SAYI: 2
BATI YOLU
YÜZ: 8
B i r T r a k y a T ü r k ü s ü n d e n :
Ayşe m i n d i çayıra , Şavgı [1] v u r d u bayıra.
Bir A n a d o l u t ü r k ü s ü n d e n : E m i ı ı e m E m i n e m n e m s i n ( 2 ) E n i n i m , Sevdalı g ö z ü m d e n e m s i n ( 3 ) E m i n e m . Bu ö r n e ğ i n i v e r d iğ i m i ki b a l k t ü r k ü s ü m ı s r a l a r ı n d a n e k a d a r i nce m a n â l a r va rdı r. B u n l a r b a l k ı n ince gö rü ş ve b u l u ş l a r ı n ı p e k güzel a n l a t ı r . D i va n e d e b i y a t ı n ı n b u k a d a r d e r i n m a n â ifade e d e n m ı s r a l a r ı p e k azdır. Sevgili A y ş e n i n çayıra i n e r i n m e z güzel y ü z ü n ü n p a r l a k l ı ğ ı n ı n b a y ı r l a r a v u r m u ş o l m a sını s ö y l e m e k kolay k ol ay s öy le ne c ek ve b u l u n a c a k b e n z e t m e l e r d e n deği ld ir.
A n a d o l u t ü r k ü s ü n d e ise, sevdalı d e l i k a n l ı sevgili E m m e s i n e s evd as ı nı n hızıyle s oruyor: “ S m b e n i m neyimsin?,, di yor , ve yi ne k e n
disi c evap v eri yo r. Sen b e n i m göz yaşları
m ı n seli değil, a ğ l a m a k i s te ye n ve l â k i n ağ- 1 l y a m ıy a n g ö z l e r i m i n ( n e m ) isin, diyor.
So n y ı l la r da y apı la n a r a ş t ı r m a l a r d a b u n l a r a b e n z e r p e k ç o k t ü r k ü l e r t o p l a n a b i l n ı i ş d i r k i , b u n l a r , saf ve t e mi z T ü r k r u k u n u n i nce liğini ve b e d ı i y y a t a o l a n d e r i n k a b i l i y e t i n i gö s te r ir . İşte bu e d e b i y a t gibi, o n u n b i r de yi ne k e n d i t e m iz r u h u n d a n d ı ı ğm uş mu s i k î s i v a r dı r. Bu m ısikî asırl ı r J a t ı b e r i bize ( d ü m tek) l e r l e d izimizi ç ü r ü t ü n c e s i n e d ö ğ d ü r e u ve gı rt l a ğ ı mı z ı k o p a r t ı r c a s ı n a h a y k ı r t a n o, u y u ş u k
ve b un a l t ı c ı ş a r k rııusiki&i değil, canlı ve
g ü r b ü z lı ilk m u ikisidir. B u n l a r b a l k e d e b i yatı d e r e ce s i n d e t o p l a n m a m ı ş t ı r . T o p l a n a n l a r da, topl ıy an la rı tı eyi m u s i k î c i l e r d e n olrn ısına r a ğ m e n yine y anlış tır. H a lk t ü r k ü l e r i n d e
( R o m a n t i k ) ve ( D r a m a t i k ) t arzında o r i j i n a l t ü r k ü l e r i pek ç o k d u r ki b u n l a r g t r p t e k niği ile be st e le nme ğe çok ka bi l i y e t l i di r l e r . F a k a t bu güzel t ü r k ü l e r i e lde e t m e n i n y o l u n u b i l â b u l a m a d ı k . Güzel K ı r k l a r e l i m i z i n y a n ı b a ş ı n d a b u l u n a n ( Asilbeğ i ) k ö y ü n d e lıu t a r z l a y a p ı l m ı ş t ü r k ü l e r m e m l e k e t i m i z e ş e r ef v erecek k a d a r m e v c u t t u r . L â k i n biz k a sa b al ı l a r ı n b u k a d a r y a k ı n ı m ı z d a sö yl ene n ve T ü r k r u h u n u n s a m i m i y e t i n i , d ü ş ü n ü ş ü n ü , sızl ay.şmı ve i c ab ı nd a ş a k r a k l ı ğ ı n ı a n l a t a n b u güzel t ü r k ü l e r d e n h . b e r i m i z y o k t u r . Bazı
basit g ör ü ş l ü ve tetkiksiz ve d e n em e s i z mu-
sikiciler d i y o r l a r ki: „ b u n l a r ı t o p l a m a k d a n , b u n l a r d a n h a b e r d a r o l m a k t a n ne ç ı k a r , yeni soy b u n l a r d a n m e v zu a l m a d a n k e n d i l i ğ i n d e n y a r a m a z mı , ve y a p m a l ı d ı r . “ Bu çok saka t b i r g ö r ü ş t ü r . A v r u p a d a ( P e t h o v e n ) 1er, ( Ş u b e r t ) 1er, ( V a g n e r j l e r m e v z u l a r ı n ı lıafk t ü r k ü l e r i n d e n , h a l k t a n a l a r a k s a n a t l a r ı n ı ve m u s i k i l e r i n i y ü k s e l t e r e k b ü y ü k ve ölmez e- s er l e r y a r t m a d ı l a r r n ı ? Mu si kî t a r i h i h angi s a b â da bu mevzu l an a y r ı l a b i l m i ş t i r ? O a d c t i u z u n ' cıı a sı r da K u ş l a r b a l k t ü r k ü l e r i n i t o p l ı y a r a k
t a r i h t e ( Beşler ) teşkil e t m e d i l e r mi? Biz
bu yolda g i t m e d i ğ i m i z için i bt ida î u l u s l a r a m a h s u s tek sesli şarK m u s i k î s i n d e , y a n i ya banc ı ve me le z m u s i k i d e k a l a r a k a c u n nıu si ki s y a n ı n d a y ü z ü m ü z kı z ar a k k a l m a d ı ğ ı n ı ? O r m a n l ı l ar yalnız z ü m r e v î d u y g u l a r l a h a r e k e t e t t i k l e r i için bize d ü n k ü güıı t e r k e t ti ğ i m i z m u s i k i y i mir as b ı r a k m a d ı l a r mı? Cemal Reşid ve A dn a n gibi T ü r k b e s t e k â r l a r ı i l h a m l a r ı n ı h a l k t ü r k ü l e r i n d e n a l a r a k y ü k s e l m e d i l e r mi?
M e m l e k e t i m i z i n b i r ç o k k a s b a l a r ı n d a y er ye r m u s i k i k u r u m l a n g ör ü y o r u z . B u n l a r ı n h e r b i n g i s i n i y okl a sa k bütiiıı g a y r e t l e r i n i k ı r ı k d ö k ü k , ve sakat bir b a n d u c u l u k ile s a n '
a t m y a n ı m l a k n n ı t i s ı f ı ı d r n aşığı
o an cazçıiığ ı s ar f e t t i k l e r i n e ş ab i d o l u y o r u z .
M u si k i i n k ı l â b ı m ı z ı ö y l e L e lıangi k u
r u m ya pac ukt ıi ?
Biz, bu i n k ı l â b ı b a ş a r a b i l e c e k ve bu yolda y ü r ü y e c e k olran l ı ı l k e v l e r i u d e n çok şev ler be kliyoruz. Bııgüı kii bu m u s i k i anarşisi ö n ü n e a nca k bu k ü l t ü r oc ak la r ı geçebilecektir .
Y i r m i n c i h s t t a r i h i T ü r k i n k ı l â b ı n ı n a t ı l ış la rını y a za rke n T i i ı k t a r i h ' , l i i r k dili i n- k i ı â b l a r ı u ı k aydet t iği g i b i J ü r k m u s i k î s i in- kilâbıııı da kay.l e deceğine ş ü p h e m i z y o k t u r .
ö n ü m ü z d e ATA1ÜHKÜJN ernrile açı l mı ş
b i r m u s i k i değişi mi alanı va rdır. Bu alana
h e p i m i z a tımızı s ü r m e l i ve m e y d a n o ku ma l ı y ız . Biz b u n u i l i m ve m u s i k î b ö l ü m l e r i n d i n ve k u r u l u l a r ı n d a n beki iye biliriz.
SAYI:
2
BATI YOLU
YÜZ: 9
G e ç e nl e rd e T i i r k i y e d e m e ş h u r b i l i n e n b i r s az çı nı n sazını d i n l e d i m . H e r k e s i ç a ğ ı r ı r l a r k e n ( h a l k m u s i k i s i ) k o n s e r i ve rilecek d e n i l d i; n e işiteyim? Y in e o eski t a k s i m l e r , o eski ş a r k ı l a r , o eski n a ğ m e l e r . K o n s e r i n o n d a d o k u z u yi ne b u n l a r l a geçdi. Saz çalış- dalci m e h a r e t e , m o t i f l e r ü z e r i n d e k i ba r ake l- l e r e h a y r a n o l d u m . F a k a t sazçı bize verdiği söze a y k ı rı o l a r a k e n ç o k yi ne ş a r k m u s i k î s i d i n l e t t i . F a y d a m ı z yalnız b i r h a l k t ü r k ü s ü n de kaldı:t C f , : S B Â i y D A N
G ö z l e r i u d e r i n Ç o b a n , K a l b i m d e y e r i n Ç oban. B u y a n a n deli g ö n ü l S e n i n e se r in Çoban: * Ben b i r k e k l i k o l a y d ı m , yol ü s t ü n d e d u r a y d ı m , G e l e n geçen y o l c u y a , ben y a r i m i s or ay . d ı m . Ç o ba nı m, can Ç o b a n ı m , D e r d e d e r m a n Ç o b a n ı m ; Sana t a p ı n ı y o r u m Bana i n a n Ç o b an ı m . Bu t ü r k ü n ü n bestesi b u k a d a r güzeldi. M u si kî m iz i k u r t a r m a k için bu yolda y ü r ü m e k ten başka ç a r em iz y o k t u r . B u n u iyice k a f a
l a r ımı z a y er le şt i rme li yi z.
A t a t ü r k ü n de m u s i k î d e ğ i şi m i y ö n ü n d e n i şar et i işte b udıır .
Valıid Liitfi SALCI
(1) Şavk, a y d ı n l ı k m a n a s ı n a h a l k d i l i n d e k u l l a n m ı ş t ı r . (2) N ey ims i n, d e m e k t i r . (3) N e m l e n m e k , ne m. * Kezlıan k ı s k a n ç t ı r Ç oban, D e r d i n k ı v a n ç t ı r Ç o b an , O n u n deli g ö n l ü n e Sevgin i n a n ç t ı r Ç oban. * Beni a n d ı n ı n Çoban? Bana y a n d ı n mı Çoban? U n u t u l d u n d e m i ş l e r H iç i n a n d ı n mı Çoban? * Söziitn u n u t m a m Ç o b a n , Aşkını k u r u t m a m Ç o b an , Sen beni u n u t u r s a n i ö / ü m ü t u t m a m Çoban . .
KEZBAN
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
