The Environmental Impact Assessment After the August 17 earthquake in Adapazari

SAÜ

Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 4.Cilt 1. ve 2.Saya (2000) _1-6

ADAPAZARI'NDA 17 AGUSTOS DEP RE Mİ SONRASI

ÇEVRE ETKİ DEGERLENDİRMESİ

Mahnaz Gümrükçüoğlu, Recep_ İleri, Burhan Sümer, Mirali

Al

osman Seyfettinoğlu

Sakarya Üniversitesi, Afühendis/ik Fakültesi

Çevre Mühendisliği Bölümü, Esentepe Kampüsü, _54040, .Adapazarı

ÖZET

17 Ağustos

_I

999

tarihinde _yaşanan deprem

çok

ciddi boyu

tla

rda insani, ekonomik ve ekolojik

sonmlara neden olmuştur. Bu sorunlann önce

l

ikle insani

ve

ekonomik

_boyutlan ele alınmış

ve çözümler üretilmeye

çalışllınıştır.

Bunun yamnda

deprem, bir

_{kısmı kısa}

vadede

bir _{kısmı da} uzun vadede ortaya çıkacak önemli

çe"YTe pr

ob

lemle_ri

yaratmıştır.

Bwıa bağlı

olarak

bu

çalışmada deprem sonucu

meydana gelen çe,Tesel etkiler

değerlen

d

_irilnı

iş

ve alınınası gereken önlemler

üzerinde durulmuştur.

ABS

_TRA

CT

17

August

₁₉₉₉

earthquake

has been revaled

more

serious

_hıımanl

y, economic and ecologic problems.

Firstly, h

umanl

y

and

ecomomic problems have been

evaluated and produced solutions. Nevertheless

earthquake _has

been created environınental problems

which will

be e:�:posed in short

or

long

periods.

Therefore

in this study, environmental impacts

which

occured

after the earthquake have been

evaluated

and

investigated

necessary

expediences.

L

GİRİŞ

Dünyanın en

aktif

deprem

kuşakl

_anndan

b

_irinin

üzerinde

bulıman

ülkemizin

yaklaşık

o/o95'i

depremlerden

etkilenmektedir. _Bu etkinin en fazla

hissedildiği kuşak

olan Kuzey Anadolu Fay _hattı üzerinde

17 Ağustos 1999 tarihinde mey

_dana gelen depremde bu fay _hattının Gölcük-Arifiye merkezli uzanhsı kınl� aletse

l büyüklüğü

_7.4 o� son yüzyılın en şiddetli

depremlerinden biri

mevdana •

gelmiştir.

[1] Deprem 120 kın'lik

bir yüzey

kınğı

meydana

getirmiş ·ve ülke nüfusun

un o/o40'ının yaşadığ1

çok

geniş

bir

alanda

etkili

olmuş

ve

bu d

urum gerek

insan sağlığı gerekse

çevre kirliliği açısından oluşan riskleri önemli

ölçüde

_arttırmı

ştır. Aynca deprem

sonrası

kullanılacak

acil

uygulama

p

l_anlannın bulunmaması bu

prob

le_mierin

daha da b

üvı1m_-'

esine

neden olmuştur. Aktif

fay

zonu

üzerinde ,.e zemin

şartlan uygun

olmayan _alanlarda

kurulmuş olan konutlar ve

bir

çok endüstriyel

tesis, hava,

toprak, yer altı

Ye yüzey sulannın _kirlenme

sine

ve

meydana gelen

hasarlar,

önemli _{miktarda katı}

atık

oluşumuna neden olmuştur.

D. ADAPAZARI ve DEPREM

Adap

azan şehir merkezi doğu-batı yönünde yaklaşık 45 km.,

kuzey-güney yönünde ise yaklaşık 30

_km.

uzunl

uğunda

ve

kalınlığı 200

m. !i aşan bir alm·yon

tabakası üzerindedir ve _K

u

zey

Anadolu Fav zonuna

� �

yaklaşık

_{8-1 O km.} uzaklıkta _dır.

17 Ağustos 1999

de

p

reminde

350

bin

kişinin yaşadığı

ve yaklaşık ₈₀

bin

konutun

bulunduğu

Adapazan,

Eren1er, Serdivan ye Arifiye mevkilerinde, konutlann

2 4 678'i

yıkık ve ağır,

18 406'sı

orta ve

27 239'u

_hafif ol

m

_ak üzere t

opl

am

73

323

'ü, işyerlerinin

ise 5146 'sı

yıkık ve ağır,

3764

'ü

orta

ve

2699'u

_hafif o

l

mak ·üzere to

pl

am 1

1609'u

basar

görmüştür. Elverişsiz

zemin ve meydana

gelen

sıvılaşma

altyapı

ve

binalarda

büyük tahnoat

meydana

getirmiştir. En büyük tahnoat ve can

kaybı

zemin koşullannın

elverişs

i

z

olduğu

Adapazan

şehir merkezinde;

Adnan

Menderes Caddesi, Vagon Fabrikası, Şeker Fabrikası ile

Ankara

Caddesi arasında

kalan

bölgede meydana

gelmiştir. Bu al_anlardaki

binalar

_la aynı teknik özelliklere sahip olduğu halde, Maltepe, Hızırtepe ve Serdivan

gibi

nispeten iyi zemine sahip yerlerde bulunan binalarda ise

tahribat _azdır

.

_Ancak

Adapazarı'nda y

a

y

_gın zemin

sıvılaş

ması

ve

zernin

çökmesi sonucunda yüzlerce b_inanın temeli zemin içine gömülmüş yeya binalar kütle halinde

d

_evrilmi

ştir.

(Şekil

1) Tablo 1. de, 17 Ağustos sonrası

Adapazan

'nda depremin yarattığı genel bilanço görülmektedir.

Tablo _{1. 17}

Ağustos 1999

Depremi

Adapazan Bilançosu

Miktar

_Oran

( Kişi,Adet)

(%)

-Olü

S

a}ı

s

ı

3891

-Yıkılan Bina

13797

47

Oturolamaz

Bina

12754

₄₃ Hasarsız Bina

3211

_lO

2

Adapazarı'nda 17 Ağustos Depremi Sonrast Çevre Etki Değerlendirmesi

Şekil 1. Zemin yetersizliği nedeniyle hasar gören bir bina

Zemin sıvılaşmaSl, taşuna

gücü

zayıflığı vb. faktörlerin, depremin yapılardaki hasarlannı arttırması nedeniyle

hem fay zonundan hem de aliivyondan uzakta yeni yerleşim alanlannın seçilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Adapazarı şehir merkezine fazla uzakta

olmayan,

taşıma

gücü almyona göre yüksek olan alanlar incelenmiş ve şehir merkezinin kuzey ve kuzeybatı kesiminde üç a)TI Bölgenin jeolojik açıdan şehir yerleşimine açılabileceği gözlenmiştir. Bu alanlardan Kararnan _{köyü ve civan} y_{eni yerleşim alanı}

olarak seçilmiştir. [1] Böylece planlı yerleşim

için

ilk

adımın atıiabilmesi mümkün ola

caktır

. Büyük bir

yıkımın

_{yaşandığı mevcut yerleşim bölgesinde de imar}

planlarının zemin özellikleri dikkate alınarak yapı1ması

ç.ok önemlidir.

m ALTYAPI

SORUNLARI

Deprem sonrası

Adapazan'nın

kanalizasyon , yağınur

suyu ve içme suyu

şebekelerinde %

80-85 onınında ciddi

tahrib

atlar elektrik _{ve baberleşme sisteminde}

büyük ölçüde arızalar meydana gelmiştir. [2] (Tablo2.)

Tablo 2. Kanalizasyon şebekesinde oluşan tahribatlar

Cinsi Boru Çaplan Miktar

(mm)

(Ade�km)

Terfi _Merkezi -

6

adet

Ana 200,400,600,

2

000 120 km. Toplayıcı

Şebeke 300,400�500,600, _{640 km.}

800

Özellikle şehir merkezindeki 74 kın'lik kanalizasyon

hattında

_{önemli boyutta tahribat görülmüştür. Ayrıca}

Adapavın evsel atıksu tesisine atık

sulan

taşıyacak olan kanalın, pompa istasyonundan geçici deşarjın yapıldığı yere kadar

4

n_oktada _{hasar tespit edi Imi ştir.} [3] _Mevcut

350 km.

_{lik yağmur SUJU k}

analırun

_{ise ta}mamı tahrip

olmuştur (Tablo

3).

Tablo 3. Yağmur suyu kanalında oltışan tahribatlar [4)

Cinsi _Bom Çaplan

(Mm)

MJktar

(Adet)(m)

Ya�urSuyu _{1000,1200,1400} 80km.

Kanall

Yağmur Suyu 200,3 ₍₎₍₎' 400' 600,800 270 km.

Kanalı

Tablo 4. Su ve kanalizasyon şeb�kesinde oluşan tahribat oranlan [ 4]

Şehir

_{Su Şebekesi}

o/o86

Hasan •

Şehir

_{K analizasyon} .. _o/o71

Ş

_ebe_{kesi Hasan}

Yeniden yapılanma çerçevesinde İller Bankasınca

hazırlanan ve halihazırda inşaatı dev·am eden Adapazan

Kanalizasyon Projesi, on adet Belediyey·e _hizmet

götürecek şekilde projelendirilmiş olup, _{120 kın} ana

toplayıcı ve

640

km şebeke olarak belirtilen metrajın büyük kısmı imal edilip depremden zarar gören ve birinci

kademe inşaat progrann içinde bulunan hatlan

kapsamaktadır.

İnşa

_at

için

_{41 firmay-a toplam 30 trilyon}

TL. (1999 fiyatı ile) bedelle ihale yapılmıştır. Nisan ₂₀₀₀

itibariyle imalata başlannnştır ve 1. 5 )ıl içinde

bi tirilecektir. Kanalizasyon inşaatında % 40

'lık

fiziki

gerçekleşıne sağlaıımıştrr. [2] Adapazan içme ve

kanalizasyon şebekesinde hasar azaltınası yapmak _için

zemjn iyileştirmesine özen gösteritip boru yatak1anmasına önem verilınekle

beraber boru batl

ann

da hasara

·vol

-'

açacak kuvvetler bakımından deprem

kuvv

etle_ri

hesaba

ka1ılmamaktadır. 17 Ağustos depreminden önce _yap1mına

başlanmış

olan Adap

azan

kanaliza

syon şebek

e

si

in ·

uygulamalar

depremden _sonra hiçbir

değişikliğe uğratılmadan devam etmektedir. Bu konuda

kanalın day

anımı için

iyi y

atakl

ama

yapmakla

y_etinilmektedir.

Ancak Ecetaş

Şirketi'nin _üretti

ği

beto_nanne borulann

TSE

değerlerinden 2-3

kat

fazla

dayanım göstermesi kanalın dayanımı konusunda pozitif

etken _olarak karşımıza çıkmaktadır. [5] (Şekil 2). _Fakat

deprem ve zemin sıvılaşıuası risld olan bölgelerde _kayma gerilmelerine

dayanıklı

korozyon açı

sından

önlerni

alınınış çelik ve

y

a _{plastik boru}

knUanınn daha

_uygun

olabilir. • ... .. � - . . . ,. -, '{'loo ·::...:.� ·-�� -..

-

·

-

·

:tr

·

�

Şekil 2. 1' eni dönem betonam1e kanalizasyon borulan

M.GümrükçUoğlu, R.ileri, B.Sümer, M.A.Seyfettinoğlu

Belediye

tarafından

inşa edilmiş olan atıksu

antma

tesislerinde

ise

önemli bir

hasar

olmadığından ve

meydana gelen küçük

_hasariann

işletim sistemini

doğrudan etkilernemesi sebebiyle detaylı bir

_hasar

tespit

raporu

hazırlanma

mıştır.

_{A }nca}

tesislerin işletilmesine

depremden soma da devam edilmiştir.

25.8.1999 tarihli

raporda mevcut k

analiıa

syon sisteminde meydana gelen

tJ.kanma

ve patlamalar ve vidanjörlerle çekilen evsel atık

sulann,

atıksu

antma

tesisi

havuzlannda

geçici olarak

depolandığı bildirilmektedir.

Deprem nedeniyle oluşan zemin sıvıl

_aşması

pik

ve asbest

isale

hattı borul

annın

patlamasına neden

olm

uştur

. (Şekil

3)

Adapazan merkezde, deprem öncesi

mevcut olan

_{700 kın'lik}

içme

_suyu

şebekesinin

yaklaşık o/o

70

o

ranın

da

kullanılmaz

olduğu tespit edilmiştir.

4 73

kın'lik

içme

_{suyu inşaatı} 3

firmaya ihale edilmiştir.

İnşaatta şu ana

kadar

% 80

fiziki

gerçekleşme

sağlanmıştır.

Ş

ebek

ede yumuşak ve elastik

olmayan

asbest

boru ku11

anılrnı

ş olması deprem sırasındaki

tahribatın bo}utunu

_arttırmış

ol

makla

beraber, (Şekil

4)

çelik borularda da

_hasar

meydana gelmiştir (Şekil

5). Bu dunıın

deprem soıınısında

uzun

dönem şehre su

verilmemesine

·ve

dol

ayı

s

ıyla

çevre kirliliğini

arttıncı

önemli

bir faktör d

urum

una gelmesine neden olmuştur.

·. . . . • • .. • p .;.. ... -.,.· ... ;..--., ._. : . .. • .. .. .. .. o ... - --•

.

. •. . .

Şekil3. Patlayan pik ve asb� isale hattı borulan

Daha soma yapılan incelemelerle deprem bölgeleri için

içme

_suyu

tesislerinde en

_{uygun malze}

menin polietilen

boru, çelik

boru

veya duktil font

boru

olduğu

belirlenmiştir. Bu nedenle de depremden sonra

_alınan

tedbirler doğrul

_tusun

da içme

_SU}11

boru

kalitesinde

yapılan değişikliklerle

depreme day_{anıklı polietilen (PE)}

boru

cinsi

uygulaması tercih

_edilmi

ştir.

•

Şekil

4. _{Asbestli çimento} borularda görülen hasar [6)

Şekil 5. Çelik borularda görülen basar

W.

ÜS1Y

API

SORUNLARI

IV.

_{1. Molozl}ann Bertarafı

-.. . '1 _{;:ıt o} � • • .,. - " o o ·- . ., , . - . "l·:· ·- ,, .:>.,t-t , . .. .., · ... ,-;_--, .. fl' ·, ( . o • • : • .. � 1!:· �: . _ ... ; .. " �· � • .., .; :· ·: 1 1 Y: �- : .r •·r ..,� �J ·� i o ,. ;!' ... ... , .., ...._ - _-· ... -.... • • .... , -.. ...-.#> \ • - 1 •

.

.... .. � .... 1 _{f ... ,}..,,;,.. -· - . . . .�

.

. . - . .. ,

Deprem s

o

nu

cun

d

a

hertaraf

edilmesi gereken tonlarca

enkaz ayn

bir. atık türü dür.

Enkazın

kaldııına

i

şl

e

_ri,

Bayındırlık

ve !skan B

akanlı

ğı'nca

_yapılan

ihale sonucu

10

taşeron fınnaya verilıniştir.

Toplam

_2.5

milyon t

on

Adapazarı'nda 17 Ağustos Depremi Sonrasi Çevre Etki Değerlendirmesi

enkaz kaldınlmıştır. Molozlann döküm yerinin tespiti

için Çevre

İl

Müdürlüğü tarafından yapılan 26.08.1999

tarihli çalışma sonucunda belirlenen yer, şehir

merkezine _lO

kın.

mesafede,

Kara

su İlçesi , yolu

üzerindeki Şeker Fabrikası 'na ait eski taş ocağı

sahasıdır. Daha

sonra,

bu

al

anın yeterli olmadığı

görülmüş ve Çevre

İl

Müdürlüğünce 7.10.1999

tarihinde yapılan çalışma sonucunda iki mevki daha

belirlen

miştir.

Bunlardan biri şehir merkezine yaklaşık 4

km. mesafede bulunan Gazeller

Mahall

esindeki 250

dönümlük _eski kum ocağı, ikincisi ise, Arifiye sınırları

içinde kalan Sarıgöl mevkiindeki eski kum ocağı

sahasıdır. 5069 işyeri ve 23967 adet konutlun yıkılması

ile oluşan enkaz atıklannın o/o5'i Taşkısığı mevkiine,

o/o lO'u Sangöl mevkiine, o/o85'i ise Gazeller mevkiine

dökülmüştür.

Oluşan enkaz atıklannın, çeşitli fiziksel ve kimyasal

işlemlerden geçirilerek yeniden hanunaddeye dönüştürülme imkanı vardır. Atık betondan moloz

olarak kınlacak malzemeler, yolların zemin ıslahı ve yol üst yapısında kullanılan ve taş ocaklanndan elde edilen stabilize malzerneye alternatif olarak değerlendirilebilir.

Enkaz atıklannın geri kazarunu amacıyla� Çevre

Bakanlığı tarafin� bir İsviçre fiıınasından (Svedala

Finnası) temin edilen geri kazamın kırma grubu seyyar

ünitelerinden bir adedi ilimize tahsis edilerek Gazeller

mevkiindeki enkaz döküm sahasına yerleştirilmiştir. Bu

sayede molozlann deniz_. akarsu veya tanın alanianna

boşaltılması önlenerek bu alanlarda yanıtılacak çe\Te

sorunlannın da önüne geçilrniş ve aynca ekonomik

olarak kazanç sağlanmış olacaktır. Tablo 5 'te

molozlann geri kazanınu ile sağlanan kazanç

görülmektedir.

Tablo

_5.

Ekonomik açıdan sağlanan fayda

Açıklama Miktar Miktar

(Ton )

_($)

Toplam Atık Beton 1953729

Toplam Atık

Demir

91901,4

Atık Betontın _5513630 D

e�en

� .

.

Atık Demirin _7235147 Değeri

Toplam

Atık _12748777 Malzeme

De

ğ

eri •• Unite _Maliyeti 357108 Kazanç 12391669

IV.

_{2. Katı}

Atıklar

Herhangi bir düzenli _hiznıetin yapılamadığı depremin

ilk günlerinde bakanlık tarafından gönderilen 20 000

adet çöp poşeti şehrin ana arterlerine ve sonradan

gönderilen 240

000

adet poşeti Adapazan Belediyesi

işbirliği ile çadır kentlere ve ihtiyaç duyulan

mahallelerdeki çadır sakinlerine dağıtılarak, gönüllü

.

çevreciler, ll Çevre Müdürlüğü ve Çevre Koruma

Vakfi

4

personeli işbirliğince _umumi bir temizlik yapılması

sağlanmıştır. Atıklar, Adapazan Belediyesi'nin önceden

kullanmakta olduğu Sakarya Nehri kenannda bulunan düzensiz depolama alanına depolanmakta ve her

gün

ilaçlanmaktadır. [7]

Deprem sonrası geniş bir alanda yoğun bir biçimde tıbbi atlk ve cesetlerin taşınması sırasında enfekte olmuş

battaniye gibi malzemeler ortaya çıkmış ve bu _tür malzemelerin usulüne uygun olarak hertarafı

da

ayn bir

sorun oluşturmuştur. Bakanlık tarafından ilk etapta

gönderilen 3 6

400

adet tıbbi atık poşeti tıbbi atık

depolama sahasında ayn bir bölümde bertaraf

edilmektedir. A;nca Adapazan Devlet Hastanesinde

kullanılmak üzere Liechenstein Hükümeti ile Hoval\\·ork

AG fiıması

tarafından

bağışlanan 500

milyar TL.

değerinde 'Tıbbi Atık Yakma Cihazı' Çevre Bakanlığı

tarafından

ilimize gönderilmiştir.

IV.3 Prefabrik Yapılar

Deprem samasında _ilk etapta 53 çadrr kent oluşturulmuş.,

34 000 vatandaşınnz

buralarda

yaşaınaya başlamıştır.

Daha sonra bu çadır kentler zemini sağla� alt yapısı

yapılmış ve tamamen kışlık çadırlardan oluşan _çadır

kentlere taşınarak bu sayı azaltılmış, Bayındırlık Ye İskan

Bakanlığı ve yerli ve yabancı şirket

tarafından

yapılan

toplaın 10.272 adet prefabrik konutun zamanında yetiştirilmesi ile bumdaki vatandaşlanınız bu konutlara taşınarak çadır kentler tasfiye edibniştir. Burada yaşayan

ailelerin elektrik� _su, altyapı, ulaşım, gıda, temizlik,

yeme� ısınma gibi giderleri devlet tarafından karşılanmış

olup bu

yardınllara

₁ Temmuz 2000 tarihi itibariyle son

verilmiştir.

Prefabrik evlerin bulunduğu

alanlarda iklim şartl

annın

elverişsizJiği,

_düz arazil

erde

dan dolayı su

basma sonmlan,

yeterli su

temin edilememe sorun�

atlksu uzaklaştırma

sorunu,

maddi

kaynaklann azlığı

ve

çevre

kirliliği

gibi

nedenlerden

dolayı sağlık _sorunlannda artış gözlenmiştir. Bunun

için sağlık

ocaklan

gezici

ekipler

kurm

uşlar ve

buna

ilave olarak

da birçok çadır

kentte yerleşik olarak binnet sunmuşlardrr.

IV.4. Sana)i

Deprem

nedeniyle Sanayi kuru

luşlan

da zarar görmüştür .

Bunlardan 34'ü ağır, 73'ü

orta,

19'u

ise hafif

hasarlı

durumdadır. _Ancak

birçok

tesis

yeniden üretime geçmiştir. Üç önemli devlet

kuruluşu TÜV

ASAŞ, TZDK ve Şeker Fabrikasında genel ve deprem sonrası sorunlar

de·vam etmekte olup

üretim

_dur muştur. [2]

Depremin ardından elektrik kesintileri ve üretimin

dunnası sonucu hemen tüm sanayi laıruluşlannın

biyolojik ve kimyasal antma sistemlerinin devre dışı

M.Gümrükçüoğlu, R.ileri, B.Sümer, M.A.Seyfettinoğlu

IV. S.

_Park ve

Yeşil

Alan Kullanımı

Deprem

öncesi peyza

j çalışınaJan

yapılan

.

şehir

merkezindeki

yeşil

alan

ve

parklar ile merkez dışındaki

bazı

yeşil alanlar deprem

_{sonrası çadır}

kentlere

dön

üşmilştür

.

Bu çadıriann bir kıs

mın1n

kaldırılmasıyla

bu alanların uğradığı taluibat ortaya çıkmıştır. (Şekil6).

Aynca meikez dışındaki çadrr

kentle� şimdi ise

prefabrik yapıtann kurulduğu alanlar genel1ikle önceden

tanm

veya hayvancılık için kullanılan alanlardır.

_Bu

yapılann

kal

dan

sonra

bu alanlarda

tekrar

tarun

yapılabilmesi ınümkün gö

_rünm

emektedir. Bu

ciddi toprak kirliliği

sonımı

için henüz bir önlem alma

va da sorunu berta.rnf etme ile ilgili bir çalışma

..

bul1ınmamaktadır.

Şekil 6. Yeşil alan ve

paridann çadır yerleşimi için kull

anuru

[8J

IV. 6. Hava kirliliği

Deprem anında

meydana gelen

yapı çökmelerinden

dolayı oldukça fazla

miktarda toz

ve partikül bavaya

kanşmıştır. Daha

_sonra

hasarlı binaların yıkılması ve

enkaıla

rm

kaldmlması

sırasın

da da

önemli

miktanla

toz

ortaya

çıkmıştır.

_{Aynca alt yapı}

çalışınalan nedeniyle

bo

_zulan

yollar

_{da bu} toz _{miktannın aıturasına nede}n

olmaktadır. Bu kirletici etken elbette insan,

hayvan

ve

bitki

sağlıgı açısmdan ol

umsuz etki yaratroakta<lır.

IV. 7. Güniltü

Kirtilili

Hasarlı

binaların yılolması

_sırasında

iş makinel

_erinin

enkazın taşınınası ve kamyonlann döküm

yerlerinde

e

nkazı

boşal

_tması

sııasmda

oluşan

gfirültünün ya

_nında

alt yapı çalışınalan yapan

makin

elerin gürültüleri de kirlilik

_yaratan

olumsuz

etkilerdir.

[9]

V.

SONUÇ

ve

ÖNERİI.ER

Depremin ve depremden dolayı oluşan sıvılaşma olayının,

alt

yapı

ve üst

yapılara etkisinden oluşan

ıarann

e

n

a:nı

indirilmesi

için

gerekli

çah şn1a1ar yapıJmalıdır.

Sıvılaşınanm

_meydana

geldiği yerlerde

ye

r altı suyu

genellikle yüksek oldugu

ve içerisinde

bol miktarda Slilfat

bulunduğundan

atık

su

borulan imalatında SPÇ (Sülfata

Dayanıklı Çimento) kullanılmalıdır. [10] Şu

_anda

kullammda olan bomlar

arasın

dan

deprem bölgesi

inşaatlan için seçim yapılacağı

zaman

inşaatının

kolaylığı,

_su

iletimindeki güvenliği,

_zaman,

sıcaklık

degişimi \tb. faktörlerden nasıl

etkilendiği

işletme

maliyeti

_ve

kolaylığı

gibi etkiler

dışında deprem

dayanımı

mutlaka göz önünde bulundmu

_Jmah

dır. Deprem sınısırıda

bo

_ndarın

hareketini

_{en aza} indirmek

için borulann altına

seril

_{ecek malzemenin gı}

anülometıesi de çok önemlidir.

Kalıcı konutlaı m yapının

ivedi olarak bi tirilmesi ve

prefabrik yapılatın kaldıularak park, bahçe ve

_tarım

alanlannda gerekli diizenlemeleıin

_yap

ılması,

kirliliğinin

boyutla ı ının

belirlenerek

hertaraf

yöntemleı

inin

u..;ı���

gerekmektedir

.. Katı a

tıklar

konusunda

daha

önce planlannuş olan dtizenli depolama tesisinin bir

_an

önce

hayata geçirilmesi

öncelikle Sakarya Nehri'nin

kirliliğinin önlenmesi açısından çok önemlidir. Hava ·ve

gürültü kirliliği seviyesi

ö

z

e

l

likle diğer işlemler bittiğinde

biraz daha azalacak ve gerekli önlemlerin alınması

kolaylaşacaktır.

Deprem

#

yer alan ülke

mizde

en önenıli görev

h

_üküm

etlere, belediyelere, meslek

_kurul

uşlanDa

\'e teknik

Adapazan'nda 17 Ağustos Depremi Sonrası Çevre Etki Değerlendirmesi

eleınanlara düşmektedir. Nerelerde yapılaşma olacağı,

yapılann standartlannın belirlenmesi ve

yapım

esnasında denetlenmesi devletin ve belediyelerin

görevidir. Bizlerin de, bu hizrrıetlerin ciddi bir biçimde

yerine getirilinesini talep etmemiz gerekmektedir.

Y erleşimimizi ve yapılanmızı depreıne uygun hale

getirirsek, depremden önce ve

sonra

nasıl hareket

etmemiz gerektiğini

bilirsek,

deprem tehlikesini ve

yaptığı

_hasar

lan

nıininuıma

indirgeyebiliriz.

1940�lı yıllardan beri varlığı b

_ilinm

ekte olan Kuzey

-

Anadolu Fay hattı ile ilgili olarak

_TMM

OB ve bilim

a

_damlan

bu fay hattı

_üzerindeki

yerleşim ve

sanayileşme planlan

konusunda

_sürekli

olarak

uyanlarda bulunmuş,

_ancak

bu

_{uyanlar karar}

veıme

m

_ekaniz

malan

göz ardı

e

_dilmi

ştir.

Yaşanan

17 Ağustos depremi ve

J-ıkımı, yeni bir

çevrecilik ve

şehireilik kültürü

ol

ının ya nı nda

bilgiye

dayalı toplum olunm

asının

başlangıcı için dönüm

noktası olmalı ve bu acı

tecrübeden gerekli dersler

_tüm

kesimler tarnfından çıkanlmahdır.

VL KAYNAKLAR

[1] Altında4 A., Eimas,

_{M, Kasap,}

H., 'Sakarya

Üniversitesi 17 Ağustos 1999 Gölcük-Arifiye Depremi

Değerle

_ndirm

e Raporu', Sakarya

Üniversitesi,

1999.

[2] Sakarya Vali1iği, 'Sakarya İli Deprem Raporu' ,

2000.

[3] önem,

_{M, 'Marmara}

Depre

_minin

Çevreye

Etkilerine Genel Bakış', Bitirme ödevi, Sakarya

Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, 2000.

[4] Özgürses, T., 'Adapazan'nda Depremin Yarattığı

Sorunlar' Bitirme ödevi, Sakarya Üniversitesi�

Mühendislik Fakültesi, 2000.

(5] Koçhan, Ö., 'Yer altı Kanallan ve

_Kuv·v

etler',

Bitinne ödevi, Sakarya Üniversitesi, Mühendislik

Fakültesi, 2000.

[6] Güneş, M., 'Deprem Bölgesine

_Uygun

Altyapı

Tesisleri', Bitimıe ödevi, Sakarya Üniversitesi,

Mühendislik Fakültes� 2000.

[7] Aydın, M., 17 Ağustos 1999 Sakarya h Çevre

Müdürlüğü'nün Deprem Sonrası Yapmış Olduğu

Hizmetler\ Çevre İl Müdürlüğü, 1999.

[8] Adapazarı Büyükşehir Belediye Başkanlı�

'Fotoğraflarla Adapazarı Depremi', 2000.

[9] Kurnaz, E., Özbek, S., Gürevi� Ö., �Depreınin

Çe"Tesel Etkileri ve Düzce Depremi örneği', Bitinn e

ödevi, Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültes� 2000.

[10] Köseoğlu, Y.Z., 'Deprem ve Sıvılaş

manın

Alt

Yapı

Tesislerine Etkisi', Bitirme ödevi, Sakarya Üniversitesi,

Mühendislik Fakültes� 2000.

6

•

,.