A K Ş A M
Yazan: Sadeddin GÖKÇEPINAR
Nasıl tanışmışlar?
Ahmet Mithat efendi — Kırkıncı yıldönümü hazırlıkları —
Mustafa Nihat ne diyor? — Merhumun diğer hususiyetleri —
Muallim Naci ile ilk karşılaşma — Kızı
Arife hanımın anlattıkları
Edebiyat ve fikir tarihimizde ehemmiyetli bir yer tutmağa hakkı olanlardan Ahmet Mithat efendi, vefat edeli kırk seneye yaklaşıyor. Üniversite, Darüşşa- faka ve Muallim mektebi mer humun vefatının 4o inci yıld ö nümü münasebetile bir anma türeni tertip edeceklermiş.
AHMET MİTHAT EFENDİ 69 yaşında iken Dariişşafaka- daki vazifesi başında vefat e- den Ahmet Mithat efendi, ömrü boyunca çalışmış, yüzlerce eser yazmış ve bir çok muharrirlerin yetişmesine yardım etmiş mü him bir şahsiyettir.
Memleketimizde, Tanzimattan sonra başlayan okuma ve öğ renme hevesini görerek halkı okutmuş ve onlara hayatta lü zumlu bilgileri vermtğe çalış mıştır. Bu bakımdan Ahmet Mithat efendi, meselâ zamanı mızdaki Millî Eğitim Bakanlı ğının bütün teşkilât ve imkân- larile tam mâııasile yapamadı ğı İşi yani halkı okutma işini, tek başına yapmağa kalkmış ve kısmen de muvaffak olmuştur, deniliyor.
Mustafa Nihat, Türk Edebiyat Tarihi isimli eserinde Ahmet Mithat efendiden şöyle
bahse-Muallim Naci
ya kısmet olmadı, Geniş bir kariha sahibiydi. Tercüme etti ği şöhretli kitaplara hemen bir benzer de meydana getiriyordu. Muhayyilesinin enginliği saye sinde mevzularında ayniyete düşmedi..»
AHMET MİTHAT ve MUALLİM NACİ Ahmet Mithat efendi merhu mun hususiyetlerinden biri de istidatlı gençleri bulup onları teşvik etmesi ve kendilerine yardımda bulunmasıdır. Ahmet Rasim gibi Muallim Naci de
Ahmet Mithat
Mithat efendinin meydana ç ı kardığı kıymetlerdir.
Ahmet Mithat efendinin ke rimesi Arife hanımefendi ile bugünlerde sık sık görüşmek fırsatını buluyorum. Kendisin den merhum babasına ait en teresan şeyler dinledim. Bunla rın arasında Ahmet Mithat efendi ile Muallim Naci’nin na sıl tanıştıkları da vardır. Edebi yat tarihimize mal olmuş bu iki şahsiyetin loş bir medrese oda sında karşı karşıya gelmeleri
(Arkası 5 inci sahifede) der:
«— Geniş bir okuyucu sınıfını yazdıklarile etrafına topladı İlk okuma tadını ondan alan lar daha ileridekileri anlamağa
başladılar. Siyasî tanzimattan sonra memlekete girmeğe baş layan garp bilgilerini, küçük ' çocuklara değil, yaşı ilerlemiş, okuma çağım geçirmiş, çoluk çocuk sahibi babalara öğretmek için yazdı.»
(.Romanın büyük bir kuvvet | olduğuna, öğretmek için en iyi bir vasıta olduğuna kanidi. O- nun için telif ve tercüme olsun hiç bir zaman roman yazmak tan geri durmadı. Tercümeieri- le bir çok muharrirleri ilk ola rak memleketimize tanıttı. : Garpla münasebete başladığı mız zaman onların bizden çok uzak olan ayrılıklarını görerek, yoksulluğumuz karşısında her işi görenlere mahsus bir cins
< şaşkınlıkla bir çok dâvaları ile
ri sürdü...»
«Ahmet Mithat karlar okun- i mak o zamanlar, hiç bir
yazıcı-Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
