İlginç Yayın Özetleri

(1)

İ l g i n ç Y a y ı n Özetleri

The Lancet 1971

A s p ir in A lın m a s ın ın C V itam in in e Etk isi

B u ç a lış m a 48 n o r m a l ve 34 ro m a to id a rtritli h a sta ü z e rin d e yapıl m ış tır . P lâ z m a C v ita m in i seviyeleri ölçülm üş ve ilâve G vitam ini a l a n l a r h a r iç h e m e n b ü tü n h a s ta la r d a d ü şü k b u lu n m u ştu r. B ununla b e r a b e r y ü k se k d o z d a a s p irin a la n la r d a (g ü nd e 12 veya d a h a fazla ta b l e t) b u seviye çok d a h a d ü ş ü k tü r. Bu y ü z d e n ro m a to id artiritli h a s ta l a r a y ü k se k d o z d a a sp irin v e rild iğ in d e C v itam in i de verilmesi g e re k m e k te d ir .

A t h e r o s c le r o s is ve C V ita m in i

S a ğ la m v e a th e ro scle ro sisi b u lu n a n kişiler ü z e rin d e y a p ıla n b u çalış m a d a , n o r m a l d iy e te ilâv eten g ü n d e 1 g r C v ita m in i verildiğinde, y a şla n 2 5 d e n a ş a ğ ı o la n la rın seru m k o lestero lü n d e b ir dü şm e olm uş, yaşlı l a r d a b i r d e ğ işm e o lm am ış, fa k a t atherosclerosisi o la n la rd a a rtm a gö r ü lm ü ş tü r . S e ru m k o leste ro lü n d ek i b u a rtışın G v ita m in in in a rte ria l k o le s te ro lü m o b iliz e e tm e sin d e n ileri geldiği görüşü o rta y a atılm ıştır.

The Journal o f Nutrition clLT 101 11971

® D ü ş ü k K a lo rili D iy e tle rd e Ü re N itro je n in in K u llan ılm a sı, G al- lin a , D . L . D o m in g u e z , J . M . Sayfa 1029.

(2)

192 B E S L E N M E Y E D İ Y E T D E R G İ S İ

T h iam in Yetersizliği ve İştah sızlık

T h ia m in yetersizliğinde m e y d a n a gelen iştah sızlığ ın n e d e n i h e n ü z ay d ın lığ a kavuşm am ıştır. B u n u n için fa re le r ü z e rin d e b ir a r a ş tır m a y apılm ıştır. T h ia m in yetersizliği h u su le g e tirilen fa re le rin b a rs a k m u k o zasın d aki p irü v a t * d e h id ro g en az ve tra n sk e to la z a k tiv ite si d eğ işik z a m a n la rd a ö lçülm üştü r. T ra n sk e to la z ak tiv itesi, p ir ü v a t d e h id - ro g en a z d a n d a h a çok azalm ıştır. T ra n sk e to la z a k tiv ite s in d e k i a z a lm a d a h a açık tır ve iştahsızlığın m e y d a n a g elm esinin seb eb i b u b iy o k im yasal lezyon olab ilir. İştah sızlığın m e y d a n a g e lm e sin d e tra n s k e to la z aktivitesinin azalm asın d an b aşk a fa k tö rle rin d e r o lü o lu p o lm a d ığ ı üzerinde çalışm alar y a p ılm a k ta d ır.

Düşük K alo rili D iyetlerde Ü re N itrojeninin K u lla n ılm a s ı

D üşük kalori a lın d ığ ın d a v ü c u tta k a la n to ta l n itro je n m ik ta r ın ın p r o tein kalitesine bağlı olup o lm ad ığ ı a ra ştırılm ıştır.

B unun için şişm an kişilere dü şü k k alo rili (750 k al. / g ü n ) , p r o tein kaynağı yalnız sü tten sa ğ la n a n ve ü re ilâve edilm iş b ir d iy e t v e rilm iştir. N eticede d iy ette elzem o lm a y a n a m in o asit s e n te z i iç in y e terli m ik tard a glikoz varsa, N P N ’n in b ir kısım yüksek b iy o lo jik d e ğ e rli protein yerine k u llan ılab ileceğ i k a n ısın a v a rılm ıştır.

The British Journal o f Nutrition CİLT 2j ' 1971

Protein K alori Yetersizliği ve H am ile F arelere E tk is i

Genellikle sosyo ekonom ik d u ru m u b ozu k o la n k a d ın la rın b e b e k le ri n in doğum kiloları, sosyo ekonom ik d u ru m u iyi o la n g u r u p ta n d a h a düşük o lm ak tad ır. Bu kon u ile ilgili o la ra k fa re le r ü z e rin d e b ir a r a ş tırm a yapılm ıştır. F a rele r u z u n süre yetersiz ve den gesiz b e sle n m e y e ta b i tu tu lm u şlard ır. K ö tü beslenen a n n e le rin y a v ru la rın ın a ğ n 'h ğ ı iyi beslenenlerin y a v ru la rın d a n d a h a az o lm u ştu r.

K ö tü beslenen farelerin y a v ru la rı a ra s ın d a d o ğ u m ö n cesi ö lü m hızı yüksektir. D o ğ a n la rın b üyüm esi d e yavaş o lm a k ta d ır.

Bu a ra ştırm a köpekler ü z e rin d e d e y a p ılm ış b e n z e r s o n u ç la r alın m ıştır.

0 The American Journal o f M edicine CİLT 50 ' 1971

(3)

İLG İN Ç, : Y A Y I N Ö Z E T L E R İ ₁₉₃

A ile v i A k d e n iz H u m m a s ı ve D üşük Y a ğ lı Diyet

Ç a lış m a , T ü r k iy e ’d e 20 h a s ta ü z e rin d e y ap ılm ıştır. H a s ta la rın h e p s in d e s e b e b i b ilin m e y e n şid d e tli ateş v a rd ır. 12 sinde am yloidosis m ev c u t t u r . A ile le rin d e n g elm e o ra n ı % 40 tır. Y a p ıla n ted av ileri ta tm in k â r o lm a m ış tır . D ü ş ü k y a ğ lı d iy et ve steroidler, chloroguine, chlor- p r o m a r i n e v e e m e tin e n in b ir etkisi b u lu n m a m ıştır.

O» T h e American Journal o f Clinical Nutrition. clLT 24 11971 © B a r s a k E m ilim in e G lik o zu n E tkisi. G erson. C. D ., sayfa 1393

B a r s a k E m ilim in e G likozun Etk isi

B u y a z ıd a , g lik o z u n ; so d y u m ve su yu n b a rsa k la rd a n em ilim ini a rt t ır d ığ ı a n la t ıl m a k t a d ı r . G lik o zu n b u tesiri, folic asit, üre, kortisol ve m u h te m e l e n k a ls iy u m ve b a z ı a m in o asitler için de söz konusudur. S p r u c g ib i e m ilim b o z u k lu ğ u h a s ta lık la rın d a glikoz em ilim i önlenm ek te v e o n u n b u g en iş etkisi o r ta d a n kaldırılm ış o lm a k ta d ır. K olera gi b i h a s ta l ık l a r d a , g lik o z ted a v isin e em ilim in a rtm ası ile cevap alın a b i lm e k t e d ir . B u y ü z d e n k o le ra g ib i şiddetli diy are görülen hastalık l a r d a g lik o z te d a v is i u y g u n o lu r.

O» Gastroenterology clLT 60 ' 1971

S a f r a K e s e s i A lın m ış K işile rd e Y a ğ Em ilim i

D iy e tte k i y a ğ ın e m ilim i için sa fra tu z la rın a ih tiy aç v a rd ır. Bu çalış m a , s a f r a kesesi a lın m ış , d o layısı ile safra tu z la rı o lm ay an 6 h astan ın, b a r s a k l a r ı n d a y a ğ la r ın n asıl em ild iğ in i a n la m a k için yapılm ıştır. H a s t a l a r ı n d ö r d ü n e , d ire k o la ra k d u o d e n u m a o lm ak üzere, yüksek yağlı d i y e t v e rilm iş tir. D iğ e r ikisi m id e d e n ve d ü şü k yağlı b ir diy et alm ış l a r d ı r .

S o n u ç o la r a k , y a ğ la rın e m ilm eleri için safra tu z la rın a ih tiyaç o l m a d ığ ı , b u n l a r ı n sa d ec e serb est y a ğ asitlerinin em ilim ini dü zen le d iğ i g ö s te rilm iş tir.

Q( J o u rn a l o f Pediatrics clLT 79 1971

(4)

194 B E S L E N M E V E D İ Y E T D E R G İ S İ

D iyareli Ç ocuklarda K arb o n h id rat İntoleransı

B ir h a sta n e d e, d ışk ıların d a % 0,25 k a r b o n h id r a t a rtığ ı b u lu n a n ve dışkı p H la n 6.0 d a n d ü şü k o lan şid d etli d iy are li ç o c u k la rd a , la k to z in to lera n sı araştırılm ıştır. Bu k rite rlere göre, 332 ç o c u k ta n 2 5 5 ’i, y a n i % 77 sinde laktoz in to leran sı g ö rü lm ü ştü r. L a k to z in to le ra n s ı o lm a y a n d iy arelilerin % 2 ’si h ariç, d iğ erleri 3 h a fta için d e özel b i r s ü t d iy e ti ile iyileşm işlerdir. 195 h a fif in to leran s gösteren ç o c u k la rd a n l l l ’i ve şid detli in to leran s gösteren 60 ç o c u k ta n 13’ü d e b u s ü t d iy e ti ile iyi- leşebilm işlerdir.

H a f if intolerans gösteren ç o cu k ların % 27 sin d e ve te d a v i e d ile m em iş şiddetli into lerans gösteren ç o c u k la rın ise % 62 sin d e d iy a re , 3 h a fta d a n d a h a fazla d ev a m etm iştir. D iy e t ted a v isi ile ç a b u k ve istenilen sonuç sağlanm ıştır.

Laktoz in to leran sı m a ln u trisy o n derecesi ile p o z itif k o re la sy o n ha lin d e d ir, fakat eskiden geçirilm iş g a s tro e n te ritle v e y a e n te r o p a to - je n le r ve enfeksiyonlar ile böyle b ir korelasy o n g ö s te rm e m e k te d ir.

Qf American Journal o f Clinical Nutrition clLT 25 1 1972

Diyetle Alınan K arb o n h idrat ve İş K a p a site si

K a rb o n h id ra tla ra olan g ü n lü k ih tiy aç kesin o la ra k s a p ta n a m a d ığ ı halde, yetişkin b ir kişinin, nö ro lojik sistem ve d iğ e r d o k u la rın elzem fonksiyonları için, g ü n d e en az 100 gr. k a r b o n h id r a t a lm a sı g e re k tiğ i üzerine yeterli b u lg u la r v a rd ır. D iyetle k a r b o n h id r a t a lın m a d ığ ı z a m an , am ino asitlerin d ea m in asy o n u ve k a r b o n h id r a ta çe v rilm e siy le v ü c u t ta ra fın d a n sentez edilir. K a r b o n h id r a tla r kas h a re k e ti iç in en - çok k u lla n ıla n b ir enerji k a y n a ğ ıd ır fa k a t açlık s ıra s ın d a v e y a az k a rb o n h id ra t alım m ın d a y ağ ile y er d e ğ iştire b ilir y a n i y a ğ e n e rji tem in i için k u llan ılab ilir.

D iy ette k a rb o n h id ra t m ik ta rın ın a rtm a sı v ey a k işinin fiz ik i fa aliy etin in a rtm ası h a lin d e , kas h a re k e ti için ü re tile n e n e rji te m in in d e , k u lla n ıla n k a rb o n h id ra tın y a ğ a o ra n ı yükselir.

K a sla rd a k i glikojen deposu d iy et d eğişik liklerine g ö re a z a lır v e y a ç o ğ alab ilir ve glikojen d e p o su n u n a rtm a sı ile k u v v e tli fizik sel ak - tiv ite k ab iliy eti de a rta r.

K as h a re k e tle rin d e enerji k ay n ağ ı o la ra k k u lla n ıla n k a r b o n h id ra tla rın , y a ğ la rd a n % 4 -5 o ra n ın d a fazla k u lla n ıld ığ ı s a p ta n m ış tır .

(5)

İ L G İ N Ç Y A Y I N Ö Z E T L E R İ ₁₉₅

(B u m i k t a r k a z a n a n v e k a y b e d e n iki a tle tin fiziksel faaliy etleri a ra sın d a k i f a r k ı g ö s te r e b ilir .)

K a s h a r e k e ti iç in p r o te in k u lla n ılm a z , a n te re m a n süresince b i r a t l e t i n k ilo s u n u d e n g e d e tu ta b ilm e s i için fazla yem esi gereklidir. K ilo k a y b ı, b ü y ü m e g ib i h a lle rd e , d iy e tte p ro te in a rttırılır.