Stradivari to
Guameri
ANTIQU
VIOLINS
By
E C E V lT T U N A L I *The
earliest violins were made by the Amati family in
the city o f Cremona in northern Italy in the 16th century,
and reached their pinnacle with those o f the celebrated
18th century violin m aker Antonius Stradivari.
Surviving violins of early vintage are still
preferred by musicians.
Over a period o f five hundred years the violin and its close relatives the viola, violincello, and double bass have evolved into their present forms and become indispensable fo r playing many types o f music. They are the descendants o f earlier genres o f folk string instruments o f various shapes and sounds used in Central Asia, the Middle East and North Africa. Among the best known o f these first simple string instru
ments are the rebab, the kemangah, the ravanastron, rubebe, kit, kemenge and gique.
The Renaissance in Europe saw the use o f an early violin-like instrument known as the viol, and in the second half o f the 16th century, with the early devel opment o f classical music, the violin appeared. Smaller than the viols, the members o f the violin family attracted the attention o f musicians by their
clear sensitive tone and broad compass o f both notes and sound.
With minor changes the violin has remained much the same since it was first produced by Italian craftsmen in the 16th century. The ear liest violins were made by the Amati family in the city o f Cremona in northern Italy, and reached their pinnacle with those o f the cele brated 18th century violin maker Antonius Stradivari. In the early 19th century the fam e o f Italian violin m akers spread all over Europe. Surviving violins by members o f the great Italian violin making families o f Amati,
değerli çalgıları temin ederek konser kariyerle rine önemli katkıda bulunurlar. Her yıl Avru pa’nın, Amerika’nın önemli müzayede şir ketleri açık artırma ile antika değeri yük sek olan kemanların satışını yaparlar. Ay rıca koleksiyoncular aracılığıyla da zaman zaman ünlü müzik ustalarına kiralanmaları veya hediye edilmeleri sözkonusu olabilmektedir. Tarihî ve sanatsal değeri yüksek İtalyan çalgıları nın bir kısmı da bir dönem ülkemizde çeşitli sa natçılar tarafından kullanılmıştır. Yakın tarihimiz de İstanbullu eski müzisyenlerin ölümünden sonra, ailelerinin bu müzisyenlere ait çalgıları yurt dışında sattıkları bilinmektedir. Örnek ola rak, Ekrem Zeki Ün’e ait S. Séraphin (Ve nedik) isimli keman , Rogeri (Brescia) markalı viyolonsel, Harutyun Hanes- yan’a ait Cerııti (Cremona) viyola, İstanbullu keman yapımcısı Şeref Arel’den satın alınan J. Guarnerius (Cremona) viyolonsel, Doğan Gü- venç’e ait T. Carcassi (Floransa) im zalı keman sayılabilir. Ayrıca devlet sanatçımız Ayla Erduran’a ait, benim de zaman zaman restore ettiğim Antoni- us Stradivarius 1714 tarihli ve markalı ke manın bir zamanlar İngiliz Amiral Nel- son’a ait olduğu bilinmektedir. ‘Trafal gar’ adıyla tanınan bu enstrüman da üç yıl önce isviçreli bir koleksi yoncuya satılmıştır.
Bir başka örnek de 1939 yılı ba- sımlı N. Rüştü Büngül’e ait Eski Eserler Ansiklopedisi’nde yer al maktadır. Ansiklopedide, İstan bul’da yaşamış
W o n d r a Bey adlı bir
keman öğret m eninin Bü- y ü k a d a ’dan bulup satın al dığı Antonius Strad ivariu s’a ait 1702 Cremona imzalı kemanı Almanya’da bir şirkete sattığı anlatılmaktadır. Bu keman, us tasının en ve rimli dönemi ne ait olup ‘Wondra Bey’
Ünlü keman yapımcısı Stradivarius ile eşdeğerde tutulan bir başka
usta da Guarnerius. Kendisinin ‘Turkish’ adıyla bilinen 1737
(Cremona) tarihli kemanı 1900’lü yıllarda İstanbul’dan
satın alınarak Fransa’ya götürülmüş.
adı ile bazı r e f e r a n s
A valuable Guarneri violin dating from 1737 was purchased in Istanbul around the turn of the
century and taken to France. This is still known as the “ Turkish
violin” in literature on the subject.
Guarneri and Stradivari are still works o f art p r e ferred by musicians.
Many music societies and fo u n d ation s fu r ther the careers o f young musicians by finding sponsors to prov id e them with
these valued antique instruments, which are sold by
the major auction houses o f Europe and
the United States. It has also been known fo r collectors to loan antique violins to musicians, or to presen t them as
gifts-Several valuable Italian instru ments used by Turkish musicians are known to have been sold a b r o a d by their heirs, such as Ekrem Zeki Ün’s violin by S. Séraphin o f Venice and violincello by
Rogeri o f B rescia, Harutyun
H anesyan’s viola by Ceruti o f Cre mona, the violincello by J. Guameri o f Cremona purchased from violin m aker Ş eref Arel, an d Doğan Güvenç’s violin by T.Carcassi o f
Florence. A violin once owned by the famous Turkish violinist Ayla Erduran an d which I restored from time to time, was made by Antonius Stradivari in 1714. Once the property o f Admiral Nelson an d therefore known as the Trafalgar, this violin was sold to a Swiss collector three years ago.
Another example is mentioned by N. Rüştü Büngül in his Encyclopaedia o f A ntiques published in 1939. He records a violin made by Antonius Stradivari in Cremona in 1 702 which was purchased on Büyükada island near Istanbul by a violin teacher nam ed Wondra Bey. He sold it to a company in Germany. Known as the Wondra Bey violin in referen ce sources, it dates from Stradivari’s greatest period.
The violins o f Bartolomé Giuseppe G uarneri (1698-1744), or “del
6 4
Keman, 18. yüzyılda İtalyan usta Stradivarius’un ellerinde ses ve biçim estetiğinin en mükemmel noktasına ulaşır. Stradivarius tarafından yapıldığı bilinen ve Wondra Bey adıyla referans kitaplarında yer alan 1702 (Cremona) tarihli keman da bir dönem İstanbul’da ‘ikamet etmiş’. Wondra Bey adlı bir keman öğretmeni tarafından Büyükada’da bulunup satın alınmış. / The violin achieved perfection of tone and form with the 18th century maker Stradivari. A Stradivarius made in Cremona in 1702 was purchased on Büyükada island near Istanbul by a violin teacher named Wondra Bey.
kitaplarında yer almaktadır.
Cremona okulunun en ünlü isimlerinden biri de Jo seph Guarnerius “del Gesu” yaşadığı dönemde ve günümüzde A. Stradivarius ile eşdeğer tutulmaktadır. Orjinal adı Bartolome Giuseppe Guarnerius (1698 - 1744) olan bu keman yapımcısının 300. doğum yılı, 1998 yılında düzenlenecek Müzik Festivallerinde çe şitli etkinliklerle kutlanacak. Guarnerius’un 1737 (Cremona) tarihli yaklaşık 300 eserinden bir tanesi 1900’lü yıllarda Avrupalı bir koleksiyoncu tarafından İstanbul’da satın alınmış, Fransa’ya götürülmüş ve ‘Turkish’ adı ile kitaplara geçmiştir. Bu keman, 1986 yılında İngiliz keman yapımcısı J. & A. Beare tarafın dan satın alınmış; 1995 yılında Cremona’da ger çekleştirilen sergide yer almıştır. Sözünü et tiğimiz kemanın bir başka özelliği de, yapım tarihinin ve ahşap malzemesinin, dünyaca ünlü keman virtüözü J. Joachim tarafından kullanılan kemanla aynı ol masıdır.
Ülkemizde yaşayan ve müzik dünyasını temsil eden bazı sanatçılarımızın Klasik Dönem’e ait yaylı çalgılara sahip olduk ları bilinmektedir.
Yıllarca birçok kez el değiştirip kullanılan çalgı, eski sahiplerinin hatıraları ve başarıları ile dolu olduğu gibi, tınısı ile olgunlaşmış, sah nede çalan kişiye güven veren manevi bir güç kaynağıdır. •
Gesu ” as be was known, are valued equ ally with any Stradivarius. The 300th anniversary o f bis birth will be
celeb rated at
music festivals
throughout the in 1998.
In the 1900s a European
collector purchased one o f Guameri’s
three hundred or so instruments, a violin dated 1737, in Istanbul and took it to France. This violin, ivhich is referred to as the Turk ish violin in literature on the subject, was purchased by the English violin makers J.& A.Beare in 1986, and appeared in an exhibition in Cre mona in 1995. It is o f particular note because it was made in the same year and from the same wood as the violin used by the world famous violinist J Joachim .
Instruments played and cherished by many musicians over the centuries are not only valued fo r their matured tone, but fo r the memories o f music and musicians they embody, and which lend spiritual con fidence to a musician as be performs. •
* Ecevit Tunalı, keman yapımcısı. *
Ecevit Tunalı is a violin maker.
Kişisel Arşivlerde Istanbul Belleği Taha Toros Arşivi
