Ankara Dniversitesi Veteriner Fakültesi Yem Maddeleri ve Hayvan Besleme Kürsüsü
Prr!f Dr. S. Dilmen
BESLENMENİN RESİsT ANS VE İMMüNİTE ÜZERİNE ETKİsİ
HÜlneyra Özgen
n.
EnfeksiyonIann seyrine vitanıinIerin etkisi*
Genel metabolizmada çok önemli fonksiyonları bulunan vita-minIerin resistans ve bağışıklık mekanizması üzerine yaptıkları etki geniş ölçüde araştırılmış ve vitamin A, vitamin C, pyridoxin, pan-tothenic asid ve thiamin gibi çeşitli vitaminIerin enfeksiyonlara et-kili oldukları tesbit edilmiştir.VitaminIerin organizmanın sellüler müdafaa sistemini etki le-diğine ait çeşitli çalışmalar mevcuttur. Sıçanlarda vitamin A ek-sikliğine paralel olarak düşen opsonin endeksi rasyonlara vitamin A katılmasıyla yeniden yükselir. (53). Sellüler müdafaa sistemi ile vitamin C arasında da buna benzer bir korrclasyon bulunmakta-dır. Kobaylarda vitamin C eksikliği granulosit sayısını ve fagositoz gücünü azalttığı gibi (57) rasyonlara vitamin C ilavesi de farclerde makrofajların fagositoz aktivitesini arttırmaktadır (yı).
Vitaminler humoral müdafaa sistemine de etki yaparlar (45). Sürekli vitamin A ve vitamin D eksikliği kan serumunun bakterisid özelliğini zayıflatır. B grubu vitaminierin eksikliği işe daha çok or-ganizmanın antikor yapma gücünü etkiler.' Rasyondaki pantothenic asid, pyridoxin ve riboflavin noksanlığının domuzlarda S. pullo-rum antijenine ve insan eritrositlerine karşı (29), pantothenic asid ve pyridoxin noksanlığının farelerde PR-8 influenza virusuna karşı (2) ve pyridoxin noksanlığının kobaylarda difteri toxoidine karşı (3) antikor teşekkülünü azalttığı teshit edilmiştir.
lle,leıımelıilı Re,i,taıı, ye Immııııiteye Etki,i 117
Vitaminierin bakteri enfekri.J'oniarına etkisi: Bakteri enfeksiyonla-rına karşı organizmanın resistansını vitaminler çoğunlukla syner-getik şekilde etkilerler.
Humoral bağışıklıkta spesifik antitoksinlerin husule gelmesi vitaminierin meveudiyeti ile yakından ilgilidir. Örneğin; vitamin A bakımından fakir rasyonlarla beslenen sıçanlar kqntrol hay-vanlara nazaran difteri toksinine daha hassastırlar (53).
Vitaminierin bakteri toksinlerini kimyasalolarak inaktive ede-bilmeleri enfeksiyonlara karşı vüeut müdafaasında önemli bir olay-dır. Özellikle vitamin C kuvvetli redükte ediei etkisinden dolayı bir çok bakteri toksinlerini in vitro olarak organizma için zararsız bir hale sokmaktadır. Örneğin; Difteri toksini, Cl. welchii alfa-toksini ve Staphyloeoe toksinieri ile yapılan araştırmalardan bu şekilde sonuçlar alınmıştır.
Thiamin'den noksan gıdalarla beslenen sıçanlar lepros'a (4), yine yemlerinde thiamin ve pyridoxin eksikliği bulunan sıçanlar (62) ile minimalden düşük miktarda thiamin ve riboflavin alan fareler (86) pneumoeoe enfeksiyonuna karşı kontrol. hayv.mlardan daha hassas-tırlar. (20, 62).' Rasyonlarında riboflavin, biotin (42, 43) ve thiamin (27) eksikliği bulunan fare ve sıçanlar hem eksperimental, hem de spontan S. typhi murium enfeksiyonuna bu vitaminieri ye-terli miktarda alan hayvanlardan daha az dayanıklıdırlar.
Vitaminierin virusi enfekr~J'oniara etkisi: Virusi enfeksiyonların seyri üzerine vitaminierin etkisi değişik şekillerde ol.ur. Genellikle vitamin A ve vitamin D eksikliği virusi enfeksiyonları synergetik (8ı), B grubu vitaminler ise antagonistik şekilde etkilerle~ (16, 39,
60, 61). Vitamin C herpes, çiçek ve influnenza viruslarını in vitro olarak inaktive eder (4ı). Thiamin eksikliği farelerde Lansing, Thei-ler ve polio virusları ile (2;), ı 6, 6 ı) batı at eneephalomyelitis viru-suna (39) karşı resistansı yükseltir. Bu vitaminden noksan, rasyonla beslenen deneme hayvanlarında inkubasyon süresi uzar, paraliz vakaları azalır ve ölüm nisbeti düşer. Bu gibi hayvanlara ad. lib. verilen thiamin tipik paraliz belirtilerinin meydana gelmesine se-beb olur. Bu durum, thiamin eksikliğinde virusun tahrib olmadı-ğını, ane ak bazı interferens olaylarının meydana gelmesiyle hasta-lığın seyrinin değiştiğini göstermektedir. Thiamin'den noksan yem-le besyem-lenen ve batı at eneephalomyelitis virusu ile enfekte edildikleri halde hastalık b~lirtisi göstermeyen farelerde etkenin harab olma-dığı, hatta tipik paraliz belirtileri gösteren kontrol hayvanlardakine eşit miktarda çoğaldığı tesbit edilmiştir (39). B grubu
vitaminler-11 II Hümevra Özgen
den pyridoxin poeumoni virusunun optimal çoğalabilmesi ıçın gerekli bir faktör olarak görülmektedir. Pneumoni virusu inokule edildikten sonra pyridoxin bakımından eksik rasyon la beslenen hayvanlar enfeksiyona normal beslenen hayvanlardan daha daya-nıklıdırlar (48). Ancak eksik beslenen hayvanlardaki bu resistansın pyridoxin eksikliğinin süresine bağlı olarak değiştiği tesbit
edilmi~-tir (56).
Thiamin, pan tothenic asid, pyridoxin, biotin ve niacin gibi B vitaminierinin rasyonlara katılması newcastle virusu ilc enfekte tavuklarda mortaliteyi
%
3 den%
i5 ekadar yükselttıği halderi-boflavin katılması mortaliyeti
%
i7 den%
io a düşürmüştür (78).Bir kısım virusi enfeksiyonlar üzerine H grupu vitaminierin yaptığı etki ise önemsizdir. Pantothenic asid Theiler virusu ile en-fekte farelerde tipik paraliz olaylarının çıkışını azalttığı halde Lan-sing virusuna karşı resistansı değiştirmez. Bu durum Theiler .ve Lan-sing suşlarının beslenme ihtiyaçlarının farklı oluşundan ileri gelmek-tedir (49, 60, 6 ı). Riboflavin eksikliği Theiler encephalomyelitis' ını hiç etkilemez, fakat Lansing encephalomyeltis'i üzerinde zayıf bir etki yapar.
Vitaminlerin riketsia enfeksiyonlanna etkisi: Vitaminierin bu en-feksiyonlara etkisi genellikle synergetik şekildedir.
İlerlemiş derecede vitamin A noksanlığı fare tifusunun seyı ını etkilemediği halde bir çok B vitaminieri fare tifusuna karşı organ iz-manın mukav~mctini önemli derecede düşürürleı (58). Optimal dozun i/10 i kadar B-kompleks, i/20 i kadar riboflavin, panto-thenic asid veya thiamin sıçanlarda fare tifusuna karşı rcsistansı azalt-maktadır. Buna karşılık optimal dozun i/40 i kadar pyridoxin,
nia-cin, cholin ve para-amino-benzoik-acid (= PAHA) sıçanların. bu enfeksiyona karşı hassasiyetlerini etkileı;nez (23). Sıçanlarda ribo-flavin eksikliğinin deneysel fare tifusuna karşı resistansı düşürdüğü ve 3-4 gün içinde ölüme sebeb oldugu tesbit edilmiştir (58). Bu gibi hayvanlara ölüm halinde bile ı iboflavin verilmesi 24 saat içinde iyileşmeyi sağlar.
Vitaminlerin protozoa erı:feksi)'onlanna etkisi: Vitamin A, vitamin C, riboflavin, pantothenic asid ve para-amino-benzoik-acid nok-sa~lığı malaria invazyonlarının seyı inde antagonistik biı etki yap-maktadır.
Pantothenic asidden noksan rasyonla beslenen hayvanlarda genel olarak malaı ia etkenleı i gelişmemektediı (ı o, 80). Yeterli
Beslenmeııin Re~istans \"C IJIımuniteye Etki ••i 419
pantothenie asid alan tavuklarda al yuvarların
%
5° si Plasmodium gallinaeeum ile enfekte olduğu halde pantothenie asid noksanlığı bu-lunan tavuklarda bu oran%
3 ü geçmemektedir.Riboflavin bazı kuş malaria etkenlerinin gelişmesi için pan-tothenie aside nazaran daha ekzojen nitelikte görülmektedir. (69). Bu vitaminden noksan rasyonla beslenen tavuklarda Plasmodium lophurae'ye karşı resistans yükselir.
Bir kısım B gubu vitaminler ise malaıia invazyonlaıı üzeıine synergetik etki yapmaktadır. Bu vitaminierin rasyonlarda noksan oluşu protozoaların dalıa iyi gelişmelerini sağlamak suretiyle organizmanın ı esi.stansını düşüı ür. Örneğin; biotin (7°, 79), folik asid (71) ve thiamin (63) noksanlığında Plasmodium lophu-rae daha iyi gelişebildiği için bu vitaminlerden eksik rasyonlarla beslenen kanatlılarda malaria enfeksiyonuna karşı resistans azalır.
Diğer taraftan B grubu vitaminierin trypanosoma enfeksiyon-Ian üzerine de etkili oldukları bildirilmektedir. Biotih (13, 14) ve pantothenie mid (7, 33) bakımından noksan gıdalarla beslenen hayvanlarda Trypanosoma 1ewisi'ye karşı resistans önemli derece-de azalmıştır.
Kan protozalarında olduğu gibi barsak protozoalarında da çeşitli vitaminierin etkileri araştırılmış ve thiamin, niaein, biotin ile folic asid noksanlığının barsak protazoalarını çoğunlukla synergetik şekilde etkiledikleıi görülmüştür. Buna karşılık ısıtılmış rasyon-la beslenmiş ve Eimeria niesehulzi ile enfekte edilmiş sıçanların gaitalarında ooeyst miktarı ısıtılmanuş rasyonla beslenenlerdekin-den daha az bulunmuştur. ısıtılmamış rasyona pantothenie asid katılması ise çıkarılan ooeyst miktaı ını yükseltmek suretiyle in-vazyonu' antagonistik şekilde etkilemiştir (6).
III. Mineral maddelerin enfeksiyonların seyrine etkisi
Mineral madde metabolizmasının resistans ve bağışıklık fak-törleri üzerine etkisi henüz bütün ayrıntıları ile etüd edilmemiştir. Ancak mineral madde bilançosunda meydana gelen değişikliklerin barsak florasını etkilediği genellikle kabul edilmektedir.
Rasyondaki total mineral madde miktarı
%
75 ve kalsiyum miktarı%
80 oranında azaltılmak sul etiyle genç farelerin S. en-teriditis'e karşı resistansı önemli derecede düşürülmüştür (ıs). Di-ğeı taraftan Coeeus grubu mikıoorganizmalar için bir üremefak-420 Hiimeyra Özgen
tönl olan mangan'ın rasyonlara katılması ilc farelerde pneıımococ enfeksiyonlarına karşı resistansı zayıflatmak mümkündür (36).
Mineral madde noksanlığının virusi enfeksiyonlara karşı resis-tansı bazan synergetik, bazan da antagonistik şekilde etkilediği tes-bit edilmişrir. Theiler CDVII virusuna karşı organizmanın resis-tansı üzerinde bir kısım mi_neral maddelerin etkisi araştırmıştır (50). Rasyonlara değişik yoğunlukta kalsiyum, magnezyum ve klor ila-vesi hastalığın seyrini belirli bir. şekilde etkilemediği halde sodyum noksanlığı -paraliz olaylarının sayısını biraz azaltmış, potasyum ve fosfor noksanlıkları ise bu miktarı çok düşürmüştür.
Literatür
J- Asirvadham, M. (1948): j. InfCct. Dis., 83, 8i [Alınmıştır; Benditt, E.P., Wissler, R.W., Wodridgc, R.L., Rowlcy, D.A. and Steffee, C.H. (J 94-9): Proc. Sac. Exp. Bio!. Med., iO, 240-243] 2- Axelrod, A. E. and Hopper, S. (I960): n1fects of pantothenic acid, pyridoxine and thiamine deficiencies upon antibody formation to influenza virus PR-8 in rats.
J.
Nutr. i2, 325-33°3- Axelrod, A. E., Hopper, S. and Long, D. A. (1961): Eifecls of pyridoxine deficiency upon circulating antibody formation and skin hypersensitivity reactions to diphteria toxoid in guinea pigs.
J.
N urt., i4, 58-644- Badger, L. F. (1942): The possible refation of nutrition to leprosy. Sixth Pacific Sci, Cong. Proc., 5, 96S-9i i [Alınmıştır; McClung
L.S.(1949): Bac. Rev., 13, 111-112]
5- Balch, H. H. (I 95°): Refation of nutritional deficiency in man to antibody production.
J.
Immuno!., 64, 39i-41o6- Becker, E. R. (I 942): The effect of Dry-Heating the ration on 0-öcyst production in Eimeria nieschul;;:i infections .
.l.
Parasito!., 28, (Supplement). 187- Becker, E. R., Manresa, M. and Johnson, E. M. (1943): Reduction in the efficiency of ablm-tic action in Tı)'panoJOma lewisi infection by withholding pantothenic acid from the host's diet. Iowa State Col!.
.l.
Sci., ii, 43[442 [Alınmıştır; Trager, W. (1949): Bac. Rev., 13, 105-,-1ıo]8- Benditt, E. P., Wis~ler, R. W., Wodridge, R. L., Rowley, D. A. and Steffee, C. H. ([ 949): Loss of body protein and anti-body production by rats on low protein diets. Proc. Sac. Exp. Biol. Med., 70, 240-243
llcslenmcnin Resistan, ve Inununitcye Etkisi 421
9- Boyd, F. M. and Edwards, M. H. (1963): The effect of dietary protein on tlze course of various infections in tlze chick .
.J.
InfecL Dis.,112, 53-56
10- Brackett, St., Waletzky, E. and Baker, M. (1946): Tlze re-lation beteween pantothenic acid and Plasmodium gallinaceum infections in tlze chicken and tlze antimalarial activity oj analoques of pantotlzenic
acid.
J.
ParasitoL., 32, 453-462 .11- Bresnahan, M .. R. and Newberne, P. M. (1968): Interaction
~f
diet and distemper virus infection on lipid metabolism in the dog. Br.J.
Exp. Path., 49, 223-23412- Brüggeınann, J., Drepper, K., Zucker, H. (1962): Eirifluss unterschidlicher Energie-und Rohproteingelzalte im Filtter auf Gewichts-zunahmen, Rohverwertung und Körperzusammensetzung von' Mast-hahnehen. Arch. Gcfiügclkd., 26, i93-20i
13- Caldwell, F. E., and György, P; (1943): Effect of biotin defici-ency on duration of infection with Tıypanosoma lewisi in the rat. Proc. Soc. Exp. Biol., Med., 53, 116-119.
14- Ca1dwell, F. E. and György, P. (1947): The irifluenee of bio-tin deficiency on the course of infection with T rypanosoma lewisi in the albino rat.
.J.
InfecL Dis., 8I, 197-20815- Church, C. F. (1939): Am.
J.
Publ. Hlth., 29, 215 [Alınmış-tır; Topley and Wilson's Principlcs of Bacteriology and Im-munity. 5 th cd., 1964. Vol. II, 1480-1486, London, Edward Arnold LTD]i6- Clark, P. F" Waisınan, H. A., Lichstein, H. C., and Jones,
E. S. (1945): Influence of tlziamine deficiency in Alacaca mulatta on susceptibility. to experimental poliom)'elitis. Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 58, 42-45
17- Cottingham, E. and Mills, C. A. (I 945): Timing of phagocy-tic changes in malnutrition.
J.
Lab. elin. Med., 30, 498-5°2 18- Crasemann, E, (1962): Einige Beitrage zum Problem derNahr-und Wirkstoffversorgung des Haushuhnes. Der Förderungsdienst,
i i, I-I i
19- Davies, W. L., Pond, W. L., Sınith, S. C., Rasmussen, A. F., Elvehjeın, C. A. and Clark, P. F. (1952): The effect of certain aminoasid deficiencies on Lansing poliomyelitis in mice.
J.
BacL, 64, 571-58220- Day, H. G. and McClung, L. S.(1945): Inflnence of pan-lothenic acid deficiency on resistance of mice and rats to experimental pneumococcal infection. Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 59, 37-39
422 Hüıneyra Özgen
21- Dubos, R. J. and Sehaedler, R. W. (1958): Eifect of dietmy proteins and aminoacids on the susceptibilil)' of mice to bacterial
i,!fec-tiolıf.
J.
Exp. Med., 108, 69-8122- Dubos, R. J. and Sehaedler, R. W. (1959): Eifect of nutrition on the resistance ofr mice to endotoxin and on the bactericidaıpower of their tissues,
J.
Exp. Med., i io, 935-95023- Fitzpatriek, F. K. (1948): Susceptibility to typhus of rats on defi-cient diets. Am.
J.
Pub!' Health, 38, 676-68124- Formol, S. B., Baron, L. S., Spilman, W. (1954): Studies on the virulence of a naturally occuring mutant of Salmonella typhosa.
J.
BacL, 68, 117-12125- F.oster, C. Jones,J, H., Henle, W., and Dorfman, F. (1942): Respoııse to mU/-ine poliom)'elitis virus (Lansing strain) of mice on different levels of thiamin intake. Proc. Sac. Exp. Bio!. Med., 51, 215-216
26-- Gemeroy, D, G., and Koffler, A. H. (1949): The production of antibodies in protein depleted and repleted rabbits.
J.
Nutr., 39, 299-31127- Guggenheim, K., and Bueehler, E. (1946): Thiamin defici-ency and susceptibility of rats and mice to infection with Salmonella typhi-murium. Proc. Sac. Exp. Bio!. Med., 61, 413-416
28- Guggenheim, K., Buechler, E. and Halevy S. (1951): The eJfect of protein d~ficiency on the resistance of rats to infection with Spirochetes of relapsing fever.
J.
InfeeL Dis., 88, 105-10829- Harmon, B. G., Miller, E. R., Hoffer,
J.
A., OOrey, D. E., and Lueeke, R. W. (1963): Relationship of specific nutrient defi-ciencies to antiboriy production in swine. II. Pontothenic acid, pyridoxi-ne or riboflavin,J.
Nutr., 79, 243-2693°'- Hardey, P. (1943): Proc. Ray. Sac. Med., 36, 145-147 [Alınmışthr; Hartley, P., Hartley, O. M. (1949): Lancet, i,
1°°3-10°5]
31- Hartley, P., Harrley, O. M. (1949): Factors aifectingthe res-pOlıre of immunised guinea pigs to antigenic stimulus. Lancet, i, 10°3
-1°°5
32- Hekimoğlu, H. ve Dilmen, S. (1967): Newhampshire civcivlerin-de büyüme ve yemcivcivlerin-den )ıararlanma üzerine" rasyondaki protein-enerji oranının etkisi. A. O. Veteriner Fakültesi Dergisi, 14, 485-502 33'- Herrick, C. A., and Cross, S. X. (1936): The development of
natural and artificial resi"stance of young rats to the pathogenic effeets ~f the parasite Tıypanosoma lewisi.
J.
ParasitoL, 22, 126-129.Beslenmenin Resistans ve Immuniteye Etkisi 423
34- Hill, F. W., Dansky, L. M. (1950): Studies on the protein requi-rements of chicks and its relation to dietmy energy level. Pou1try Sei., 29, 763-771
35- Hill, Ch. H. and Garren, H. W. (1961:) Protein levels and sur-vival time of chicks infected Salmonella gallinarum.
J.
Nutr., 73, 28-3236- Hitcmngs, G. H. (1949): Fed, Proe., 8, 2°7 [Alınml~tır; Top-ley ~nd Wilson'!' Principlcs of Bacteriology and Immunity, 5 th ed. 1964, Vol, II, 1480-1486, London, Edward Arnold LTD]
37- Howard, A., Schneider, H. A. (1960) : N urtritional factors in host n'sistance., Bact., Rev., 24, 186-191
38- Jones, J. H., Foster, C., HenIe, W., and Alexander, D. (1946): Dietmy deficiencies and poliomyelitis. Effect of low protein and of low ıryptophan diets on the response of mice to the Lansing strain of poliomyelitis virus. Arch. Biochem., ii, 481-487
39- Kea~ey, E. B., Pond, W. L., Plass, B. A., Maddy, K. H., E1vehjenı, C. A., and Clark, P. F, (1948): Effect of thiamine deficiency on western equine encephalomyelitis in mice.
J.
Infect. Dis., 82, 177-18640- Kearney, ~. B., Pond, W. L., Plass, B. A., Maddy, K. 'H., E1vehjenı, C. A. and Clark, P. F. (1948): The influence of varied protein intake and of tryptophane deficifflCY on Theiler' s encepha-lomyelitis Qf mice.
J.
BacL, 55, 89-11141- Klein, M. (1945): The mechanism of the virucidal action of ascorbic acid. Science, ioi, 587-589
42- K1igler I. J., Guggenheinı, K. and Buechler, E. (1944): Relation of riboflavin deficiency to spontaneous epidemics of Salmonel-la in mice. Proc. Soc. Exp. BioL. Med., 57, 132-133
43- K1igler, I. J., Guggenheinı, K., and Hermheiser, H. (1946): Nutritional deficiency and resistance to irifection. The effect of biotin deficiency on the susceptibility of rats and mice to inflction with S. typhi murium.
J.
InfeeL Dis., 78, 60-6244- Koerner, T. A., Getz, H. R., and Long, E. R. (1949): Ex-perimental studies on nutrition in tuberculosis. The role of protein in re-sistance to tuberculosis. Proc. Soc. Exp. BioL. Med., 71, 154-i58
45- Kolb, E. (1965): Ernührung und Abwehrbereitschaft des Organis-mus. Der Praktİsche Tierarzt, i, 5-8
424 Hümeyra Özgen ,
46- Kuna, A., Blattberg, B. and Reiman,
J.
(1951): Effeet of starvation on phagocytosis in Vivo. Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 77, 510-51447- Larson, D. L. and Tomlinson, L.
J.
(1952): Quantitative an-tibody studies in man. II. The relation on the leve! of serum proteins to antibody production.J.
Lah. and. elin. Med., 39, 129-134 48- Leftwieh, W. B., and Miriek, G. S. (1949): The ~ffeet of dieton the susceptibiliy of the mouse to pneumonia vims of miee (PVM).
J.
Exp. Med., 89, 155-17349- Vehstein, H. C., Waisman, H. A., Elvehjem, C. A., and Clark, P. F. (I 944): lrifluenee
~r
pantothenie acid deficiency on re-sistance of mice to experimental poliomyelitis. Proc. Soc. Exp. Biol., Med., 56, 3-550- Liehstein, H. C. et al. (1946):
J.
Bact., 52, 105 [Alınmıştır; Topley and Wilson's Principles of Bacteriology and Immuni-ty, 5 th cd., 1964, Vol. II, '480-'486, London, Edward Arnold LTD]51- Löliger, H. Ch., Sehubert, H.
J.,
und Vogt, H. (1967): Ein-fluss der Emahrung aııf die Entwieklung experimenteller - Tumoren und • Leueosen des Huhnes. Tierart!. Umschau, 22, 145-149'52- 'Mareus, S., Espiin, D. W., Hill, G. A. (1953): Effects of cor-tisone, ascorbic acid and piromen on phagocytosis in miee. Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 84, 565-568
53- Mayr, A. und Busehmann, H. (1967): Bedehungen zwischen Emahrung, Resisten::: und immunitat bei lnfeetionskrankheiten. Tier-arzt!. Umschau, 22, 444-455
54-: Melniek,
J.
L. [1951): Nutrition Symoposium Series No. 3, New York. [Alınmıştır; Mayr, A. und Buschmann, H. (1967): Tier-arztl. Umschau, 22, 444-455155- Mills, C. A., and Cottingham, E. (1943): Phagocytic aetivity as affected by protein intake in heat and cold.
J.
Immuno!., 47,503--504
56- Miriek, G. S., and Leftwieh, W. B. (1949): Tlze effect of diet on the suseeptibility of the pneumonia virus of mice (PVM).
J.
Exp. Med., 89, 175-18457-- Nungester, W.
J.
(1951): Mechanisms oj Man's resistance to infectioııs diseases. Bact. Rev" 15, 105-129Reslenmenin Re~istaııs ve Immıınit.eye Etkisi 425
58- Pinkerton, H. (1949): Influenee of nutrition in resistanee to expe-rimental rieketlsial irifeetion. Bael. Rev., 13, 11'2-1 ı8
59-- Pond, W. L., Davies,W. L., Smith, S. C., Elvehjem, C. A., Rasmussen, A. F., and Clark, P. F. (195'2): The influen-ce of amino acid defieieneies on Theiler's CDVII eneephalomyelitis in miee.
J.
Bael. 64, 583-59'260-- Rasmussen, A. F., Waisman, H. A., and Lichstein, H. C. (1944): Influel/ee of riboflavin on suseeptibility of miee to experi-mental poliomyelitis. Proe. Soe. Exp. BioL.Med., 57, 9'2-95 61- Rasmussen, A. F., Waisman, H. A., Elvehjem, C. A., and
Clark, P. F. (I 944): lnfluenee of the level Qf thiamine intake on the suseeptibility of miee to poliomyelitis virus.
J.
Infeel. Dis., 74, 41-47 6'2- Robinson, H.J.,
and Siegel, A. (1944): The iıifluenee of Bvitamins on the resistanee of rats to indueed pneumoeoeeal lobar pneumo-nia.
J.
InfeeL Dis., 75, 1'27-13363- Roos, A., Hegsted, D. M., and Stare, F.
J.
(1946): Nu~ritio-nal studies with the duek. IV. The ifteet of vitamin defieieneies on the eourse of PL. lophurae infeetion in the duek and the ehiek ..1.
Nutr.,3'2, 473-484
64- Sehaedler, R. W. and Dubos, R.
J.
(1959): Eifeet of dietary proteins and amİno acid on the suseeptibility Qf miee to baeterialinfee-tions .
.1.
Exp. Med., 1ıo, 9'2193465- Schneider, H. A. (I 946): Nutrition of the host and natural resis-tance to iıifeetion. II. Dietary iffee; as eonditioned by tlze heterogeneeity of tlze test pathogen population.
J.
Exp. Med., 84, 305-3'2'2. 66- Schneider, H. A. (1951): Nutrition and resistanee-suseeptibilityto infeetion. Am .
.l.
Trop. Med., 31, 174-18'267- Serimschow, N. S., Taylor, C. E., and Gordon,
J.
E. (1959): lnteraetions of nutrİtion and infeetion. Am.J.
Med. Sei., '237,367-4°3 •
68- Seekles, L. (1966): Nutritionand İmmunity a review, 16th i. V. C. Meeting [Alınmıştır; Mayr, A. und Busehmann, H. (1967): Tierarztl. T.Jmsehau, '2'2, 444-455]
69 - Seeler, A. O., and Ott, W. H. (i944): Erfeet of riboflavin
deficiency on the eourse of Pla~modium lophurae ın ehieks.
J.
Infeel. Dis., 75, 175-1787°- Seeler, A. O., Ott, W. H. and Gundel, M. E. (1944): Effeet of biotin deficiency on the eourse Qf Plasmodium loplzurae infeetion in ehieks. Proe. Soe. Exp. Biol. Med., 55, ~°7--109
426 Hümeyra Özgen
71- Seeler, A. O., and Ott, W. H. (1945): Studies on nutrition and avian malaria. III. Deficiency of folic acid and other unidentified factors.
J.
InfeeL Dis., 77, 82-8472- Seeler, O., and Ott, W. H. (1945): Studies on nutrition and avian malaria. VI. Protein deficiency.
J.
Infeet. Dis., 77, 181-184 73- Schmidt, S. et Nielsen, F. (1934): Sur L'importance de lanour-riture pour le Developpement de L'immunite Antidiphtlrique chez le cabaye. Aeta Path. Microbiol. Scand., ii, 127-145
74- Smith, H. W., and Chubb, L. C. (1957): The ejfect of feeding different levels of protein concentrates on the susceptibility of clıickens to S. gallinarum.
J..
Comp. Path. Therap., 67, 10-1575- Sprunt, D. H. (I 942): The effect of undernourishment on the sus-ceptibility of the rabbit to infectian with vaccinia .
.J.
Exp. Med., 75, 297-30476- Sprunt, D. H., and Sands, S. (I 953): Effect of law protein diet on Rous sarcoma in chickens. Fed. Proe., i2, i [Alınmıştır; Sprunt, D. H., and Flanigan, C. C. (1956):
J.
Exp. Med., 104,687-706]
77- Sprunt, D. H., and Flanigan, C. C. (1956): The eJfect of mal-nutrition on the susceptibility of the host to viral irıfection.
J.
Exp. Med.104, 687-706
78- Squibb, R. L. (I 963): Avian disease virus and nutrition relation-ships. 4. Eifect of B complex. vitamins on growth and mortality of white leghom chicks irıfected with newcastle disease virus. PouItry Seİ., 42, 941-944
79- Trager, W. (I 943): The irıfluence of biotin upon susceptibili~y to malaria .
.J.
Exp. Med., 77, 557-58280- Trager, W. (1949): The influence qf nutrition on resistance to ex-perimental infections with helminth and with protozoan parasites. Baet.
Re~. 13, 105-1 ıo
81- Weaver, H. M. (I 946):
J.
Pediat., 28, 14 [Alınmıştır; Mayr, A. und Busehmann, H. (1967): Tierarztl. Umsehau, 22, 444-455]82- Wiesner, E. und Berschneider, F. (1966): Betrachtungen <:ur Frage der Emiihrungsschiiden der' Tiere. Monatshefte für Veteri-narmedizin, 2I, 537-541
83- Wissler, R. W. (1947): The e,;fects of protein-depletion and subse-quent immunization upon the response ol animals to pneumococcal in-lection.
J.
Infeet. Dis., 30, 250-263Beslenmenin Resistnns ve Immuniteye Eıki.i 427
84- Wissler, R. W. (1947): The effects of protein-dep letion and subse-quent immunization ZIPOIl the response of animals to pneumococcal
in-fection; experiments with male albino rats .
.1.
Infeet. Dis., 80, 264-27785- Wohl, M. G., Reinhold,
J.
G. and Rose, S. B. (1952): An-tibody respome in patieııts with I~ypoproteinemia. Areh. Int. Med.,83, 402-415
86- Wooley,
