İlginç Yayın Özetleri

(1)

İlginç Yayın Özetleri

Q( The British Journal o f Nutrition clLT 27/1972

K w a s h io r k o r d a S e r u m (3 L ip o p r o t e in le r i

Bilindiği gibi ilerlem iş kvvashiorkorda k a ra c iğ e r y a ğ la n m a s ın ın n e d e n i birçok a ra ştırm a la ra kon u olm u ştu r. Son h ip o te z e göre, y a ğ ın k a ra c iğ e r de birikm esi, lip o -p ro tein lerin d o laşım d ak i k o n s a n tra s y o n u n u n a z a lm a s ı ile ilgilidir denilm ek ted ir. Y eni b ilg iler elde e tm e k için m a ra s m u s lu ve kvvashiorkorlu h a s ta la r ü z e rin d e a ra ş tırm a y a p ılm ıştır. U g a n d a lı ç o c u k la rd a y a p ıla n a ra ş tırm a d a seru m a lb u m in k o n s a n tra s y o n la rın ın 250 m g/1 00 mİ. a ltın a d ü ştü ğ ü ve (3-lipoprotein k o n s a n tra s y o n u n u n , m u h te m elen k araciğ erden n o rm a l y a ğ m o b ilizasy o n u için y etersiz o ld u ğ u saptanm ıştır.

K w ashio rko run iyileşm esi sırasın d a se ru m (3- lip o p r o te in le rin in çabu k ça yükseldiği g ö rü lm ü ştü r.

M e g a lo b la s tik A n e m in in M e v s im le r e B a ğ lı O la r a k D e ğ i ş m e s i H em atoloji k ita p la rın ın çoğu, m eg alo b lastik a n e m in in o r ta y a ç ık m a s ın d a , m evsim e bağ lı b ir değişm eden b a h setm ezler. B u n a ra ğ m e n d a h a ö n cek i bazı k ay n ak lar böyle b ir olgu o ld u ğ u n u g ö sterm iştir. Bu d e ğ işm e n in , yiyeceklerin v ita m in değ erind eki değişm eyle ilgili o ld u ğ u s a n ılm a k ta d ır. Ç alışm a F in la n d iy an ın kuzey in d e ted av i ed ilm e k te o la n 450 m e g a lo b la s tik anem ili h a sta ü zerin d e y ap ılm ıştır. H a s ta lık ta k i m ev sim lik d e ğ işik liğin, yıl b o y u n ca yem e alışk a n lık la rın d a k i d eğ işm e d en o lu şm a o lasılığ ı v a rd ır. A n em in in o lu şm asın d a m evsim lere göre az b ir d eğişiklik o ld u ğ u b u lu n m u ştu r. Bu d e ğ ’şme folik asit ve vit. B 12 k a p s a y a n y iy ec e k le rin yıl boyu d a ğ ılım ın a bağ lıd ır.

(2)

G» The Lancet N°- 7716/1971

N i j e r y a ’d a I n t e s t in a l L a k to z A b so r b s iy o n u ,

L a k to z to le ra n s ı N ije ry a ’d a 4 b üy ü k kabile üzerinde ölçülmüştür. Y o r u b a ve I b o k a b ile le ri, h ayvancılığı olm ayan ve yakın zam anlara k a d a r a n n e s ü tü d ışın d a sü t tü k etim i b u lu n m ay an bölgede yaşam aktadır la r. H a v s a ve F u la n i kab ileleri ise hayvancılığın yaygın olduğu ve g elenek sel o la ra k faz la sü t tü k etilen kuzey N ijerya’da yaşam aktadırlar. A r a ş tırm a v e rile rin e gö re b ir ve b irb u ç u k yaştan sonra Y oruba kafilesi n in % 99 u la k to z in to lera n sı gösterm ektedir. H albuki Havsa ve Fulani k a b ile le rin d e b u o ra n yalnız % 64 tür. H ayvancılıkla geçinen göçebe F u la n ilile rin y a ln ız % 2 0 sinde m alabsorbsiyon görülm ektedir. Kafkasya-’ lıla r d a la k to z ab so rb siy o n u m ü m k ü n olm adığı halde, îngilizlerde bu m ü m k ü n d ü r .

M a la b s o rb s iy o n lu kişilerde sakkaroz hidrolizinin zor olmadığı g ö rü lm ü ş tü r. H iç b ir m em eli h a y v a n d a sütten kesildikten sonra laktoz e m ilim i y e te rli o lm a d ığ ı için laktoz m alabsorbsiyonuna norm al kişilerde 2-3 y a ş ın d a n so n ra karşılaşıldığı h alde, bazı etnik grupların yetişkin ke sim in d e la k to z ab so rb isy o n u n u n yeterli olması doğal ayrıcalıklar nedeni ile d ir. L a k to z m alab so rb siy o n u n u n yaygın görüldüğü bölgelerde çocuk la rı la k to z in to re la n s ın a bağlı olarak oluşan ishallerden korum ak için lak to z su z sü t verilm esi salık verilm ektedir.

& The N em England Journal o f Medicine 285/1971

M a la b s o r b s i y o n S e n d r o m u n d a D ig o x in A b so r b siy o n u

M a la b s o rb s iy o n se n d ro m lu h a sta lard a digoxinin gastro-intestinal absorb- s iy o n u n u tesp it etm ek için radio-im m unoassay ile serum seviyesi ölçül m ü ştü r. B u n u n için 9 u m alabsorbsiyonlu ve ikisi pankreas yetersizliğine b a ğ lı sin d irim bo zu k lu ğ u o lan 11 h asta alınıp konjestif kalp yetmezliği b u lu n a n fa k a t absorbsiyonu n o rm al olan kontrol grubuyla karşılaştırıl- m ıştır. H a s ta la rın hepsin e gü n d e 0.25 mg. lık digoxin tabletleri verilmiştir.

M a la b so rb siy o n lu 9 h a sta d a serum digoxin düzeyi kontrol g ru b una k ıy asla ö n e m li d erecede yükselmiş, pankreas yetmezliği olan h astalarda ise k o n tro l g ru b u n a kıyasla önem li bir farklılık göstermem iştir. Bu b u l

(3)

g u la ra göre m a la b so rb siy o n lu la rd a m u k o z a d a k i b o z u k lu k v e y a lıip e r m o tiliteye b a ğ lı o la ra k d ig o x in in em ilim i yetersiz ve d ü z e n siz d ir. B u n u n y a n ın d a p a n k re a s y etersizliklerin d e em ilim n o rm a l o la b ilm e k te d ir.

0 Journal o f Pediatrics CİLT 8°/1972 © P ro te in -K a lo ri M a ln u tris y o n u n d a P o ta sy u m T ü k e tim i, N ic h o ls B. L. sayfa 319. © 3. A rteriosklerozis Bir Ç o cu k lu k S o ru n u d u r. K e n n e l, W . R . a n d • D aw b er, T . R . sayfa, 544. P r o t e in K a lo r i M a ln u t r is y o n u n d a P o t a s y u m T ü k e t i m i

P ro tein kalori m a ln ü trisy o n lu ç o c u k la rd a g ö rü le n , k a s la rd a p o ta s y u m azalm asın ın d o k u n u n iyon y e te n e ğ in d e k i b ir a z a lm a d a n ileri g e ld iğ i isp atlan m ıştır. Bu d u ru m u y a ra ta n m a ln ü trisy o n te d a v i e d ild iğ in d e h a s ta iyileşir. Bu y eteneğ in a z a lm a sın a sebep, sad ece s to p la z m ik k ü tle n in azalm ası olm ayıp h ü c re le rin p o ta sy u m içe riğ in e a it fo n k siy o n el a z a l m aya ve d o k u lard a k i sodyum b irik tirm e y e te ğ in e b a ğ lı karşılık lı b ir a r tışa bağ lıd ır. D oku h ip e rh id ra sy o n u d o k u so d y u m k o n s a n tra sy o n u ile oran tılıd ır. K asların p o tasy u m fonksiyonel y e te n e ğ in in n ite liğ i b u çalış m ad a yer a lm a m a k ta d ır, b u n u n la b irlik te m u h te m e le n b u , p ro te in - kalori m aln ü trisy o n u o lan ço c u k la rın k a s la rın d a en erji m e ta b o liz m a s ın d a görülen a z alm a y a b a ğ lıd ır. Bu ça lışm a y a gö re p o ta s y u m a z a lm a s ın ın kaslard a ikinci b ir d u ru m o la ra k o rta y a çıktığı ve b u n u n b e sle n m e eksikliği o lan asıl n e d e n in b ir belirtisi o ld u ğ u s o n u c u n a v a rılm a k ta d ır. A r t e r iy o s k le r o z is B ir Ç o c u k lu k S o r u n u d u r

Sağlıkla y a k ın d a n ilişkili o lan arterio sk lero zis, k o ro n e r k a lp h a s ta lık la r ın d a çok sıklıkla g ö rü lm ek ted ir.

Bu yetişkin h a sta lığ ın ın k a y n a ğ ı b eb ek lik ve ç o c u k lu k ta n g e lm e k te dir. K ü ç ü k b ir g u ru p ta şüp h eli k a lm a sın a ra ğ m e n lip id a n o m a lile rin in genetik o lara k tay in i b u n u açığ a ç ık a rm a k ta d ır.

H areketsiz b ir h a y a t, sig ara içm e alışk an lık ları, şişm an lık , d ia b e te s m ellitus, lip id bo zu k lu k ları ve h ip e rta n siy o n g ib i ö zellik lerin b a ş la n g ıc ı h a y a tın erk en d e v irlerin d e k a z a n ılm a k ta d ır.

P e d iatristle rin , b u b o z u k lu k la rı ö n lem e ve e rk e n te d a v i iç in çok d ik k atli o lm a la rı gerek m ek ted ir.

O The American Journal o f Clinical Nutrition clLT 25/1972

(4)

B e b e k le r d e S a ç K r o m K o n s a n tr a s y o n u

K ro m eksikliği b a z ı d u r u m la r d a k a rb o n h id ra t m etabolizm ası bozukluğu g r u b u n a s o k u lm a k ta d ır. L a b o ra tu v a r b u lg u ların a göre krom eksikliği h e n ü z ta m a ç ık lığ a k a v u şm a m ıştır, fak at son yapılan araştırm alara göre saç a n a liz le rin d e n k ro m u n beslenm e statü sü nü göstermesi bakım ından ü z e rin d e d u r u lm a k ta d ır . P o stm o rtem çalışm alar gösterm ektedir ki doku k ro m k o n s a n tra s y o n u y en i d o ğ a n bebeklerde büyük çocuklara ve yetiş k in le re o r a n la d a h a yük sek tir. E ğer saçtaki krom düzeyi diğer dokular- d e k in e p a ra le ls e y eni d o ğ a n d a k i saç krom konsantrasyonu sonraki yaş la r a k ıy asla d a h a yüksek o ld u ğ u gerçeği kabul edilebilir. Yeni doğan la r d a d a h a yaşlı ç o c u k la rd a ve yetişkinlerde y apılan gözlem ler bu teori n in d o ğ r u lu ğ u n u o rta y a çık arm ıştır. Saç krom konsantrasyonunda haya tın s o n ra k i b irin c i ve ik in ci y ılla rın d a b ir azalm a görülm üştür. H ayatın ilk b irk a ç a y ın d a k i sa çta k i ve d iğer d o kulardaki yüksek krom konsantras y o n u n d a k i b e n z erlik ve so nrak i a z alm a saç analizlerinin krom yönünden b e sle n m e d e u y g u n b ir gösterge olduğu fikrini verm ektedir.

Gf N utrition Revievos, C*LT 29/i97i

B a k ırd a n y etersiz b ir diyete, d em ir eklense bile m em elilerde anem i görüle b ilm e k te d ir. D e m ir eksikliği anem isinde dalak ve karaciğer gibi organ- I a ıd a d e m ir d e p o su yo k tu r. Bakır eksikliği anem isinde ise, hemoglobin sen tezi için k u lla n ılm a y a n fazla m ik tard a dem ir vardır. Hemobiosente- z in d e ıo lü o la n e n z im le rd e eksiklik olm adığına göre, bakır yetersizliğinde, d e m irin ta ş ın m a s ın d a b ir bozukluk düşünülm ektedir. Çeşitli çalışma la rın s o n u ç la rın a göre, b a k ır yetersizliğinde dem ir m iktarı ferroksidaz e n z im in in a z a lm a s ın a bağlı o larak düşm ektedir, dem irin taşınm a işlemi d e b o z u lm a k ta d ır. Böylece fazla m iktardaki dem ir, barsak m ukoza h ü c re le rin d e , p a ra n k im a l ve retiküloendotelyal hücrelerde birikm ekte d ir.

W ilso n h a s ta lığ ın d a p laz m a ferroksidaz I in fizyolojik etkisi olduğu ö n e rilm iştir.

Cf British Medical Journal 1972

(5)

Bir İn g iliz to p lu m g ru b u n d a gebelik esn asın d a sig a ra iç m e n in , geç d o ğ u m a bağ lı n e o n a ta l ö lü m hızın ı % 28 a rttırd ığ ı ve d o ğ u m a ğ ırlığ ın ı d a o rta la m a 170 gm k a d a r d ü ş ü rd ü ğ ü s a p ta n m ıştır. Ö zellik le g e b e liğ in d ö rd ü n c ü ayın ın so n u n a d o ğ ru , sig ara içm e a lışk a n lık la rın ın s ü r d ü r ü l m esi k a d ın ı riskli b ir d u ru m a so k m ay a elverişli g ö rü lm e k te d ir. G e b e k a d ın ın sağlık eğ itim in d e; y u k a rıd a k i d elille rin a ç ık la n m a s ın ın o n u n sigara içm eyi b ıra k m asın a y a rd ım c ı o lacağ ı g ö rü şü ileri s ü rü lm e k te d ir. G e b e lik te S ig a r a İ ç il m e s i v e V it. B12

G ebelikte serum v ita m in B 12 düzeyi, sig ara içen k a d ın la rd a , iç m e y e n le re göre d a h a d ü şü k tü r. Bu b u lg u la r, h em o g lo b in d ü z e y i ve sosyal ç e v re y e bağım lı o lm a d a n o rta y a çık m a k ta d ır.

B 12 düzeyi o rta d u r u m d a o lan k a d ın la rd a , sig a ra içim i d ü şm e y e m eyillidir. S erum B 12 düzeyi d ü şü k o la n k a d ın la r a n e m ik tirle r ve p r e m a tü re bebek d ü n y a y a g etirirler.

B unun, içilen tü tü n d e k i siyan id m a d d e sin in v ü c u tta k i v it B )2 depo ların ı boşaltıcı etkisinden d o lay ı o ld u ğ u a n la tılm ıştır.

Ş iş m a n lığ ın B a ş la n g ıc ın d a Y a ğ H ü c r e le r i

Şişm an ço cu k lard a ve yetişk in lerde y a ğ h ü c re le rin in b ü y ü k lü ğ ü v e sa y ı ları, k o ntro l g u ru p la rın d a n sa ğ la n a n verilerle k ıy asla n m ıştır. Ş iş m a n la rın hepsinde y ağ h ücreleri b ü y ü k lü ğ ü n d e b ir artış b u lu n m u ş tu r. T o p la m yağ h ü crelerin in sayısı b ir y aşın d ak i şişm an ç o c u k la rd a v e ç o c u k k e n şişm an o lan yetişkinlerde, şişm an o lm a y a n la rd a n d a h a fazla b u lu n m u ş tu r.

P r e m a t ü r e B e b e k le r d e R a ş i t i z m

P re m a tü re bebeklerde veya d o ğ u m ağırlığı az o la n d iğ e r b e b e k le rd e ra ş i tiz m d e n k o ru n m a k için D v ita m in i ile tak viye edilm iş sü t v e rm e k b ir ç are o lara k dü şünülem ez. Ç ü n k ü y en i d o ğ a n b eb e k le r v e rile n s ü tü n h ep sin i alm ıy ab ilirler. B u n u n sonu cu o la ra k v ita m in a lın ım ı d a çok az o lu r. A .B .D . ve K a n a d a ’d a k u lla n ıla n n o rm a l ve k o y u laştırılm ış s ü tle rin ç o ğ u n d a litred e 450 I.U . V it D b u lu n u r. Bu d u r u m d a y etersiz s ü t a la n çocuk yetersiz d üzeyde B v ita m in i a la b ilir. B u n u n aksi o la r a k ta ç o c u ğ a

(6)

g e re ğ in d e n çok D v ita m in i v erileb ilir. Bu nedenle doğum ağırlığı az o la n v e y a p r e m a tü r e b e b e k le rd e lıiperkalsem i ve raşitizm in oluşum riski a r a s ın d a b ir d e n g e s a ğ la n a ra k h e r iki d u ru m önlenm elidir.

O South African M edical Journal clLT 46/1972

M a g n e z y u m v ü c u tta enço k b u la n a n k a ty o n la rd a n dördüncüsü olup b irç o k e n z im a tik re a k s iy o n la rd a n ,özellikle, k a rb o n h id rat m etabolizm a sın d a ve e n e rji tra n s fe rin d e fosferitizasyona iştirak etm ektedir. M agnezyu m u n d iy e tte k i değişik d ü z e y le rin in serum potasyum ve sodyuma olan etk ile ri fa re le r ü z e rin d e in celenm iştir.

S e ru m m a g n e z y u m k o n san trasy o n u , m agnezyum dan fakir diyetle b e s le n d ik le rin d e a z a lıp , zen g in diyetle beslendiklerinde artm asına karşın, se ru m p o ta s y u m ve so d y u m k o n san trasy o n ların d a değişiklik görülmemiş tir. M a g n e z y u m d a n zen g in diyetle beslenenlerde interventriküler ve s a lv e n trik ü le r kas lifle rin d e oksijen kulanım ın ın fazla olduğu görülmüş tü r. B u etk i, h ip o m a g n e sem ik farelerd e m itokondrial enzim atik aktivite- sin in b ask ı a ltın d a tu tu lm a s ın ın ve lıiperm agnesem ik farelerde m itokon d ria l e n z im a tik ak tiv ite sin in stim ulasyonu arasındaki ilişkinin sonucudur. B öylece b u ü ç e le m e n tin b irb iri ile direkt ilişkisi rap o r edilmemiştir. B u n u d a h a so n ra k i a ra ş tırm a la r gösterecektir.

Cf The Indiarı Journal o f Nutrition and Dietetics 8/1971

P r o t e i n A l ı n ım ı v e M e n ta l G e liş im

H in tli, ik ib u ç u k beş yaş a ra sın d a köyde yaşayan 60 çocuk üzerinde pro te in a lın ım ı ile m e n ta l gelişim arasındaki ilişki üzerinde bir çalışma yapıl m ıştır. K lin ik m u ay en eler, an tro p o m etrik ölçmeler, biokimyasal testler ve b esin tü k e tim i a ra ştırm a la rı ile çocukların beslenme durum ları sap ta n m ış tır. A ra ş tırm a la rd a , sekiz çocuğun beslenme d u ru m u n u n iyi, kırk ç o c u ğ u n o rta , yirm isin in de kötü olduğu saptanm ıştır. îy i beslenen çocuk la r d a boy, ağ ırlık, baş çevresi ölçüleri ve hem oglobin m iktarları en üst d ü zey d e b u lu n m u ş tu r, iy i, o rta ve kötü beslenen çocukların I.Q ,. düzeyleri, sırasıyle, 122, 90 ve 76 dır. P rotein alınım ı ve çocukların klinik d u ru m la rıy la I.Q ,. d ü zey leri a ra sın d a önem li bir ilişki saptanm ıştır. Ebeveynlerin e ğ itim d ü z e y le ri ile de çocukların I.Q_. düzeyleri arasında p ozitif bir ilişki b u lu n m u ş tu r.

(7)

Cereal Chemistry 1972

B u ğ d a y P r o t e in le r i v e E k m e k

P ro tein kalitesi için gerekli biyokim yasal tem el h e n ü z ta m a ç ık lığ a k a vuşm am ıştır. 1969 y ılın d a K a n a d a T a rım B akanlığı 26 çeşit b u ğ d a y ın , p ro tein kalitesi, kim yası ü ze rin d e d a h a ileri ç a lışm a la r için id e a l m a te ry a l sağlam ıştır. A raştırılan özellikler a ra s ın d a ; su d a erim e d u r u m u ve s u d a eriyen kısım ların p o ly ac rila m id j e l ü z e rin d e elektroforezi y e r a lm a k ta d ır. Yetişm e yerleri ve b u ğ d a y tü rle rin e göre su d a eriy en p ro te in m ik ta rla rı ayrıcalıklar gösterm ektedir. Bu ay rıc alık la r ista ta tistik i o la ra k ö n e m lid ir. G lütenin ve geri k a la n p ro te in le r a ra sın d a k i o ra n , ekm ek y a p ım k a lite sine etki y a p m a k tad ır. G lü te n in in to ta l u n p ro te in in e o ra n ı, ek m ek so m u n hacm inin h e r b irine düşen p ro te in m ik ta rıy la n e g a tif k o rela la sy o n g ö ste r m ektedir. G eri k alan p ro te in ve so m u n ekm ek h a c m in in h e r b irim in e düşen pro tein m ik tarı a ra sın d a p o z itif k orelasyon b u lu n m u ş tu r. G lia d i- nın g lütenine ve a lb u m in in g lo b u lin e o ra n la rı, so m u n ekm ek h a c m in in h er birim ine düşen p ro te in m ik ta rı a ra s ın d a p o z itif k o relasy o n v a rd ır . A lbum in ve g lob u lin in elektroforetik m o d elin d e tü rle r a ra sı çok k ü ç ü k ay rıcalıklar g ö rü lm ü ştü r. G liad in d e b u a y rıc a lık la r d a h a b ü y ü k tü r. B u n a karşın bu ayrıcalık ların ekm ek y a p ım kalitesi ile ilgili o lm a d ığ ı b e lir tilm iştir.

B u ğ d a y M a m u lle r i v e B a r s a k la r d a k i G az

T a m tah ıl u n la rın d a n ( % 100 ra n d ım a n lı) y a p ıla n ek m ek ler ço ğ u kez yüksek posalı yiyecekler o lara k sın ıfla n d ırılır. S in d irilm e y e n a rtık la r, em ilim y o lu n d an geçen dışkının kitlesini a rttır a r a k b a rsa k h a re k e tle rin e y a rd ım ederler veya uçu cu yağ asitlerin in b a k te rile r ta r a fın d a n in d ir g e n mesi için su b strat h a z ırla rla r. Bu y azıy a esas o la n a ra ş tır m a d a g e n ç e r keklere g ü n d e beş ö ğ ü n test yem eği verilm iştir. Bu test y e m e ğ in d e çeşitli ta h ılla r n o rm al şekilde kullanılm ış veya b u n la rın d e ğ irm e n d e ö ğ ü tü lm ü ş şekilleri verilm iştir. Y alnız kepek, b u ğ d a y ın kepekli k ırm a sı ve b u n a b en zer ta m ta h ıld a n y a p ıla n ü rü n le rin tü k e tim in d e n so n ra , b a rs a k ta gaz o lu şum u n o rm a l d ü zey in ü ze rin d e çıkm ıştır. Y alnız e n d o sp re m , e m b - rio veya ikisi karışım ı kepeksiz ü rü n le r v e rild iğ in d e ise gaz o lu ş u m u n d a k i artış önem siz b u lu n m u ştu r.

(8)

Z e n g i n l e ş t i r i l m i ş E k m e k t e D e m ir

Z e n g in le ş tirm e d e k u lla n ıla n d em irin , dem ir absorbsiyonu üzerindeki etkisi h a k k ın d a değişik fik irler v ard ır. Bu yazı çeşitli dem ir kaynakları ile z e n g in leştirilm iş ekm ekle beslenen farelerde bu dem irin kullanıl m a d u r u m u ü z e rin d e k i a ra ştırm a rap o ru n u kapsam aktadır. A raştırm a s o n u ç la r ın a g ö re, yüksek d ü zeylerde dem ir tüketildiğinde değişik kay n a k la r d a n a lın a n d e m ir eşit o larak kullanılm aktadır. H em oglobin yeni len m e si iç in a lın a n d e m ir an cak gereksinmeyi karşılalayacak düzeyde o ld u ğ u z a m a n d e m ir k a y n ak ları arasındaki emilim ayrıcalıkları belir g in le şm e y e b a ş la m a k ta d ır. D em ir k ullanım ında indirgenmiş dem ir ve ferrik o rto fo sfat 2 /3 o ra n ın d a , dem ir sodyum piro fosfat ise ferro sül f a tta n 1 /3 o ra n ı k a d a r etkindir. D em irin kullanılışlılığı yönünden ferrik a m o n y u m sülfat ile zenginleştirilen ekmek, ferro sülfatla z e n g in le ştirile n d e n d a h a iyidir. D üşük dem ir bulunan bir diyette ferro s ü lfa t, pişm iş ve pişm em iş ekm eğe eklendiğinde b unlar arasında demirin k u lla n ılm a s ı b a k ım ın d a n ayrıcalık yoktur.

B u n u n la b irlik te önce d em ir eklenerek m ayalandırm a demirin kul la n ım ın ı b ira z a rttırm a k ta d ır. B unun nedeni pişirme süreci esnasında f itik a sid in p a rç a la n m a sı veya dem ir bağlayıcılarının denatürasyonu

şe k lin d e a ç ık la n m ıştır.

The To/ıoku Journal o f Experimental Medicine, 105/1971

© S ıç an P a n k re a s ın d a n İn sü lin Salgılanm asında M altozun Etkisi. T a y o ta , T ., A n do, Y., N ishim ura, H ., H irata, Y. sayfa 325. İ n s ü l ü n S a l g ıl a n m a s ı v e M a lto z

S ıç a n la rd a p a n k re a s d a n salgılanan insülin üzerinde m altozun etkisi a ra ş tırılm ış tır. G likoz, m altoz, sukroz veya laktoz 30 dakikada vücuda v e rilm iştir. M a lto z , sukroz ve laktoz insülin salgılanmasını etkilememiş le rd ir. G likoz in sü lin salgılanm asını uyarm aktadır.

Bu b u lg u la ra göre, m altoz, sıçan pankreasının beta hücrelerinden in sü lin sa lg ıla n m a sın a etki etm em ektedir.

Bu y azı, b eslenm e ile m en ta l ve davranış gelişimi arasındaki çapraşık ilişkiler ve b u k o n u d a h a y v a n denem elerinden elde edilen bilgileri kap s a m a k ta ve b u k o n u d a to p la n a n çeşitli verilerin değerlendirilmesi ya p ılm a k ta d ır.

(9)

Bu y a z ıd a n çıkan so nu çları şöyle ö zetley eb iliriz:

a) Y eni d o ğ a n b e b ek lerd e a ğ ır sey red en p ro te in -k a lo ri m a ln ü tris y o - n u n u n d av ran ış gelişim inde u z u n sü re k alıcı etk i y a p tığ ı olasılığı v a rd ır .

b) M a ln ü trisy o n u n ağ ır şekilleri z a m a n ım ız d a A .B .D . d e n a d ir e n görülm ek tedir. Bu ned en le b u ü lk ed e şu a n d a az g ö rü le n h a f i f m a l n ü t risyon un m en ta l gelişm eyi o lu m su z y ö n d e n etk ile d iğ in i o r ta y a k o y a n veriler yoktur.

c) Y aşam ın erken d ö n e m le rin d e şid d e tli m a ln ü trü s y o n g e ç irm iş kişilerde d av ran ış değişikliği d a h a fazla g ö rü lm e k te d ir. Bu d e ğ işik lik le r duygusal yö n d en olum suz tep k i gö sterm ek şek linde y a n s ım a k ta d ır.

d) Y aşam ların ın erk en d ö n e m le rin d e k ö tü beslen m iş h a y v a n la r daki d av ran ış değişiklikleri erk en y a ş ta y a ln ız b ıra k ıla n la r ın d a v ra n ış değişiklikleri ile ben zer g ö rü n m e k te d ir. B u n a göre, sosyal y a ş a m ve beslenm e yetersizlikleri b irlik te d a v ra n ış ö zellik lerini o r ta y a ç ık a r m a k

tad ır. Bu nedenle so ru n u n ç ö z ü m ü n d e b u e le m en tlerin y a ln ız b irin i d ü zeltm ek sonuç verm eyecektir. Ö rn e ğ in m a ln ü trü s y o n ve fa k irliğ in b i r likte b u lu n d u ğ u yerlerd e b eslenm e d u r u m u n u n d ü z e ltilm e si iç in p r o g ram yapılırken sosyokültürel te d b irle r de b irlik te ele a lın m a lıd ır.