(HAT)ile(PvESİH)i kaynaştıran bir sanatkâr t
HÜSEYİN RAKİP TÜRKAN
(1891 - 19735TAHA TOEOS
(Hat), (Itesi m )ve ( TSzhip )sanatları, güzel sanatların birbirine en yakın olan b r a h ş l a n d ı r .
Geçmişte-yanlış yorumlarla-(Resim),toplum hayatından,âdetâ dışlanmış olduğundan,güsel sanatlar alanındaki yerini çok geç aldı.Ama,Türk dehası ve zekâsı (Hat) ile (Tezhip) sanatını zirveye çıkardı» Ra iki sanat dalını ku caklaştırarak, göz kamaştırıcı,eserler yaratan ustalar yetişti.
Buğünkü yazımızın konusu olan Hüseyin Rakip Bey, (Hat) ile (Süsleme )nin perçinlenmesinde (Resim)i de karıştırarak,kendine özgü,mütevazı, arayışlar içerisinde,orijinal bir kişiliğe sahipti.
Aile çevresi bakımından,çok geniş ve kültür ağırlıklı,tarihî aileler den gelen Hüseyin Rakip Bey,eski harflerimizin çeşitlerini,değme hattatlara taş çıkartacak bir güzellikte yazardı.Bâmftt Şerif Paşa ile,büyük şairimiz Yahya Kemal, o* m m inci dizileri gibi olan mektupları için "mücevher taşları n ı sanatkftrane yerleştiren bir kuyumcu)nun nfidide eserlerine benzetirlerdi.
Arş ivimde, bana ,Paris * ten gönderilmiş,hayli mektupları vardır.
AtLE ÇEVRESİ
Hüseyin Rakip Bey,I.Luraöın savaşlarına katılan(Paşa Yiğid)in neslinden gelmektedir.Bu Paşa Yiğit,kurad Küdav«nû-.e>&r*3-n «mv*»sında şehit edil diği muharebeye ve Yıldırım ley azı d* ın Sırbistan seferine katılmış ,»->*. — J-fc ğin zaptında görev almıştır. Oğlu, Üakîlp Sancak Beyi Turhan Bey de Haçlı or dusunun Rigbolu savaşındaki yenilgilerinde kahramanlığıyla tanınmıştır.
Bu,Gazi Turhan Bey*in savaşlarda kullandığı kılıçlarla,su içtiği tas, Hüseyin Rakip Bey tarafından Askerî Alize *y e armağan edilmiştir.
Rakip Beyin anane tarafı da yine bir tarihî aile olan Tepedelenlilerden gelmektedir.Hu açıdan,Sadrazam Avlonyalı i erit iaşenin eşi,İsmail Aayako- m « n eş i,ünlü romancımız Abdulhak Şinaoi'nin annesiyle, Ressam ve Heykel traş Melek Celal'İn annesi ile iiüseyih Rakip Beyin annesi,Paris Sefiri Salih Aünür Beyin eşi,kardeş çocuklarıdır.
Hüseyin Rakip Bey 1891 yılında Bebek'te doğdu.Babası,Sehremanetinin üst görevlilerinden Hüsamettin Bydir.Rakip ley Branşız olculundan sonra Hukuk*u bitirdi.Geniş kültürü yanında,tarih bilgisi ve İstanbul Beyefendi liği kişiliğine a y n bir parlaklık verirdi.
VELİAHT SARAYINA GÎRİŞ
I
.
I. Cihan savaşında Galiçvadan sonra doğu Anadoluda yedeksubay olarak vatanî görevini yaptı. Is tanımla döndüğünde, Sultan Reşat ölmüş ,Vahidettin Padişah olmuştu. Otomatikman,Abdulmecit Efendi de Veliahtlık koltuğuna otur muştu. 0*na ilerisinin padişahı gözüyle bakılıyordu.Güzel sanatlarla yakın
(
2
)
ilgisi ölen ABIKJIAIBCÎI Efendi,maiyetine kendine uygun,
teşrif
at kaidelerin*
otiçkün,yazısı güzel elamanlar arıyordu*lîekip Beyin tayininden çok memnun
olmuştu*
Hüseyin liakip Beyin HOsusî kâtipliği sırasında,
Anadolu harekâtı başla
mıştı
.Rakip Bey»kalben bu harekâta eğilimli ol¿uğundan,Veliahtla aynı
fi
kirde olanlar aracında bâzı temaslar sağlıyordu.Be var ki,bu temaslar iş-
gl kumanlanlığınca
Besini
endi.
Tutuklanıp Hal
taya götürülmesi düşünüldüğü
sırada Hüseyin liakip Bey,
Berlin*
e kaçtı
.Orada Talat Paşa ve arkadaşlarıyla
buluştu*
Millî Mücadelenin zafere kavuşması üzerine,Padişah yurddışına kaçtı*
TÜrîciye Büyük Millet Meclisi Abdulmecit Efendi*yi Halifeliğe seçti.Becit
Efendi ilk iş olarak,Berlin* haber göndererek Hüseyin Rakip Beyi retirttio
04nu hunua'‘katipliğine tayin etti.
SON HALÎFE ÎLE KADER ARKADAŞLIĞI
3 Kart 1924- günü Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen 431 sayılı kanun uyarınca Halife*İlk kaldırıldı.Osmanlı hanedanı mensup l a n yurddışına çıkartıldı .Kalben, Abdulmecit Efendi* ye çok bağlı olan Hekip Bey-teklif tizerine-o’nunla birlikte yurddışına gitmeyi kabul etti, /ılın yazısı olan b u macera dolu hayat,Hüseyin Kakip Beyi yurdden ayırmış oldu.04nun i ecit k e n d i y e bağlılığı,son halifenin 1944 ağustosunda vefaiı- n a kadar sürdü,.'’ ¡fe^'^Secidin cenazesini bizzat yıkad-» ap»*vm,
da etsnier v e ^ ^ t» urouran. iuı zc b» .hatta B « * * .
HHAu
'
HAT VE REBÎlf
,_S?. aî15 j ^ 1LÎ!5?Î9Sfc
Olan
ealieraflalne d*yyj,nüe Eia'te hayli
vî<i?StlîBî
zaman zaman
tam
V “ v m a d i l hlrllite yaşıyorlardı.
ülke rilne pazarlayarak,
dar geçimine ketrı safrl
n
d
İ£
•
»
.i. w
t
SÎ^EI* tf0
■ m i s i
B u mdfcale arasında gördüğünüz örnekler, ölümü üzerine benr in+ıv^ı
oanatfcfirlanmızın k o l e k a l y o n İ İ n n a '
e d e r O ^ ğ r k î Î L i l t e n
t
«V«İaî1nbUİ sr'1(îf Îçe înıradaki arşivimdeki belgeleri de gördükten sonra y°k~ ölümünden sonra,bâzı tarihî belgeleri ve son Halifeyle ilgili muhaberat hatıra notlarını bana vasiyet etmiş ti. Parise e-ide-rair Vnm ifİ7« m u h a b e re le ri
eon fransız eşinin yiğeninden alabildim.İçlerimde o o k ^ S İ S Î ^ 1^ ^ !F18aanı» d® VRSİy ® ti dolayısıyla.kenliejİi S i m ^ h ü â l t ve rahmetle anmaktayım. ileride anılarını da yayınlamayı düşünüyorum.
