TATARLI HÖYÜK KAZILARINDA BULUNAN “ANADOLU HİYEROGLİFLİ” DAMGA MÜHÜR BASKISI

(1)

(2)

Veysel Donbaz’a Sunulan Yazılar DUB.SAR É.DUB.BA.A Studies Presented in Honour of

Veysel Donbaz Yayına Hazırlayan / Edited by

Gözde Dinarlı

Redaksiyon / Copyediting

Muhammed Cevat Çördük Zeynep Latifeci

Kapak resmi / Cover image

Veysel Donbaz tarafından yazılmış replika / Replica by Veysel Donbaz DUB.SAR É.DUB.BA.A

“Tablet arşivinin katibi” / “Scribe of the tablet archive”

Kapak fotoğrafı / Cover photo Ahmet Çakmak

Baskı / Printed by

Paragraf Basım Sanayi A.Ş.

Yüzyıl Mah. Matbaacılar Sit. 2. Cadde No: 202/A Bağcılar, İstanbul Tel: +90 (212) 629 06 07 Faks: +90 (212) 629 03 85

Sertifika No: 18469

Yapım ve Dağıtım / Production and Distribution

Zero Prodüksiyon Kitap-Yayın-Dağıtım Ltd. Şti. Abdullah Sokak, No. 17, Taksim

34433 Istanbul - Turkey

Tel: +90 (212) 244 7521 Fax: +90 (212) 244 3209 e.mail: info@zerobooksonline.com

www.zerobooksonline.com www.egeyayinlari.com

(3)

TATARLI HÖYÜK KAZILARINDA BULUNAN

“ANADOLU HİYEROGLİFLİ” DAMGA MÜHÜR BASKISI

Ahmet ÜNAL – K. Serdar GİRGİNER*

2007 yılından bu yana Ceyhan - Tatarlı Höyük’te yürütülen kazıların ilk yazılı buluntusunu, Mezopotamya ve Eski Anadolu Dillerine büyük katkıları olan Veysel Donbaz için hazırlanan Armağan Kitabı’nda sunmaktan kıvanç duymaktayız.

Tatarlı Höyük (Res.1) Adana’nın doğusunda bulunan Yukarı Ova (Ceyhan Ovası)’nın en doğusunda, neredeyse Amanosların batı eşiğinde yer almaktadır (Harita 1); Ceyhan ilçesinin 35 km doğusundaki Mustafabeyli kasa-basının 5 km kuzeyindedir1_{. Söz konusu buluntu 2008 yılı çalışmalarında Sitadel / Sektör I’de (Res.2) yer alan}

A Yapısı’nın 10 nolu mekânında ele geçmiştir (Res.3). Kazılar henüz çok yeni olmakla birlikte şu anki verilerle, A Yapısının birkaç evreli Geç Tunç Çağı binası olduğu anlaşılmaktadır. En başta planına, anıtsallığına ve inşaat tekniğine bakılarak, şimdilik yapının saray veya tapınak olabileceği düşünülmektedir. Yapı Demir Çağı’nda ayrıca tadil edilerek Bit-Hilani’ye (?) dönüştürülmüş, Helenistik Dönem’de ise bazı mekânları doldurulmuş, diğerleri ise çöplük olarak kullanılmıştır.

Bulla dışında şimdiye kadarki çalışmalarda iki adet daha gliptik eser ele geçmiştir ki, bunlar Mezopotamya köken-li siköken-lindir mühürlerdir. AZ 188 açmasında bulunan2_{“Anadolu Hiyeroglifli” bulla, Helenistik Dönem’e ait iki çöp}

çukuru tarafından tahrip edilmiş bir alanda ele geçmiştir. Aynı alanda ele geçen seramiklerin büyük çoğunluğunu özellikle Geç Tunç Çağı’na ait geniş ve yayvan tabaklar oluşturur. Bunların bir kısmının içi kırmızı astarlı ve perdahlıdır. Dolayısıyla bulla çöp çukurlarından dolayı konteksinde değil, bu çukurların kazılması esnasında daha aşağıdaki yapılardan gelmiş ve buraya karışmış olmalıdır.

PT tamamı korunmuş bullanın üst, yani tutulacak kısmı konik, alt kısmı ise düzdür ve bütün olarak ele geçmiştir3

(Res.4-6). Bullanın yüzü figürlü bir tasvir bandı ve ondan daire şeklindeki bir çizgiyle ayrılan mühür sahibinin adı ve unvanın yazılı olması gereken hiyeroglif işaretli bir orta alandan oluşmaktadır. Figürlerin çoğu siliktir, diğerleri ise çok zor tanımlanabilmektedir. Dış tasvir bantında ortada ayakta duran Çıplak Kahraman sol eliyle baş aşağı du-ran bir hayvanı (aslan veya boğa?) tutmakta, havaya kaldırdığı sol ayağıyla da hayvanın başına basmaktadır4_{. Sağ}

kolu ise açıktır. Figürün sağında ayakta duran, vücudu cepheden verilmiş olan bir Çıplak Tanrıça görülmektedir.

*_{A. Ünal. Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü, Balcalı Kampusu, Sarıçam-Adana. ahmunal43@gmail.com}

K. S. Girginer. Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü, Balcalı Kampusu, Sarıçam-Adana. kserdar.girginer@gmail.com

1_{İlk iki sezonun (2007-08) bilgi ve verilerin anlatıldığı Kazı Sonuçları Toplantısı bildiri özetimiz baskıdadır: Bkz: Girginer / Oyman-Girginer / Akıl}

(baskıda).

2_{Buluntu tarihi: 10.10.2008; Derinlik: 59.34; Loc.7/3.}

3_{Gen: 2.3 cm; Yük: 1.7 cm; üst bombeli kısım rengi: 2.5 Y 6/2 Light Brownish Gray; Yüzey astarı: 2.5 Y 7/3 Pale Yellow; yüzeydeki alacalı alanın}

rengi: 2.5 Y 5/2 Grayish Brown.

4_{Bu konu Önasya tasvirli sanat eserlerinde ve ayrıca MÖ II. binin ilk çeyreğinde Suriye kökenli silindir mühür ve mühür baskılarında sık ve sevilerek}

(8)

Ahmet Ünal – K. Serdar Girginer

276

Hemen sağında ise, bu tanrıçanın libasyon yapabilmesi için5_{olasılıkla Hydria tipli bir sunak durmaktadır}6_{ve sol}

kolunu bu kapaklı vazoya doğru uzatmaktadır. Bunun yanında arkalıksız bir taburede oturan bir tanrıça yer almak-tadır7_{. Hemen yanında ise belden yukarısı korunamamış olan kısa etekli bir erkek figürü (?) bulunmaktadır. Bu}

figür belki de sağındaki sunak ile araya işlenmiş bir doldurma motifidir. Diğer motif masa şekilli, boğa ayaklı bir sunaktır8_{. Yanında iki tane olması gereken figür çok siliktir. Bu alanın da sağında cepheden tasvir edilmiş olan bir}

erkek figürü sol elinde, dikey olarak duran bir lituus tutmaktadır9_{. Bu tasvirin sağında ise bir rozet}10_{, üzerinde de}

olasılıkla çok stilize bir kanatlı güneş kursu (?) yer almaktadır11_{. Onun yanında cepheden işlenmiş bir Fırtına}

Tan-rısı sol elinde bir gürz taşımaktadır12_{. Sağ kolu ise açıktır. Yanlarında ise çok fazla seçilememekle birlikte ayakta}

duran iki figür daha bulunmaktadır. Bunlardan birisinin sol kol ve bacağı korunagelmiştir. Onun da ya nındaki alan çok siliktir.

Mührün yer yer kopuk ve sanki pergelle çizilmişe benzeyen bir daireyle sınırlanmış orta bölümünde erkek olması gereken bir şahsın Anadolu hiyeroglifleriyle yazılmış ismi yer almaktadır. İşaretlerin konturları ne yazık ki belir-gin değildir. Bundan dolayı mühür baskısının kaliteli olduğu söylenemez. Toplam yedi işaretten dört adedi isme aitken, sol taraftaki klişeleşmiş ve şahsın kendi kendini takdis etme işaretleri kısmında yukarıdan aşağıya yer alan üç işaret şöyledir13_:

BONUS2 (L 370) “iyilik, selâmet”

ANKH işareti, VITA (L 369) “hayat, yaşam, ömür”

En altta, belki de mühür sahibinin mesleğini gösteren işareti tanımak güçtür, çünkü sağ tarafta aynı yükseklikteki bir başka işaret gibi o da çok sathîdir veya belki de hiçbir işaret yoktur. İlk bakışta geyik boynuzuna (krş. L 103, CERVUS3, ru2) benzese de, bu kesin değildir ve bir başka ışık altında tekstil baskısına veya parmak izlerine

ben-zeyen çok sathî düşey çizgilerden başka bir şey gözükmemektedir.

Daha geniş bir yer kaplayan sağ alanda yer alan mühür sahibinin dört veya beş işaretten oluşan ismi şu işaretleri içerir:

tu₂ (L 325), tu (L 89) veya PURUS (SUPPI) (L 322)

Sağ arkaya doğru eğri bir boynuz (CORNU, su_2, L. 108) gibi gözüken bu işareti tanımlamak güçtür. Bir alttaki işaretle de birleşik olabilir.

Bu işaret eğer ayrı ise ta3, CAPERE (L 41) olmalıdır. Ama ta2’nın bir varyantı (L 29) olması da olasıdır.

Bundan sonra gelen yerde en az bir işaret sığacak kadar boş alan gözükmekteyse de, gene tekstil baskısına benze-yen çizgiler dışında bir şey seçilememektedir.

En altta ise wa/i (L 43) işareti yer alır. Bu durumda isim tu/tu2/SUPPI-su2 (?)-ta3-wa/i olarak okunabilir. Ancak bu

varyantların herhangi birine benzeyen bir isim şimdiye kadar bilinmemektedir.

5_{Daha erken dönemlerle krş: Erkanal 1993: Lev. 55.}

6_{Kült eşyası olduğunu düşündüğümüz bu tasvir, MÖ II. binin başlarındaki örneklerle karşılaştırılabilir: Özgüç 1965: 11, 13, Res. 4/ 46, 25, 80.}

7_{Krş: Özgüç 1971: 10, 18, Fig. I, Lev. I; tabure için bkz: Collon 1975: 183, Lev. XXII, No 196 (Atçana IV. tabaka).}

8_{Krş: Özgüç 1965: 12.}

9_{Lituus’un formu için krş: Erkanal 1993: 34, Lev. 48 II1-B/06.}

10_{Krş: Alp 1972: 142, Lev. 108, 311-312.}

11_{Hitit mühürleri ile krş: Beran 1967: No: 165 (Grup XVII).}

12_{Krş: Erkanal 1993: 39, 67, Lev.45 VII3-D/03, II2-F/01.}

13_{Bkz: Hawkins / Morpurgo / Neumann 1973: 143 vd; Hawkins 1975: 119 vd; Hawkins 1981: 147 vd; Laroche 1960; Meriggi 1962; Güterbock}

(9)

Tatarlı Höyük Kazılarında Bulunan “Anadolu Hiyeroglifli” Damga Mühür Baskısı ₂₇₇

Sonuç ve Tarihleme

Bullanın figürlü çerçevesinde görülen motif ve figürleri MÖ II. binyılın ilk çeyreğinden itibaren tasvirli sa-nat eserlerinde izlemek mümkündür. Tatarlı Höyük bullasındaki mühür tipi, Eski Hitit döneminin ortalarında I. Mursili’den sonra ortaya çıkmaya başlayan şahıs veya görevlilere ait mühürler grubunda incelenmelidir. Bu grup-ta orgrup-tada hiyeroglif, önceki dönem ilmek bantının yerine de figürlü çerçevede dini konular işlenmiştir. Bilindiği gibi artık bu figür ve motifler tam Hititli özellikler göstermektedir. Mühür formu daha çok çekiç başlı mühürler-dir14_{. Hitit İmparatorluk döneminde, MÖ 15.yy’da görülen bu figür bantlıların MÖ 14 yy’ın başında da devam}

ettiği bilinmektedir ve artık düğme mühür formundadırlar15_.

Tatarlı bullası üzerine basılmış olan mührün benzerleri; hematit Baltimor çekiç başlı mührü16_{, hematit Yozgat}

çe-kiç başlı mührü (British Museum/London)17_{, Kayseri kökenli Dresden mührü}18_{, Louvre mührü}19_{, Adana kökenli}

düğme mühür20_{, Adana kökenli serpantin düğme mühür}21_{, Newell Koleksiyonu düğme mührü}22_{, Yazırhöyük}

düğ-me mührü (Venedik)23_{ile Boğazköy Büyükkale}24_{mühür baskısıdır. Görüldüğü gibi karşılaştırdığımız örneklerin}

ikisi çekiç başlı orijinal mühür, diğerleri ise düğme formunda orijinal mühürlerdir. Sözü geçen buluntular arasında sadece Boğazköy’deki bir bulladır.

Sonuçta, Tatarlı bullası anlayış, stil ve ikonografik açıdan MÖ 15.yy’dan itibaren görülmeye başlayan şahıs ve/ veya görevlilerin çoğu kez ‘çekiç başlı mühür’ ile tasvir ve hiyerogliflerine benzemektedir; dolayısıyla bu mühür formundaki bir mührün baskısı olmalıdır. Karşılaştırma yapılmak üzere görülebilen örnekler arasında az sayıda, Boğazköy Büyükkale mühür baskısı gibi örneklerin olması, Tatarlı bullasının önemini bir kat daha arttırmaktadır. Bu yüzden bullanın MÖ 15.yy’a; Eski Hitit döneminin ortaları ile sonu arasındaki zaman dilimine ait olduğunu düşünmekteyiz. Dolayısıyla bulla, bu tarihler arasında hüküm sürmüş olan Hitit kralları I. Mursili, I. Hantili, I. Zidanta, Ammuna ve I. Huzziya’dan ziyade, belki de Kizzuwatna’da Pariyawatri ve I. Sunassura’dan sonra tahta geçmiş olan kral Isputahsu’nun ve devlet antlaşması yaptığı Telipinu25_{dönemine ait olmalıdır}26_.

14_{Kulbunun şekline göre D.G. Hogarth tarafından “çekiç mühür” olarak adlandırılmış olanlar içindeki 2. gruptaki kurs kaidelileri ifade etmektedir.}

Bkz: Öztan 1997: 83.

15_{Ayrıntılı bilgi için bkz: Beran 1967; Boehmer/Güterbock 1987; Mora 1990; Öztan 1997.}

16_{Perrot / Chipiez 1887: 773, 804; Messerschmidt 1900a: 45, Lev. XLIII/6; Hogarth 1920: 75, Fig. 79; Gordon 1939: 24-25, No: 70; Bossert 1940:}

No: 679-80; Boehmer 1975: 450, Lev.376/9; Güterbock 1977: 8, No: 2; Mora 1987: 68, Grup IIIb, Lev. 13/2.1 (MÖ 15. yy ortası - MÖ 14. yy başı).

17_{Hogarth 1920: 75, Fig.78; Budge 1886: 27; Messerschmidt 1900a: Lev. XLIII/3; Messerschmidt 1900b: 441, Fig.3; Messerschmidt 1902: 44, Lev.}

XV/18; Riemschneider 1954: Lev.98; Bossert 1954: 11-12, Fig.8; Alexander 1978: 172-173, Lev. III, Fig. 6; Alp 1993: Abb.12 a-b; Mora 1987: 69, Grup IIIb, Lev. 13/3.1.

18_{Messerschmidt 1900a: 44-45, Lev. XLIII/4-5; Messerschmidt 1900b: Fig.1; Bossert 1954: 12, Fig.8; Alp 1967: 533, Fig.2; Güterbock 1977: 9-10,}

n: 14; Alp 1993: Abb.11; Mora 1987: 70 (3.2.A).

19_{Alp 1993: Abb.13; Orthmann 1975: Abb. 376; Messerschmidt 1900a: 44, Lev. XLIII/2; Messerschmidt 1900b: 440 vd; Delaporte 1920: 202, Lev.}

101/13 a-b, A.1037; Boehmer 1975: Lev.376/e; Güterbock 1977: 9-10, n: 14; Mora 1987: 70, Lev. 13/3.2.B.

20_{Dinçol 1983: 220-222, Lev. VIII, No.8; Mora 1987: 71, Lev. 14/3.3/b (MÖ 15. yy’ın 2. yarısı - MÖ 14. yy’ın başı).}

21_{Mora 1987: 71, 89, Grup IIIb, Lev. 14/3.4 a (MÖ 15. yy ortası- MÖ 14. yy başı); Ayrıca ilk yayını için bkz: Dinçol 1983: 188-189, No. 9A..}

22_{von der Osten 1934: 59, Lev. XXVI, No. 392; Alp 1950: 40, Fig.100; Mora 1987: 72, Grup III/b, Lev. 14/3.5/a-b (MÖ 15. yy’ın 2. yarısı -}

MÖ 14. yy’ın başı).

23_{Alp 1969: 1 vd.; Mora 1987: 72, 89, Grup IIIb, Lev. 15/3.6 a (MÖ 15. yy’ın 2. yarısı - MÖ 14. yy’ın başı).}

24_{Beran 1967: Lev.10 ve III, No: 136 (Grup XII) (MÖ 15-14. yy).}

25_{Ünal/Girginer 2007: 75, 123 vd. Ayrıca bkz: Darga 1992: 75; Ünal 2002.}

26_{II. Mursili devrine tarihlenen daha sonraki kaynaklar (bkz: Ünal/Girginer 2007: 128) Telipinu devrinde Lawazantiya Ülkesi’ndeki Lahha’da bir}

isyanın bastırılmasından söz ederler. Dolayısıyla Telipinu hiç olmazsa Kizzuwatna Ülkesi’nin doğusuyla ilgilenmiştir. Belki de bu savaş ve si-yasi sürtüşmeler, Isputahsu ile yapılan barış antlaşmasını hazırlayan askeri olaylar idi (bkz: Ünal/Girginer 2007). Bunun dışında Kizzuwatna’da, Gözlükule kazılarında bulunmuş ve yine aynı krallara tarihlenmiş olan Isputahsu’nun bullası da bu dönem için önemlidir (Bkz: Goetze 1936: 210 vd; Akurgal 1961: Res. 45/1 ve Darga 1992). Bu dönemde Kizzuwatna hala bağımsız bir devlettir. Bu veri ve diğer tespitlerimiz Tatarlı Höyüğün lokalizasyonu konusunda bize yardım etmeye devam etmektedir.

(10)

278

Kaynakça

Akurgal 1961 E. Akurgal. Die Kunst der Hethiter. München.

Alexander 1978 R.L. Alexander. “The Tyskiewicz Group of Stamp-Cylinders”, Anatolica 5: 141-215.

Alp 1950 S. Alp. Zur Lesung von manchen Personennamen auf den hieroglyphenhethitischen Siegeln und Inschriften. Ankara.

Alp 1967 S. Alp. “Die Libationsgefaesse “Schnabelkanne” und “armförmiges Gerat”und ihre hethitischen Bezeichnungen”,

Belleten XXXI/124: 531-549.

Alp 1969 S. Alp. “Ein hethitisches Stempelsiegel aus der Umgebung von Afyonkarahisar und ein Konopfsiegel aus Yazırhöyük

bei Nevşehir”, Fs P.Meriggi: 1-6.

Alp 1972 S. Alp. Konya Civarında Karahöyük Kazılarında Bulunan Silindir ve Damga Mühürleri. Ankara.

Alp 1993 S. Alp. Beitraege zur Erforschung des Hethitischen Tempels, Kultanlagen im Lichte der Keilschrifttexte. Ankara.

Beran 1967 T. Beran. Die Hethitische Glyptik von Boğazköy. I. Die siegel und siegelabdrücke der vor-und Althethitischen perioden

und die siegel der Hethitischen Grosskönige. WVDOG 76. Berlin.

Boehmer 1975 R.M. Boehmer. “Kleinasiatische Glyptic”, Der Alte Orient, Propylaen Kunstgeschichte Bd. 14 (Ed: W. Orthmann).

437-453. Boehmer / Güterbock 1987

R.M. Boehmer / H.G. Güterbock. Glyptic aus dem Stadtgebiet von Boğazköy. Grabungskampagnen 1931-1939,

1952-1978. Boğazköy-Hattusa XIV, Berlin.

Bossert 1940 H.Th. Bossert. Altanatolien. Kunst und Handwerk in Kleinasien von den Anfaengen bis zum völligen Aufgehen in der

griechischen Kultur. Berlin.

Bossert 1954 H.Th. Bossert. Janus=Janus und der Mann mit der Adler-oder Greifenmaske. İstanbul.

Budge 1886 E.A.W. Budge. “Mitteilungen an Rylands”, Proceedings of the Society of Biblical Archaeology 9: 27.

Collon 1975 D. Collon. The Seal Impressions from Tell Atchana/Alalakh. Neukirchen-Vluyn.

Darga 1992 M. Darga. Hitit Sanatı. İstanbul.

Delaporte 1920 L. Delaporte. Catalogue des cylindres, cachets et pierre gravées de style oriental de Musée du Louvre, I. Paris.

Dinçol 1983 A.M. Dinçol. “Adana, Hatay ve İstanbul Müzelerinde Bulunan Hitit Hieroglif Mühürleri”, Anadolu Araştırmaları IX:

173-284.

Erkanal 1993 A. Erkanal. Anadolu’da Bulunan Suriye Kökenli Mühürler ve Mühür Baskıları. Ankara.

Girginer / Oyman-Girginer / Akıl

K.S. Girginer / Ö. Oyman-Girginer / H.Akıl. “Tatarlı Höyük (Ceyhan) Kazısı: İlk İki Dönem”, 31. Kazı Sonuçları

Top-lantısı. Ankara.

Goetze 1936 A. Goetze. “Philological Remarks on the Bilingual Bulla from Tarsus”, AJA 40/2: 210-214.

Gordon 1939 C.H. Gordon. “Western Asiatic Seals in the Walters Art Gallery”, Iraq 6: 3-34.

Güterbock 1940 H.G. Güterbock. Siegel aus Boğazköy: Die Königssigel der Grabungen bis 1938. Berlin. Güterbock 1942 H.G. Güterbock. Die Königssigel von 1939 und die übrigen Hieroglyphensiegel. Berlin.

Güterbock 1977 H.G. Güterbock. “ The Hittite Seals in the Walters Art Gallery”, The Journal of the Walters Art Gallery 36. Essays in

Honor of Dorothy Kent Hill: 7-16.

Hawkins 1975 J.D. Hawkins. “The Negatives in Hieroglyphic Luwian”, Anatolian Studies XXV: 119-156.

Hawkins 1981 J.D. Hawkins. “Kubaba at Karkamis and Elsewhere”, Anatolian Studies XXXI: 147-176.

Hawkins / Morpurgo / Neumann 1973

J.D. Hawkins / A.Morpurgo Davies / G.Neumann. Hittite Hieroglyphs, Hittite Hieroglyphs and Luwian: New Evidence

for the Connection, NAWG 6, Göttingen.

Hogarth 1920 D.G. Hogarth. Hittite Seals with particular reference to the Ashmolean Collections, Oxford.

Laroche 1960 E. Laroche. Les Hiéroglyphes Hittites. Paris.

Meriggi 1962 P. Meriggi. Hieroglyphisch Hettitisches Glossar. Wiesbaden.

Messerschmidt 1900a

L. Messerschmidt. Corpus Inscriptionum Hettiticarum, MVaG 4,5. Berlin. Messerschmidt 1900b

(11)

Tatarlı Höyük Kazılarında Bulunan “Anadolu Hiyeroglifli” Damga Mühür Baskısı ₂₇₉

Messerschmidt 1902 L. Messerschmidt. Corpus Inscriptionum Hettiticarum, MVaG 3,7. Berlin.

Mora 1987 C. Mora. La Glittica Anatolica Del II Millennio A.C.: Classificazione Tipologica I. I sigilli a iscrizione geroglifica.

Pavia.

Mora 1990 C. Mora. La Glittica Anatolica Del II Millennio A.C.: Classificazione Tipologica I. I sigilli a iscrizione geroglifica,

Primo supplemento. Pavia.

Orthmann 1975 W. Orthmann. Der Alte Orient. Frankfurt-Berlin-Wien.

Özgüç 1965 N. Özgüç. Kültepe Mühür Baskılarında Anadolu Grubu. Ankara.

Özgüç 1971 N. Özgüç. “Niğde Çevresinde Bulunmuş Bir Damga ve Acemhöyük’ten Dört Mühür Baskısı”, Anadolu XV: 9-27.

Öztan 1997 A. Öztan. “Gündoğmuş’tan Bir Hitit Mührü”, Anadolu XXIII (1984-1997), Fs. Akurgal (Ed. C. Bayburtluoğlu):

79-87.

Perrot / Chipiez 1887 G.Perrot / Ch.Chipiez. Histoire de I’Art- Judée, Sardaigne, Syrie, Capadoce. Histoire de I’Art dans I’antiquité, IV. Paris.

Riemschneider 1954 M. Riemschneider. Die Welt der Hethiter. Stuttgart.

von der Osten 1934 H.H. von der Osten. Ancient Oriental Seals in the Collection of Mr. Edward T. Newell. OIP XXII. Chicago.

Ünal 2002 A. Ünal. Hititler Devrinde Anadolu I. İstanbul.

Ünal 2007 A. Ünal. Hititçe Çok Dilli El Sözlüğü. 2 Cilt, Hamburg.

Ünal / Girginer 2007 A. Ünal / K.S. Girginer. Kilikya-Çukurova. İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya,

(12)

280

Harita 1 Amanosların hemen batı eşiğinde yer alan Tatarlı höyüğün konumu Res. 1 Ceyhan/Tatarlı Höyük

(13)

Tatarlı Höyük Kazılarında Bulunan “Anadolu Hiyeroglifli” Damga Mühür Baskısı ₂₈₁

Res. 3 Tatarlı Höyük bullasının bulunduğu yapı

Res. 4 2008 yılı Tatarlı Höyük kazısında bulunan Anadolu Hiyeroglifli Bulla

Res. 5 Tatarlı Höyük bullasının çizimi (K. Serdar Girginer,

Ahmet Ünal ve M. Erkan Özerol’un

taslaklarına göre, çizim: Fatma Şahin ve

Ö. Oyman-Girginer)

Res. 6 Tatarlı Höyük Bullası

(14)

TATARLI HÖYÜK KAZILARINDA BULUNAN “ANADOLU HİYEROGLİFLİ” DAMGA MÜHÜR BASKISI

Contents

TATARLI HÖYÜK KAZILARINDA BULUNAN

“ANADOLU HİYEROGLİFLİ” DAMGA MÜHÜR BASKISI

Sonuç ve Tarihleme

Kaynakça