Orijinal Araflt›rma /
Original Article
‹lgen Ertam, Nezih Karaca, ‹dil Ünal, Sibel Alper
Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, ‹zmir, Türkiye
Özet
Amaç: Intense pulse light (IPL) nonkoherant polikromatik ›fl›k kayna¤›d›r. Bu araflt›rmada amaç telenjiektazide IPL’nin etkinli¤inin belirlenmesidir.
Yöntemler: Eylül 2006-Kas›m 2007 tarihleri aras›nda telenjiektazisi olan 33 hasta araflt›rmaya al›nd›. Sistemik hastal›¤›, gebelik flüphesi, lezyon alan›nda flüpheli deri lezyonu veya enfekte deri lezyonu olanlara tedavi uygulanmad›. IPL deri tipi, telenjiektazinin çap› ve rengine göre doz ayarlamas› yap›larak uyguland›. Tüm hastalardan imzal› onaylar› al›nd›.
Hastalar›n tedavi öncesi ve sonras› foto¤raflar› çekildi. Tedavi sonras› sonuçlar klinik ve hasta memnuniyeti ile de¤erlendirildi. Bulgular: Araflt›rmaya al›nan 33 hastan›n 5’i (%15.1 ) erkek, 28’i (%84.9) kad›nd›. Lezyon alanlar›na 1-7 seans aras›nda IPL uygu-land›. Hastalar›n %80’inde lezyonlarda %75 ve üzeri iyileflme elde edildi ve %80’i tedaviyi “çok memnun” olarak de¤erlendirdi. Tedaviden sonra geliflen hafif eritem d›fl›nda yan etki gözlenmedi.
Sonuç: IPL uygulamas› telenjiektazi tedavisinde etkili ve güvenli bir yöntem olarak de¤erlendirilmifltir. (Türk Dermatoloji Dergisi 2008; 2: 73-6)
Anahtar kelimeler: Yo¤un at›ml› ›fl›k, tedavi, telenjiektazi
Abstract
Objective: Intense pulse light (IPL) is a noncohorent polychromatic light resource. The objective of this study is to determine IPL ef-ficacy in telangiectasia.
Methods: Thirty-three patients with telangiectasia were included in the study between the dates of September 2006 and November 2007. The treatment was not applied to those with systemic disease, gestation suspicion, and suspicious cutaneous lesion on the le-sion area or to infectious cutaneous lele-sions. IPL was applied by making dose adjustment according to the skin type, the diameter and color of telangiectasia. Signed consent was obtained after giving information about the treatment to all patients.
The photographs were taken before and after the treatment. Post treatment results were evaluated with clinical and patient satisfac-tion levels.
Results: Of the 33 patients who participated in the study five (15.1%) were men and 28 (84.9%) were women. One-seven sessions of IPL were applied to the lesions. Seventy five % and more healing was obtained in 80 % of the patients, and 80 % evaluated the treatment as “very satisfied”. Side effects were not observed except for slight erythema which developed after the treatment. Conclusion: IPL application has been evaluated as an effective and safe method in telangiectasia treatment.
(Turkish Journal of Dermatology 2008; 2: 73-6)
Key words: Intense pulse light, treatment, telangiectasia
Yaz›flma Adresi / Corresponding Author: Uz. Dr. ‹lgen Ertam, Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, ‹zmir, Türkiye
Tel: 0232 390 38 31 E-posta: ilgen.ertam@ege.edu.tr
Not: IV.Ege Dermatoloji Günleri’nde sözel bildiri olarak sunulmufltur.
73
Fasiyal Telenjiektazide IPL (Yo¤un At›ml› Ifl›k-Intense Pulse Light): Ege
Üniversitesi T›p Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dal› Tedavi Sonuçlar›
IPL (Intense Pulse Light) in Facial Telangiectasia: The Treatment Results of Ege
University School of Medicine, Department of
Girifl
Intense pulse light (IPL-yo¤un ›fl›k kaynaklar›) xenon flash lambalar›ndan oluflan, lazere benzer flekilde etki gösteren ve invaziv olmayan tedavi yöntemi olarak kullan›ma girmifltir. Terapötik olarak kullan›mlar›, benin vasküler ve pigmente lez-yonlar, epilasyon ve nonablatif deri yenilenmesidir (1).
IPL nonkoherant, polikromatik ›fl›k kayna¤› olup dalga boyu filtreler arac›l›¤›yla de¤iflebilir. De¤iflik filtrelerle ayn› cihazda birkaç de¤iflik dalga boyunda ›fl›k veren farkl› amaçl› problar imal edilmifltir. Bu filtrelerden yararlan›larak optimal dalga boyu spektrumu k›l follikülleri, pigmentasyon ve farkl› derinlik ve genifllikteki damarlar gibi hedef yap›y› etkileyecek flekilde filtre edilebilir (2).
Bu araflt›rmada amaç, fasiyal telenjiektazilerde IPL’nin etkinli¤ini belirlemek ve tedavi sonuçlar›n› literatürdeki di¤er yöntemlerle karfl›laflt›rmakt›r.
Yöntemler
Eylül 2006- Kas›m 2007 tarihleri aras›nda Ege Üniversi-tesi T›p FakülÜniversi-tesi Dermatoloji Anabilim Dal› Poliklini¤i’ne yüzde k›zar›kl›k ve damarlanma flikayetiyle baflvuran ve vasküler lezyon (telenjiektazi, spider anjiom) tan›s› alan 33 hasta araflt›rmaya al›nd›. Sistemik hastal›¤› (hematolojik hastal›k, malinite, diyabetes mellitus) olanlar, gebelik flüp-hesi olanlar, lezyon alan›nda flüpheli deri lezyonu veya en-fekte deri lezyonu olanlara, Fitzpatrick deri tipi IV, V olanla-ra tedavi uygulanmad›. IPL (A&M Technology, L900-Folanla-rance) tedavisinde doz, deri tipi (Fitzpatrick I, II, III), telenjiektazinin çap› ve rengine göre ayarland› (Fluence:9-14mj/cm2 ve 400-1000nm). Uygulama seanslar› aras›ndaki süre üç hafta idi. Hastalardan tedavi öncesi biyokimyasal tetkik ve he-mogramlar› istendi. Tedavi öncesi ve sonras› foto¤raflar› çekildi. Tedavi sonras› sonuçlar klinik (%75 ve üzeri, %50-75, %50 alt›nda ve yan›t yok) ve hasta memnuniyeti (çok memnun, memnun, az memnun, memnun de¤il) ile de¤er-lendirildi. Tedavi sonras› geliflen eritem için so¤uk uygula-ma ve güneflten koruyucu uyguland›. Tüm hastalara tedavi ile ilgili bilgilendirme yap›larak imzal› onaylar› al›nd›.
Verilerin istatistiksel de¤erlendirilmesinde SPSS 15.0 program›nda Ki-kare, Kruskal- Wallis testi kullan›ld›.
Bulgular
Araflt›rmaya al›nan 33 hastan›n 5’i (%15.1) erkek, 28’i (%84.9) kad›nd›. Yafllar› 15-57 ( 37.90±11.70) y›l aras›nda de¤iflmekteydi.
Hastalar›n 13 (%39.4)’ünde lineer, 11 (%33.3)’inde dal-lanma gösteren (arborising), 5 (%15.2)’inde spider, 4 (%12.1)’ünde punktat tipte telenjiektazi mevcuttu.
Lezyonlara 1-7 seans ( ortalama 4 seans) aras›nda IPL uyguland›. Hastalar›n %80’inde (n=26) lezyonlarda %75 ve üzeri iyileflme elde edildi (fiekil1-2) ve %80’i (n=26) tedavi-yi “çok memnun” olarak de¤erlendirdi. Hastalar›n %10’un-da (n=3) %50-75, %5’inde (n=2) %50 alt›n%10’un-da iyileflme elde
edilirken, % 5 (n=2) hastada yan›t elde edilemedi. Hasta memnuniyetlerine göre de¤erlendirildi¤inde IPL tedavisin-den, hastalar›n %80’i (n=26) “çok memnun”, %15’i (n=5) memnun, %5’i (n=2) az memnun olduklar›n› ifade ettiler.
Hastalarda tedavi sonras› geliflen geçici hafif fliddette eritem d›fl›nda yan etki gözlenmedi.
Türk Dermatoloji Dergisi 2008; 2: 73-6 Turkish Journal of Dermatology 2008; 2: 73-6 Ertam ve ark.
Fasiyal Telenjiektazide IPL
74
fiekil 1. IPL tedavisi öncesi telenjiektazilerin klinik görünümü
Telenjiektazi tipi ve seans say›s› aras›nda istatistiksel olarak anlaml› bir iliflki saptanmad› ( p=0.327) (Tablo 1).
Deri tipi ile telenjiektazi tipi (p=0.800), deri tipi ile klinik iyileflme (p=0.954), deri tipi ile memnuniyet (p=0.811), se-ans say›s› ile klinik iyileflme (p=0.639), sese-ans say›s› ile mem-nuniyet (p=0.858) aras›nda anlaml› bir iliflki saptanmad›.
Tart›flma
IPL’nin etki mekanizmas› seçici fototermoliz esas›na da-yanmaktad›r. Buna göre hedef dokunun termal gevfleme zaman›na eflit veya daha az süreli olmak üzere, doku tara-f›ndan absorbe olabilecek uygun dalga boyundaki ›fl›k veri-lirse, çevre doku korunarak hedef doku hasarlanacakt›r. Uygulama yap›lan klinik tabloya göre hedef de¤iflmektedir. Epilasyonda hedef folliküler melanin iken, vasküler lezyon-larda hemoglobindir. Vasküler lezyonlezyon-larda hemoglobin ta-raf›ndan absorbe edilen ›fl›k enerjisi ›s› enerjisine (~70o
C) dönüflür ve damar duvar› ›s›narak koagülasyon oluflmas›na neden olur (1,3).
Telenjiektaziler arteriol, venül ve kapillerlerde oluflan di-latasyonlard›r. Klinik olarak lineer, dallanan, spider ve punk-tiform, papüler tarzda olabilmektedirler. Etiyolojide, günefl ›fl›nlar›, topikal ya da sistemik steroid tedavisi, hormonal te-davi rol oynayabilirse de ço¤u olguda neden saptanama-maktad›r (4). Telenjiektazinin IPL ile tedavisinde, damar›n çap›, rengi, derinli¤i, deri tipi, uygulanan pulse tipi ve süre-si tedavi baflar›s›n› etkileyen faktörlerdir. Hastalar›m›z›n 13 (%39.3)’ünde lineer, 11 (%33.3)’inde dallanma gösteren kli-nik tipte telenjiektazi mevcut olup, klikli-nik tip ile seans say›s› aras›nda bir iliflki saptanmad›.
IPL ile port-wine stain’lerde (5), bacak telenjiektazilerin-de (6), esansiyel telanjiektazilertelenjiektazilerin-de (7), Civatte poikilotelenjiektazilerin-derma- poikiloderma-s›nda (8,9) baflar›l› sonuç al›nd›¤› bildirilmektedir. Telenjiek-tazilerde argon, bak›r buhar lazeri, kripton lazeri, Nd-YAG lazerin (532 ya da 1064nm) IPL ile eflit etkinlikte oldu¤u ile-ri sürülmektedir. Yayg›n telenjiektazilerde (rubeozis fasiei, kuperoz, eritrosis interfollikülaris), ekstrafasiyal telenjiekta-zilerde IPL sistemlerinin belirgin üstünlü¤ü oldu¤u bildiril-mektedir (2,10). ‹nce k›rm›z› spider venlerde flash-lamped pulsed dye lazer, argon lazer, bak›r buhar› ve KTP (potas-yum titanil fosfat) lazerler yan› s›ra IPL de etkilidir. Genifl çapl› damarlarda ise long-pulsed alexandrite ya da NdYAG lazer sistemleri tercih edilmektedir (10).
Pediyatrik yafl grubunda küçük çapl› bafllang›ç heman-jiomlarda pulsed-dye lazer ilk seçenek olmakla birlikte IPL de kullan›labilir. IPL yan etki profilinin düflük olmas› ve di¤er yöntemlere göre a¤r›s›z olmas› nedeniyle tercih edilebilir ancak birkaç seans gerekebilir. Spider anjiom ve senil anji-omda tek bir seansta gerileme olmaktad›r (10). Bizim arafl-t›rmam›zda ise, dört seans uygulama yap›lmas›na ra¤men, spider anjiomlu bir hastadan yan›t al›namam›flt›r.
IPL tedavisi son y›llarda rozasenin eritem ve telenjiektazi faz›nda da kullan›lmaya bafllanm›flt›r. IPL’in eritem ve telenji-ektazideki etkinli¤i birçok çal›flmada gösterilmifltir. (4,9,11).
Yüzeyel telenjiektazilerde sar› ›fl›k lazer (575-585nm) et-kili olmas›na karfl›n derin telenjiektazilerde etkisi s›n›rl›d›r. IPL tedavisi derin telenjiektazilere de etkili olabilmektedir. Bir araflt›rmada, 60 telenjiektazik evredeki rozase hastas›na ortalama 4 seans IPL (PhotoDerm VL) uygulanm›fl ve %77.8 klinik düzelme elde edilmifltir. Al›n lezyonlar›n›n en iyi yan›t verdi¤i, burun lezyonlar›n›n ise, en kötü yan›t al›nan bölge oldu¤u bildirilmifltir (11).
Clementoni ve ark. (4), 518 fasiyal telenjiektazisi olan hastada 1-9 seans IPL tedavisi ile hastalar›n %87.64’ünde %75-100 oran›nda iyileflme elde etmifllerdir. Bizim araflt›r-mam›zda da literatürle benzer olarak hastalar›n %80’inde %75 ve üzeri klinik iyileflme elde edilmifltir.
IPL tedavisinde, deri tipine ve uygulama yap›lacak klinik tabloya göre doz ayarlanmad›¤›nda yan etkilere rastlanabil-mektedir. Yan etkilerin azalt›lmas› için etkin bir so¤utma sis-temi olmal›d›r. Hastalarda birkaç saat süren eritem, bir güne kadar süren ödem geliflebilir. Tedavi alan›nda birkaç gün sonra koyu pigmentasyon geliflerek deskuamasyonla kay-bolur. Nadiren, hipo veya hiperpigmentasyon, veziküller, krut, purpura geliflimi gözlenebilir (1). Hastalar›m›zda ise, ha-fif fliddette geliflen eritem d›fl›nda yan etki gözlenmemifltir.
IPL tedavisi genel olarak güvenli bir tedavi yöntemi ol-mas›na karfl›n, son zamanlarda yay›nlaflm›fl iki araflt›rma dikkat çekicidir: Birinci araflt›rmada, 9 hastadan IPL ve UVA uygulamas› sonras› biyopsi al›narak oksidatif stres mark›r› lipid peroksidaz ve DNA hasar›n› gösteren timin dimerleri incelenmifltir. IPL uygulanan alanda lipid peroksidasyonu-nun daha fazla oldu¤u bildirilmifltir (1). ‹kinci araflt›rmada ise, hayvan deneylerinde IPL tedavisinin karsinojenik po-tansiyeli olmad›¤› ancak IPL tedavisi yap›lan alana ultravi-yole ›fl›¤›n›n uygulanmas›n›n karsinoma geliflimini artt›rd›¤› bildirilmektedir (12).
Sonuç olarak araflt›rmam›zda, fasiyal telenjiektazide IPL tedavisi etkili ve yan etki oran› düflük bulunmufltur. Ancak, lipid peroksidasyonuna yol açabilece¤inin ve ultraviyole ile birlikte karsinojenik potansiyelinin olabilece¤inin bildirilmesi nedeniyle, uzun süreli uygulamalardan kaç›n›lmas› ve uygu-lama alanlar›n›n güneflten korunmas› gerekmektedir.
Kaynaklar
1. Sorg O, Victor J, Antille C, Carraux P, Leemans E et al. Effect of Intense pulsed-light exposure on lipid peroxides and thymine dimers in human skin in vivo. Arch Dermatol 2007;143:363-6. 2. Bahmer F, Drosner F, Hohenleutner U et al.
Recommenda-tion for laser and intense pulsed light (IPL) therapy in der-matology. J Dtsch Dermatol Ges 2007;11:1036-42.
Ertam ve ark. Fasiyal Telenjiektazide IPL Türk Dermatoloji Dergisi 2008; 2: 73-6
Turkish Journal of Dermatology 2008; 2: 73-6
75
Telenjiektazi tipi n % Seans say›s›
(median,min-max) Spider 5 15.2 2, 1-4 Lineer punktat 13 39.4 2, 1-5 Punktat 4 12.1 2.5-2-4 Dallanma gösteren 11 33.3 3, 1-7 Toplam 33 100 p=0.327
3. Lipper GM, Anderson RR. Lasers in Dermatology. In: Freedberg IM, Eisen AZ, Wolff KK et al. editors. Fitzpatrick’s Dermatology of General Medicine. 6th ed. New York; McGraw-Hill; 2003. p. 2493-515.
4. Clementoni MT, Gilardino P, Muti GF, Signorini M et al. Fa-cial telangectasias: Our experience in treatment with IPL. Lasers Surg Med 2005;37:9-13.
5. Goldman L, Kerr JH, Larkin M, Binder S. 600 nm flash pumped dye laser for fragile telangiectasia. Lasers Surg Med 1993;13:227-33.
6. Major A, Brazzini B, Campolmi P et al. Nd:YAG 1064 nm la-ser in the treatment of facial and leg telangiectasias. J Eur Acad Dermatol Venereol 2001;15:559-65.
7. Patel BC The krypton yellow-green laser for the treatment of facial vascular and pigmented lesions. Semin Ophthal-mol 1998;13:158-70.
8. Weiss RA, Goldman MP, Weiss MA. Treatment of poikilo-derma of Civatte with an intense pulsed light source. Der-matol Surg 2000;26:823-7.
9. Rusciani A, Motta A, Fino P, Menichini G. Treatment of po-ikiloderma of Civatte using intense pulse light source: 7 ye-ars of experience. Dermatol Surg 2008;34:314-9.
10. Adamic M, Troilius A, Adatto M, Drosner M, Dahmane R. Vascular lasers and IPLS: Guidelines for care from the European Society for Laser Dermatology (ESLD). J Cosm Laser Ther 2007;9:113-24. 11. Schroeter CA, Haaf-von Below S, Neumann HAM.
Effecti-ve treatment of rosacea using intense pulsed light systems. Dermatol Surg 2005;31:1285-9.
12. Hedelund L, Lerche C, Wulf HC, Haedersdal M. Carcinoge-nesis related to intense pulsed light and UV exposure: an ex-perimental animal study. Lasers Med Sci 2006;21:198-201.
Türk Dermatoloji Dergisi 2008; 2: 73-6 Turkish Journal of Dermatology 2008; 2: 73-6 Ertam ve ark.
Fasiyal Telenjiektazide IPL
