KULESİ”
KULELERİ
sonra OsmanlIlar eski kuleyi yıktırıp yerine ahşaptan yenisini yapmışlar dı. Ahşap kule bir yangında kül olun ca, 1719'da Sadrazam Damad İbra him Paşa tarafından günümüzdeki kule inşa ettirildi. 18 metre yüksek liğindeki kule çeşitli amaçlarla kulla nıldı. Şimdi Limanlar idaresi Fener ler Müdürlüğü emrinde... Bir yılan tarafından öldürülmesinden kor kulduğu için, efsaneye göre, impa rator konstantin’in kızı buraya ko nulmuş. Ne var ki, bir üzüm sepeti içinde kuleye gönderilen yılan kızı sokup öldürmüş. Bu nedenle Kız ku lesi adıyla anılıyormuş... Böyle di yenler olduğu gibi, mitoloji kahra manlarından Leandra nın bir suç tan ötürü bu kuleye hapsedilen sevgilisi Hera ile buluşmak için her gece Üsküdar'dan kuleye yüze yüze geldiğini ve şafakla beraber yine yüzerek Üsküdar’a döndüğünü söy leyenler de var. Ama, bir gün
Le-andra Üsküdar’a dönememiş, azgın dalgalara kapılarak kaybolmuş git miş. Bazı AvrupalIlar bu nedenle ku leye "Leandra kulesi” de diyorlar.
Sonra Bayezid yangın kulesi... ilk olarak ll. Mahmud 1808'de burasını yangın gözetleme kulesi olarak ah şaptan yaptırmıştı. 1826'daki Yeni çeri ayaklanmasında kule yıkıldı. 1828’de yeniden ahşap olarak inşa edildi, 1849’da kâgire çevrildi ve bugünkü görünümünü aldı. 85 metre yüksekliğinde olan ¡kulenin yangın gözetleme yerine 180 basa maklı merdivenle çıkılıyor. En üst bölümüne ise 76 basamaklı olarak çıkılıyor. Kulenin tepesine hava du- , rumuna göre ışık yakılıyor. Şöyle bu ışıkların anlamı: Mavi: Açık, Yeşil: Yağmur, Kırmızı: Kar, Sarı: Sis.
Gelelim saat kulelerine.. 1890 yı lında ünlü saray mimarı Serkis Bal yan usta tarafından yapılan Dolma- bahçe saat kulesi, ikinci
Abdülha-T Abdülha-T -S O C & lfc
mid in 1898 yılında ölen kızı Hatice Sultan a hayrat olarak yaptırdığı Et- fal Hastanesi nin saat kulesi, 1853 te yaptırılan Kasımpaşa Deniz Hasta nesinin saat kulesi, 1890'da yaptırı lan Yıldız sarayındaki Hamidiye saat kulesi İstanbul'da sanat ve tarih yö nünden önem taşıyan saat kuleleri. Bunlardan özellikle Hamidiye saat kulesi, günümüzde harap ve kendi haline terkedilmiş bir durumda...
127 yıldan bu yana Marmara'nın dalgalarına karşı denizcilere yol gösteren Fenerbahçe deniz feneri bulunduğu yere BizanslIlar “ölüm burnu’’ adını takmışlardı. “Fener bahçe'' semtine adını veren bu ku lede 1945’te bazı değişiklikler yapıl dı ve 1963’te yeniden elden geçiri lerek günümüzdeki görünümüne getirildi.
Deniz feneri kulelerinden biri de 1859 da yapılan deniz düzeyinden 60 metre yükseklikteki şile Fener kulesidir. Fenerin verdiği ışık, doğal havalarda 21 mil uzaklıktan seçile bilir. Ya Ahırkapı Fener Kulesi... 1755 yılında yapılan bu kule 100 yıl dan beri "Lik" ailesi tarafından yö netiliyor. Günümüzde de buranın bekçileri Sevinç ve Firuzan adların da iki elti...
İstanbul fenerlerinin adları yazmakla bitmiyor ki... Selimiye Kış lasının kuleleri... Rumelihisarı’ndaki Saruça Paşa, Zagonos Paşa, Halil Pa şa kuleleri, Beyoğlu Belediye hasta nesi kulesi- İngiliz kulesi-Kuleli Aske ri lisesinin kuleleri, Haydarpaşa lise sinin kuleleri, Hidiv köşkünün kule si, Bab-üs Selâm kapısının iki kulesi, Kandilli Rasathanesi nin kulesi, Top hane saat kulesi...
Ben, bin şu kadar yaşındaki Galata Kulesi, öteki tüm kulelere pek aldır dığım yok... Ama, bu yıl on yaşına basacak olan bir kule var ki, ona ya rı acıyarak, yarı kıskanarak bakıyo rum: Çamlıca Televizyon kulesine... Boyu, hepimizden yüksek: 148 met re! çelimsiz, zayıf bir görünümü var; zaten buna acıyorum... Deniz düzeyinden yüksekliği ise 416 met re! Kulenin en yüksek noktasına çı kanlar Karadeniz’i, Marmara’yı hat ta ve hatta Bursa’nın Uludağ’ını ra hatlıkla görebiliyorlar. Gelgelelim, kulenin "seyir yeri” hâlâ halka açıl madı...
Biz, İstanbul kuleleri, tüm insanla ra, tüm İstanbullulara selâm ederiz. Ve de deriz ki, İstanbul’u İstanbul yapan öğeler arasında, camiler, çeşmeler, hamamlar, saraylar, köşk ler, yalılar, mezar taşları, türbeler, sebiller ve diğerleri kadar biz kule ler de varız... Bizleri unutmayın, ih mal etmeyin, eriyip erpimeye ter- ketmeyin, bizlere sahip çıkın...
Tüm kulelerden sevgilerle...
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
