• Sonuç bulunamadı

View of Zernek-Baraj Gölü (Van / Türkiye) Zooplankton Faunası

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "View of Zernek-Baraj Gölü (Van / Türkiye) Zooplankton Faunası"

Copied!
3
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Zernek-Baraj Gölü (Van / Türkiye) Zooplankton Faunası

Şükran YILDIZ

Celal Bayar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Muradiye, Manisa, TÜRKİYE

*Sorumlu Yazar

sukranyildiz65@gmail.com

Özet

Bu çalışma Zernek-Baraj Gölü’nun zooplankton faunasının Nisan-Kasım 2007-Mart-Ekim 2008 tarihleri arasında mevsimsel değişimi araştırılmıştır. Zooplankton örnekleri İki ayrı periyot halinde aylık olarak gölde seçilen farklı özellikteki iki istasyondan, vertikal ve horizontal olarak toplanmıştır. Göldeki zooplanktonik organizmaların [B/m3] olarak % 94’ünü Rotifera, % 5’ini Cladocera ve % 1’ini Copepoda türlerinin oluşturduğu belirlenmiştir. Rotifera grubundan 13 takson Brachionus urceolaris, Brachionus calyciflorus, Keratella cochlearis, Notholca squamula,

Kellicottia longispina ,Mytilina spinigera ,Lepadella ovalis, Lecane luna , Synchaeta pectinata, Polyarthra vulgaris, Asplanchna priodonta, Filinia longiseta, Filinia terminalis, Cladocera grubundan 2 takson [Daphnia longispina, Daphnia magna].Copepoda grubundan da 2 takson

Arctodiaptomus sp. Cyclops vicinus bulunmuştur.Tespit edilen zooplankton grupları içinde Rotifera türleri baskın olarak bulunmuştur. Anahtar Sözcükler: , Zernek-Baraj Gölü, Rotifera, Cladocera, Copepoda.

Zooplankton of Fauna Zernek-Dam Lake (Van/Türkiye)

Abstract

This study was carried out between April-November 2007 March-October 2008, and zooplankton fauna and its seasonal variations were examined in the Zernek Dam Lake. Zooplankton samples in two separate periods with different characteristics and selected two stations in the lake , with the vertical and horizontal plankton was collected. Zooplanktonic organisms in the lake [B/m3] 94 % of Rotifera, Cladocera 5 % and 1 % of the Copepod species were formed. Rotifera group 13 taxa Brachionus urceolaris, , Brachionus calyciflorus, Keratella cochlearis, Notholca

squamula, Kellicottia longispina, Mytilina spinigera, Lepadella ovalis, Lecane luna, Synchaeta pectinata, Polyarthra vulgaris, Asplanchna priodonta, Filinia longiseta, Filinia terminalis, Cladocera group 2 taxa Daphnia longispina , Daphnia magna. , the 2 copepod taxa Arctodiaptomus sp.Cyclops vicinus. were found. Rotifera recorded as the dominant group in all species.

Key Words. Zernek-Dam Lake , Rotifera, Cladocera, Copepoda

Geliş Tarihi: 30 Aralık 2011 Kabul Tarihi: 17 Şubat 2012

GİRİŞ

Sucul ekosistemlerde besin zincirinin birinci halkasını üreticiler basamağında yer alan fitoplankton, ikinci halkasını ise tüketiciler basamağında yer alan zooplankton oluşturmaktadır. Zooplanktonik organizmalar bir sucul ekosistemde omurgasızların, balıkların ve bazen de kuşların besinlerini oluşturmaktadır. Zooplankton, sucul ekosistemlerde fitoplanktondan sonra gelen en önemli enerji çevrim halkası ve besin kaynağıdır. Bu nedenle, zooplankton sucul ekosistemlerde balık üretimi ve balıkçılık açısından oldukça önem taşımaktadır [1,2]. Türkiye’de zooplankton faunasının sistematiği, ekolojileri ve dağılımları ile ilgili olarak birçok çalışmanın yapıldığı belirtilmektedir [3, 4, 5, 6,7,8 ]. Bu çalışma, Van ili Gürpınar ilçesinde Hoşap Çayı üzerinde kurulmuş olan Zernek- Baraj Gölü’nün zooplankton faunasını incelemek amacıyla yapılmıştır.

Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi 5 (1): 57-59, 2012

ISSN: 1308-3961, E-ISSN: 1308-0261, www.nobel.gen.tr

MATERYAL VE METOD

Zernek-baraj gölü Van ili sınırları içinde Hoşap çayı üzerinde sulama ve elektrik enerjisi üretimi amacıyla 1980-1988 yılları arasında inşa edilmiş bir baraj gölüdür. Zernek Baraj Gölü 1740 m deniz seviyesinden yükseklikte 38°20’32’’N ve 43°41’49’’E koordinatlarında Van iline 40 km uzaklıkta bulunmaktadır. Barajın gövde hacmi 2.100.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 80,00 m, göl alanı 5,16 km²›dir [Şekil:1].

Bu çalışma Nisan-Kasım 2007-Mart-Ekim 2008 tarihleri arasında seçilen iki istasyonda yapılmıştır. Zooplankton örnekleri, göz açıklığı 55 μ ve ağız çapı 25 cm olan naylondan yapılmış Hydro-Bios plankton kepçesi ile horizontal ve vertikal olarak alınmıştır. Türlerin tanı ve teşhisinde çeşitli araştırmacılardan faydalanılmıştır [9,10,11,12,13,14.]. Suyun fiziksel-kimyasal özellikleri apha-awwa yöntemi ile yapılmış Çizelge:1 de verilmiştir.

(2)

58 58

58 Ş. Yıldız / Bibad, 5 (1): 57-59, 2012

58 58

Şekil 1 . Zernek-Baraj gölü çalışma alanı

Çizelge 1. Zernek-baraj gölünün bazı fiziksel-kimyasal

özellikleri

Parametre İlkbahar Yaz Sonbahar Kış ºC(Sıcaklık) 21 25 18 8.3 pH 7.5 8.2 7.5 7.2 EC(µs/cm) 388 370 394 398 CO3 mg/l 19.2 -HCO3 mg/l 213 125 116.5 - NH3N mg/l 0,2 0.055 0.06 CI mg/I 12.5 9.9 12.1

-BULGULAR VE TARTIŞMA

Birçok sucul canlı en azından yaşamlarının belirli bir döneminde zooplanktonik organizmalarla beslenmektedir. Bu nedenle, sucul ortamın verimliliği ile zooplanktonik organizmalar arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Tatlı su ekosistemlerindeki zooplankton faunasının büyük bir bölümünü Rotifera, Cladocera ve Copepoda grupları oluşturmaktadır [14]. Zernek- Baraj Gölü’nde seçilen iki istasyonda gerçekleştirilen bu çalışma sonucunda, Zooplankton faunasına ait Rotifera şubesinden 13 tür Brachionus urceolaris ,Brachionus

calyciflorus ,Keratella cochlearis ,Notholca squamula , Kellicottia longispina ,Mytilina spinigera , Lepadella ovalis , Lecane luna , Synchaeta pectinata, Polyarthra vulgaris , Asplanchna priodonta, Filinia longiseta , Filinia terminalis Cladocera alttakımından 2 tür Daphnia longispina, Daphnia magna ve Copepoda altsınıfından 2 tür Cyclops vicinus

,Arctodiaptomus sp. olmak üzere toplam 17 tür tespit edilmiştir. Gölde ölçümü yapılan fiziksel-kimyasal parametrelerden sıcaklık en yüksek yazın 25 oC, en düşük kışın 8.5 oC

[Çiz 1] Zooplanktonik organizmaların bulunuşunda ve dağılışında sıcaklık ve oksijenin sınırlayıcı faktörler olduğu belirtilmektedir. Zernek-Baraj Gölünde pH değeri; en yüksek yazın 8.2, en düşük kışın 7.2 olarak tespit edilmiştir [ (Çiz 1]. Zooplankton dağılımında pH’nın önemli derecede etkili olduğu ve yoğunluk bakımından alkali sınırın pH 8.5 olduğu bildirilmektedir[15].Buna göre sınırın altında bulunmuştur. Gölde tespit edilen EC değeri en yüksek kışın 398 µs/cm, en düşük yazın 370 µs/cm kaydedilmiştir.İç sular için öngörülen EC Değeri 500 µs/cm olduğundan kaydedilen değer düşük tespit edilmiştir[16].

Çizelge 2. Zernek-Baraj Gölüne ait Rotifera türlerinin istasyonlara

dağılımı. Ro

Rotifera İst. 2 İst.

Brachionus urceolaris (O.F. Muller, 1773) + + Brachionus calyciflorus Pallas,1766

-

+ Keratella cochlearis (Gosse, 1851) + + Notholca squamula (O.F. Muller, 1786)

-

+ Kellicottia longispina (Kellıcott, 1879)

-

+ Mytilina spinigera Sache,1912

-

+ Lepadella ovalis (O.F. Muller, 1786)

-

+ Lecane luna (O.F. Muller, 1776)

-

+ Synchaeta pectinata Ehrenberg, 1832

-

+ Polyarthra vulgaris Carlın, 1943

-

+ Asplanchna priodonta Gosse, 1850

-

+ Filinia longiseta (Ehrenberg, 1834)

-

+ Filinia terminalis (Plate 1886)

-

+ (-Tespit edilmedi , + Tespit edildi)

Çizelge 3. Zernek-Baraj Gölü’ne ait Copepoda ve Cladocera’nın istasyonlara dağılımı. a

Copepoda 1 İst. 2 İst.

Cyclops vicinus Uljanin, 1875

-

+ Arctodiaptomus sp

-

+

Cladocera

Daphnia longispina (O.F. Muller, 1785)

-

+ Daphnia magna Straus 1820

-

+

( -Tespit edilmedi , + Tespit edildi)

Ustaoğlu [9], tarafından yapılan “Türkiye İçsuları Zooplankton Kontrol Listesi” incelendiğinde Zernek- Baraj Gölü’nde belirlenen zooplankton türlerinin tamamı Türkiye içsularında daha önceden yapılan çeşitli çalışmalarda tespit edilmiş olan türler olduğu belirlenmiştir. Zooplanktonik organizmalar su kalitesi, ötrofikasyon ve su kirlilik seviyesinin belirlenmesinde indikatör olarak önemli rol oynamaktadırlar [17,18,19,20,21].

Rotifera türlerinin, özellikle çevresel değişimlere karşı Cladocera ve Copepoda türlerine nazaran çok daha hızlı tepki verdikleri ve su kalitesindeki değişimlere daha duyarlı indikatör organizmalar oldukları belirtilmektedir [22]. Rotifera türleri genellikle ötrofik göllerde daha yoğun bulunurken, Copepoda türleri ise daha çok oligotrofik göllerde yoğun olarak bulunmaktadır. Zernek- Baraj Gölü’nde tespit edilen Rotifera tür kompozisyonu, Cladocera ve Copepoda ya oranla fazla bulunmuştur. en az olarak da Copepoda bulunduğu görülmektedir [Çizelge 2,3].Toplam tür kompozisyonunun % 94’ü Rotifera, % 5’i Cladocera, % 1’de Copepoda’ya ait bulunmuştur.

(3)

59 59 59 59 59 59 59 Ş. Yıldız / Bibad, 5 (1): 57-59, 2012 59

Buna göre, çalışma süresince gözlemlenen Rotifera tür fazlalığı açısından Zernek- Baraj Gölü’nün ötrofik bir yapıda olduğu söylenebilir. Türkiye akarsular, doğal göller ve baraj gölleri gibi tatlısu ekosistemleri bakımından zengin sayılabilecek bir potansiyele sahiptir.. Van Gölü havzası içinde yer alan gerek doğal gerekse sulama amaçlı çok sayıda göl ve sulakalan bulunmaktadır. Bu göllerde sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. İçsular balıkçılığı ve kültüründen gereği kadar yararlanabilmek için bu bölgedeki suların biyoçeşitliliği ve dağılımları incelenmelidir..

KAYNAKLAR

[1] Altındağ, A., Yiğit, S., Beyşehir Gölü Zooplankton Faunası ve Mevsimsel Değişimi.Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt24, Sayı 3, 217–225, 2004. [2] Bozkurt, A., Yenişehir Gölü (Reyhanlı-Hatay)

Zooplanktonu. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Dergisi, Cilt 2.(1-1Ek Sayı )39-43

[3] Yiğit, S., Altındağ, A., A Taxonomical Study on the Zooplankton Fauna of Hirfanlı Dam Lake (Kırşehir), Turkey. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 18, Sayı (4): 563–567, 2005.

[4] Kaya, M., Altındağ, A., Zooplankton Fauna and Seasonal Changes of Gelingüllü Dam Lake (Yozgat, Turkey). Turkish Journal of Zoology, 31: 347–351, 2007. [5] Çetinkaya, O., 1996. Water Resources and Fisheries

Potentials of Lake Van Basin, Turkey, (in Turkish).Doğu Anadolu I.ve II. Su Ürünleri Sempozyumu. Erzurum 71- 83.

[6] Güher, H., Mert, Erikli, Hamam ve Pedina (İğneada- Kırklareli) Gölleri’nin Zooplanktonik Organizmaların Kommunite Yapısı. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Dergisi, Cilt 20, Sayı 1–2, 51–62, 2003.

[8] Anonim, Kılıçkaya Baraj Gölü Limnolojik Etüt Çalışması. Devlet Su İşleri XIX. Bölge Müdürlüğü, Sivas, 7s., 2001. [9] Ustaoğlu, M.R., A Check-list for Zooplankton of Turkish Inland Waters. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Dergisi, Cilt 21, Sayı (3–4): 191–199, 2004. 3, Ek. (1/1): 39–43, 2006., [10] W.T. Edmondson, Rotifera in “Fresh Water Biology”.

Ed. Edmondson W.T. Second edition,University of Washington Seattle, 420-499, 1959.

[11] R. M. Kolisko, Planktonic Rotifers Biology and Taxonomy Biological Station. Lunz of The Austrian 12-Academy of Science, Stuttgart, 974 p, 1974.

[13] W. Koste, Die Radertiere Mitteleuropas I. Textband, Berlin, 673p. 1978.

[14] W. Koste, Die Radertiere Mitteleuropas II. Tofelband, Berlin, 235p. 1978.

[15] Berzins,B ,, Pejler, B. Rotifer Ocurrence in relation to pH.Hidrobiol.147,107-116 1987

[16] Mc Ke, J.E and Wolf ,H,W .Water Quality criteria.Second Edition.The resources Agency of California State Water Resources Control Board. 1-548, 1963

[17] Sladecek, V., Rotifers as Indicators of Water Quality. Hydrobiologia. 100, 169–201, 1983.

[18] Sharma, B.K., The Indian Species of the Genus

Brachionus (Eurotatoria: Monogononta: Brachionida).

Hydrobiol., 104: 31–39, 1983.

[19] Saksena, N.D., Rotifers as Indicators of Water Quality. Acta. Hydrochim, Hydrobiol., 15: 482–485, 1987.

[20] Berzins, B., Pejler, B., Rotifer Occurrence in Relation to pH. Hydrobiol., 147: 107–116, 1987 -Marneffe, Y., Comblin, S., Thome., J., Ecological Water Quality Assesment of the Bütgenbach Lake (Belgium) and its Impact on the River. Warche Using Rotifers as Bioindicators, Hydrobiol., 387/388: 459-467, 1998. [21] Gannon, J.E., Stemberger, R.S., Zooplankton (Especially

Crustaceans and Rotifers) as Indicators of Water Quality. Trans. Amer. Micros. Soc. 97, 16–35, 1978.

[22] Herzig, A., The Analysis of Planktonic Rotifer Populations: Aplea for Long Term Investigations. Hydrobiol., 147: 163-180, 1987.

Referanslar

Benzer Belgeler

Erol Yılmaz, iletişim ve halkla ilişkilerin farklı yönleri ile bu kavramların bilgi ve belge yöneticileri arasında kurduğu ilişkilere değindiği “Önce İnsan,

"Budalalık etme Baffo, diye içinden bağırdı bir şey. Erkeği yakışıklı yapan, zenginliği, ihtişamı, şanı şöhretidir. Çulsuz biri yakışıklı olsa ne

Satış elemanlarının daha önce almış oldukları eğitimlerle, müşterilerle iletişim ve satış becerileri ölçeğinde yer alan değişkenler arasındaki ilişki t testi ile

Özet- Bir genel parçalanmış lineer modele karşılık gelen indirgenmiş lineer model altında gözlenebilir rasgele vektörün beklenen değerinin BLUE sunun, genel

birbirini iten ve çeken pek çok kültür var. Yüzyılda bir kültür ülkesi olarak Almanya demek, gelişkin ve her geçen an daha da gelişmeye devam eden, sahip

Yüksel’e (2002) göre tarafından, iş memnuniyet düzeyini etkileyen, iş memnuniyet öğelerinin saptanması konulu araştırma sonucunda; iş memnuniyet düzeyini en fazla

Monokoryonik gebeliklerde, ikizlerden birinde IUGR geliflmesi durumunda en önemli sorun, IUGR nedeninin selektif IUGR mi yoksa TTTS mi oldu¤u- nun ortaya konmas›d›r..

Ventral yüzgeçte saydığımız ışınlar Özuluğ (2008), Geldiay ve Balık (2009)’ın bildirdiği veriler ile uyumlu, İlhan (2006)’ın bildirdiği verilerden basit