• Sonuç bulunamadı

Sözlü Kültür Ve Okulöncesi Eğitimi Dr.Mukim Sağır

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Sözlü Kültür Ve Okulöncesi Eğitimi Dr.Mukim Sağır"

Copied!
2
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

SÖZLÜ KÜLTÜR VE OKULÖNCESİ EĞÎTİMÎ

B ir yaşından itibaren, ninni ev tekerlemeler çocuğun dünyasına yön

verip, ileriye dönük bir tem el oluştururlar.

Dr. Mukim SAĞIR Eğitim , insanla var olan, insanla ge­

lişip, insanla yaşayan, aynı am aca yöne­ lik istenilen değişim ler bütünüdür. Bu is­ tenilen yön ve doğrultudaki değişimlerle b irlik te öğrenm e de başlam ış olur.

Ö ğrenm e b ir kazanm a, sahip olm a sürecidir. K abullenilen, kalıcı b ir d avra­ nış değişmesi olarak o rtaya çıkar.

İnsan, kültürel ve toplum sal çevreyle etkileşim içinde olduğundan hep yeni yeni d avranışlar kazanabilir. Sosyalleşme ve k ültürlenm e olarak adlandırılan bu süreç, aslında kapsam lı b ir öğrenm e ya da Öğ­ retm e süreci olarak görülür.

Eğitim , insanlık ta rih in d e ,, yalnızca okulların oluşm asıyla ortaya çıkan b ir sü­ reç olm adığı gibi, sadece okuldaki yaşan­ tıyla da sınırlı değildir. Birçok öğrenm e, okul dışında ve b ir öğretm en olm adan da gerçekleşiri. Ç ocuklar okula gelm eden de çok sayıda davranış kazanabilirler.

Okııl dışındaki öğrenm enin en önemli niteliği bir kısım davranışların istenmeyen davranışlar olabileceğidir. A na - b aba ve çevre okullardaki gibi plânlı, hedefleri belli b ir eğitim verem eyebilirler.

O kulların eğitim hizm etindeki en ayı­ rıcı yanı da m aksatlı öğretim k u ru m lan olm alarıdır. Bilinen öğretim program ları uygulanır veya uygulanm aya çalışılır. E ği­ te n ve eğitilenler, nereye gideceklerini, ne­ leri öğreneceklerini bilirler.

E ğitim ile toplum düzeni sıkı bir iliş­ k i içerisindedir. G elişm işliğin ölçüsü' iste­ nilen eğitim in sonuçlarıyla ilgilidir. Eği­ tim in hedeflerine ulaşılıp ulaşılm adığı b i­ linerek gelişme ve kalkınm a düzeyi belir­ l e n i r i

İster okulda olsun isterse okul dışın­ da, eğitim in hedefleri bilinm eli ve ona göre h areket edilm elidir. Bilhassa da okul öncesi çağda, ana-baba çocuğunda oluştur­

m ak istediği davranış değişikliklerini be­ lirleyip, uygulam aya geçmelidir. D oğru yolda olup olm adığını da onun hangi ya­ şantılar içinde olduğunu izleyerek anlaya­ bilir. D üzenlenm iş b ir çevre ile ilgi alan ­ ları ve beklentilerine uygun ortam çocu­ ğun eğitim başarısını yükseltir.

M illi eğitim milli kültüre dayanır. Folklor ise m illi k ü ltü r hâzinelerinin en önemlisidir. Bu hâzinede herşey vardır; özellikle halkın yaşam a düzenini, dünya görüşünü, sanat zevkini, din anlayışını, düşünüş ve inanış sistem lerini, bunlarla ilgili âdet ve geleneklerini hep b u hazine içinde b u labiliriz3. Bizi geçmişe bağlayan, ru h veren, yaşatan hep b u hâzineye ait değerlerdir.

F olklor — eğitim ilişkilerini ve b u iliş­ kilerin okulöncesi çağındaki durum unu şöyle açıklam ak m üm kündür.

ÇOCUK ve FOLKLOR İLİŞKİLERİ: Ç ocuk ilk iki yılda güven duygusu gelişmiş, çevreyle ilişkileri olum lu, bağım ­ sızlığım kazanm ış b ir kişiliğe sahip olm a­ lıdır. K ısa süren bebeklik çağından sonra bilgi edinm eye başladığı gerçektir. Sözler, sesler, şekiller, renkler, fikirler çocuğun hayatına dolar, duygularını tah rik ederek idrakini heyecanlandırır. K onuşm ak gibi zor ve karm aşık b ir olayla karşı karşıya kalır. A rtık, sesleri ayırt etm ek an lam ­ landırm ak gibi yoğun b ir zihnî faaliyet içindedir.

A ltı aylık b ir çocuğun annesini ayırt etmeğe başlam asıyla yine annesinin sesi­ ni de tanım ası doğaldır. Bir yaşından iti­ baren de dil gelişimi hızlanır ve taklit ederek öğrenm e ortaya çıkmış olur. Ç ocu­ ğun ilk tepkileri olan «hav hav, e e e» sesleri doğayı ve anneyi taklidin ilk işa­ retleridir. N inni vş tekerlem eler işte bu

(2)

dönem de çocuğun dünyasına yön verip, ileriye dönük b ir tem el oluşturabilirler.

İki ile dört yaş arasında dildeki ge­ lişme konuşm aya dayalıdır. Ç ocuk soru sorabilir, fa k a t cevap veremez. Sebep-so- nuç ilişkileri kuram adığı b ir dönemdedir. H ay atı «ben» olarak bilir ı ve kendinden başka b ir dünyayı anlayamaz*

îk i-altı yaş arası dilde- kavram ların da geliştiği b ir dönem dir. Ezberlem e ye­ teneği ise d aha çok gelişme gösterm iştir. Çocuk, anlam larını bilmese dahi tekerle­ meleri, ninnileri m ırıldanarak belli vücut hareketleri yapar.

Ç ocuğu okula hazırlayan ortam ı ve hazırlık konularım şu sıra dahilinde bilip, ana-babalarm da gereğini yerine getirm e­ leri şarttır.

Z ekâ gelişim inin olm ası çevre ile 'il* gilidir. Bebeklik çağından itibaren çocuk­ lar, bilgi kazanm a ile zihinsel faaliyetler arasında b ir ilişki içindedirler. Bu durum u bilip, konuşarak, oyun ve öğretim araç­ ları tem in ederek çocuğu hazırlam ak ge­ rekir. Ç ocuğun «Neden?» sorusuna cevap verilerek kelim e bilgisi zenginleştirilir, m e­ rak ı giderilebilir. Oyun oynam ak zih n i ge­ liştiren b ir faaliyet olarak önem li bir rol oynar.

Ç ocuğa yavan b ir dille yaklaşılm am a- lıdır. Y aratıcı ve yaşatıcı b ir ru h hali için­ de olarak, dil ve duygu güzellikleri okul öncesi çağda çocuğa sezdirilmeli, dil ve duygu terbiyesinin yerleşmesi sağlanm alı­ dır. O kum ayı bilm eyen b ir çocuğun dahi, dinlem eyi bilen, konuşan, düşüncelerini sıralayan, sezişleri keskinleşen b ir hazır- bulunüşluğu olduğu: unutulm am alıdır. Â na- b ab a sözlü folklor m alzem elerini bilerek bilhassa bu dönem de çocuğa yaklaşm alı, dolayısıyla da faydalı olm alıdır.

2-6 yaş arası sözlü ifade dönem idir. Ç ocuğun gördüğünü, yaşadığını, düşündü­ ğünü doğru b ir şekilde ifade etm esine yar- dınicı olunm alıdır. B u yol göstericilik T ürkçe’yi doğru, düzgün konuşm alarını sağlayacak, şuurlu b ir yazı dilinin de te ­ m elini oluşturacaktır. Bu sebeple seçilen hikâye, m asal, şiir, bilm ecelerle, bilm edik­

leri konu ve eşyalar üzerinde de konuş* m aları, soru ve cevaplara başvurm aları Bağlanılacaktır. Ç ocukların gizli d u ran p o ­ tansiyellerini, yeteneklerini ortaya çıkar­ m ak gerekir. Fizyolojik, sosyal ve heye- cansal gelişm elerin şekillenmeğe başladığı b u dönem de usta ellerin yöneteceği b ir eğitim anlayışına ihtiyaç vardır. K ri­ tik, ilginç ve dikkate değer b u yıllarda doğal yeteneklerin olum lu yöne çevrilmesi kaçınılm azdır. İlk beş yılda öğrenilenlerin tüm h ay at boyunca öğrenilenlerden fazla olduğu, gelişm enin en Önemli b ir dram a­ tik aşam alarının b u dönem de bulunduğu yine birçok eğitim ci tarafın d an kabul edi­ len b ir gerçektir.

Birçok sosyal alışkanlıkların kazanıl­ m asında folklor ürün lerin in ro lü ve öne­ m i bilinerek eğitim i güçlendirecek olan bu yönünü iyi kullanm ak gerekir.

M asal çağı çocukları, birbirlerinin haklarına saygıyı, birlikte iş yapm a, so­ rum luluklarını paylaşm a alışkanlıklarını hep m asal ve m asalım sı eserlerden öğre­ nebilirler. A lm ak - verm ek, egoist eğilim ­ lerden sıyrılmak, açık fikirli, toleranslı, cöm ert, cesur, fedakâr kişilerin yetiştiril­ mesi folklor ürünü edebî eserlerin günlük h ay ata girmesiyle m üm kündür.

Okulöncesi çocuğunun doğal m erak­ ları olduğunu her anne ve b ab an ın b il­ mesi gerekir. Ç ocuğun çevresini sevgi ve ilgiyle araştırdığı, d urm adan soru sordu­ ğu, bilm eğe ve öğrenm eğe çalıştığı gerçek­ tir. O halde b u ilgi ve ihtiyaçları doğrul­ tusunda elde edeceği bilginin nitelikleri ye doyurucu olm ası önem lidir. H eyecan­ ları, 'coşkuları ilgileri olum lu yöne sevk etm ek, b u dönem den sorum lu herkesin başta gelen görevleri arasındadır.

O kul öncesindeki okullu veya okul­ suz eğitim e gereken önem i veren ülkeler ileri ülkelerdir. O ralarda geri kalm ışlıktan söz edilemez.

1. H . Tekin, Okullarımızda Türkçe Öğ­ retimi, s. 3

2. a.g.e. s. 7

3. E.C. Güney, Folklor ve Eğitimi, s. 9

Referanslar

Benzer Belgeler

Figure A.3: Variation with Re number of mean streamwise velocity along wake centerline depending on attached splitter plate length L/D=1, 1.5, 2 (2 nd , 3 rd and 4 th

Kardiyak cerrahi uygulanan hastalarda daha uzun süre (> 48 saat) antimikrobiyal profilaksi uygulamalarının cerrahi alan infeksiyonlarının insidensini

• It is obvious that the willingness of the students (S1) in EAS for mathematics courses are different from the willingness level of those in Science/Literature and Education

Pasif tekniklerden olan çarpan jetler, çarpma yüzeyi ile jet akışı arasında yüksek transfer hızı elde edilmesi nedeniyle, ısı ve kütle transfer hızlarını

Hastaya ilk olarak ilaçlara dirençli epileptik nöbetlerin tedavisine yönelik olarak sağ temporal lobektomi uygulanmış, ameliyat sonrası herhangi bir bellek bozukluğu

Spor liseleri yöneticilerinin cinsiyet, yaĢ, yönetim statüsü, yöneticilikteki kıdem ve eğitim yönetimi konusunda alınan seminerler değiĢkenine göre çözüm

Bu çalışmada, gökkuşağı alabalığı yavrularının rasyonlarına β-karoten katkısının dokularda lipit peroksidasyon oluşumu üzerine etkisini belirlemek amacıyla serum, kas,

bölümlerde , geçen yıla nazaran yaklaşık yüzde 20 gibi öğrenci kaybı olurken, bu oran, EA 2 bölümlerinde daha arttı. • Sait Gürsoy, Sabah Gazetesi, 1