Bülent Şemiler, Engin Civan'dan da beter!

konomi

TESEV’in kuruluşu tamamlandı

Madencilerin büyük mitingi

Politikacılara, politika seçenekleri sunmak üzere yola çıkan

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı’nın (TESEV) kuruluş çalışmaları tamamlandı. Vakıfın Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Bülent Eczacıbaşı getirildi.

Zonguldak havzasındaki madenlerin kapatılması ve özelleştirmeyi protesto mitingi, bugün Bartın’da yapılıyor. Mitinge madencilerin yanı sıra Zonguldak ve çevre ilçelerden çok sayıda katılımın olacağı bildiriliyor.

E M L A K B A N K

D E N İZ

.Y E M E Y E N

D O M U Z

Kutlu ESENDEM İR-Şefika KOMÇEZ

Bülent Şemiler, Engin

O van’dan da beter!

Kimler geldi, kimler geçti... Ama hiçbir şey değişmedi.Kamunun en büyük bankalarından olan Emlakbank, tam 14 yıldır soyuluyor...

Kemal Horzum ile başlayan hortum lam a olayı, Bülent Şemiler’le devam

etti, Engin Civan döneminde ise doruğuna ulaştı. B ankanın eski genel

müdürlerinden Bülent Şemiler döneminde ta m 6 trilyon z a r a r a uğradı.

O

, bir 12 Ey İlil çocuğudur. 1971 yılında İzmir’de oto komisyoncusu ve demir ticareti yaparak başladığı iş yaşamının sıradanlığı, 1977 yılma dek sürer. Bu sırada politikaya merak sarar ve kısa sürede oluşturduğu politikacı çevresi onu Ankara’ya taşır. Demir ticaretini artık bu kentte sürdürecekür. Beş generalin Türkiye’yi tank sesiyle uyandırdığı saatlerde herkes panik içerisinde koştururken o “makus talihi”ni yenmeye karar verecek, 1981 yılında kurmaya başladığı ithalat ve ihracat şirketleri, “dost çevresi”nin katkılarıyla uzun yıllar talan etmedik kamu kuruluşu bırakmayacaktır.

Adı: Kemal, soyadı: Horzum... Kod adının “Bahtiyar” olup olmadığı bilinmez ama, hakkında bilinen ve yargıya aktarılan 25’ten fazla dosya, Horzum'un devlet kadrolarında üst düzeyde görev yapmış onlarca insanın yardımıyla bu soygunu yaparak “bahtiyar edildiği”ni belgeliyor. Soygunun ana yeri ise her dönemde “devlet malı deniz, yemeyen domuz” mantığıyla bakılan Emlakbank...

P

rens

sahnede

Adı: Bülent, soyadı: Şemiler... Ahmet Özal’m ABD’den arkadaşı. KKTCTİ.

Eliyeşiller’in damadı... Turgut Özal ve ANAP iktidarı ile “yükselen değerlerim yükselen prensi. Bugüne kadar görev yapıp da batma noktasına getirmediği banka yok. Meclis’te 1989 yılında kurulan Horzum Araştırma

Komisyonu’nun rapomna göre soygun, 12 Eylül ile birlikte Bülent Şemiler’in

yönetimindeki Anadolu Bankası’nm batma aşamasma gelmesi ve Erol Kıcıman’ın genel müdürlüğünü yaptığı Emlak Kıedi Bankası ile birleştirilmesine kadar dayanıyor. Şemiler, dönemin Başbakanı Turgut Özal tarafından bu birleşmeden doğan Emlakbank’ ın genel müdürlüğüne getiriliyor.

Sunuş

T

ürkiye’de son dönem de yolsuzluk skandalları bom ba gibi patlarken, kam u bankalarının nasıl soyulup soğana çevrildiği bir bir ortaya çıkıyor. Bir dönem “Horzum " deneyim ini yaşayan Türkiye, “basiretsiz prensler” aracılığıyla bankaların nasıl talan edildiğini izliyor... Ve bu talanda rol oynayan “şahsiyetleri’i daha yakından tanım ak istiyor... İşte “şahsiyetleri’den bir demet...

K

emal Horzum: 12 Eylül m üdahalesiyle birlikte yıldızı patlayan “işadamı". Adını E m lakbank’ı m ilyonlarca dolar dolandırm ası, hayali ihracatlar, hayali şirketler ve “gerçek s o y g u n la rla duyurdu.

B

ülent Şemiler: Ö zal dönem inin en popüler “prensi”. Oğul Ahm et’in A m erika’dan getirdiği arkadaşı. ANAP dönem inde önce Anadolu Bankası, ardından Em lakbank G enel Müdürü... Bu dönem de banka aracılığıyla

Edeslerie, Süzerlerie, banka aracılığıyla kazandırılan milyarlar... Sonrasında Asil N adir’den satın aldığı lm pexbank’ın ve K KTC ’de kurduğu A kdeniz Garanti B ankası’nın çöküşü. Şem ileriin bankacılık işinde hiçbir başarısı yok. Gittiği h er yeri çöle çeviriyor ama, görev yaptığı her bankadan bir çıkar grubuna da m ilyarlar kazandırdığı ortada.

G

azeteniz Akşam , çok tartışılan ancak hiçbir dönem de belgelenem em iş Horzum ve Ş em iler dosyalarındaki sis perdesini kaldırıyor. Belgelerle, TBM M A raştırm a K om isyonu’nun 15 a y süren çalışm aları sonucu hazırladığı raporlarla işte Kemal H orzum ’un devlet soygunu ve işte Bülent Ş em iler gerçeği.

Amerika’dan ithal edilen ‘prens’

Civan olayı ile ilgili bir süre polis tarafından aranan ve bu­ lunup ifadesi alınan Bülent Şemiler şimdilik serbest ama bütün g ö zler ü z e rin d e ... O ysa Ş e m iler, E m la k b a n k ’ın b a şın a Amerika’dan büyük umutlarla getirilirken kamuoyuna Turgut Özal taraf ından ‘prens’ olarak lanse edilmişti.

Kıcıman da bu siyasi kadro tarafından tasfiye ediliyor. TBMM Horzum Araştırma Komisyonu’nun sır gibi saklanan raporu, tüyleri diken diken eden ilişkileri bir bir sergiliyor, işte komisyon raporundan Horzum’un doğuşu: “Kemal Horzum, 1981 ’li yıllarda ihracat işlerine girmiştir. Bu faaliyetleri, Desan isimli bir firma ile yürütmeye başlamış, daha sonra da birçok şirket kurarak bu şirketler yoluyla ticari, sınayi faaliyetlere yönelmiş, ithalat ve ihracat işlerine girmiş, hayali ihacat yapmış, ihraç amacıyla demir ithal etmiş, ancak ihraç etmeyerek dahili piyasaya satmış, vergi rekortmeni olarak ödül almış, Türkiye Emlak Kredi Bankası ile kredi ilişkisine girmiştir. Kemal Horzum, kurduğu şirketlerin başlıcalannda bazı eski politikacılar ve emekli

• •

Özelleştirme isyanı

İşte H orzum ’un vu rgu ncu şirketleri ve ortakları

1) HORTAŞ Maden ve Maden Ürünleri, İthalat ve İhracat A.Ş

Mustafa Arda (Emekli General-MİT Müsteşar Yardımcısı)

Ahmet Orhan Süerdem (Emekli General) Kemal Horzum Tekin Doğancı

Ahmet Mahir Ablum (AP

dönemi bakanlarından) Ali Ihsan Ulubahşi (AP eski milletvekili)

Cavit Erdemir (DYP Kütahya Milletvekili)

Ali Turhan Uysal Haydar Gökçe (Avukat)

2) Güney Soğuk Hava Deposu

Horlaş A.Ş Kemal Horzum

Mustafa Arda

Ahmet Orhan Süerdem Sabri Boltşık

3) ACA Anadolu Kargo Havayolları A.Ş

Uğur Reyhan (Gazeteci) Kemal Horzum

Mustafa Arda

Ahmet Orhan Süerdem Sabri Bolışık

4) AVA Ajans, Televizyon

Haber Prodüksiyon Ticaret ve Sanayi A.Ş

5) Unimtaş Nakliye A.Ş

Yurtdışındaki şirketler:

1) Okemex S. A 2) Rekom S.A. Cenevre 3) Fibraco S.A

4) Societe Transcontinental Oceonsa Panama

generaller görev almışlardır.” Emlakbank soygunu, anlatılanlar gibi Horzum ile başlıyor ve bugünlerde skandal boyutuna ulaşarak patlama noktasına geliyor. Eski Genel Müdür Engin Civan, Selim Edes’ten aldığı öne sürülen 5 milyon dolar rüşvet ile ilgili olarak tutuklanırken geçmiş banka yönetimlerine bakmak da

zorunlu hale geliyor... Örneğin Şemiler’e bir göz atalım: Emlakbank’m gayrimenkul almalarında değerinden çok fazla değerle satın alarak satışı yapanlara büyük kar sağladığı, öte yandan devleti de bir o kadar zarara soktuğu

Başbakanlık Bankalar Yeminli Başmurakıplan’nca hazırlanan raporda açıkça belgeleniyor.

I

---Horzum Araştırma Komisyonu’nun Kıbnslı “prens” ile ilgili değerlendirmesi şöyle: “Bülent Şemiler’in Kemal Horzum ile ilgili takip ve yurda getirilmesinde gösterdiği gayret yanında Bankalar Yeminli Murakıplarının raporunda belirtildiği gibi arsa alııtılannda basiretli bir yönetici gibi, banka

menfaatlerini titizlikle korumamıştır.”

Bülent Şemiler’i daha da yakından tanımak için Devlet Denetleme Kurulu Raporu’ ndan elde edilen bilgilere bakmak gerekiyor. Bu bilgi ve belgeler Emlakbank’m batık işadamı Selim Edes ile ilk ilişkinin Şemiler tarafından başlatıldığı acı gerçeğini ortaya koyuyor.

Rapora göre, Bülent Şemiler, Ataşehir projesindeki arsa vurgunundan sonra Selim Edes aracılığıyla konut yapımında devletin trilyonlarca zarara girmesine neden oldu. Emlakbank’ın o dönemdeki Genel Müdürü Şemiler, Edes’in şirketleriyle 1 Mart 1987 günü iki protokol imzaladı. Bu protokole göre Anadolu Bankası yerel mahkemenin Hazine’ye bıraktığı, ancak karan kesinleşmeyen arazilerin bir bölümünü Eska ve Eksan inşaat şirketlerine satmayı taahhüt ediyordu. Banka karşılık olarak gayrimenkuller üzerinde yapılacak inşaatın satış bedelinin yüzde 12’sini alacaktı. Aynca müteahhitlik işleri de Edes’in şirketine verilecekti.

Selim Edes’e ilk “yürü ya kulum” diyen, dönemin siyasi iktidanyla birlikte Şemiler’di. Ekleş neredeyse Anatepe arsalannm kendisine “hibe” edilmesinin ardından Finansbank’ı kurdu ve daha sonra bu bankayı elinden çıkardı. Özal ailesine yakınlığı nedeniyle adı “Erkek

papatya”ya çıkan Edes, Şemiler ve Şemiler’in ardından 8 Şubat 1989 günü Emlakbank Genel Müdürlüğü’ne atanan Engin Civan’m “okey”i ile toplam 130 milyar lira bankadan istihkak çekti. Bu para karşılığında Edes’in Eksan şirketinin tek yapüğı Anatepe’de sadece çeşitli temel çukurlan açmaktı. Bu arada ünlü işadamı “ödeme güçlüğü”ne düştü. Ancak “her nedense” bu durum

Emlakbank’ın ümranda değildi. Edes’e bu bankadan 35 milyon mark kredi verilerek “yürü ya kulum” denmeye devam edildi. Daha sonra bu işadamının iflas ettiği açıklandı, iflas, Eksan şirketinin Anatepe projesi taahhütlerini yerine getiremeyeceği anlamına geliyordu. Emlakbank

1987-1990 yılları arasında, yani Şemiler ile Civan arasında kalan dönemde Edes’e toplam 700 milyar, bugünkü değeriyle 6 trilyona yakın istikhak vermişti. Bunun anlamı da şuydu: Edes Emlakbank’tan aldığı istikhaklan projede

kullanmamış, Şemiler ve Civan da sanki buna “gözlerini kapamış” ve “vazife”lerini yerine getirmişti:

Ancak konunun başka bir boyutunda Civan tutuklandı. Diğer sorumlular ise ellerini kollarını sallaya sallaya dolaşıyorlar. Bu perspektifle bakıldığı zaman şu

değerlendirme yapılabilir: Civan, görmüştü büyüklerinden kurs. Almıştı büyüklerinden sıkı disiplin ve terbiye. Ama olamamıştı iyi bir bekçi...

M iT’Çİ ORTAK

Emlakbank soygununu algılamak için, şimdi tekrar başa dönüyoruz. Kemal Horzum ve “saz arkadaşlarının tarihi vurgunu ile Emlakbank olayı şöyle başlıyor:

Horzum’un devlet içindeki örgütlenmesi üzerine bugüne kadar günışığına çıkan belge olmadı. Horzum’un Emlakbank’dan 100 milyon dolara yakın kredi vurgunu, hayali ithalat ve ihracat işleri yapan şirketlerinin yönetim kurullarına göz atılırsa oldukça ilginç adlar ortaya çıkıyor... Bunlardan biri eski MİT Müsteşar Yardımcısı Mustafa Arda.

Araştırma Komisyonu, Horzum’un devlet

kademesindeki örgütlenmesinin üzerine “gidemeyerek

tıkanıyor”. Dönemin ANAP Milletvekili Ledin Barlas’m başkanlığını yaptığı, SHP Milletvekilleri Fikri Sağlar ve , Mehmet Moğultay’m muhalefet şerhi koydukları raporda konuyla ilgili şunlar yazılı: “Kemal Horzum, şirketlerinde MIT’te müsteşar yardımcılığı görevinde bulunmuş bir emekli general ile iki korgeneral, 2 AP dönemi eski bakam ve 3 milletvekili görev almışlar, şirketlerin yönetim kurallarında bulunmuşlardır. Gerek emekli generallerin, gerekse bakım ve milletvekillerinin görev yaptığı dönemde Emlak Bankası kredisi dışında Horzum şirketlerinin faaliyetlerinde aktif rol aldıkları, kendilerine ve şirketlerine menfaat

sağladıklarına dair bir delil ve kanaata varılmamıştır.”

Yarın: H o rzu m ’un siyasi u z a n tıla ı

ve E m la k b a n k k re d i vurgunu

Y

ıl sonundan önce yüzde 28 ’ i ö z e lleştirilecek Fransız Renault firması­ nın işçileri, Paris borsasını basa­ rak karan protesto etti. Ellerin­ deki pankart ve dövizlerle bina­ ya giren işçileri, güvenlik gö­ revlileri engelleyemezken; port­ föy yöneticileri ve brokerlar o- layı şaşkınlık içinde izlediler, işçiler, Paris borsasmın iki saat boyunca işlem yapmasını engel­ ledi. Fransız Devleti halen Re­ nault SA’nın yüzde 79’unu e- linde bulunduruyor.

am

■ TÜSİAD-Kalder tarafından ortaklaşa düzenlenen “3. Ulu­ sal K a lite K o n g re s i” 8 Ka- sım’da İstanbul'da başlaya­ cak. 2 gün sürecek olan kon­ grenin ana konusu İletişimde kalite yönetimi olarak belirlen­ di. Kongre’de iletişim teknoloji­ sindeki gelişmeler, yazılı ba­ sında ve TV haberciliğinde ka­ lite yönetimi konuları, uluslara­ rası platformda tartışılacak.

■ Kayserililerin övünç kayna­ ğı pastırma, 18 Ekim günü Kayseri’de gerçekleşecek o- lan sempozyuma konu ola­ cak. “1. Pastırma, Sucuk ve Et Ürünleri Sem pozyu- mu”nda sektörün sorunları tartışılacak. Kayseri’de 20 bi­ nin üzerinde büyükbaş hay­ van kesimi yapan 17 sucuk ve pastırma imalatçısı ile yüz­ lerce pastırma ve sucuk satı­ cısı faaliyet gösteriyor.

■Düşük tarım rekoltesi, artan ihracat ve hükümetin seçim kaygısıyla verdiği cömert des­ tekler, tarım ürün fiyatlarının

Eylül ayında hızla yükselmesi­ ne neden oldu. Yükselen fi­ yatlar sayesinde tarım ve sa­ nayi arasındaki fiyat dengesi, geçen ay tarım lehine önemli bir gelişme kaydetti.

■ HDTM İhracat Genel Müdür Yardımcısı Ali Yakal, Ege İh­ racatçı Birlikleri’nin düzenle­ diği “Tekstil ve Konfeksiyon Sanayilerinde Ekolojik Üre­ tim, Kontrol Yöntemleri ve Gelecekteki Gelişmeler” pa­ nelinde “Türk sanayicilerinin çevreye duyarlı üretim bilinci­ ni ticari bir meta olarak değil, yaşam biçimi olarak benim­ semeleri gerekir” dedi.

■Marmarabank Mudileri Sos­ yal Dayanışma ve Yardımlaş­ ma Derneği Başkanı Tufan Risvanoğlu, Marmarabank’ın yasalara aykırı bir şekilde ka­ patıldığını savunarak, banka­ nın yeniden faaliyete geçmesi için ilgili kurum lar nezdinde yeni bir girişimde bulundukla­ rını açıkladı.

Kriz

bilinçli

yaratıldı

H

arb-Iş sendikası, ekonomik ve siyasi yaşama ilişkin araştırmalarının ilkinin sonuçlarım açıkladı. Sendika, Türk-Iş yönetimine karşı verdiği çetin mücadeleyi 5 Nisan Kararlan'nı alanlar ve krize neden olanlara karşı da sürdürüyor. Araştırmaya göre sorun beceriksizlikten kaynaklanmıyor. Doçent Dr. Erinç Yeldan’ın Harb-lş sendikası adına hazırladığı araştırmada bu yıl yaşanan ekonomik krizin nedeninin uygulanan yanlış politikalar ya da politikacıların

beceriksizliğinden değil, sermayeyi elinde bulunduran kesimin kaymlmasmdan kaynaklandığı öne sürüldü.

Çiller memur

zammını unuttu

m i

ı m ış ı

ı

5

Nisan Kararlan’yla ge­çim şartlan iyice ağırla­ şan yaklaşık l milyon 700 bin memur bütün umu­ dunu 15 E kim 'de alacağı zamma bağlarken, Maliye Bakanlığı’nm memur zammı konusunda hiçbir çalışma yapmadığı bildirildi. Maliye Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili. Başbakan Tansu Çil- ler’den şu ana kadar zamma ilişkin hiçbir talimat alma­ dıklarını, Maliye’deki çalış­ malarınsa sadece 1995 bütçe­ si üzerinde yoğunlaştığım söyledi.

Kamuda çalışan personele

15 Ekim’de verilmesi gere­ ken zam, ara seçim karan nm alınmasıyla siyasi bir boyut kazandı. Bu nedenle, tasarruf tedbirlerinin devam edeceği­ ni duyuran Çifler’in memura vereceği zam oranı merakla bekleniyor. Çiller’in. bundan önce memurun büyük tepki­ sine yol açan 220 bin liralık “kom ik” zammı yineleye- meyeceği ise açık görünüyor. Ancak, Çiller’in, maaş öde­ melerine kısa bir süre kalma­ sına karşıtı, Maliye Bakanlı­ ğ ı’ na henüz hiçbir talimat vermemiş olması, zammın bu ay verilip verilmeyeceği kuşkulanın da artınyor.

Ne güzel alışveriş

R

üşdü Saraçoğlu’nun Merkez Bankası Başkanlığı yaptığı dönemde, ruhsatsız inşaat için 10.5 milyar lira avans alan Nurol inşaat’m, bu kez Vakıfbank’m kredisiyle Club Salima’yı satın alması ilgili çevrelerde şaşkınlık yarattı.

Ve böylece, Saraçoğlu dosyasında adı sıkça geçen Nurol înşaat’ın, Club Salima operasyanu son günlerde en çok konuşulan konular araşma girdi. Koç Grubu’nun da teklif vediği Kemer’deki Salima tatil köyü, bir süre önce Nurol Grubu tarafından 20 milyon dolara satın alınmıştı, ilgili çevreler, Nurol Grubunun. Vakıfbank'la olan kredi ilişkisine dikkat çekerek, Nurol’un, Club Salima’yı Vakıflar Bankası’ndan kullandığı kredilerle satın aldığını belirttiler, tlglili çevreler satışla ilgili olarak, “Vakıfbank satışa çıkardığı Salima için alıcı firma Nurol'a kredi açıyor. Ve alışveriş bedavaya geliyor. Böyle satışa can kurban” yorumunu yaptılar.

Vakıfbank’la olan kredi ilişkisini Nurol yetkilileri de inkar etmiyorlar. Club Salima Tatil Köyü ile ilgili

Rüşdü Saraçoğlu döneminde Merkez Bankası’ndan

ruhsatsız inşaat için 10.5 milyar lira avans alan

Nurol İnşaat’a bir kıyak da Y&kıf bank geçti.

Nurol İnşaat’m, \b k ıf bank’ın satıbğa çıkardığı

Club Sabma’yı, yine \hkıfbank'tan aldığı kredilerle

satın alması dikkat çekti.

sorulanınıza Nurol inşaat Genel Müdürü Erdal Eren şu yanıtlan verdi: “Biz Vakıfbank’m kredi müşterisiyiz. Ve bu bankadan her zaman kredi alıyoruz. Bunun yeni ve usulsüz bir tarafını göremiyorum.”

KOÇ GRUBU ALAMADI

Bir kıedi borcundan dolayı Vakıfbank’a geçmiş olan Salima Tatil Köyü, satışa çıkanldığmda ilk talep Koç Grubu’ndan gelmişti. Ancak, Nurol'un yüksek fiyat teklif etmesiyle bu satış

gerçekleşmedi. Sonuçta tesis, 20 milyon dolara Nurol inşaat grubunun oldu.

Nurol inşaat, Club

Salima’yla turizm yatmmlanna bir yenisini eklemiş oldu. Geçen yıl zor durumdaki Kavala grubundan Ankara Sheraton Oteli’ni alan Nurol İnşaat, yine işletmecisi tarafından terk edilen İstanbul Sheraton’la da ilgilenmiş, ancak bu otelin çok masraf

gerektirdiğini belirterek

alımdan vaz geçmişti. Vakıfbank’a ait olan 1150 yataklı tatil köyü, uzun süredir aynı banka tarafından işletiliyordu.

İLK KIYAK, MERKEZ

BANKASI’NDAN

Bilindiği gibi Nurol inşaat’m adı, Başbakanlık Teftiş

Kuralu’nun Merkez Bankası eski Başkanı Saraçoğlu hakkında hazırladığı yolsuzluk dosyasında da sıkça geçmişti. Bir süre önce gazetemizde yayımlanan raporda, Merkez Bankası’mn eski binasının restorasyonu için belediye ruhsatı olmamasına rağmen ihale açıldığı belirtilerek, ihaleye katılan 8 firma arasında Nurol’un tercih edildiği vurgulanmıştı. Teftiş Kurulu raponında, işin bununla da bitmediği vurgulanarak, 1991 yılında ruhsatı olmayan inşaat için Nurol’a gereksiz yere 10.5 milyar lira avans ödendiği bildirilmişti.

Vakıfbank sermaye artırdı

V

akıfbank’m sermayesini bir trilyon lira­dan 5 trilyona çıkarmasına ilişkin mevzu­ at tamamlandı. Bakanlar Kurulu’nun ser­ maye artırımına ilişkin karan. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Banka’nm 4 tril­

yon liralık sermaye artırımının tamamını nakit o- larak gerçekleştireceği bildirildi. Vakıfbank Ge­ nel Müdürü Fehmi Gültekin sermaye artırımının amacının; sürekli büyümeyi hedefleyen banka­ nın hak ettiği yeri alması olduğunu vurguladı.

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi T a h a T o ro s Arşivi