Kızkulesi'ne Çağdaş İşlevler..
7
;
\ S f —
Yrd. Doç. Dr. ÜLKÜ ALTINOLUK Yıldız Ürıi. Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi
S
on günlerde basın vc yayın organlarında isminden sıkça söz edilen Kızkulesi, Üsküdar Be lediyesince çağdaş bir kul lanım amacıyla değerlendirilmek is tenmektedir.Yıllarca yasak olduğu için kimsenin gezip göremediği, kimbilir belki de bu yüzden gizemi büsbütün artan Kızku- lesi konusunda yüzyıllardır birçok ef sane söylenegelmektedir.
Üsküdar Belediye Başkanı Dr. Ni yazi Yurtseven'in İstanbul'a kazan dırmak için uzun zamandır uğraş ver diği Kule için ön çalışmalar bugünler de sonuçlanmak üzere.
Sınırları içerisinde Kızkulesi’nin de bulunduğu “ İstanbul 3 Numaralı Kül tür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu” Başkanı Prof. Muhteşem Gi- ray'ın da açıkladığı gibi Kule için ta- rihsel-kültürel boyutu gözardı etme yecek önerilerin getirilmesi, “kültürel süreklilik” bakımından önemli ol maktadır.
Kızkulesi Üsküdar’da, Salacak ya kınında karadan 180 metre uzaklıkta ve denizin içindeki bir kaya üzerinde bulunmaktadır. Kızkulesi binası, yak laşık 400 metrekare, Kule’nin bulun duğu ada ise yaklaşık 1300 metrekare dir.
Manzara açısından oldukça güzel bir konumda bulunan, Üsküdar Bele- diyesi’ne amblem olmuş, parada, pul da yer almış, hatta taşra evlerinin du varına resim olmuş Kule’den Üskü dar, Sarayburnu, Süleymaniye, Dol- mabahçe kıyıları gibi İstanbul’un ve Türkiye’nin en önemli bölümleri gö rülebilmektedir.
MÖ 410 yıllarına kadar uzanan bir geçmişe sahip olan Kızkulesi’nin yapı lış amacı, Boğaz’dan geçen gemileri kontrol etmektir.
Kule’nin uzun bir geçmişe sahip ol
ması ve konumu birçok işlevsel deği şimlere uğramasına neden olmuştur.
Kızkulesi; “Salacak sahilleri-deniz- Kııle" bütünlüğü içerisinde düşünül melidir. Salacak kıyılarından Kule’ nin görünümü de en az Kule’den diğer
bölümlerin görülebilmesi kadar
önemlidir.
Bu bakımdan, kiremit kırmızısı,
siyah, filiz yeşili gibi renklere
boyanmış çelik + cam konstrüksiyon- larla kıyıya danışma, limonluk, sera, satış üniteleri gibi tesisler yapılabilir.
Haftanın belli günlerinde
“efsane kulesi” olarak
kullanılan kule, diğer
zamanlarda da “nikah
kulesi” olarak işlevini
sürdürebilir.
Binanın Kule bölümü sis düdüğü, deniz feneri gibi özgün işlevlerini sür dürebilir. Kule'nin “seyir kulesi" ola rak da kullanılması deniz etkisinin yanı sıra Üsküdar, Sarayburnu, Sü leymaniye, Dolmabahçe kıyılarının bu noktadan görülmesini sağlayacak, görmeyenler oralara gitmek isteyebi leceklerdir.
Yapının diğer bölümleri 1. Efsane kulesi; 2. Nikâh kulesi; 3. Akvaryum + cafe olarak kullanılabilir.
Efsaneler; lazer, ses, ışık, müzik yar dımıyla ve suda dalgalanmalarla teat ral biçimde günün belli zamanlarında Kule'de sergilenebilir. Binanın, “ bir bölümü boş bırakılmış” duvarlarına yapılacak çağdaş sanat ürünü iç mekân elamanları yoluyla da geçmişle bağlar kurulabilir.
Bu üç kullanım önerisi tek tek, ele alınabileceği gibi akvaryum sabit
kal-mak üzere diğer öneriler periyodik bir takvimle birlikte düşünülebilir.
Haftanın belli günlerinde "efsane kulesi” olarak kullanılan Kule, diğer zamanlarda da “ nikâh kulesi" olarak işlevini sürdürebilir.
Bu fonksiyonlarda kullanılan hare ketli mobilya elemanları cafe, nikâh merasimi ve efsanelerin izlenmesi sı rasındaki kullanıma göre önceden düzenlenebilir.
Buradaki iç mekânı değişmeyen ortak mekânlar; İletişim merkezi, mutfak, ofis ve WC grubudur. Bu mekânlar her üç işleve de hizmet edebilmektedirler.
Kızkulesi için en önemli işlev, kule nin M ilat'tan Önce’ye giden geçmişi göz önüne alınarak uluslararası bo yutta ele alınmış kültür-(-ekonomik girdi sağlayacak kullanımlardır.
Üsküdar’ın; özellikle Çamlıca Te pesi-Beylerbeyi Sarayı-Mihrimah Ca mii üçgeninden oluşan turistik ha ritasına Kızkulesi'nin de eklenmesi önce Üsküdar’ın kültür ve turizm po tansiyeli için, giderek İstanbul ve Tür kiye için önemlidir.
Kızkulesi kapsamında; kıyıdan-
Kule'ye ulaşımdan, bütün düzenleme lere kadar yapılacak çalışmalarda, kültür ve teknoloji birikimimizi çağ daşlık doğrultusunda ortaya koyan projeler üretilmelidir.
Kule gravürleri, resimleri, diaları, broşürleri, kitapları, maketleri ve Ku le konusundaki sanat içerikli yorum lar binada kültür-sanat ortamı yaratıl ması ve "kültürel süreklilik" için ge reklidir.
Kızkulesi, her şeyden önce bir ileti şim merkezi niteliğine bürünmelidir. Kültürel etkinliklerle desteklenmiş iş levler, yeni gelişmelere zemin hazırla- yabilecektir kanısındayız.
T T -
&31İ92-Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
