• Sonuç bulunamadı

Peyzaj Düzenlemelerinde Bitkisel Tasarım: Bahçeşehir Doğa Parkı Örneği

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Peyzaj Düzenlemelerinde Bitkisel Tasarım: Bahçeşehir Doğa Parkı Örneği"

Copied!
316
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

İSTANBUL TEKNİ K ÜNİ VERSİ TESİ  FEN Bİ Lİ MLERİ ENSTİ TÜS Ü

PEYZAJ DÜZENLE MELERİ NDE Bİ TKİ SEL TASARI M “BAHÇEŞEHİ R DOĞA PARKI ÖRNEĞİ ”

YÜKSEK Lİ SANS TEZİ Peyzaj Mi marı Ebru ERBAŞ

MAYI S 2003

Anabili m Dalı : ŞEHİ R VE BÖLGE PLANLAMA Progra mı : PEYZAJ PLANLA MA

(2)

ĠSTANBUL TEKNĠ K ÜNĠ VERSĠ TESĠ  FEN BĠ LĠ MLERĠ ENSTĠ TÜS Ü

PEYZAJ DÜZENLE MELERĠ NDE BĠ TKĠ SEL TASARI M “BAHÇEġEHĠ R DOĞA PARKI ÖRNEĞĠ ”

YÜKSEK LĠ SANS TEZĠ Peyzaj Mi marı Ebru ERBAġ

(502001712)

MAYI S 2003

Tezi n Enstitüye Veril diği Tari h : 5 Mayı s 2003 Tezi n Savunul duğu Tari h : 26 Mayı s 2003

Tez Danı Ģ manı : Prof. Dr. Ah met Cengi z YI LDI ZCI Di ğer Jüri Üyel eri Doç. Dr. Hakan ALTI NÇEKĠ Ç

(3)

ÖNS ÖZ

Tezi mi n ort aya kon ma süreci nde araştır mal arıma yön veren ve bana gerek t ez çalış ma mda gerekse eğiti m hayatı m boyunca doğr u yol u göst eren değerli hoca m Pr of. Dr. Ah met Cengi z YI LDI ZCI’ ya teşekkürl eri mi sunmayı bir borç biliri m. Çalış ma al anı m ol an Bahçeşehir Doğa Par kı’nı n pl anl arı nı el de et me süreci nde bana çok yar dı mcı ol an ve aynı za manda Doğa Par kı’nı n t asarı mcı sı ol an Sayın Pr of. Dr. Yüksel ÖZTAN’ a çok teşekkür ederi m.

Bu çalış mada bana bil gileri yl e ı şı k t ut an, her za man her konuda dest ekl erini benden esirge meyen sevgili ar kadaşl arı m ve mesl ekt aşları m Ar aş. Gör. Ayçi m TÜRER, Ar aş. Gör. Bahar BAŞER’ e sonsuz t eşekkürl er. Bu zor süreçt e beraber yol al dı ğı m ve her zor anı mda gerek bil gisi yl e gerekse manevi ol arak her za man yanı mda ol an sevgili ar kadaşı m ve mesl ekt aşı m Funda KAVİ ’ ye çok t eşekkür ederim. Ma nevi anl a mdaki büyük kat kıları ndan öt ürü sevgili yüksek lisans ar kadaşl arım Zeynep ERDAL, Gül nur TAHRALI, Devri m İ ŞBECER ve Bengü Bİ LGİ Ç’ e de ayrı ca teşekkürl eri mi sunarı m.

Hayatı m boyunca bana ver di kl eri sevgi ve t üm ol anakl arı yl a sağl adıkl arı ort a m, i mkan ve dest ekl eri nden dol ayı aile me ve sonsuz sevgil er ve t eşekkürl er. Bugüne kadar her dai m her koşulda yanı mda ol dukl arı nı bil di ği m can dostları ma, çalış ma mı n ort aya çı kma süreci nde bana göst erdi kl eri sabır, anl ayış ve manevi anl a mdaki dest ekl eri nden öt ürü çok teşekkür ederi m.

(4)

Ġ ÇĠ NDEKĠ LER

TABLO LĠ STESĠ vii

ġEKĠ L LĠ STESĠ viii

ÖZET xi x

SUMMARY xxi

1. GĠ RĠ ġ 1

1. 1. GiriĢ ve ÇalıĢ manı n Amacı 1

1. 2. ÇalıĢ manı n Kapsamı 2

2. BĠ TKĠ SEL TASARI MI N TANI MI VE AMACI 3

2. 1. Bit kisel Tasarı mın Tanı mı 3

2. 2. Bit kisel Tasarı mın Amacı 4

2. 3. BaĢarılı Bi r Bit kisel Tasarı m Nedi r? 6

3. BĠ TKĠ MATERYALĠ 9

3. 1. Bi r Tasarı m Aracı Ol arak Bit kiler 9

3. 1. 1. Tasarı mcı nı n Bit kilere Bakı ş Açısı 10

3. 2. Bit ki Mat eryali 11

3. 2. 1. Tavan El e manı Olarak Ağaçl ar 12

3. 2. 2. Di ki ne Al an Böl ücül er: Çalılar 17

3. 2. 3. Taban El e manı: Yer ört ücül er ( Ze mi n ört üsü) 20

4. BĠ TKĠ LERĠ N ĠġLEVLERĠ 23

4. 1. Bit ki Materyali ni n Mühe ndi sli k ve Ekol ojik ( Çevresel) Kull anı mı 23

4. 1. 1. Gör ünt ü (Işı k) Kontrol ü 23 4. 1. 2. Gür ült ü Kontrol ü 26 4. 1. 3. Er ozyon Kontr ol ü 30 4. 1. 4. Trafi k Kontrol ü 33 4. 1. 5. Kirli Havayı Te mi zl e me 35 4. 1. 6. İkli m Kontrol ü 37 4. 1. 6. 1. Sı caklı k Kontrolü 38 4. 1. 6. 2. Rüzgar Kontrol ü 39

4. 1. 6. 3. Güneş Radyasyonun Kontrol ü ve Bit kilerin Göl ge Yapı cı Et kileri 43

4. 1. 6. 4. Yağı ş ve Ne m Kontr ol ü 45

4. 1. 7. Doğal Hayatı Kor uma 46

4. 2. Bit ki Materyali ni n Mi mari Kull anı mı 47

4. 2. 1. Bit kileri n Yapı sal Özelli kl eri 48

(5)

4. 2. 2. 1. Mekan Kavra mı 52

4. 2. 2. 2. Açı k ( Dış) Mekan Kavra mı 54

4. 2. 2. 3. Bit kileri n Mekansal Fonksi yonl arı 54 4. 2. 2. 4. Bit kilerle Ol uşt urul an Mekan Ti pl eri 67

4. 2. 3. İlişkilendir me ( Bağl a ma) 71

4. 2. 4. Per del e me 72

4. 2. 5. Mahre mi yeti Sağl ama ( Gi zlili k) 74

4. 3. Bit ki Mat eryali ni n Est eti k Kull anı mı 76

4. 3. 1. Ta ma ml ayı cılar 77

4. 3. 2. Birleştiriciler 78

4. 3. 3. Vur gul ayı cılar 79

4. 3. 4. Fon Ol uşt ur ma 82

4. 3. 5. Yu muşatıcılar 83

4. 3. 6. Gör üş Çerçevel e me 84

4. 3. 7. Dekor asyon Mal zemesi Ol ma ve Görsel Çeki cili ği n Sağl an ması 85

4. 4. Böl üm Sonucu 88

5. BĠ TKĠ SEL TASARI MI N TE MEL Ġ LKELERĠ 89

5. 1. Esteti ği n Kaynağı 89

5. 2. Bit kisel Tasarı m Öğel eri ( Bit kileri n Görsel Özelli kl eri) 90

5. 2. 1. Görsel Özelli kl eri n Anali zi 91

5. 2. 1. 1. Çi zgi ( Hat) 92

5. 2. 1. 2. For m 96

5. 2. 1. 3. Tekst ür ( Doku) 107

5. 2. 1. 4. Renk 115

5. 3. Ko mpozi syonda Üç Te mel Kavra m 128

5. 3. 1. Görsel Enerji 128

5. 3. 2. Ko mpozi syon Öl çeği 130

5. 3. 3. Net Gör üş Açı sı 132

5. 3. 4. Bakı ş: Gör meni n Yeni Yönt e mleri 133

5. 4. Bit kisel Tasarı mda Görsel Ko mpozi syon Ġlkel eri (Sanat Prensi pl eri) 136

5. 4. 1. Uyu m ve Zıtlı k ( Kontrast) 136

5. 4. 2 Tekrar 139

5. 4. 3. Denge 142

5. 4. 4. Vur gu 145

5. 4. 5. Dizi – Sıra ( Kor a m) 148

5. 4. 6. Ölçek 150

5. 4. 7. Birli k ve Çeşitlili k 153

5. 5. Böl üm Sonucu 157

6. BĠ TKĠ SEL TASARI M SÜRECĠ 158

6. 1. Ko mpozi syon ( Geriye Doğru Yönte mi) 158

6. 1. 1. For m İncel e mel eri 163

6. 1. 2. Tekst ür ün İncel enmesi 165

6. 1. 3. Renk İncel e mesi 167

6. 1. 4. Bit ki Seçi mi ve Araj manı 175

6. 2. Ti pi k Peyzaj Bit kilendi r mel eri 180

(6)

6. 2. 2. Gr up Bit kil endir me 184

6. 2. 3. Monoti p Bit kil endi r me 187

6. 2. 4. Çalı Kitlel eri 191

6. 3. Böl üm Sonucu 192

7. BAHÇEġEHĠ R DOĞA PARKI NI N BĠ TKĠ SEL TAS ARI MI NI N Ġ ġLEVS EL

VE GÖRSEL AÇI DAN Ġ NCELENMESĠ 194

7. 1. Parkı n Konu mu ve Ge nel Özelli kl eri 194

7. 2. Parkı n Bit kisel Tasarı mını n ĠĢl evsel Kull anı mlar Açı sı ndan Analizi 199 7. 2. 1. Mühendi sli k ve Ekol oji k Kull anı mlar Açısından Değerl endir me 199

7. 2. 1. 1. Trafi k Kontrol ü 200

7. 2. 1. 2. Havayı Te mi zl eme 201

7. 2. 1. 3. İkli m Kontrol ü 201

7. 2. 1. 4. Doğal Hayatı Koruma 203

7. 2. 2. Mi mari Kull anı mlar Açı sı ndan Değerl endirme 205

7. 2. 2. 1. Mekan Ol uşt ur ma 205

7. 2. 2. 2. İlişkilendir me ( Bağl a ma) 208

7. 2. 2. 3. Per del e me 208

7. 2. 2. 4. Mahre mi yeti Sağla ma 209

7. 2. 3. Est eti k Kull anı mlar Açısı ndan Değerl endirme 210

7. 2. 3. 1. Ta ma ml a ma 210 7. 2. 3. 2. Birleştir me 211 7. 2. 3. 3. Vur gul a ma 211 7. 2. 3. 4. Fon Ol uşt ur ma 214 7. 2. 3. 5. Yu muşat ma 215 7. 2. 3. 6. Gör üş Çerçevel eme 217

7. 2. 3. 7. Dekor asyon Mal ze mesi Ol ma 217

7. 3. Parkı n Bit kisel Tasarı mını n Ko mpozi syon Ġl kel eri Doğrult usunda Görsel

Anali zi 221

7. 3. 1. Uyu m ve Zıtlı k 221

7. 3. 2. Tekrar 225

7. 3. 3. Denge 228

7. 3. 4. Vur gu 231

7. 3. 5. Dizi – Sıra ( Kor a m) 233

7. 3. 6. Ölçek 234

7. 3. 7. Birli k ve Çeşitlili k 238

7. 4. Böl üm Sonucu 239

8. BAHÇEġEHĠ R DOĞA PARKI ÖRNEKLEM ALANI NDA YAPI LAN

ARAġTI RMA 240

8. 1. AraĢtır manı n Yönte mi 240

8. 1. 1. Anket For mları nı n Hazırlanması 241

8. 1. 2. Ör nekl e m Modeli 241

8. 1. 3. Araştır manı n Hi potezi 242

8. 2. Veril eri n Anali zi 242

(7)

8. 2. 1. 3. Mesl ek Dur u mu 244

8. 2. 1. 4. Akade mi k Kari yer 244

8. 2. 1. 5. Çalış ma Süresi 245

8. 2. 2. Tasarı mcıl arı n Parkı n Bit kisel Tasarı mını Görsel Açı dan

Değerl endir mesi ne İlişki n Bul gul ar 246

8. 2. 2. 1. Bir Bit kisel Tasarı mın Görsel Başarısı İçin Önceli kli Olan

Ko mpozi syon İl kesi ni n Terci h Sırası na Göre Değerl endiril mesi 246 8. 2. 2. 2. Tasarı mcıl arı n Bahçeşehir Doğa Par kı’nı n Bit kilendir mesi ni Bit kisel Tasarı m Öğel erini n Ko mpozi syon İl kel eri ile İlişki si Bakı mı ndan

Değerl endir mesi 249

8. 2. 2. 3. Bahçeşehir Doğa Parkı’nı n Bit kisel Tasarımı nı n Mutl ak Öl çek (İnsan Boyutl arı na Uygunl uk) Bakı mı ndan Tasarı mcıl ar Tarafı ndan

Değerl endir mesi 253

8. 2. 2. 4. Bahçeşehir Doğa Parkı’nı n Bit kisel Tasarımı nı n Rel atif ( Göreceli) Ölçek Bakı mı ndan Tasarı mcıl ar Tarafı ndan Değerl endir mesi 254 8. 2. 2. 5. Bahçeşehir Doğa Parkı’nı n Bit kisel Tasarımı nda Birli k ve Çeşitlili ği n Sağl an ma Der ecesi ni n Tasarı mcıl ar Tarafı ndan Değerl endir mesi 255 8. 2. 2. 6. Bahçeşehir Doğa Par kı’nı n Bit ki sel Tasarımı nı n Görsel Açı dan Sıfat Çiftl eri ne Gör e De ğerl endiril mesi 256 8. 2. 2. 7. Parkı n Bit kilendir mesi ne Dayanarak Tasarı mcıl arı n Parkt a

Bul un mayı İst eyip İst e me mel eri ni n Değerlendiril mesi 257 8. 2. 3. Yapıl an Çapraz Tabl ol ardan El de Edil en Bul gul ar 257

8. 2. 3. 1. Mesl eğe Bağlı Olarak Bit kisel Tasarı mda Önceli kli Olan İl keni n

Sapt an ması 258

8. 2. 3. 2. Akade mi k Kari yere Bağlı Olarak Bit kisel Tasarı mda Önceli kli Olan

İl keni n Sapt an ması 259

8. 2. 3. 3. Mesl eğe Bağlı Olarak Birli k ve Çeşitlili ğin Sağl anma Derecesi ni n

Sapt an ması 260

8. 2. 3. 4. Akade mi k Kari yere Bağlı Olarak Birli k ve Çeşitlili ği n Sağl anma

Derecesi ni n Sapt an ması 261

8. 2. 3. 5. Tasarıcıları n Çalış ma Süresi ne ( Tecr übeye) Bağlı Olarak Birli k ve Çeşitlili ği n Sağl an ma Der ecesi ni n Sapt anması 262

8. 3. Genel Değerl endi rme ve Böl üm Sonucu 263

9. SONUÇ 270

KAYNAKLAR 273

EKLER 278

(8)

TABLO LĠ STESĠ

Sayf a No

Tabl o 5. 1. Tasarı m öğel eri ni n görsel enerji sı nıflandır ması... 129

Tabl o 8. 1. Tasarı mcıl arı n ci nsi yeti... 242

Tabl o 8. 2. Tasarı mcıl arı n yaş grupl arı na göre dağılı mı... 243

Tabl o 8. 3. Tasarı mcıl arı n mesl ek durumu... 244

Tabl o 8. 4. Tasarı mcıl arı n akade mi k kari yeri... 244

Tabl o 8. 5. Tasarı mcıl arı n çalış ma sürel eri ne göre tecrübe durumu... 245

Tabl o 8. 6. Ko mpozi syon İl kesi 1. Terci h... 246

Tabl o 8. 7. Ko mpozi syon İl kesi 2. Terci h... 247

Tabl o 8. 8. Ko mpozi syon İl kesi 3. Terci h... 248

Tabl o 8. 9. Çi zgi ile Ko mpozi syon İlkel eri İlişkisi... 249

Tabl o 8. 10. For m il e Ko mpozi syon İlkel eri İlişki si... 250

Tabl o 8. 11. Tekst ür ile Ko mpozi syon İl kel eri İlişkisi... 251

Tabl o 8. 12. Renk ile Ko mpozi syon İlkel eri İlişkisi... 252

Tabl o 8. 13. Mutl ak öl çeği n değerl endiril mesi... 253

Tabl o 8. 14. Rel atif öl çeği n değerlendiril mesi... 254

Tabl o 8. 15. Bi rli k ve Çeşitlili ği n Sağlanma Dur u mu... 255

Tabl o 8. 16. Par kı n bit kisel t asarı mı nı n görsel açı dan sıfatl ara göre değerl endiril mesi... 256 Tabl o 8. 17. Par kt a bul un ma isteği ni n değerl endiril mesi... 257

Tabl o 8. 18. Mesl eğe göre 1. Terci h... 258

Tabl o 8. 19. Akade mi k Kari yere göre 1. Terci h... 259

Tabl o 8. 20. Mesl eğe Göre Birli k ve Çeşitlili ği n Sağl anma Derecesi... 260 Tabl o 8. 21. Akade mi k Kari yere Göre Birli k ve Çeşitlili ğin Sağl an ma

Der ecesi... 261 Tabl o 8. 22. Çalış ma Süresi ne ( Tecrübeye) Gör e Birli k ve Çeşitlili ği n

Sağl anma Derecesi...

(9)

ġEKĠ L LĠ STESĠ

Sayf a No

ġekil 3. 1 : Dı ş haci mleri ol uşt uran üç t e mel düzl e m... 12

ġekil 3. 2 : Tasarı m el e manı ol arak bit kil eri n üç far klı boyut u... 12

ġekil 3. 3 : Boyl arı na göre ağaç ti pl eri... 13

ġekil 3. 4 : Ağaçl arı n çeşitli işl evl eri... 14

ġekil 3. 5 : Kı sa boyl u ağaçl arı n odak nokt ası ol arak kull anı mı... 15

ġekil 3. 6 : Ge ni ş Yapr aklı ve İğne Ya pr aklı (İbreli) Ağaçl ar... 17

ġekil 3. 7 : Boyl arı na göre çalı ti pl eri... 18

ġekil 3. 8 : Ya pr aklı ve İğne Yapr akl ı (İbreli) Çalıl ar... 20

ġekil 3. 9 : Taban Düzl e mi ni ol uşt uran yer ört ücü bit kil er... 20

ġekil 3. 10 : Yer ört ücü bit kil eri n yaya sirkül asyonunu yönl endir me işlevi... 22

ġekil 3. 11 : Yer ört ücü bit kil erl e mimari deki çirki n ve sert gör ünt ül er yumuşatılabilir... 22

ġekil 4. 1 : Bi t kil er far ışı kl arı nı n ve güneşi n sür ücül er ve çevre yerl eşi mler üzeri ndeki rahatsı z edi ci et kisi ni azaltırlar. 23 ġekil 4. 2 : Çeşitli yüksekli kl er deki ve konu ml ar daki bit kil er, gün içerisi nde güneşi n dur umuna göre değişen gün ışı ğı nı n parl aklı ğı nı kontrol et mede kullanılabilirler... 24

ġekil 4. 3 : Bi t kil er aydı nl at ma el e manl arı nı n rahat sı z edi ci ışı kl arı nı engelleyebilirler... 25

ġekil 4. 4 : Ya nsı yan ışı ğı n büyük ve küçük su yüzeyl eri nde bit kilerle kontrol ü... 25

ġekil 4. 5 : Güneşt en gel en ve yansıyarak pencerel ere veya yerl eşi m al anl arı na gi den ışı k bit kilerle bl oke edil ebilir... 26

ġekil 4. 6 : Gür ült üyü önl e mek i çi n kull anıl an çeşitli bit kilendir me yönt e mleri... 28

ġekil 4. 7 : Ya pr aklı ve i breli ağaç ve çalıl arı n gür ült üyü önl eme derecel eri... 29

ġekil 4. 8 : Ya pr aklı ve i breli bit kil erle karışı k ol arak ol uşt ur ulan gür ült ü per del eri tek t ür ile ol uşt urul anl ara oranl a daha i yi sonuç verir... 29

ġekil 4. 9 : Bi t kil erl e ko mbi ne edil erek ol uşt ur ul an t oprak... tepeci kl er gür ült ü kontrolünde me mnun edi ci sonuçl ar verir... 30

ġekil 4. 10 : Er ozyonu et kil eyen fakt örl er... 31

ġekil 4. 11 : Eği mi n di k ol duğu yerl erde yer ört ücül er i yi bir kor uma şekli dir... 32 ġekil 4. 12 : Bi t kil eri n er ozyon kontr ol ündeki yararl arı 32

(10)

ġekil 4. 13 : Ke nti çi yoll ar da bit kil er özelli kl e de yol ağaçl arı araç

trafi ği ni yönl endir mede ol dukça et kili dirler... 33

ġekil 4. 14 : Ya pıl an yol ağaçl andır mal arı ile he m sür ücünün ilgi al anı sı nırlanarak di kkatini yol a ver mesi sağl anır he m de ışı ma engell enmiş ol ur... 34

ġekil 4. 15 : Bi t kil er yaya sirkül asyonu üzeri nde de kontr ol edici et ki ye sahi ptirl er... 34

ġekil 4. 16 : Bi t kil er hava filtresi gi bi gör ev yaparak kirli havanı n te mizl enmesi ne büyük kat kı da bul unurl ar... 36

ġekil 4. 17 : Bi t kil erl e köt ü kokul arı n e mili p güzel kokul arı n alana haki m ol ması sağl anabilir... 37

ġekil 4. 18 : Ya pr aklı ağaçl arı n yaz ve kı ş mevsi mleri ndeki sı caklı k kontrol ü... 39

ġekil 4. 19 : Rüzgarı n bit kil er ve çeşitli yapı el e manl arı yl a engell en mesi... 40

ġekil 4. 20 : Bi t kil erl e ol uşt ur ul an rüzgar per desi ni n et ki al anı bit kilendir meni n yüksekli ği ne bağlı dır... 41

ġekil 4. 21 : Her de myeşil i breli bit kilerl e yapıl mış bir rüzgar per desi... 42

ġekil 4. 22 : Bi nal ara yakı n yapıl an bit kil endir me he m bi nanı n etrafı ndaki rüzgarı kontrol altı na alır he m de iç mekan de doğal haval andır ma sağl ar... 42

ġekil 4. 23 : Bi t kil er güneş radyasyonun engell eyerek ve filtre ederek kontr ol ederl er... 43

ġekil 4. 24 : Bi t kil er göl ge sağl ayarak i kli mi n düzenl en mesi ne kat kı da bul unurl ar... 44

ġekil 4. 25 : Bi t kil erl e yağı ş kontr ol ü... 45

ġekil 4. 26 : Bi t kil er kökl eri yl e t opraktan al dı kl arı suyu buhar hali nde tekrar at mosfere vererek ne m kontrol ünü sağl arlar... 46

ġekil 4. 27 : Bi t kil er pek çok canlı t ürü i çi n yaşa m ort a mı sağl ar... 47

ġekil 4. 28 : Bi t kil er yapı sal özelli kl eri sayesi nde büyük öl çekli yer yüzü kullanı mları nı n iskel eti ni ol uşt ururlar... 48

ġekil 4. 29 : Küçük öl çekl er de de bit kiler peyzajı n yapıl andırıl ması na öne ml i kat kılarda bul unurl ar... 49

ġekil 4. 30 : Mi mari deki t avan, duvar ve t aban el e manl arı na karşılı k gel en dış mekandaki bit kisel ele manl ar... 50

ġekil 4. 31 : Dı ş mekanı n ol uşt uran üç t e mel düzl e mi n ( Duvar, Tavan, Taban) işlevl eri... 51

ġekil 4. 32 : Taban el e manı bit kil er... 51

ġekil 4. 33 : Tavan el e manı bit kil er... 51

ġekil 4. 34 : Duvar el e manı bit kil er... 52

ġekil 4. 35 : Ne gatif ve Pozitif Mekan Göst eri mleri... 53

ġekil 4. 36 : Lao Tzu’ nun vazol ara göre pozitif-negatif mekan hi pozt ezi... 53

ġekil 4. 37 : Yer sevi yesi nde bit kil endir meni n özelli kl eri... 56

ġekil 4. 38 : Yer ört ücü bit kil er mekanı n sı nırl arı nı belirl eyerek me kan ol uşumuna kat kı da bul unurl ar... 57 ġekil 4. 39

(11)

ġekil 4. 40 : Sarılı cı ve yer ört ücü bit kiler yat ay düzl e ml e düşey

düzl e mi birleştiri p, aral arı ndaki sert açı yı yumuşatırlar 58 ġekil 4. 41 : Di z ve göz sevi yesi arasındaki bit kil endir me il e

fizi ksel hareket engellenir a ma gör üş açı ktır... 58 ġekil 4. 42 : Ort a boyl u bit kil endir meni n güvenli k a macı yl a

me kanl arı fizi ksel ol arak ayır mada kullanı mı... 59 ġekil 4. 43 : Göz hi zası nı n üzeri nde olan boyl u çalıl ar dı ş mekanda

fizi ki ve görsel açı dan bari yer ol uşt ururlar... 60 ġekil 4. 44 : Ağaçl arı n gövde ve t açl arı yl a mekan ol uşt ur ması... 60 ġekil 4. 45 : Ağaç gövdel eri tek başı na mekanda sı nırl ar

yarat abilirken, küçük ağaç veya çalılarla kull anıl dı ğı nda mekanda ta m bir kapalılı k

ol uşt urabilirler... 61 ġekil 4. 46 : İbreli her de myeşil ağaçl arl a yapraklı ağaçl arı n

me vsi mlere göre mekan ol uşumu ve kapalılı k

üzeri ndeki et kileri... 62 ġekil 4. 47 : Ağaçl ar t aç yapıl arı yl a bir dış mekanı n üst yüzeyi ni

ol uşt urabilirler... 62 ġekil 4. 48 : Çok katlı yapıl arı n yer aldı ğı al anl ar da ağaçl ar çatı

et kisi yarat arak mi mari tarafı ndan tanı mlanan ana

me kanı alt mekanl ara bölerler... 63 ġekil 4. 49 : Ağaçl arı n t epe düzl e mi ni belirl eyerek i nsan öl çeğinde

alt mekanl ar ol uşt ur ması... 63 ġekil 4. 50 : Br yant Par k ( Manhatt an- Ne w Yor k)... 64 ġekil 4. 51 : Ağaçl arı n ol uşt ur duğu mekanl ar da, yaprakl arı n

yoğunl uğu, taç yapısı, dalsız gövde yüksekli ği, diki m aralı kl arı gi bi değişkenl er o mekanı n tepe düzl e mini n

kapalılı k derecesi ni et kileyen fakt örlerdir... 64 ġekil 4. 52 : A daki gözl e mci mekanı çevrel eyen ağaçl ara,

ağaçl arı n yüksekli kl eri nin 3 katı ndan daha az bir mesafede bul unduğu i çi n kapalılı ğı üç tarafta da hi sseder. Fakat B deki gözl e mci bul unduğu mesafeden

öt ürü kapalılı k hissi ni kaybet meye başl a mıştır... 65 ġekil 4. 53 : Me kanı n kapalılı ğı nı et kileyen 3 deği şken yer düzle mi

(taban), düşey düzl e m (duvar) ve tavan (üst düzl em)

dı ş çevredeki mekanl arı n şekillenmesi ndeki et kiler... 66 ġekil 4. 54 : Ta ma men Açı k Mekan (Gör sel ve fi zi ksel ol arak açı k) 67 ġekil 4. 55 : Açı k Mekan ( Görsel açı dan Açı k, Fi zi ksel açı dan

Kapalı)... 68 ġekil 4. 56 : Yarı Açı k Mekan ( Görsel açı dan Kıs men, Fi zi ki

açı dan Ta ma men Kapalı)... 68 ġekil 4. 57 : Fi zi ki ol arak kapalı, görsel ol arak sadece bir t arafa

açı k mekanl ar bakışı n istenen manzaraya

yönl enmesi ni sağl arl ar... 68 ġekil 4. 58 : Üst ü Kapalı Yanl arı Açı k Mekan ( Görsel ol arak

kı s men açı k, fizi ki ol arak açı k)... 69 ġekil 4. 59 : Ağaçl arl a ol uşt ur ul muş “t ünel mekanl ar”... 69 ġekil 4. 60 : İki Yanı Kapalı Mekan (Di key Mekan)... 70 ġekil 4. 61 : Ört ül ü Mekan ( Görsel ve Fi zi ki ol arak t a ma men

(12)

ġekil 4. 62 : Bi r par kt aki deği şi k mekan ti pl eri... 71

ġekil 4. 63 : Me vcut yapıl ar bit kil erl e bir biri ne bağl anarak al anda eksi k ol an mekansal tanıml a ma sağl anabilir... 72

ġekil 4. 64 : Bi t kil erl e ist en meyen görünt ül eri n per del en mesi... 72

ġekil 4. 65 : Far klı bir peyzaj el e manı (yapay t epe) ile bit kil erin birli kt e ol uşt urduğu perdel e me... 73

ġekil 4. 66 : Bi r bit ki ni n per de el e manı ol arak kull anıl ması i çin yüksekli ği ni n en az göz hizası ol an 175- 180 c m ve üst ünde ol ması gerekir... 73

ġekil 4. 67 : Bi t kil er mahr e mi yeti sağlayarak, mekanı onu çevrel eyen al andan ve isten meyen bakışl ardan izole edebilirl er... 74

ġekil 4. 68 : Per del e me sadece seçil en (köt ü) bakı şl arı ört er ken, ma hr e mi yet kontrol ü ile tü m bakışl arı engellenerek al an kuşatılır ve etrafı ndan ayrılır... 75

ġekil 4. 69 : De ği şi k boyda ve t ür deki bit ki mat er yali ni n ma hr e mi yet kontrol ündeki et kileri... 76

ġekil 4. 70 : Bi t kil erl e mi mari bi çi mi n deva mlılı ğı sağl anabilir... 77

ġekil 4. 71 : Bi t kil erl e i çeri deki mekanı n dı şarı ya uzan ması sağl anabilir... 77

ġekil 4. 72 : Ağaçl ar bir yandan cadde ve sokakl ar da yapıl arı n arası nda birli kt eli ği sağl arken di ğer yandan da mekana çeşitlili k kat arlar ve kentleri n monot on gör ünü ml eri ni hareketl endirirl er... 78

ġekil 4. 73 : Ke ntl er deki büyük kütl eler sahi p yapıl arı n bit kil er sayesi nde çevredeki peyzajla büt ünl eş mesi sağl anabilir ve köt ü gör ünü ml eri izol e edilerek çevreyl e uyu ml u bir hal e getirilebilir... 79

ġekil 4. 74 : De ği şi k mekanl ar da renkle yapıl mış vur gu ör nekl eri.... 80

ġekil 4. 75 : Bi çi msel zıtlı kl a bi nanı n girişi ni n vur gul an ması... 80

ġekil 4. 76 : Çeşitli a maçl ara yöneli k vur gu ör nekl eri... 81

ġekil 4. 77 : Bi t kil erl e sokak ayrı mları nı n vur gul an ması... 81

ġekil 4. 78 : Bi t kil erl e t opograf yanı n vur gul an ması... 82

ġekil 4. 79 : Mi mari bir öğeni n yanı nda veya ar kası nda kull anılan bit kiler , öğeye fon ol uşturarak daha ön pl ana çı kması nı sağl arl ar... 82

ġekil 4. 80 : Ar ka pl anda bul unan bit kiler ön pl anda bul unan dekoratif bit kilere fon oluşt ur makt adır... 83

ġekil 4. 81 : Bi t ki mat er yali ile yapıl an düzenl e mel erl e kentl erdeki bi nal ar, sağır ve çı pl ak duvarl ar, yapı kitleleri ni n sert köşel eri vb. gi bi keski n çizgili mi mari öğel er daha doğal bir gör ünü me kavuşt urul abilirler... 84

ġekil 4. 82 : Bi t kil erl e gör üş çerçevele me... 85

ġekil 4. 83 : Mi mari mat er yall eri n bitkil erl e güzell eştiril mesi... 86

ġekil 4. 84 : Bi t kil eri n göl gel eri ni n suya ve duvara yansı mal arıyl a ort aya çı kan gör ünt ül er me kanl arı dekoratif açı dan güzell eştirir... 87 ġekil 4. 85 : Bi t kil eri n budanarak dekor atif el e man ol arak

(13)

ġekil 5. 1 : Tek bir bit ki ni n ol uşt ur duğu çi zgi... 92 ġekil 5. 2 : Bi t ki t opl ul uğunun ol uştur duğu çi zgi... 92 ġekil 5. 3 : Gr up hali ndeki bit kil eri n ol uşt ur duğu çi zgi mekanl ar

arası nda görsel bir bağ oluşt urur... 93 ġekil 5. 4 : Yat ay çi zgil er pot ansi yel enerji içer mezl er ve huzur

veri ci dirler; di agonal çizgil er ise daha hareketli ve

enerji ktirl er... 94 ġekil 5. 5 : Sar kı k ( Ağl ayan) Hatl ar gözü aşağı doğr u

yönl endirirler... 94 ġekil 5. 6 : Ko mpozi syonda “doğr usal hatl ar”... 95 ġekil 5. 7 : Bi t ki ni n t üm kı sı mları (gövde, dall ar, yaprakl ar)

beraberce “f or m”u ol uşt ururl ar... 96 ġekil 5. 8 : Çeşitli bit ki for mları... 97 ġekil 5. 9 : Fasti gi at a for mlar ko mpozi syona yüksekli k verirl er ve

vur gul a ma sağl arl ar... 98 ġekil 5. 10 : Ya yılı cı ve Yat ay for mlar gözü yat ay yönde

yönl endirirler ve kompozisyonda genişli k hissi

uyandırırlar... 99 ġekil 5. 11 : Yat ay for ml u bit kil er bi nal arı n yat ay çi zgil eri ni alana

taşırlar... 99 ġekil 5. 12 : Yuvarl ak for ml u bit kil er gözü yönl endir mezl er ve

ko mpozi syonda “nötr” etki ye sahi ptirler... 100 ġekil 5. 13 : Koni k ( Pira mi dal) for mlu bit kil er di kkat çeki ci dirler

ve yuvarl ak ve yayılıcı for mlul arı n arası nda vur gu

el e manı ol arak kullanılabilirler... 100 ġekil 5. 14 : Sar kı k ( Ağl ayan) for ml u bit kil er gözü aşağı doğr u

yönl endirirler ve görsel enerjileri yüksektir... 101 ġekil 5. 15 : Fagus syl vati ca “pendul a”... 101 ġekil 5. 16 : Düzgün ol mayan - Resimsi (pit oresk) for ml u bitkil er... 102 ġekil 5. 17 : Bi r bit ki ni n for mu, kendi si yl e benzer veya aynı

for mdaki bit kilerle grup ol uşt urduğu za man bireysel

özelli ği ni yitirir... 103 ġekil 5. 18 : Uz un ve i nce for ma sahip ol an bit kil eri n yanyana

gel erek ol uşt ur duğu bit ki gr ubu, t a m aksi ne t opl amda

yat ay bir for ma sahi p ol abilir... 103 ġekil 5. 19 : Da ha aralı klı bir şekil de yan yana gel en bit kil eri n

ol uşt urduğu grupl arda bitkil er bireysel for mları nı

kor uyabilirl er... 103 ġekil 5. 20 : İl gi çeki ci ve zıt for ml arın yanyana ve fazl a

kull anıl ması yl a ortaya çıkan uyu ms uzl uk... 104 ġekil 5. 21 : Süt un f or ml u bit ki ni n ol uşt ur duğu odak nokt ası... 105 ġekil 5. 22 : Zıt for mlar daki bit kil er, iyi ve dengeli bir

ko mpozi syonl a karışı klı k yarat madan il gi nç bir hale

gel ebilir... 105 ġekil 5. 23 : Süt un f or ml u bit ki tekrar edil di ği nde odak nokt ası

yeri ne riti m ve hareket yarat mış ve mi mari yi

ta ma ml a mıştır... 105 ġekil 5. 24 : Mes af eye göre t ekst ür ün al gıl an ma şekill eri...

(14)

ġekil 5. 25 : Uzak mesafeden göze fazl a çar p mayan ve karanlık ve büyük bir kitle hissi veren bit ki t opl ul uğunun, yakı n

mesafeden gör ünü mü... 108 ġekil 5. 26 : Kı şı n i nce t ekst üre sahi p ol an bir bit ki, yazı n

yaprakl andı ğı nda daha kaba bir tekst üre bür ünebilir.... 108 ġekil 5. 27 : Tekst ür ti pl eri... 109 ġekil 5. 28 : Ka ba Tekst ürl ü bir bit ki (Aescul us hi ppocast

aneum-Beyaz çi çekli Atkest anesi)... 109 ġekil 5. 29 : Ka ba t ekst ürl ü bit kil er (Ver bascu m spp. ) mekanı n

ol duğundan daha küçük gözük mesi ni sağl arlar 110 ġekil 5. 30 : Ort a Tekst üre sahi p Ouercus robur ( Saplı Meşe) ile

İnce Tekst üre sahi p Fagus syl vatica aspl enifolia

( Avr upa Kayı nı)... 110 ġekil 5. 31 : İnce t ekst ür deki “ Her cai Me nekşel er” kendi si yl e çok

zıt ol an kaba tekst ürl ü “Süs Lahanal arı ” ile bir denge

me ydana getire me mi ştir... 111 ġekil 5. 32 : Tekst ür deki yavaş deği şimi n ol uşt ur duğu uyu ml u

gör ünt ü... 113 ġekil 5. 33 : Ka ba, ort a ve i nce t ekst ürl eri n t edri ci geçi şl eri... 114 ġekil 5. 34 : Ka ba dokudan i nce dokuya doğr u bir geliş me

gözl eyi ci de deri nli k izleni mi uyandırır ve daha yakı n gözükür; İnce dokunun en arkada ol duğu ve kaba dokuya doğr u ol an geçişler de ise göz kompozisyonu

daha uzakt aymış gi bi al gılar... 114 ġekil 5. 35 : Ko mpozi syonun belli nokt al arı nda t ekst ür de yapılan

ani değişi kli kl er kompozisyona canlılı k kat ar ve vur gu

yaratır... 115 ġekil 5. 36 : Sı cak ve Soğuk renkl er (Hue)... 116 ġekil 5. 37 : Renkt e “değer” bir rengi n açı klı ğı nı ve koyul uğunu

ifade eder; açı k t onl ar “tint ”, koyu t onl ar “shade”

ol arak adl andırılır... 117 ġekil 5. 38 : Açı k t onl ar gözl eyen ki şi üzeri nde uzakl aşı yor muş

et kisi yaratırken, koyu t onl ar gözl eyi ci de

yakı nl aşı yor muş hissi uyandırırlar... 118 ġekil 5. 39 : Ar ka pl anda bul unan koyu renkli bit ki, ön pl andaki

açı k renkli bit ki ye fon oluşt urarak onu

vur gul a makt adır... 118 ġekil 5. 40 : Renk Çe mberi... 119 ġekil 5. 41 : Anal og renkl er kull anıl arak ol uşt ur ul muş bir

ko mpozi syon... 120 ġekil 5. 42 : Ta ml ayı cı renkl er kull anılarak yapıl mış bir çi çek

part eri... 121 ġekil 5. 43 : Pek çok rengi n birarada kull anı mı yl a ol uşt ur ul muş bir

düzenl e me... 121 ġekil 5. 44 : Bi r ko mpozi syonda deği şi k mevsi mler de meydana

gel en renk değişi mleri ... 122 ġekil 5. 45 : Açı k renk yaprakl ar ve dall ar, ze mi ndeki koyu renkli

(15)

ġekil 5. 46 : Ar ka fonda bul unan koyu renkli bit ki ön fondaki açı k renkli bit ki yi vur gul ayarak ko mpozi syonda daha etkili

ol ması nı sağl ar... 123

ġekil 5. 47 : Ort a t ondaki yeşill er kompozi syonda nötr t onl ar ol arak görev yaparlar ve koyu ve açı k yeşiller arası nda bir geçiş ol uşt ururlar... 124

ġekil 5. 48 : Parl ak ve sı cak renkl er tropi kal i kli m veya Akdeni z i kli mi gi bi güneş ışı nl arını n güçl ü ol duğu böl gel erde past el renkl er den daha etkil eyi ci gözükürl er... 125

ġekil 5. 49 : Ilı mlı i kli me sahi p ve güneş ışı nl arı nı n daha yu muşak ol duğu böl gel erde ise kırmı zı gi bi sıcak renkl er güneş ışı nl arı nı n güçl ü ol duğu böl gel erdeki gi bi et kileyici bir gör ünt üye sahi p ol a madı kl arı ndan, bural arda past el renkl er daha i yi değerlendirilebilir... 125

ġekil 5. 50 : Fil oli Gar dens’ t a güneşli ve bul utl u günl ere ait i ki farklı görünüş... 126

ġekil 5. 51 : Sarı ve yeşil gi bi ta ma ml ayı cı renkl er biraraya gel di kl eri nde güçl ü bir renk kontrastı ol uşt ururlar ve birbirleri ni n et kisi ni daha da artırırlar... 126

ġekil 5. 52 : Açı k renkl er beyazl a daha i yi gözükür, koyu renkl er ise beyazl a güçl ü bir kontrast ol uşt ur url ar... 127

ġekil 5. 53 : Gri il e sol uk ve past el renkl er parl aklı k kazanır ken, koyu renkl er ise gri ni n yarattı ğı kontrast sayesi nde ort aya çı karlar... 127

ġekil 5. 54 : Bet on duvar ve pe mbe çiti n önüne yerl eştiril en her i ki resi mdeki bit kiler, kendileri ni çevrel eyen veya fon ol uşt uran bu yapısal elema nl arı n rengi sayesi nde daha et kili ve göze çarpı cı görün mekt edirler... 127

ġekil 5. 55 : Tasarı m öğel eri ndeki zıtlı k, eğer belli bir mikt ar da uyu m da varsa daha gözle gör ül ür ol acaktır... 137

ġekil 5. 56 : Aynalı Bahçe, Chel sea Flo wer Sho w- 2000 ( Allison Ar mour Wi l son)... 138

ġekil 5. 57 : Tekst ür ve yeşil t onl arı yla renk ol arak uyu ml u ol an ko mpozi syonda sarılıcı gül ün sarkan for mu ve yazı n açan çi çek rengi ile ol uştur duğu kontrast... 139

ġekil 5. 58 : Robert Ir wi n’i n bu t asarımı nda renk uyu m i çi n sabit t ut ul muş fakat tekst ür ve for m değiştirilerek kontrast ol uşt urul muşt ur... 139

ġekil 5. 59 : Tekr ar... 140

ġekil 5. 60 : Tasarı m öğel eri nden birini n düzenli veya düzensiz aralı kl arla belli bir modele göre tekrarı ile ol uşan “riti m”... 140

ġekil 5. 61 : Federal Rezer v Bankası Çatı Bahçesi, Dall as- Texas... 141

ġekil 5. 62 : For mda t ekrarı n deği şi k tür de bit kil erl e sağl an ması... 142

ġekil 5. 63 : Si met ri k ve Asi metri k Denge... 142

ġekil 5. 64 : Si met ri k dengede ekseni n bir tarafı ndaki gör ünt ü di ğer tarafı n aynadaki yansı ması gi bi dir... 143

ġekil 5. 65 : Asi metri k denge... 143

(16)

ġekil 5. 66 : Asi metri k dengede eşitlik, t asarı m öğel eri ni n her biri ni n görsel enerjisi ni te mel al arak yapılan seç me ve

aranj man vasıtası yl a sağlanabilir... 144

ġekil 5. 67 : Si met ri k (for mel ) denge ile Asi metri k (i nf or mel) dengeni n başarılı bir kombi nasyonu... 144

ġekil 5. 68 : Odak nokt al arı nı n fazl alığı dengeyi bozar... 144

ġekil 5. 69 : Gör me al anı i çerisi nde sadece “bir” vur guya yer ver mek ko mpozi syonu kar maşadan kurt aracaktır... 146

ġekil 5. 70 : De ği şi k şekill er de yapıl an “vur gu” ör nekl eri... 147

ġekil 5. 71 : For m ve t ekst ür ün kontr oll ü bir şekil de di zilişi (kora mı) gözü istenen vurgu nokt ası na göt ürür... 148

ġekil 5. 72 : Der ece derece deği şi m ve il erl e mel er şekli nde ol uşan di zi veya sıra (kora m)... 149

ġekil 5. 73 : Mut l ak ve Gör eceli Ölçek... 150

ġekil 5. 74 : Gör üş mesafesi ne bağlı olarak bit ki gr upl arı nı n al gılanması... 152

ġekil 5. 75 : Küçük öl çekli tasarı mlarda bakı ş mesafesi kısal dığı içi n daha çok det aya ve çeşitlili ğe yer verilebilir; kent par kı gi bi daha büyük öl çekli tasarı mlarda ise gör üş mesafesi arttı ğı ndan dol ayı daha az çeşitlili ğe ve daha çok t ekrara yer verili p büyük bit ki kitleleri ol uşt urul ması daha doğr u olacaktır... 152

ġekil 5. 76 : Tasarı mı n heybeti ni vur gul a mak a macı yl a öl çeği n abartıl dı ğı bir örnek... 153

ġekil 5. 77 : Sanat prensi pl eri ni n t asarı m öğel eri ne başarılı bir şekli de uygul anması sonucu birli ği n sağl andı ğı bir ko mpozi syon... 154

ġekil 5. 78 : Çeşitlili k... 155

ġekil 5. 79 : Fazl a çeşitlili ği n yol açtığı kar maşa... 156

ġekil 5. 80 : Bi rli ği n ve il gi ni n beraberce sağl andı ğı i ki ör nek... 156

ġekil 6. 1 : Çalı kitl esi ör nekl eri... 161

ġekil 6. 2 : Gr up bit kil endir mesi ör nekl eri... 161

ġekil 6. 3 : Soyut bl okl ar da t ekst ür incel e mesi ne bir ör nek... 165

ġekil 6. 4 : Soyut bl okl ar da renk i ncel e mesi ne bir ör nek... 168

ġekil 6. 5 : Bi r par kı n bit ki sel tasarımı i çi n yapıl mış pl an, soyut bl ok ve perspektif görünüş çalış ması (Park 200 Squar e- Ted Har paı nt er)... 170

ġekil 6. 6 : Soyut bl ok çalış ması t a ma ml an mı ş (for m, t ekst ür, renk seçi mi) bir kompozisyonda t ür seçi mi... 176

ġekil 6. 7 : Bi r konut çevresi nde ol uşt ur ul an doğr u ve eğrisel hatları n yeri nde ve doğr u kullanı mı... 177

ġekil 6. 8 : Bi t kil erl e yapıl an düzenl e meni n ze mi n döşe me şekli ile uyu ml u ve uyu ms uz ol duğu dur u ml ar... 178

ġekil 6. 9 : Ağacı n görsel et ki si ni n ta m anl a mı yl a sağl anabilmesi.. içi n ağaç altı na getirilen kı sa boyl u çalıları n ağacın tepe çatısı nı n altı ndaki mekanl arı kapat ma ması ve ne çok boşl uk bırakması ne de t a ma mi yl e dol dur ması gerek mekt edir... 180 ġekil 6. 10

(17)

ġekil 6. 11 : Bi r çalı kitl esi içi nde özel il gi çek mek a macı yl a

kull anılan “soliter” bit ki... 183 ġekil 6. 12 : Yer ört ücü bit kil er solit er bit kil eri n altı nda

kull anılarak, onl arı n a macı na ul aşı p görsel ol arak

ko mpozi syonda baskı nlık yarat ması nda et kili ol urlar... 183 ġekil 6. 13 : Çeşit kenar üçgen yönt e mi yl e ol uşt ur ul muş bit ki

gr upl arı... 185 ġekil 6. 14 : Gr up bit kil endir mesi ne iki ör nek... 187 ġekil 6. 15 Çalı kitl esi ni gr up bit kil endir meden ayırt eden özelli k,

çalı kitlesi nde t üm bit kileri n birbiri ne te mas edecek,

ört ecek şekil de düzenl enmesi dir... 192 ġekil 7. 1 : Bahçeşehir Doğa Par kı’nı n konu munu göst eren

harit al ar... 194 ġekil 7. 2 : Doğa Par kı’nı n Bahçeşehir t opl u konut al anı 1. et ap

içerisi ndeki konu mu... 195 ġekil 7. 3 : Bahçeşehir Doğa Par kı... 196 ġekil 7. 4 : Ya ya yol unda boyl u ağaçlarl a ve kı sa boyl u çalıl arla

yapıl mış yönl endir me... 200 ġekil 7. 5 : Par k All esi’ni n bit kil endi r me sayesi nde kazandı ğı

yönl endirici et ki... 200 ġekil 7. 6 : Boyl u ve geni ş yapraklı ağaçl arı n göl ge a maçlı

kull anı mı... 201 ġekil 7. 7 : Bazı ot ur ma el e manl arı arkası nda kull anıl an i breli ve

yere yakı n dallanan ağaçlar... 201 ġekil 7. 8 : Çok Amaçlı Çi m Al an... 201 ġekil 7. 9 : Par kı n kuzey kesi mi nde bul unan Ar boret u m kuzeyden

gel en rüzgarl arı kes me işlevi ni de gör mekt edir... 203 ġekil 7. 10 : Su kı yı sı nda yapıl an bit kilendir me... 204 ġekil 7. 11 : Par kt a ör dek, kuğu vb. gibi kuş t ürl eri ne rahat ça

yaşabil ecekl eri bir orta m sunul muşt ur... 204 ġekil 7. 12 : Kuğul arı n barı nakl arı (ahşap kuğu evi) dışı nda su

kenarı nda rahat ça hareket edebil ecekl eri orta m yapay

tepel eri n üzeri ndeki bit kilendir me ile sağl anmıştır... 204 ġekil 7. 13 : Göl çevresi ndeki mekan ol uşu munu dest ekl er

şekil deki bit kilendir me... 205 ġekil 7. 14 : Sadece yapraklı ağaçl arl a ol uşt ur muş bir mekan

ör neği... 206 ġekil 7. 15 : Fi zi ki ol arak bir t arafı al çak su kenarı bit kil eri yl e

kapalı di ğer tarafı ise boyl u ağaçl arl a kapatıl mış,

görsel ol arak ise sadece bir tarafa açı k mekan örneği... 206 ġekil 7. 16 : Ka palılı ğı n sadece bir t araft a i breli ağaçl arl a

sağl andı ğı ve kuğul ar için ol uşt urul muş bir mekan

ör neği... 206 ġekil 7. 17 : Par kt a ağaçl arl a ol uşt ur ulmuş üst ü ört ül ü mekan ve

ta ma men açı k mekan örnekl eri... 207 ġekil 7. 18 : İngili z Bahçesi ndeki t a ma men açı k çi m al an... 207 ġekil 7. 19 : Ya pay t epel er den ol uşan t opograf yanı n ol uşt ur duğu

me kan hi ssi ni n bit kil erl e kuvvetl endiril mesi... 207 ġekil 7. 20 : Aydı nl at ma el e manl arı nın yer ört ücü bit kil erl e

(18)

ġekil 7. 21 : Ot opar kı per del e mekt e yet ersi z kal an bit kil endir me... 209

ġekil 7. 22 : Bi t kil erl e mahr e mi yeti n sağl andı ğı bir mekanı n dı şarı dan ve içeri den görünüşü... 209

ġekil 7. 23 : Göl manzarası nı n bit ki ört üsü il e t a ma ml an ması... 210

ġekil 7. 24 : Bi t kil endir me sayesi nde ya maçl ar daki bi nal arı n çevreye ent egrasyonu... 210

ġekil 7. 25 : Par k All esi ni n bit kil endirme il e vur gul an ması... 211

ġekil 7. 26 : Koş u yol u girişi n süt un for ml u bit kil erl e vur gul anması 212 ġekil 7. 27 : Bazı girişl er de büyük haci mli bit kil eri n kull anıl ması girişleri n al gılanması nı zorl aştır makt adır... 213

ġekil 7. 28 : Topogr af yanı n bit kil erl e vur gul an ması... 213

ġekil 7. 29 : Par ka fon ol uşt uran Ar boret u m... 214

ġekil 7. 30 : Par kt aki bir heykel e fon ol uşt uran i breli ağaçl ar... 214

ġekil 7. 31 : Bi t kil eri n fon ol uşt ur duğu mekan ör nekl eri... 215

ġekil 7. 32 : He ykeli n i breli çalıl arl a yu muşatıl ması... 216

ġekil 7. 33 : Da nı ş ma kul übesi ni n sert hatl arı nı ört mek i çi n kull anılan bit kiler... 216

ġekil 7. 34 : Küt ük çiti n ar kası ndaki bit kil erl e yu muşatıl ması... 216

ġekil 7. 35 : Yaz Yol u’ ndan bir gör ünüş... 217

ġekil 7. 36 : İl kbahar Yol u’ ndan bir gör ünüş... 218

ġekil 7. 37 : Balı k Lokant ası önündeki Japon Bahçesi sayesi nde daha dekoratif görün mektedir... 218

ġekil 7. 38 : Göl kenarı ndaki söğüt ağaçl arı nı n suya yansı yan göl gel eri dekoratif açı dan parka güzelli k kat maktadır.. 219

ġekil 7. 39 : Soğanlı ve Yu mr ul u Bit kiler Bahçesi nden bir gör ünüş 219 ġekil 7. 40 : Al andaki mevcut dere yatağı çok yıllı k çi çekl er kull anılarak daha dekoratif hal e getiril miştir... 220

ġekil 8. 1 : Tasarı mcıl arı n ci nsi yeti... 242

ġekil 8. 2 : Tasarı mcıl arı n yaş gr upl arı na göre dağılı mı... 243

ġekil 8. 3 : Tasarı mcıl arı n mesl ek duru mu... 244

ġekil 8. 4 : Tasarı mcıl arı n akade mi k kari yer dur u mu... 245

ġekil 8. 5 : Tasarı mcıl arı n çalış ma sür el eri ne göre t ecr übe duru mu 245 ġekil 8. 6 : Ko mpozi syon İl kesi 1. Terci h... 246

ġekil 8. 7 : Ko mpozi syon İl kesi 2. Terci h... 247

ġekil 8. 8 : Ko mpozi syon İl kesi 3. Terci h... 248

ġekil 8. 9 : Çi zgi il e ko mpozi syon ilkel eri ilişki si... 249

ġekil 8. 10 : For m il e ko mpozi syon ilkel eri ilişki si... 250

ġekil 8. 11 : Tekst ür ile ko mpozi syon il kel eri ilişki si... 251

ġekil 8. 12 : Renk il e ko mpozi syon ilkel eri ilişki si... 252

ġekil 8. 13 : Mut l ak Öl çeği n değerl endiril mesi... 253

ġekil 8. 14 : Rel atif Ölçeği n değerl endiril mesi... 254

ġekil 8. 15 : Bi rli k ve Çeşitlili ği n sağlan ma dur u mu... 255

ġekil 8. 16 : Par kı n bit kisel t asarı mı nın görsel açı dan sıfatl ara gör e değerl endiril mesi... 256

ġekil 8. 17 : Par kt a bul un ma ist eği ni n değerl endiril mesi... 257

ġekil 8. 18 : Mesl eğe göre 1. Terci h... 258

ġekil 8. 19 : Akade mi k kari yere göre 1. Terci h... 259

ġekil 8. 20 : Mesl eğe göre birli k ve çeşitlili ği n sağl an ma derecesi... 260 ġekil 8. 21

(19)

ġekil 8. 22 : Çalı ş ma süresi ne (t ecr übeye) göre birli k ve çeşitlili ği n

sağl anma derecesi... 262 ġekil B. 1 : Bahçeşehir Doğa Par kı Pl an: 1/ 1000... 288 ġekil B. 2 : Bahçeşehir Doğa Par kı Bit kil endir me Pl anı : 1/ 500... 289

(20)

PEYZAJ DÜZENLEMELERĠ NDE BĠ TKĠ SEL TAS ARI M: BAHÇEġEHĠ R DOĞA PARKI ÖRNEĞĠ

ÖZET

İnsan, kendi müke mmelli yeti ne yakışır bir şekil de çevresi ni düzenl eyi p güzell eştirdi ği kadar i nsandır. Bit ki ört üsü i se yaşadı ğı mız çevreni n öne mli bir parçası dır. İnsanoğl u gerek eki p bi ç mek gerekse kendi si ne bir bahçe yap mak gi bi çeşitli sebepl erl e yaşadığı çevreni n bu öne mli parçası nı bili nçli ol arak kull an mayı öğrenir öğrenmez, bit kilerle t asarı m i çi n ol anakl ar yarat maya başl a mıştır ve bu konu za manl a gelişerek bugün peyzaj mi marlı ğı nı n te mel di si pli nl eri nden biri hali ne gel miştir. Bu çalış ma bitkil erle nasıl tasarı m yapılacağı hakkı ndadır.

Bit kilerle t asarı m yaparken doğayl a t asarı m yaparı z. Çünkü t üm bit kiler yaşarlar, büyürl er ve deği şirler. Bu özelli k bit kileri di ğer t asarı m araçl arı ndan far klı kıl an şeydir. Onl arı n doğal şekillenmel eri ni ve büyü me süreçl eri ni anl a mak horti kült ürel açı dan gerekli ol duğu kadar, ayrı ca bit kilendir me sanatı i çi n bir il ha m ol uşt urabil mekt edir. Bu bağl a mda il k ol arak, bitki sel t asarı m ve bir t asarı m aracı ol arak bit ki mat eryali kavra mları t anı mlan mış ve t asarı mcıl arı n bit kilere bakı ş açısı ndaki farklılı kl ar dile getiril meye çalışıl mıştır.

Tasarl anan çevrel eri n başarısı, işlevsel ol mal arı nın yanı sıra görsel anl a mda ne kadar doyur ucu ol duğu il e de orantılı dır. Bu dur u mda bit kilendir meni n est eti k rol ünün i yi kavran ması t asarı mcıl ar i çi n büyük bir i hti yaçtır. Bit kisel t asarı mın görsel ve me kansal kalitesi, onun est eti k anl a mda başarısını sağl ayan biri ncil et kendir ve bu sebepl e bu çalış ma bit kileri n i şl evsel anl a mda t asarı mda kull anıl mal arı nın yanı sıra, mi mari ve görsel özelli kleri ni n de sist e mati k bir şekil de i ncel enmesi ni ve böyl eli kl e bit kileri n t üm pot ansi yelleri ni üç boyutl u bir t asarı m aracı ol arak açı ğa çı kar mayı a maçl a makt adır.

Bit kisel Tasarı m, peyzaj mi marlı ğı mesl eği nde çok öne mli bir yere sahi ptir. Bununl a birli kt e bit kisel t asarı m mi marl arı, kent pl ancıları nı ve i nşaat mühendisl eri ni de il gilendir mekt edir, çünkü bit kilendir me onl arı n karşılaştı kl arı bazı est etik ve t ekni k pr obl e mleri n çözü münde ol anakl ar sağl a makt a ve ayrı ca başarılı bir pl anl a ma i çi n bi nal arı n, yoll arı n, köpr üleri n ve di ğer yapı sal el ema nl arı n çevreye ent egrasyonun da büyük rol üstlenmekt edir.

Me kansal ve dekoratif t asarı mın pek çok il kesi peyzaj mi marlı ğı, mi marlık ve di ğer tasarı m di si pli nl eri nde ort aktır. Bu çalış ma, tasarı m i çi n bit kileri araç yapan özelli kl eri keşfet meni n yanısıra ayrı ca t asarı m di si pli nl eri arası ndaki ort ak il kel eri n bit kisel t asarı ma da uygulanabil eceği ni göst er mektedir. Bu kapsa mda bit kisel t asarı m öğel eri ve görsel ko mpozisyon il kel eri açı kl an mış ve t üm bu bil giler ı şı ğı nda

(21)

anl atılan “ Geri ye Doğr u Yönt e mi ” il e bu kavraml arı n t asarı ma nasıl uygul anacağı üzeri nde dur ul muşt ur.

Tezi n çalış ma al anı ol an “ Bahçeşehir Doğa Par kı ” il e il gili araştır ma kapsamı nda i se yukarı da açı kl anan t üm bu kriterler değerl endirilerek par kı n bit kisel t asarı mıi şl evsel ve est eti k açı dan irdel en miş ve son ol arak da t asarı mcıl arla yapıl an anketl erle pr ofesyonel açı dan parkı n görsel ko mpozi syon il kel eri ne uygunl uğu ve est eti k başarısı değerlendiril miştir.

Al anl a il gili yapıl an çalışmal ar sonucunda; Bahçeşehir Topl u Konut Al anı içerisi nde bir kent par kı nit eli ği nde düzenl enmiş ol an Doğa Par kı’nı n bit kilendir mesi nde, işlevsel, ekol oji k ve esteti k açı dan bir bit kisel t asarı mda başarı ya ul aş mak i çi n gerekli kriterleri n büyük çoğunl uğunun yeri ne getiril di ği ve buna ek ol arak da yapıl an i yi uygul a ma ve bakı m çalış ması sayesinde par kı n bit kilendir me açı sı ndan başarı ya ul aştı ğı görül mekt edir.

(22)

PLANTI NG DESI GN I N LANDS CAPE ARRANGE MENTS: THE CAS E OF BAHÇEġEHI R NATURE PARK

SUMMARY

Ve get ati on i s an essenti al part of our envir on ment. As s oon as we begi n consci ousl y t o modi f y t he veget ati on i n our hu man habit at, whet her f or f ar mi ng, bui l di ng or t o ma ke a gar den, t hen we creat ed possi bilities f or desi gni ng wi t h pl ant s and t oday t hi s subj ect has beco me t he mai n di sci pli nes of landscape ar hit ect ure by gai ni ng i mport ance i n ti me. Thi s st udy is about how t o desi gn wit h pl ant s.

Whe n we desi gn wi t h plant s we desi gn wi t h nat ur e. Because all pl ant s are li vi ng, gr owi ng and changi ng. Thi s charact eristi c makes pl ant s different fr o m any ot her me di u m of desi gn. An underst andi ng of nat ur al for ms and pr ocesses i s necessar y f or horticult ure, but it can al so be an i nspirati on f or t he art of pl anti ng. İ n t hi s connecti on, firstl y t he concept s of pl anti ng desi gn and pl ant mat eri al as a me di u m f or desi gn were descri bed and desi gner’s vi e w of pl ants was expressed.

The s ucces of desi gned envir on ment s are directl y pr oporti onal t o t heir vi sual qualit y i n additi on t o t heir f uncti onal qualit y. Theref ore, underst andi ng of t he aest heti c r ol e of pl anti ng desi gn i s an i mport ant necessit y f or desi gners. The vi sual and s pati al qualit y of pl anti ng design i s t he pri mar y f act or t hat pr ovi des its sucess i n t he meani ng of aest heti c, and s o t hi s st udy i s an att empt t o exa mi ne t he archi t ect ural and vi sual qualiti es of pl ant s s yst e mati cl y i n additi on t o usi ngt he m i n t he meani ng of functi onal and by t his way ıt ai ms t o uncover t he f ull pot ential of pl ants as a t hree di mensi onal medi u m of desi gn.

Pl anti ng desi gn pl ays a pri mar y r ol e i n t he pr ofessi ons of l andscape ar chit ect ure. It i s al so of r el evance t o ar chitect s, ur ban desi gners and ci vil engi neers because it hol ds possi bilities f or t he s ol uti on of so me ki nd of aest heti c and t echni cal pr obl e ms t hat t hey encount er and because buil di ngs, r oads, bri dges and ot her struct ures must frequentl y be i nt egrat ed wi t h pl anti ng i n or der t o achi eve successf ul sit e planni ng. Ma ny of t he pri nci pl es of spati al and decorati ve desi gn ar e s hared by l andscape archit ect ure, archit ect ure and ot her desi gn di sci pli nes. Thi s st udy ai ms t o sho w bot h what pl anti ng desi gn have i n co mmon wi t h ot her desi gn di sci pli nes, as well as t o expl ore t he deli ghtf ul charact eristi cs whi ch make pl ant s a medi u m f or design. I n t hi s concept, pl anti ng desi gn el e ment s and vi sual desi ng pri nci pl es wer e expl ai ned and ho w t hese concept s can be appli ed t hr ough desi gn by “Feed Back Met hod” was consi dered.

(23)

In t he i nvesti gati on of “ Bahçeşehir Doğa Par k” whi ch i s t he st udy area of t hi s t hesi s, t he pl anti ng design of t he par k i n t er ms of f uncti onal and aest heti c was exa mi ned by t o be eval uat ed all t opi cs whi ch descri bed above and f i nall y t he appr opri at eness of t he park t o vi sual desi gn pri ncipl es and ıt s aest heti c success wer e det er mi ned by t he questionnaires t hat were made wi t h desi gners.

As a r esult of t he st udi es rel at ed t o t he r esearch area, it i s bei ng seen t hat t he pl anti ng desi gn of Bahçeşehir Nat ure Par k i s successf ul by t he meani ng of all t he crit eria of pl anti ng desi gn.

(24)

BÖLÜM 1. Gİ Rİ Ş

1. 1. Gi ri ş ve Çalış manı n Amacı

Doğal denge özelli kl e 20. Yüzyılı n başı ndan beri hı zl a t ahri p edil meye başlandı. Bu tahri pt en nasi bi ni al an i nsan i se al abil di ği ne yalnı z ve huzursuz. Dağl arı, oval arı, derel eri, ağaçl arı, or manları, deni zl eri; kısaca maddi getiri sağl ayabilecek herşeyi, füt ursuz ve kuralsız bir kazan ma hırsı adı na t ahri p edil en ve kirletilen dünya, bu hali yl e misafirl eri ne gerekli hi z meti vere meyen mahzun bir ev sahi bi gi bi adet a. Ta ma mi yl e t ahri p edil en ve kirl etilen böyl esi bir ort a mda i nsan, huzur duyabil eceği tabii ve ahenkli çevreyi yeni den ol uşt ur mak zorunda ve çabası nda. Dı ş me kan ve çevre düzenl e me sanatı ol arak t anı mlanan peyzaj mi marisi çevreni n bu denli tahri batı yl a son yıllarda gi derek art an bir öne me sahi p bul un makt adır. Peyzaj mi marı nı n gel eneksel ve en gözl e gör ül ür görevleri nden biri “ Bit kisel Tasarı m” dır. Aslı nda peyzaj mi marı nı n i nsanl arı n kafası ndaki rol ü genel ol arak sadece bit ki seçi mi ve bit kilendir me pl anl arı nı n hazırlanmasıdır. Doğr u veya yanlış, bu al gıl a ma doğr u bit ki sel tasarı mı n öne mi ni n altı nı çi z mekt edir.

Bit kisel t asarı m ar dı ndan miras kal an doğa, gel eceğe bir bakış at ma mı zı gerektir mekt edir. Çünkü bit kiler di na mi k el e manl ar dır, sürekli deği şi m hali ndedirler, büyürl er ve gelişi p ol gunl aşırlar. Bu deği şi mi n göz ar dı edil mesi yl e ortaya bi na ve tesisatları n zarar gör düğü ve uzun yıllar süren bakı m çalış mal arı gerektiren bit kisel tasarı m hat al arı çı kabilir.

Bu çalış ma i şl evsel a ma aynı za manda çeki ci, göze hoş gel en ve sür dür ül ebilir peyzaj uygul a mal arı ol uşt ur ması i çi n yaşayan mat eryaller ol an bit kileri birer t asarı m ar acı ol arak gör üp onl arla nasıl t asarı m yapıl ması gerekti ği ni ve böyl eli kl e bit kisel t asarı m süreci ni n daha i yi kavranı p, ilerletil mesi ni a maçl ama kt adır.

(25)

1. 2. Çalı ş manı n Kaps a mı

Yapıl an t ez çalış ması seki z böl ümden ol uşma kt adır. Biri nci böl ümde, t ezi n ol uşumundaki a macı n ne ol duğu ve çalış ma kapsa mı nda yapıl an araştır mal ar hakkı nda bil gi veril miştir.

Bit kisel t asarı m konusu beş başlı k altı nda irdel enmi ş ve daha sonra Bahçeşehir t opl u konut al anı i çerisi ndeki Doğa Par kı’nda yapıl an çalış mayl a, al anı nı n verilen t eori k bil gilere uygunl uğu değerlendiril miştir.

Bu beş başlı k altı nda; iki nci böl ümde bit kisel tasarı m kavra mı ve hangi a maçl ara hi z met etti ği kı saca t anı mlan maya çalışıl mış, üçüncü böl ümde bit ki mat eryali horti kült ürel açı dan değil, çalış manı n a macı na uygun ol arak bir “t asarı m aracı ” ol arak t anı mlan mıştır. Dör düncü böl ümde bit kileri n mühendi sli k, ekol ojik, mi mari ve est eti k kull anı mları ndan bahsedil miş, beşi nci böl ümde i se bit kisel t asarı ma t e mel ol uşt uran il kel er ve t asarı m öğel eri ve bunl ar arası ndaki ilişkiler açı kl anarak görsel anl a mdaki t eori k bil giler veril miştir. Altı ncı böl ümde anl atılan “ Geri ye Doğr u Yönt e mi” il e de t üm bu kavra ml arı n t asarıma nasıl uygul anacağı üzeri nde dur ul muşt ur.

Ye di nci böl ü mde çalışma al anı ol an Bahçeşehir Doğa Par kı’nı n bit ki sel t asarı mı anl atılanl ar ı şı ğı nda i şl evsel ve est eti k açı dan irdel enmiş, seki zi nci böl ümde de tasarı mcıl arla yapıl an anketlerle pr ofesyonel açı dan par kı n görsel kompozi syon il kel eri ne uygunl uğu ve est eti k başarısı değerl endiril miştir.

(26)

BÖLÜM 2. Bİ TKİ SEL TAS ARI MI N TANI MI VE AMACI

2. 1. Bit kisel Tasarı mın Tanı mı

“ Tanrı m,

Di l eği m odur ki senden yaşadı kça, kit ap dol u bi r evl e çi çek dol u bir bahçe. ”

Konf üçyüs Bit ki ört üsü ( vej et asyon), i çi nde yaşadı ğı mız çevreni n öne mli bir parçası dır. İnsanoğl u gerek eki p biç mek gerekse kendi si ne bir bahçe yap mak gi bi çeşitli sebepl erle yaşadı ğı çevreni n bu öne mli parçası nı bili nçli ol arak kull anmayı öğrenir öğrenmez, bit kilerle t asarı m i çi n ol anakl ar yaratma ya başl a mıştır. Bit kileri n seçi mi, düzenl enmesi ve ayrı ca bakı mı gi bi konul arı i çeren bit kisel t asarı m, bugün peyzaj mi marlı ğı nı n te mel disi pli nl eri nden biri hali ne gelmi ştir [9, s. 62-63].

“ Bit kisel Tasarı m”, bilim ve sanatı n beraberce el ele yür üdüğü bir süreçtir [2]. Bit kisel Tasarı m “ Görsel Sanat ” tır. Çünkü her görsel sanat dalı gi bi he m bir il ha m gerektirir he m de t asarım öğel eri ni n (çi zgi, f orm, t ekst ür, renk) sanat prensi pl eri ışı ğı nda düzenl enmesi ni i çerir. Fakat bir sanat dalı ol arak bit kisel t asarı m, heykeltıraşlı k, resi m ya da mi marlı k gibi gel eneksel sanat dall arı yl a karşılaştırıl dı ğı nda, bunlar dan çok farklı dır. Çünkü t asarı mı ol uşt uran mat er yall er st ati k ( durağan) değil dir. Tasarı mcı bit kilerle tasarı m yapar ken aslı nda doğayl a tasarı m yap makt adır. Bu da bit kileri di ğer t asarım ar açl arı ndan farklı kılan şeydir. Güzel sanatlardaki kil, boya ve t aşı n ya da mi marlı kt aki t uğl a, ca m ve çeliği n aksi ne bit kiler sürekli deği şi m hali ndedir. Genç bit ki bireyl eri ni n yetişki n bireyl er hali ne gel mesi ve ol gunl uk çağı na eriş me süreci nde yaşadı kl arı deği şi mler, me vsi msel deği şi mler ve ayrı ca güneşi n doğuşundan batışı na kadar, göl ge ve ı şı k şekilleri ndeki var yasyonl ar sonucu bi t kileri n görsel karakt erleri ndeki deği şi kl er; t üm bunl arı anl a mak ve kavra mak horti kült ürel bir bil gi biri kimi ni gerektirir. İşt e bu da, bit kisel

(27)

Sanat ve bili min beraber i şl edi ği bit kisel t asarı m, soyut anl a mda bi r kavra m ol uşt urul ması nı ve he m güzel he m de i şl evsel ve doğr u bir bit kilendir me pl anı üret mek i çi n al anı n çevresel ist ekl eri yl e bu soyutl a manı n ko mbi ne edil mesi ni gerektirir. İ yi t asarı m, bunl arı t aki ben gel en doğr u uygul a ma ve bakı ml a ta ma ml anır. Bir başka deyi şl e, bu süreç beceri, görüş ve sabır gerektirir [2].

2. 2. Bit kisel Tasarı mın Amacı

“ Neden Tasarı m yapı yoruz?” ve “ Bit kisel Tasarı mın bir büt ün ol arak çevresel tasarı mdaki yeri nedir?”

Tü m bu sor ul arı n cevabı aslı nda gayet basittir: “İ nsan hayatı nı n kalitesi ve bi zi m yaşayan dünyanı n kal an kı s mı yl a ol an ilişki miz.” Peyzaj t asarı mı ve özelli kl e de bit kisel t asarı m bi ze her i kisi ni de il erlet mek i çi n fırsat t anı makt adır [ 1, s.3]. Çünkü i nsan kendi müke mmeli yeti ne yakışır bir şekil de çevresi ni düzenl eyi p güzelleştirdi ği kadar i nsandır. Çevreni n farkı na var mak ve onu huzurl u bir şekil de yaşanabil ecek bir güzelli ğe ve ahenge kavuşt ur mak çabası, i nsanoğl una yakı şan yegane davranı ş bi çi mi olsa gerek.

İl k ol arak, bit kisel t asarı m yaşadı ğı mız çevre içi n eli mizden gel eni n en i yisi ni yap ma mı za yar dı m eder. İyi bir bit kisel t asarı m i şlevsel bakı mdan doğr u bi r peyzajı n yaratı mındaki ve yönetimi ndeki başlıca el e mandır. Tasarı mcı arazi kullanı mı ndan, kentl erdeki yoğun kull anı ma sahi p veya sadece özel ki şileri n kull anımı na açı k peyzajlara kadar geni ş bir yel pazede pl anl ama yapabil mekt edir. Bu deği şi k kull anı mlar oyun, çalışma, oku ma gi bi faali yetler il e aktif ve pasif rekreasyonu içer mekt edirler. Burada i hti yaç duyul an şey, bu fonksi yonl arı üzeri ne uygun ol arak ot urtan bir çevredir ki bu da yet erli mi kt arda mekan, uygun i kli m ve uygun est eti k özelli kl eri n sağl anması yla mü mkün ol makt adır. Bit kilendir me, f onksi yonu üzeri ne uyduran, yakıştıran bir çevre yarat maya yardı m eder [1, s. 4].

Pek çok i nsan akti vitesi bi nal ara, yoll ara, ot opar kl ara vb. gi bi pek çok yapı sal el e mana i hti yaç duyar. Bit kisel t asarı m, bu yapı sal el e manl arı n sert hatları nı yu muşat arak, mevcut bit ki ört üsündeki t ahri pl eri t a mir ederek, görsel çirki nli ği azaltarak ve göze daha hoş gel en, çeki ci al anl ar yarat arak yapıl arı n çevreye ent egre edil mesi ni sağl ar [1, s. 4].

(28)

Eğer i yi t asarlanmışsa, bit kilendir me f onksi yonun ve kull anı cı ist ekl erini n ifadesi eğili mindedir. Ör nek ol arak çocuk oyun al anl arı na bakalı m. Salı ncak, kaydırak v. b. gi bi eki pmanl ar çocukl arı n belli akti vitel erle meşgul ol ması nı sağl ar, fakat oyun i çi n en el verişli çevreyi yarat mazl ar. Bunun i çi n daha çok şey gerekir. İ hti yaç duyul an tanı mlan mış ve hoşa gi den bir mekan, güvenlik açısı ndan trafi kt en ayrıl mışlı k, kor un ma i çi n kapalılı k, gür ült ül ü ve sessi z oyunl arı ayır ma, ve daha büyük çocukl ar içi n bağı msı zlı k duygusu, keşif ve macera i çi n ol anakl ar, fant asti k ve yaratıcı oyunl ar içi n i şl enme mi ş mat er yallerdir. Bunl arı n pek çoğu bit kilendir me il e sağl anabil mekt edir [ 1, s.4]. Yani bit kisel t asarı mın il k a macı, mekana i şl evsel ol arak kat kı da bul un mak ve bu şekil de t üm kull anı cıların i st ekl eri ne cevap verebil mektir [ 1, s. 4].

İki nci ol arak, bit kisel tasarı m değerli doğal bit ki t opl ul ukl arı nı n t anı nması nı, bakı mı nı ve ayrı ca yabanıl hayat i çi n sağlı klı, farklı ve güçl ü bir yaşa m orta mı t e mi n eden yeni vej et asyonl ar ol uşt ur ul ması nı sağl ayarak, i nsan il e doğa arası ndaki dengeni n onarıl ması na yar dı mcı ol ur. Ekosiste min bir parçası ol an bit kiler böyl eli kl e yabanıl hayat ve i nsanl ar i çi n yaşa m ort a mları nı şekillendir me ve özellikl e kent sel al anl arda bi yol oji k çeşitlili ği n ol uş ması na kat kı da bul un makt adırlar [9, s. 63].

Son ol arak, bit kisel t asarı m bu i ki a macı n yanısıra özel ol arak yetiştiril miş veya doğal bit kileri n güzelli ğinden haz al mak yani est eti k zevk ve hoşl anma i çin ol anakl ar sun ma a macı yl a da yapıl makt adır. Çi çekl eri, dall arı ve meyvel eri kokl a mak, seyret mek ve hi sset mek, hatt a r üzgarı n ve yağ mur un bit kiler üzeri nde ol uşt ur duğu sesl eri işit mek; t üm bunlar i nsanl arı n günl ük hayat kalitesi ni öl çül e mez derecede yükseltir. Bit kisel t asarı mın a maçl arı ndan biri ol an est eti k hoşnutl uk göz ar dı edil me mesi gereken bi r konudur. Çünkü i nsanl ara daha hoş ve yaşanılır bi r çevr e sun mak, doğayl a t e mas et mel eri ni sağl a mak hem günl ük hayatı daha eğlenceli hal e getirir he m de i nsan r uhunu i yileştirir. Bu sebeple de est eti k a maçl ar i çin yapıl an bit kilendir me çalış mal arı hiç de yadsı nmayacak bir öne me sahi ptir [1, s. 8].

Referanslar

Benzer Belgeler

Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi 2010-2011 öğretim yılında Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Bilgisayar ve Öğretim

Bütünleme sınavına not yükseltmek için girmek isteyen öğrenciler, Bursa Teknik Üniversitesi internet sayfasında ilan edilen tarihlerde öğrenci işleri bilgi

1968 yılında Oruç ailesi tarafından bitkisel yağ üretimi sektörüne 6 ton/gün kapasite ile adım atan Oruçoğlu Yağ, bugün 1000 ton/gün yağlı tohum işleme, 300

Uluslararası TURAZ Adli Bilimler, Adli Tıp ve Patoloji Kongresinde "Evalution ps-13 MKEK Yapımı 9x19 mm Parabellum Fişekleri Kullanarak Yapılan Atışlardan

Bu amaçlara ulaşmak için Fakültemiz, verilmekte olan derslerin ve içeriklerinin bilimsel araştırmalara temel teşkil edecek kaliteye ulaştırılması ve sürekli

Direkler evin dere- cesine göre işlenmeden bırakıldığı gibi ayrı ayrı renklere d

Necmettin Erbakan Üniversitesi üst yönetimi tarafından belirlenen amaç ve ilkelere uygun olarak; yüksekokulun vizyonu, misyonu doğrultusunda eğitim ve öğretimi

Devlet üniversitesi olarak kurulan Bursa Teknik Üniversitesi bünyesinde Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi altında, ülkemizin ilk ve tek Lif ve