İstanbul mektupları:Çukurova ve Tarsus

Sav fa 2

«Yeni VIe

Istanbul Mektuptan

ÇUKUROVA

""TARSUS

içtim ai Görüşler

Ç u k u r o v an ın iç tim a i v a z iy e ti­ n in , ta r ih î te k â m ü lü n ü ta k ip etm ek ay rıc a b ir zam an ve ih tis a s m es’ele- sid ir . B iz, y aln ız bu g ü n k ü v a k ıa la ra is tin a t e d e re k m e m lek etim izin cem i­ y et h a y a tın ı ve bu c e m iy e tin ile riy e f ır la ttığ ı şu u rlu h a m le le ri te tk ik ed eceğiz .

Ç u k u r ovada [A d an a—M ersin v e T arsus] bu g ü n k ü m e d e n î h a y a tın ic a b a tın ın m u v a fık s u re tte ta tb ik ve adem i ta tb ik in i m ukayese ey liy e c e ğ iz. Bu p e k k o la y gözle g ö r ü lü r b ir v a k ıa d e ğ ild ir . M anevi "y ü k s elişle rin k a ­ d em elerin i elle tu tu lu r b ir şe k le if r a ğ etm ek m üm kün olam az . C em iyetin şuuru k e n d iliğ in d e n s iv rile re k , h e r h a n g i b ir m e s’ele h a k k ın d a h ü k m ü n ü v e r ir v e o c ih e te a k a r . H ed efin e y ak laşm ası sa fh alara a y rıla m a z , y a ln ız h ed efin e v â s ıl { o ld u ğ u n u h isse tm e k ve d uym ak k o la y d ır !.

B u g ü n m e m le k e tim iz in m ed en î h a y a tın d a böyle h ed e fin e v asıl olan k a ç ş u u rlu h am le, ve b una m ukabele olm ak ü z e re y o lunu şa şıra n kaç u ğ u r ­ su z h a tv e v a rd ır ! . .

aile o c a ğ ın ın te d v ir i u m u ru n a ve e m v a lim ü şte re k e n in id a re sin e m üda­ h a le e tm e sin ? T a sa v v u r o lu n a b ilir- m ik i k a rı k o ca a ra sın d a k i ih tilâ f a t fırk a la rd a k i m ü c a d elâttan dah a m ü­ him v e daha ziyade g a y ri k a b ili ik- tih a m o! sun ? Şu h a ld e m e n a fii m üş- te re k e n in u m u m iy e tle h a lk k itle s in in ilh am ve k a ra rla rın d a n m em n u n o la­ c a ğ ı id d ia e d ilirs e , a ile n in m en afii m ü şte re k e si d ah i k a d ın ın ın se sin in k o ­

c a sın ın sesi y â n ın d â y ü k se lm e sin d e n is tifa d e e d e c e k tir - Z aten h a y a tı m üş­ te re k e alelu m u m m e n a fii m ü şte re k e y e te v a fu k ed ecek b ir ittih a d ı n azar ih z a r ed e r [*j * E lh a s ıl « y ü k s e k b ir m ed en iy e­ tin a lâ m e ti y ü k se k b ir k a d ın lık tır » bu g ü n k ü te k âm ü lü m ü z bun u n b ir a la m e tid ir • * * * f/

M ersine g e lin c e : M oder#n ha­ y a t se n e le rc e ev v e l g irm iş tir. B unda <Lim an»ın ve e c n e b ile rin de b ira z te s iri o lm u ştu r . Z aten lim a n la rın ve tr a n s it ş e h irle rin in te r a k k ile r i ve a ttık la r ı h â tv e daha e rk e n m en­ M ü ta re k e d e n e v v e lk i «Çukur ova» ile bu g ü n k ü « Ç u k u r Ova »nın c em aat [ v a h d e ti v e ta r z ı te fe k k ü r itib a rile a ra la rın d a k i b â rız f â rk ,T ü rk in k ılâ p şem asının g ö s te re c e ğ i en ta b ii b ir n e tic e d ir . . Y ılla rd a n b e ri m em lek ette k an ım ızı e m erek y aşa­ m asını b ilen e c n e b ile rin bu gün i s im ­ le rin i k a ra h a tla rla çizm iş b u lu n u ­ y oruz .

İn k ılâ b ın d arb esi bu d e ğ ild ir . E n m ühim d a rb e si m ü te g a llib e s ın ı­ fın ın su lu k a fa la rın a in e n id ir ! H a lk h ü k ü m e tin in y u m ru k la rı a ltın d a sal- y â lı J â ğ ız la rile to p ra k la ra sü rü n e n k ö r y ıla n la rın a r tık başı k ır ılm ış tır ! . B u g ü n o n la rın h o rtla m a k ih tim a li bile c u m h u riy e t id e a lin in p ro jö k tö rü k a rşısın d a sönm eğe m ah k û m d u r .

B u g ü n A dana ve M ersin in y aşa­ yış ta rz ın a , k ad ın ve e rk e k le rin d e k i ta rz ı te f e k k ü r e , d u y g u la ra vc te lâ k k i, le re b a k ıla c a k o lu rsa, in k ılâ b ın a s ıl k afa ta s la rın d a te c e lli e ttiğ in in şa­ h id i o lu ru z . Z aten b ir k e rre k a fa ­ la rın te b e d d ü lü ,h a y a tın v e yaşam anın te b ed d ü lü d e m e k tir . Bu g ü n k ü d e ­ m o k rasin in yegâne is tin a tg a h ı b eşer k a fa la rıd ır . H ü r v s s e rb e s t d ü şü n ­ c e lin in en v a si ve h u d u tsu z şe k li, de­ m o k ra sin in şia rın d a m ü n d e m iç tir .

* * *

A danadâ a ile h a y a tın ın tem am ile canlanm ış o ld u ğ u n u k a y d e d e b iliriz . B u g ü n a s ri v e c ib e le ri iç le rin d e şuur- la n d ırm ış olan f aile o c a k la rı, y a rın y aşam ak h a k k ı’^ te m a m ile istim a le lâ y ik y u v a la rı vücuda g e tir e c e k le r d ir .

İç tim a î te k â m ü le İk tis a d î y o k ­ su llu ğ u n te s ir i olup olm am ası tem-â- » â s ı tem am ile a y rı b ir m ev zu d u r.¡B u günAfanki to p lu lu k ve h a n g i te k â ­ m ül v â rd ırk i ik tisa d i b u h ra n ın t ı r ­ n a k la rın a ta k ılm a k ta n k u r tu la b ils in ! . M evzuum uz e k o n o m in ^ 'c e m iy e t üze­ rin d e k i iz le ri^ s o t etm ek d e ğ ild ir .

Bu g ü n aile h a y a tın d a h a k im iy e ti m u tla k a f ik r i m evzubahs olam az.Z a­ m anım ızda b ir m ille t iç in m evzu b ah so lâ m a d ığ ı g ib i . .

A r tık k â d ın la e r k e k arasın d a k u v v e t ve h a k im iy e t esa sın a m ü ste n it h a k s ız lık la r b e rta ra f e d ile re k k a d ın ın in k â r ed ilen şah siy eti ve h u k u k u ta b iiy e si te s lim e d ilm iş tir . A r tık e rk e ğ in k a d ın a h ak im o ld u ğ u d e v ir m azinin p ençesine te v d i e d ilm iş tir . M ösyö B o d ri L âkjjjtineri [B oudry L a- c a n tin e rie ] ve m ösyö lı0k f a rk â t ]H au q u e s;F a u rc a d e] d iy o rla rk i :

«M adamki bilcüm le v a ta n d a şla rın m e m le k e tin u m u r v e id a resin d e h a k k ı iş iir a k i v a rd ır . N için k ad ın

zilin e v a r ır ve daha s e rid ir.B ir m em ­ le k e te lâzım olan eşya lim a n la rı va- s ıta s ile g ir d iğ i g ib i c e m iy e tin te k â ­ m ül unsurlarıJfed«vköpüklü d a lg a la rla g e lir ve g id e r ...

T arsu sa g e lin ce : B u ran ın İ ç ti­ m aî h a y a tın ın d iğ e rle rin e nazaran s ö n ü k lü ğ ü n ü k a y d e tm e y i m ühim b ir kalem b orcu te lâ k k i ed erim . Bu d e r­ d in b ir an e v v e l ç â re si b u lu n m alıd ır. Ç u k u r ovada A dana ve M e rsin g ib i şu u rlu h a tv e le rle h e r d a k ik a y ü k ­ selen ik i v a r lığ ın ara sın d a T arsu su n h a re k e ts iz v a z iy e ti pek/ acı b ir ha­ k ik a ttir . B unun b aşlıca se b e p le rin i c e h a le tin k e s re tin e ve m ü te g a llib e - le rin g e ç ö lm e le rin e y ü k le te b iliriz . Bu g ü n T a rs u s ta m ü n e v v e rle r v a r d ır ? FakaT u n u tm a m a k lâ z ım d ırk i k a fa tas­ la rın d a k a la n f ik ir le r in k ıy m e ti y o k ­ tu r. B ü y ü k b ir fe ra g a t v e c e h tile ce­ h a le tin peşin d en se fe rb e r b ir h al h a ­ d is o lm ad ık ça v a z ife m iz i y ap m ıy o ru z d e m e k tir .

İk in c i b ir sebep o la ra k k a y d e tti­ ğim m ühim n o k tad a, T a rsu s, M e rsin ve A d an ay a n a z a ra n m ü te g a llib e s ı­ n ıfın ın ta h a k k ü m ü n d e n en sonra k u rtu la b ilm e s id ir .

İn k ılâ p ta rih im iz in en m n v affa- k iy e tli v e şa n lı sayfası h a lk ın ve h a k k ın «Bey» den en d e re b e y le rin e v u rd u ğ u te k m e d ir. Bu g ü n a r tık T a r­ susun m aziye k a rış a n m ü te g a llib e - le r i de k u v v e tli d a rb e le ri g ü n a h la rın ın m ükâfatz o la ra k y e m iş le rd ir . B ugün h a k ik a t,ta h a k k ü m ed ei in s a n la rın k a ra g ö re n g ö z le rin e b ire r ç iv i g ib i m ıh- la n m ış tır ve m ıh la n a c a k tır !. A r tık bugün — e sk id en o ld u ğ u g ib i — n e h ü k ü m e t m e m u rla rın a ziya­ fe tle r ç e k e re k h a lk a ta z a llü m v e nede

c e h a le tin v e rd iğ i h is le rle k a r ş ıla r ın ­ da o n la rı el p ençe d iv an d u rd u rm a k v â r d ır . .

Bu gıin te fe ssü h etm iş f ik ir le r le d o lu sa lta n a t ad a m la rın ın k a fa la rın ı y o n tm ak lâzım dır*. Y eni re jim in hızı k a rş ıs ın d a e sk i z ih n iy e t ve m ü te g a l- lib e lik , m ah alle ç o c u k la rın ın k a rd a n ve k u m d an y a p tığ ı h e y k e lle r kadar can sız ve ru h s u z d u r .

M e m le k e tin in y ü k se lm e sin i is ti- yen h e r g en cin , y e n i iç tim a i v a k a - la rfa uym ay an h a r e k e tle ri te lin e ve te n k id e h a k k ı v a rd ır . B u n la rın : k ö k ü n d e n iz a le sin in ne su re tle k a b il o la b ile c e ğ i f h a k k ın - d a k i fik ir le r im i başka b ir fırs a ta b ıra k ıy o ru m .

Taha A y

|

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi