GÜNEY KORE
ÖZET: Güney Kore; Asya Kıtasının doğusunda Kore yarımadasının güney yarısında yer almaktadır. 15 Ağustos 1945 tarihinde Japonya’dan bağımsızlığını ilan etmiştir. 1950 ila 1953 yılları arasında Kuzey Kore ile Güney Kore ara-sında yapılan savaş 20. yüzyılın en kanlı savaşlarından biri olarak tarihi kayıtlara geçmiştir. Ekonomi bakımından 2018 yılı verilerine göre, dünyanın 11. büyük ekonomisini oluş-turmaktadır. Ekonomisinin büyük kısmı sanayi sektörüne ve sanayi malları ihracatına dayanmaktadır.
Bu çalışmada Güney Kore hakkında genel bilgiler verilmiştir. Ayrıca ekonomik yapısı incelenmiştir. Çalışma neticesinde elde edilen bulgulara göre, Türkiye için ticaret ve yatırım açısından önemli bir ülke olduğu tespit edilmiş-tir. Çalışmada ayrıca Güney Kore ile Türkiye arasındaki eko-nomi ve ticaretin yanı sıra toplumsal ilişkilere de değinil-miştir.
ANAHTAR KELİMELER: Güney Kore, Pusan, Türk Şe-hitliği, Kore savaşı
ABSTRACT: South Korea is located in the southern half of the Korean Peninsula, east of the Asian continent. It declared its independence from Japan on 15 August 1945. The war between North Korea and South Korea between 1950 and 1953 was the 20th. it has been recorded as one of the bloodiest battles of the century. In terms of econo-mics, according to 2018 data, it is 11th in the world. it cons-titutes its major economy. Much of its economy is based on the industrial sector and the export of industrial goods. In this study, general information about South Korea is gi-ven. It also examined its economic structure. According to the findings obtained as a result of the study, it was deter-mined that Turkey is an important country in terms of trade and investment. The study also touched on economic and trade as well as social relations between South Korea and Turkey.
KEY WORDS: South Korea, Pusan, Turkish martyr-dom, Korean War.
1. Genel Bilgiler
Güney Kore; Asya kıtasının do-ğusunda Kore yarımadasının güney yarısında yer almaktadır. Resmi adı Kore Cumhuriyeti olarak bilinen ülke, başkanlık tipi demokrasi ile yönetil-mektedir. 15 Ağustos 1945 tarihinde Japonya’dan bağımsızlığını kazanmış-tır. Başkenti Seul olup, toplam 99,720 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip-tir.
Yaklaşık 52 milyon nüfusa sa-hip olan ülkenin etnik yapısı homojen olarak karşımıza çıkmaktadır. Nüfusun neredeyse tamamı (% 97) Koreli halk-tan oluşmaktadır.
Güney Kore’nin komşularını ku-zeyde Kuzey Kore (237 km), Japon De-nizi ve Sarı Deniz kıyı şeridi (2.413 km) belirlemektedir. Coğrafi olarak ülke bir yarımadadır.
Ülkenin bilinen tarihi M. Ö. 2333 yılında kurulan Gojoseon Krallı-ğına dayanmaktadır. Güney Kore mi-lattan önce ve sonra birçok hadene-danın hakimiyeti altında kalmıştır. 13. Yüzyılda Moğol istilasına uğramıştır. 10. Yüzyılda ülke hakimiyetini ele
ge-çiren Goryeo hanedanı yıkılışına kadar Moğollara vergiler ödemiştir. Goryeo hanedanlığı 1388 yılına kadar varlığını sürdürmüştür. 1388 yılında kurulan Jo-seon Krallığı ülkenin başkentini Seul’e taşımıştır. Bu dönemde dini inanış ola-rak da Budizm’den kopmalar başlamış olup, Konfüçyüsçülük ön plana çıkma-ya başlamıştır.
20. yüzyılın başlarına kadar bağımsızlıklarını koruyan Kore halkı 1910 yılında Japon egemenliği altına girmiştir. Japon işgali 1945 yılına ka-dar sürmüştür. İşgal döneminde Kore dilinin yasaklanmasıyla birlikte önemli ölçüde asimilasyon politikaları uygu-lanmaya başlamıştır. 2. Dünya Sava-şından Japonya’nın yenik çıkmasıyla, 38. Paralel sınır kabul edilerek Kuzey ve Güney Kore olmak üzere ülke ikiye bölünmüştür. Kuzey Kore SSCB, Güney Kore ise ABD tarafından işgal edilmiş-tir. 1948 yılında her iki ülke bağımsız-lıklarını ilan etmiştir. 25 Haziran 1950 ila 27 Temmuz 1953 tarihleri arasında Kuzey Kore ile Güney Kore arasında yüzyıla damgasını vuran Kore sava-şı yapılmıştır. Bu savaş 20. yüzyılın en kanlı savaşlarından biri olarak tarihi kayıtlara geçmiştir. Savaşta yaklaşık 4 milyon asker ve sivil hayatını kaybet-miştir. Bir o kadar da sakat kalmıştır. Esasında yapılan bu savaş iki kutup-lu dünyada soğuk savaşın da ilk sıcak provası olmuştur. iki ülke arasında ya-pılan bu savaş ABD ve
müt-tefiklerinin ve daha sonraları da Çin Halk Cumhuriyeti’nin müdahalesi ile uluslarara-sı boyut kazanmıştır. Savaş sona erse de her iki Kore’nin bölünmüşlüğü ve toprak bütünlüğü korunmuş olsa da, günümüze kadar birçok sorun hala çözüme kavuş-mamıştır. 1953 yılında savaş, fiili olarak bitmiş olmasına rağmen, 2009 yılındaki iki ülke arasında imzalanan ateşkes anlaşmasına kadar devam ettiği söylenebilir. Nisan 2018 tarihinde Kuzey
Kore lideri Kim Jong-il ve Güney Kore lideri Moon Jae-in’in ateşkes köyü olan Panmunjom köyünde ilk defa bir araya gelmesi önümüzdeki yıllar için önemli mesajlar taşımaktadır.
Savaşın sona ermesiye birlikte farklı kutuplarda yer alan Kore halkı-nın hayat tarzlarında da değişimler ya-şanmıştır. Sosyalist sistemin yıkılması, Kuzey Kore’yi ekonomik ve sosyal açı-dan negatif olarak etkilemiştir. Güney Kore, savaş sonrası kalkınma hamle-leri ve AR-GE çalışmalarına daha fazla önem vermiştir. Güney Kore’nin 1991 yılında Birleşmiş Milletlere, 1997 yılın-da OECD’ye üye olması büyük başarı olarak kabul edilmektedir.Yine 1988 yılında Seul olimpiyatları ve 2002 yı-lında Japonya ile birlikte FIFA Dünya Kupasına ev sahipliği yapması Güney Kore’yi dünyaya tanıtılmasında önem-li rol oynamıştır. Son yıllarda Güney Kore büyüyen ekonomisi ve gelişen teknolojisi ile dünyada önemli bir ak-tör olma yolunda önemli mesafeler kat etmektedir.
2. Ekonomik Durum
Savaşın yıkıcı etkisiyle dünya-nın en fakir ülkeleri arasında yer alan Güney Kore, geçen yarım asırlık süre içinde ekonomide ve teknolojide bü-yük atılımlara imza atmıştır. 2018 yılı verilerine göre Güney Kore ekonomisi
192 ülke arasında 1 trilyon 693 milyar dolar GSYİH ile dünyanın en büyük 11. ekonomisini oluşturmuştur. 1960 ve 1970’li yıllardaki çift haneli büyü-me rakamları ile ekonomide sıçrama yaparak önemli ölçüde istikrar yaka-lanmıştır. 1997 – 1999 yıllarında yaşa-nan Doğu Asya Mali Kriz Güney Kore ekonomisini az da olsa olumsuz yön-de etkilemiştir. Fakat krizin etkisi ülke üzerinde kalıcı olmamıştır.
Güney Kore ekonomisinin bü-yük kısmı sanayi sektörüne ve ihraca-tına dayanmaktadır. Özellikle elektro-nik, otomotiv, kimya, gemi yapımı ve telekomünikasyon sektörleri önemli ölçüde gelişmiştir. Güney Kore’nin bu sektörlere ait dünya çapında birçok markaları ön plana çıkmaktadır.
Ülke topraklarının küçük ve tarım yapılabilir alanlarının oldukça sı-nırlı ve kısıtlı olması, sanayi ve hizmet sektörlerinin gelişmesini hızlandırmış-tır. Önemli derece orman ve deniz var-lığına sahip olan Güney Kore, yer altı zenginlik kaynakları bakımından da oldukça zayıf durumdadır. Ülke eko-nomisinin omurgasını oluşturan; pet-rol, demir – çelik ve kömür gibi temel kaynaklar başka ülkelerden ithalat ka-nalıyla temin edilmektedir.
2.1. Dış Ticaret
Güney Kore’nin 2018 yılı
ve-rilerine göre, toplam ticaret hacmi 1 trilyon 140 milyar dolar olarak gerçek-leşmiştir. Gelişmiş Avrupa ülkelerinin dünya pazarının genişlemesi ve değiş-mesi, Güney Kore’nin de ticaret yönü-nün değişmesine neden olmuştur. Çin ile ticari alanda önemli sayılabilecek kadar gelişmeler yaşanmıştır. Günü-müzde Çin ile Güney Kore arasında ticari ilişkiler bahar mevsimi yaşamak-tadır.
Ülkenin en önemli ihracat ka-lemleri arasında, binek otomobilleri, elektronik araç ve gereçler, her türlü gemi, yedek oto parçaları, sondaj ma-kinaları ve petrol yağları oluşturmak-tadır. İthal kalemlerini ise doğal yer altı kaynaklardan petrol, taşkömürü ve demir – çelik yer almaktadır. Diğer ithalat kalemleri arasında petrol gazla-rı ve yağlagazla-rı, telefon cihazlagazla-rı ve binek otomobilleri teşkil etmektedir.
Güney Kore’nin dış ticarette en önemli ortakları arasında Çin Halk Cumhuriyeti yer almaktadır. Çin’in ih-racat ve ithalattaki payı % 20’lik oranı aşmaktadır. Çin’in haricindeki diğer dış ticaret partnerleri arasında; Japonya, ABD, Vietnam, Avustralya,
Almanya, Hindistan, Suudi Arabistan, Hong Kong ve Tayvan ilk sıralarda yer almaktadır.
3. Türkiye – Güney Kore İlişkileri
İki ülke arasındaki ilk ikili ilişki-ler siyasi açıdan 11 Ağustos 1949 ta-rihinde Türkiye’nin Güney Kore Cum-huriyeti’nin bağımsızlığını tanımasıyla başlamıştır. Türkiye’nin Kore Savaşına katılmasıyla iki ülke arasındaki ilişkiler hız kazanarak zirve yapmaya başlamış-tır. Güney Kore ile ilk diplomatik ilişki-ler ise 1957 yılında kurulmuştur. (T. C. Dışişleri Bakanlığı) Bazı tarihçiler ise iki ülke arasındaki ilişkilerin başlangıcını daha eskilere dayandırarak Göktürk devleti dönemine kadar götürmekte-dir.
Güney Kore ile Türkiye arasında dış ekonomik ilişkiler oldukça güçlü görünümündedir. 2018 yılı verilerine göre iki ülke arasındaki dış ticaret hac-mi 7 hac-milyar doları aşmış durumdadır. Fakat dış ticarette Güney Kore’nin aşırı üstünlüğü söz konusudur. Güney Kore, Türkiye’nin dış ticaret açığının oransal açıdan en fazla olduğu ülkedir. 2017 yılı verilerine göre Türkiye’nin bu ülke-ye toplam ihracatı yaklaşık 600 milyon dolar iken ithalatı ise 6 milyar doların üzerinde gerçekleşmiştir. Aynı zaman-da Güney Kore, Türkiye’nin ithalatta en önemli ilk 10 partnerleri arasında yer almaktadır.
Tablo: 1. Güney Kore Dış Ticaret Rakamları (Milyar Dolar) İhracat İthalat Dış Ticaret
Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2016 495 406 901 89 2017 573 478 1051 95 2018 605 535 1140 70 Kaynak: Trademap
Tablo: 2. Türkiye ile Güney Kore Ticaret Rakamları (Milyon Dolar)
İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2016 518.775 6.384.242 6.903.017 - 5.865.467 2017 584.368 6.608.882 7.193.250 - 6.024.515 2018 926.116 6.342.914 7.269.030 - 5.416.798 Kaynak: Trademap
Türkiye’den Güney Kore’ye ih-raç edilen en önemli ürünler arasında, kurşun, molibden, motor yedek parça-ları, petrol yağparça-ları, çinko, tıbbi ve sağlık ürünleri yer almaktadır. Türkiye’nin bu ülkeden ithalat kalemlerini ise, binek araçları, elektronik eşyalar, iş makine-leri, motor, kauçuk, farklı türde gemiler ve telefon cihazları oluşturmaktadır. 3.1. Türk Tugayı ve Kore Savaşı
Türkiye, 17 Eylül 1950 tarihinde TBMM’nin onayını almadan Kore Sava-şına asker göndermiştir. İktidarda olan hükümetin bu savaşa asker gönderme amaç ve fikri, Türkiye üzerine artan Sovyetler Birliği tehdidine bir hamle olarak NATO’ya üye olmak için önemli bir fırsat olarak görülmüştür.
Tuğgeneral Tahsin Yazıcı
komu-tasındaki 1. Türk tugayı; 259 subay, 395 astsubay, 4414 er ve erbaş, 18 askeri memur ve 4 sivil memur olmak üzere toplam 5090 kişiden oluşmaktadır. 17 Eylül 1950 tarihinde İskenderun lima-nından hareket eden Türk tugayı 12 Ekim 1950 tarihinde Pusan limanına ulaşmıştır. 17 Ekim’de Pusandan kara-ya çıkan Türk askerleri 20 Ekim’de Tae-gu’ya ulaşmış olup, ABD teçhizatlarıyla donatılıp Amerikalı askerlerle birlikte talimlere başlamıştır. Türk tugayı ilk etapta cephe gerisindeki komünist gerilla gruplarıyla mücadele verdikten sonra, kuzeye doğru ilerlemekte olan BM ordularına dâhil olmuştur. 10 Ka-sım 1950 tarihinde Taegu’dan hareket eden Türk askerleri 21 Kasım’da Kanuri bölgesine ulaşmış olup, ABD’nin 9. Ko-lordusunun sağ kanadına yerleştiril-miştir.
Türk askerinin 28 Kasım 1950 tarihinde fiili olarak düşmana karşı koymasıyla ve savaşın cephede sona erdiği 1953 yılının 27 Temmuz’una ka-dar azimle Kore Savaşının tüm safhala-rında takdire şayan şekilde savaşmıştır. Kore Savaşı’na Türkiye’den 1,2,3, ve 4. tugaylar katılmıştır. Türk tugayları bir-çok cephelerde muharebelere katılmış olup, savaşın seyrini önemli ölçüde değiştirmiştir. Savaşa katılan ülkeler ve kayıplar aşağıdaki tabloda detaylı ola-rak özetlenmiştir.
Türkiye, Kore savaşına katılan 16 ülke içinde savaş ve devamında gönderilen toplam asker sayısı bakı-mından ikinci sırada yer alırken, zayiat ve şehit sayısı bakımından 724 şehit ile üçüncü sırada yer almıştır. Yaralılar ve esirler dâhil edildiğinde toplam za-yiat 2365 ile 16 ülke arasında üçüncü
sırada yer aldığı görülmektedir. Kore Savaşında şehit olan 724 şehitten 462 şehit Kore’nin Pusan (Busan) şeh-rindeki BM Kore Anıt Mezarlığı’nda metfundur. Türk askeri Kore’ye sadece savaşmaya değil, oraya aynı zamanda Türk milletinin sevgi ve merhametini götürerek Kore halkının gönlünü fet-hetmiştir. Bunun en güzel örneği; bu-gün Güney Kore halkı Türk halkını “kan kardeş” olarak kabul etmektedir. Yine savaşa katılan Türk Tugayı, savaşta ye-tim ve öksüz kalan Koreli çocuklar için okul inşa eden tek askeri birliktir. Böy-le bir durumun yaşanması hala daha günümüzde Kore halkı tarafından yâd edilmektedir.
4. Sonuç ve Değerlendirme
Türk askeri Güney Kore’de sa-dece savaşmamıştır. Bu topraklarda tarihi, duygusal ve kardeşlik bağla-rının temelini atmıştır. 2002 yılı FIFA Dünya Kupasında Güney Kore halkı bu kardeşliği en güzel şekilde pekiş-tirmiştir. 1950 – 53 yıllarındaki savaşta Kore halkı Türk askeri vesilesiyle isla-miyeti daha yakından tanıma fırsatı bulmuştur. Savaş sırasında BM barış kuvvetleri olarak Kore’ye Türk
asker-Tablo: 3. Kore’de Savaşa Katılan Ülkeler, Toplam Asker Sayıları ve Şehit / Ölü Sayıları Savaşa asker Gönderen Ülkeler Kayıplar / Şehit /
Ölü sayısı Savaşın Başlaması Sırasında Gönderilen Asker sayısı Savaş Sırasında ve Sonrasında Gönderilen Asker Sayısı
Türkiye 724 5.726 56.536 ABD 36.940 302.482 1.789.000 İngiltere 1.078 14.198 56.000 Kanada 321 6.146 25.687 Avustralya 339 2.282 8.407 Yeni Zelanda 23 1.389 3.794 Filipinler 112 1.400 7.420 Fransa 262 1.119 3.421 Tayland 129 1.294 6.326 Yunanistan 192 1.263 4.099 Etiyopya 121 1.271 3.518 Kolombiya 163 1.068 5.100 Belçika 99 900 3.498 Hollanda 120 819 5.322 Lüksemburg 2 44 3.794 Güney Afrika 34 826 826
Sıhhi Destek Birliği Gönderen Ülkeler İsveç – 154 162 Norveç 3 105 623 Hindistan 1 70 627 İtalya – 72 623 Danimarka 100 630
leri vasıtasıyla Müslümanlığa karşı yeni yönelimlerin başladığı kabul edilmektedir. Günümüzde ülkede 45 Bin’i olmak üzere 150 Bin Müslüman nüfus yaşamaktadır.
2018 yılı verilerine göre Gü-ney Kore ekonomisi 192 ülke arasın-da 1 trilyon 693 milyar dolar GSYİH’si ile dünyanın en büyük 11. ekonomi-sini oluşturmaktadır. Bu rakam ül-kenin nüfusu, yüzölçümü ve doğal kaynakları göz önünde bulundurul-duğunda çok iyi olduğunu kanıtla-maktadır.
Güney Kore ile Türkiye ara-sında dış ekonomik ilişkiler oldukça güçlü görünümündedir. 2018 yılı verilerine göre iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 7 milyar doları aşmış durumdadır. Güney Kore, Türkiye’nin dış ticaret açığının oransal açıdan en fazla olduğu ülke konumundadır. 2017 yılı verilerine göre Türkiye’nin toplam ihracatı yaklaşık 600 milyon dolar iken ithalatı ise 6 milyar dola-rın üzerinde gerçekleşmiştir. Türkiye, Güney Kore’ye ihracat olanaklarını araştırarak aradaki açığı kapatabilir. Ayrıca Türkiye diğer uzak doğu ül-kelerine ticari bakımdan açılmak için Güney Kore ile ortaklaşa birçok proje ve stratejik planlar üzerinde çalışma-lar yapabilir. Kaynakça 1. T. C. Ekonomi Bakanlığı 2. T.C. Dışişleri Bakanlığı 3. insamer.com › guney-kore-_1931 4. www.btsoekonomi.com › yazi › hedef-pazar-br-guney-ko-re-cumhuiyeti 5. Trademap
6. www.ticaret.gov.tr › blog › ney-kore-cumhuriyeti › gu-ney-kore-ek.
7. Vikipedi, özgür ansiklopedi 8. muharipgaziler.org.tr ›
