskli temas öyküle-ri sorularak yan›tlar› kaydedildi.

Kan örnekleri 3000 devirde 10 dakika santrifüj edildikten sonra elde edilen serum örnekleri -20˚C’da sakland›. Anti-HBs saptanmas›nda Biokit: Bioelisa anti-HBs (3000-1101/Barcelo-na, Spain), anti-HBc-total saptanmas›nda Biokit: Bioelisa an-ti-HBc (3000-1102/Barcelona, Spain), HBsAg için Dade Beh-ring: Enzygnost HBsAg 5.0.(D-35041/Marburg, Germany), Özet: Malatya’da görev yapan 78 diflhekimi ve 73 yard›mc› personel olmak üzere toplam 151 kiflide HBsAg, anti-HBs, an-ti-HBc total ve anti-HCV pozitifli¤i ELISA ile araflt›r›ld›. Diflhekimlerinin 6 (%7.7)’s›nda HBsAg, 21 (%26.9)’inde anan-ti-HBc total, 50 (%64.1)’sinde anti-HBs pozitif olarak saptand›. Yard›mc› personelin 6 (%8.2)’s› HBsAg, 23 (%31.5)’ü anti-HBc to-tal ve 29 (%39.7)’u anti-HBs pozitifti. Diflhekimlerinin 38 (%48.7)’inin, yard›mc› personelin ise 11 (%14.9)’inin hepatit B’ye karfl› afl›l› oldu¤u belirlendi. Diflhekimleri istatistiksel olarak daha fazla afl›lanm›fl olarak bulundu (p<0.001). Çal›flmaya al›-nanlar›n hiçbirinde anti-HCV pozitifli¤i saptanmad›. Sonuç olarak, ilimizde ve ülkemizde diflhekimleri ve yard›mc› personeli hepatit B ve C için daha yüksek bir tehlike alt›nda de¤ildir. Buna ra¤men, kan ve vücut s›v›lar›yla bulaflan infeksiyonlardan gerek sa¤l›k personelini ve gerekse hastalar› korumak amac›yla standard infeksiyon kontrol önlemlerine uyulmal› ve gerekli afl›lama programlar› uygulanmal›d›r.

Anahtar Sözcükler: Hepatit B, hepatit C, diflhekimli¤i.

Summary: Seroprevalences of hepatitis B and C among dentists and dental health care workers. HBsAg, HBs, anti-HBc total and anti-HCV positivities were investigated by ELISA among 78 dentists and 73 dental health care workers, totally 151 subjects working in Malatya. Six (7.7%) dentists were positive for HBsAg, 21(26.9%) for anti-HBc total, 50(64.1%) for an-ti-HBs. These markers were positive in 6(%8.2), 23(%31.5), 29(%39.7) of the dental health care workers, respectively. Thirty-eight (48.7%) of the dentists and 11 (14.9%) of the dental health care workers were identified as vaccinated for hepatitis B. The rate of vaccination among the dentists was higher than the dental health care workers (p<0.001). Anti-HCV positivity was not detected among all dentists and dental health care workers. As a result, dentists and other dental health care workers are not at risk more than normal population for hepatitis B and C in our city and country. However, standard infection control programs and immunization should be applied for the protection of both patients and health care workers.

(2)

anti-HCV için ise Dia-Pro: HCV Ab (20128 Milano-Italy) kit-leri kullan›ld›.

Tüm veriler “SPSS 10.0 for Windows” program›na kay-dedildi. Verilerin analizi için; c 2ve Fisher’in c 2analizi kul-lan›ld›.

Sonuçlar

Çal›flmaya 78 (%51.7)’i diflhekimi, 73 (%48.3)’ü diflheki-mi ile birlikte çal›flan personel olmak üzere toplam 151 kifli al›nd›. Çal›flma grubunun yafl ve cinsiyete göre da¤›l›m› Tablo 1’de yer almaktad›r.

Çal›flmaya kat›lan toplam 78 diflhekiminin 6 (%7.7)’s›nda HBsAg, 50 (%64.1)’sinde HBs, 21 (%26.9)’inde anti-HBc total pozitifli¤i; 73 yard›mc› personelin ise s›ras›yla 6 (%8.2), 29 (%39.7), 23 (%31.5)’ünde pozitiflik saptand›. Arafl-t›rma kapsam›ndaki diflhekimi ve yard›mc› personelin tümün-de Anti-HCV, negatif olarak bulundu (Tablo 2).

Diflhekimlerinin 51 (%65.4)’inde en az bir kez injektör i¤-nesi ile yaralanma öyküsü mevcuttu. ‹¤ne batmas› olan diflhe-kimleri aras›nda HBsAg pozitifli¤i %3.9, anti-HBs+anti-HBc total pozitifli¤i ise %17.6 iken; i¤ne batmas› olmayan hekim-lerde bu oranlar›n her ikisi de %14.8 olarak saptand›. ‹¤ne bat-mas› olan ve olmayan difl hekimlerinin HBsAg ve anti-HBs+anti-HBc total pozitiflikleri aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml› bir fark saptanmad› (p>0.05) (Tablo 3).

Araflt›rma grubunu oluflturan diflhekimlerinin 38 (%48.7)’ inin, yard›mc› personelin ise 11 (%14.9)’inin hepatit B’ye kar-fl› akar-fl›lanm›fl oldu¤u saptand› ve fark istatistiksel olarak anlam-l› idi (p<0.001).

Diflhekimleri aras›nda hepatit B’ye karfl› afl›lanma oran›, meslek y›l› 0-5 y›l aras› olanlarda %41.7, 6-9 y›l olanlarda %53.3, 10 y›l ve üzeri olanlarda ise %51.3 olarak saptand›. Meslek y›llar›na göre diflhekimlerinin afl›lanma oranlar› aras›n-da istatistiksel olarak anlaml› bir fark bulunmad› (p>0.05).

‹rdeleme

Sa¤l›k çal›flanlar›, kan ve kan ürün-leriyle bulaflan infeksiyonlara karfl› risk alt›ndad›r (7-11). Temas edilen kan miktar›, delici yaralanmalarda da-ha s›k olmak üzere yaralanman›n tipi, personelin çal›flma yafl› ve çal›flma s›-ras›nda uygulanan infeksiyon kontrol önlemleri, hepatit B ve C gibi kan ve kan ürünleriyle bulaflan infeksiyonlar›n sa¤l›k çal›flanlar›na geçifl riskini etkile-yen faktörlerdir (12). Yüksek risk gru-bu olarak gösterilen diflhekimlerinde, kanla kontamine sekresyonlarla mu-koza ve bütünlü¤ü bozulmufl deriye te-mas ya da delici yaralanmalar, büyük risk oluflturmaktad›r (13). Yap›lan baz› çal›flmalarda da doktor ve diflhekimleri aras›nda hepatit B oran›, kan donörleri-ne oranla daha yüksek bulunmufltur (10,14).

Hepatit B infeksiyonu aç›s›ndan orta endemisite bölgesinde kabul edi-len ülkemizde HBsAg pozitifli¤i, bölgeden bölgeye de¤iflmek üzere %2-7 aras›nda bulunmufltur. Anti-HBs pozitiflik oran›-n›n ise %20-60 aras›nda de¤iflti¤i gösterilmifltir (8,15-17).

Sa¤l›k personeli ile normal popülasyonda görülen hepatit B s›kl›¤› aras›ndaki fark›n endemisite oran› artt›kça azald›¤› bildirilmifltir. Örne¤in sa¤l›k personelinde HBsAg pozitifli¤i oran› geliflmifl ülkelerde normal popülasyona göre 3-4 kat faz-la iken, orta-yüksek endemisite bölgelerinde bu oran birbirine yak›n olarak saptanm›flt›r (8). Orta endemisite bölgesi olarak kabul edilen ülkemizde yap›lan bir çal›flmada, diflhekimli¤i, ö¤renci, ö¤retim üye ve yard›mc›lar›, yard›mc› personel ve ser-best diflhekimlerinden oluflan 600 kiflilik bir grupta HBsAg po-zitifli¤i %4.1 ve hepatit B seropopo-zitifli¤i ise %20.8 olarak bu-lunmufl olup, normal popülasyon için bildirilen s›n›rlar içinde oldu¤u yorumu yap›lm›flt›r. Ancak uzmanl›k dallar›na göre tek tek ele al›nd›¤›nda normal popülasyona göre daha yüksek he-patit B tehlikesinden bahsedilmifltir (18). Malatya il merkezinde daha önce normal popülasyonda yap›lm›fl sero-epidemiyolojik bir çal›flmada HBsAg seropozitifli¤i %6, anti-HBc total %29.3 ve anti-HBs %30.3 olarak bildirilmifltir (19). Çal›flmam›zda da diflhekimleri aras›nda HBsAg pozitifli¤i %7.7 bulundu.

Diflhekimlerinde hepatit C infeksiyonunun mesleki risk oluflturdu¤unu savunan az say›da çal›flma bulunmaktad›r. Ge-nellikle sa¤l›k çal›flanlar› aras›nda yap›lan ço¤u araflt›rmada, anti-HCV pozitifli¤i normal popülasyonla benzerlik göster-mektedir (20,21). Ülkemizde de yurt d›fl›ndan bildirilen verile-re paralel olarak sa¤l›k çal›flanlar› aras›nda anti-HCV pozitifli-¤i genel popülasyondaki oranlara benzer flekildedir (22). Arafl-t›rmam›zda ise, diflhekimleri ve yard›mc› personel aras›nda, anti-HCV pozitifli¤i saptanmam›flt›r. Yap›lan çal›flmalarda da düflük pozitiflik saptanmas› diflhekimlerinin normal popülas-yondan farkl› risk tafl›mad›klar›n› desteklemektedir.

Tükürük ve infekte kan materyaliyle s›k mesleki temas ve i¤ne batmas›, hepatit B ve C bulafl›nda risk oluflturmaktad›r Klimik Dergisi • Cilt 18, Say›:3 122

Tablo 1. Çal›flmaya Kat›lan Diflhekimi ve Yard›mc› Personelin Da¤›l›m›

Diflhekimi Yard›mc› personel

Say› (%) Yafl Ortalamas› Say› (%) Yafl Ortalamas› Kad›n 37 (47.4) 31.84 ± 7.7 53 (72.6) 24.89 ± 4.75 Erkek 41 (52.6) 40.46 ± 11.5 20 (27.4) 23.75 ± 2.79 Toplam 78 (100) 36.37 ± 10.7 73 (100) 24.6 ± 4.3

Tablo 2. Diflhekimi ve Yard›mc› Personelde Hepatit B ve Hepatit C Belirleyici Pozitiflikleri

Diflhekimi Yard›mc› Personel

(n=78) (n=71)

Say› (%) Say› (%)

HBsAg 6 (7.7) 6 (8.2)

Anti-HBs 50 (64.1) 29 (39.7)

Anti-HBc total 21 (26.9) 23 (31.5)

Anti-HBs+ Anti-HBc total 13 (16.7) 18 (24.7)

(3)

(23). HBsAg’nin pozitif oldu¤u bilinen kaynaktan yaralanma s›kl›¤› ile sa¤l›k personelinde hepatit B geliflme oran›n›n do¤-ru orant›l› olarak artt›¤› bildirilmektedir (14). CDC-2003 Difl-hekimli¤inde ‹nfeksiyon Kontrolü Yönergesi’nde ise, HBV bulafl›nda perkütan yaralanmalar›n en etkili yol oldu¤u bildiril-mesine ra¤men, sa¤l›k personeli aras›nda kazan›lm›fl hepatit B infeksiyonunun muhtemelen küçük bir bölümüne perkütan ya-ralanmalar›n›n neden oldu¤u bildirilmektedir. Özellikle perkü-tan bulafl› önlemek için; kesici ve delici aletlerin dikkatli kul-lan›m›, kan›n s›çramas›n› azaltmak amac›yla plastik bariyerle-rin kullan›m›, el y›kama, maske, gözlük, eldiven ve galofl gibi koruyucu malzemenin kullan›m› önerilmektedir (24). ABD’de birçok çal›flmada diflhekimleri ve yard›mc› personel aras›nda y›lda yaklafl›k 3 kez perkütan yaralanma oldu¤u bildirilmekte-dir (6, 23). Diflhekimleri aras›nda yap›lan bir çal›flmada, he-kimlerinde perkütan yaralanma s›kl›¤› %62, mukoza maruzi-yeti %29 olarak rapor edilmifltir (13). Çal›flmam›zda ise, mes-leki yaralanma oran› diflhekimlerinde %65.4 oran›nda olmak üzere oldukça yüksek bulunmas›na ra¤men, i¤ne batma öykü-sü olan diflhekimlerinde HBsAg pozitifli¤i %3.9, i¤ne batma öyküsü olmayanlarda %14.8 olarak bulundu (Tablo 3).

Hepatit B’den korunmada hepatit B afl›s› en etkili yoldur ve 1982 y›l›ndan beri güvenli olarak kullan›lmaktad›r (9, 23). Yap›lan çal›flmalarda diflhekimleri aras›nda afl›lanma oranlar› Amerika’da %93 (23,25) oran›nda, ‹ngiltere’de ise 1986 y›l›n-dan itibaren afl›lanma oran›n›n art›fl›na paralel olarak %32.1-%86 oran›nda oldu¤u rapor edilmektedir (26,27). Almanya’da ise afl›lanma oran› %58 olarak bildirilmektedir (21). Diflhekim-leri aras›nda mesleki yafl ile afl›lanma oran› aras›nda do¤ru orant›l› bir art›fl saptanm›flt›r (9). Martins ve Barreto (28)’nun 299 diflhekimi aras›nda yapt›klar› çal›flmada ise %90 oranda hekimin afl›lanm›fl oldu¤u bulunmufl ve afl›s›z grup ço¤unlukla çal›flma yafl› yüksek olan grup olarak bildirilmifltir (28). ABD’de diflhekimleri aras›nda afl›lanma ve standard önlemle-rin bir sonucu olarak 1972 y›l›nda %14 olan HBV infeksiyonu oran›, 1992’de %9’a düflmüfl bu oran 1993-2001 aras›nda da korunmufltur.

Ülkemizde, 1990 y›l›nda yap›lan bir tez çal›flmas›nda arafl-t›rma grubunu oluflturan diflhekimlerinin hiçbirinde afl›lama yap›lmad›¤› bildirilirken (17), Külekçi ve Karto¤lu (29)’nun yapt›¤› bir posta anketi çal›flmas›nda diflhekimlerinin %10’nun afl›l› oldu¤u ve %79’unun ise afl› yapt›rmak istedi¤i saptanm›fl-t›r. Bizim çal›flmam›zda ise, diflhekimleri aras›nda %48.7, yar-d›mc› personelleri aras›nda ise bu oran %14.9 olarak bulundu. Yap›lan birçok çal›flmaya benzer olarak, çal›flmam›zda

mesle-ki yafl› 0-5 y›l aras›nda olan diflhemesle-kimlerindemesle-ki afl›lanma oran›, 5 y›l ve üzeri olanlara göre daha düflük bulunmas›na ra¤men fark istatistiksel olarak anlaml› de¤ildi. Hekimler aras›nda meslek y›l› artt›kça afl› yapt›rma oran›nda artma oldu¤u göz-lendi.

Sonuç olarak, ülkemizde diflhekimleri ve yard›mc› sa¤l›k personeli hepatit B ve C için normal popülasyona göre daha fazla risk alt›nda de¤ildir. Buna ra¤men, gerek sa¤l›k persone-li ve gerekse hastalar› korumak amac›yla standard infeksiyon kontrol önlemlerine uyulmal› ve gerekti¤inde afl› ile korunula-bilir hastal›klar için afl› yap›lmal›d›r.

Kaynaklar

1. Robinson WS. Hepatitis B virus and hepatitis D virus. In: Man-dell GL, Bennet JE, Dolin R, eds. ManMan-dell, Douglas, and Bennett’s Principles and Practice of Infectious Diseases. 5th ed. Philadephia: Churchill Livingstone, 2000: 1652-84

2. Thomas DL, Lemon SM. Hepatitis C. In: Mandell GL, Bennet JE, Dolin R, eds. Mandell, Douglas, and Bennett’s Principles and Practice of Infectious Diseases. 5th ed. Philadephia: Churchill Li-vingstone, 2000: 1736-60

3. Lodi G, Porter SR, Scully C. Hepatitis C virus infection: review and implications for the dentist. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1998; 86: 8-22

4. Dientstag JL, Ryan DM. Occupational exposure to hepatitis B vi-rus in hospital personnel: infection or immunization? Am J Epide-miol 1982; 115: 26-39

5. West DJ. The risk of hepatitis B infection among health professi-onals in the United States: a review. Am J Med Sci 1984; 287: 26-33 6. Cleveland JL, Gooch BF, Lockwood SA. Occupational blood ex-posures in dentistry: a decade in review. Infect Control Hosp Epi-demiol 1997; 18: 717-21

7. Dizer U, Görenek L, Can M, Coflkun Ö, fiengül A, Özgüven V. Hastane personelinde ve de¤iflik yafl gruplar›nda hepatit B virüsü infeksiyonu prevalans›. Van T›p Derg 2000; 7: 98-101

8. Taflyaran MA. HBV infeksiyonu epidemiyolojisi. In: Tekeli E, Bal›k ‹, eds. Viral Hepatit 2003. Ankara: Viral Hepatitle Savafl›m Derne¤i, 2003: 121-8

9. Olubuyide IO, Ola SO, Aliyu B, et al. Hepatitis B and C in doc-tors and dentists in Nigeria. Q J Med 1997; 90: 417-22

10. Klein RS, Freeman K, Taylor PE, Stevens CE. Occupational risk for hepatitis C virus infection among New York City dentists. Lancet 1991; 338: 1539-42

11. Rischitelli G, Harris J, McCauley L, Gershon R, Guidotti T. The risk of acquiring hepatitis B or C among public safety workers. Am J Prev Med 2001; 20: 299-306

12. Külekçi G. Diflhekimli¤inde sterilizasyon ve dezenfeksiyon. In: Günayd›n M, Esen fi, Saniç A, Leblebicio¤lu H, eds. Sterilizasyon Dezenfeksiyon ve Hastane ‹nfeksiyonlar›. Samsun: ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Araflt›rmalar› Derne¤i Ya-y›nlar›, 2002: 85-91

13. McCarthy GM, Koval JJ, MacDonald JK. Occupational injuries and exposures among Canadian dentists: the results of a national survey. Infect Control Hosp Epidemiol 1999; 20: 331-6 14. Gerberding JL. Incidence and prevalence of human

immunodefi-ciency virus, hepatitis B virus, hepatitis C virus and cytomegalo-virus among health care personel at risk for blood exposure. Final report from a longitudinal study. J Infect Dis 1994; 170: 1410-7 15. Bilgiç A, Özacar T: Hepatit B virusu. In: Topçu AW, Söyletir G,

Do¤anay M, eds. ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Mikrobiyolojisi. ‹stanbul: Nobel T›p Kitabevleri, 2002: 1350-70

16. K›yan M: Hepatit B virusu. In: Tekeli E, Bal›k E eds. Viral

Hepa-Klimik Dergisi • Cilt 18, Say›:3 123

Tablo 3. Diflhekimlerinde ‹¤ne Batma Öyküsü ve HBsAg, Anti-HBc Total+Anti-HBs Pozitifli¤i

‹¤ne Batma Öyküsü

Var Yok

Say› (%) Say› (%) p HBsAg 2 (3.9) 4 (14.8) 0.86 Anti-HBs 9 (17.6) 4 (14.8) 0.74

(4)

tit 2003. Ankara: Viral Hepatitle Savafl›m Derne¤i, 2003: 86-120 17. Tümer C. Diflhekimli¤inde Hepatit B Görülme S›kl›¤›n›n Karfl›-laflt›r›lmal› ‹ncelenmesi. Cerrahi Difl Program› Doktora Tezi. An-kara: Hacettepe Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü. 1990 18. Külekçi G, Balkanl› O, ‹nanç D, Güvener Z. Difl hekimli¤inde

hepa-tit B seroprevalans›. Türk Mikrobiyol Cemiy Derg 1991; 21: 109-17 19. Kurçer MA, Pehlivan E. Hepatitis B seroprevalance and risk factors

in urban areas of Malatya. Turk J Gastroenterol 2002; 13: 1-5 20. Thomas DL, Gruninger SE, Siew C, Joy ED, Quinn TC.

Oc-cupational risk of hepatitis C infections among general dentists and oral surgeons in North America. Am J Med 1996; 100: 41-5 21. Ammon A, Reichart PA, Pauli G, Petersen LR. Hepatitis B and C

among Berlin dental personnel: incidence, risk factors, and effec-tiveness of barrier prevention measures. Epidemiol Infect 2000; 125: 407-13

22. Ozsoy MF, Oncul O, Cavuslu S, Erdemoglu A, Emekdas G, Pah-sa A. Seroprevalences of hepatitis B and C among health care workes in Turkey. J Viral Hepatitis 2003; 10: 150-6

23. Cleveland JL, Cardo DM. Occupational exposures to human

im-munodeficiency virus, hepatitis B virus, and hepatitis C virus: risk, prevention, and management. Dent Clin North Am 2003; 47: 681-96

24. Kohn WG, Collins AS, Cleveland JL, Harte JA, Eklund KJ, Mal-vitz DM; Centers for Disease Control and Prevention (CDC) guidelines for infection control in dental health-care settings-2003. MMWR Recomm Rep 2003; 52 (RR-17): 1-61

25. Gershon RR, Karkashian C, Vlahov D, Grimes M, Spannhake E. Correlates of infection control practices in dentistry. Am J Infect Control 1998; 26: 29-34

26. Matthews RW, Scully C, Dowell TB. Acceptance of hepatitis B vaccine by general dental practitioners in the United Kingdom. Br Dent J 1986; 161: 371-3

27. Scully C, Porter SR, Epstein J. Compliance with infection control procedures in a dental hospital clinic. Br Dent J 1992; 173: 20-3 28. Martins AM, Barreto SM. Hepatitis B vaccination among dentists

surgeons. Rev Saude Publica 2003; 37: 333-8

29. Külekçi G, Karto¤lu Ü. Türkiye’de hepatit B afl›s› ve difl hekim-leri. ‹.Ü. Difl Hekimli¤i Fak Derg 1993; 27:61-64

Klimik Dergisi • Cilt 18, Say›:3 124

Klimik Dergisi’nde yay›mlanmak üzere gönderilmifl makalelerin

de¤erlendirme-sini yapan ve 18. cildin ortaya ç›kmas›nda emekleri geçen afla¤›daki

meslektaflla-r›m›za, Klimik Dergisi’nin bilimsel standard›n› yükselten üstün çabalar› ve

ay›r-d›klar› de¤erli zaman için en içten teflekkürlerimizi sunar›z.

Prof. Dr. Haluk Eraksoy

Editör

KL‹M‹K DERG‹S‹ C‹LT 18

B‹L‹MSEL DANIfiMANLARINA TEfiEKKÜR

Halis Akal›n Filiz Akata Hasan S. Z. Aksu Firdevs Aktafl Hande Arslan Celal Ayaz Kemalettin Ayd›n M. Derya Ayd›n Bilgehan Aygen Mehmet Bak›r Çi¤dem Bal Mehmet Baysallar Nur Benzonana Rahmiye Berkiten Ça¤r› Büke A. Atahan Ça¤atay fiaban Çavufllu Hasan Çolak* fiengül Derbentli Reyhan Diz-Küçükkaya Mehmet Do¤anay Levent Do¤anc› Baflak Dokuzo¤uz Volkan Dündar Ekin Ertem Deniz Gökengin Filiz Günseren Deniz Gür Nezahat Gürler Tunçer Haznedaro¤lu Safiye Helvac› Ramazan ‹nci Selma Karabey Aynur Karadenizli Ali Kaya Dilek K›l›ç S›rr› K›l›ç Sesin Kocagöz Bekir Kocazeybek Güven Külekçi Müzeyyen Mamal-Torun Latife Mam›ko¤lu Reflit M›st›k Metin Otkun Recep Öztürk Mustafa Özyurt Nefle Salto¤lu Bülent Sümerkan Esin fienol Yeflim Taflova Emin Tekeli Ferda Tunçkanat Hüseyin Turgut Necla Tülek Rüçhan Türky›lmaz Fatma Ulutan Meltem Uzun Ayfle Willke Ata Nevzat Yalç›n Güler Yayl› Taner Y›ld›rmak Ayfle Yüce

Referanslar

Benzer Belgeler

Bizim çalışmamızda ise aşıya bağlı bağışıklık oranı %76,8 olarak bulunurken, %10,05 oranında çalışanda aşı yaptırdığını ifade etmesine rağmen Anti- HBs

Pozitif anti- HCV sonuçları yaş ve cinsiyete göre (Tablo 1), yıllara göre (Tablo 2) değerledirildiğinde sonuç dağılımları aralarında istatistiksel olarak anlamlı

HBsAg pozitifliği 30-49 yaş grubunda (%11.5), diğer yaş gruplarından daha yüksek bu- lunmuş ve aradaki fark anlamlı olarak değerlendi- rilmiştir (12).. HBsAg

Bu çalışmamızda Tokat Doğum ve Çocuk Hasta- lıkları Hastanesine başvuran ve yaşları 0-15 arasında değişen 371 çocukta HBsAg, anti-HBs ve anti-HCV

Bu çalışma Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniğine 22.12.2014- 01.01.2016 tarihleri arasında herhangi bir

Viral Hepatitle Savafl›m Derne¤i rehberinde transaminaz düzeyleri dikkate al›nmaks›z›n bafl- lang›çta karaci¤er biyopsisi yap›lmas›n›n tedavi- ye karar vermek için

HCV-RNA pozitif olan grupta ortalama alanin ami- notransferaz (ALT) ve aspartat aminotransferaz (AST) seviyeleri s›ras›yla 45 IU/mL ve 49 IU/mL iken, HCV-RNA negatif grupta 28 IU/mL

Sonuç olarak, Kahraman Marafl ilinde difl hekimleri ve yard›mc› personeli hepatit B ve C için daha yüksek bir tehlike alt›nda de¤ildir.. Buna ra¤men, kan ve vücut