Neden önemli????? Ekonomik kayıplar
İhracatı olumsuz yönde etkilemeleri Bilinçsiz kullanılan ilaçların
kalıntı sorunu yaratmaları çevre kirliliği oluşturmaları
antibiyotik direncini arttırmaları Zoonozlar!!
Balık Hastalıklarında Görülen Semptomlar Davranış Bozuklukları
Dönme
Uyuşukluk (Letarji) Bir araya toplanma İştahsızlık
Ağa yada duvarlara sürtünme Sinirsel davranışlar
Dış bakıda görülen lezyonlar
Ekzoftalmus, gözde kanama, körlük, bulanıklık Deride renk kararması
Yüzgeçlerde, vücut yüzeyinde lezyon, hemorajiler,kistler Ascites, anüste şişlik, hemoraji
İç bakıda görülen lezyonlar
Vücut boşluklarında sıvı (irinli,seröz, purulent) birikmesi İç organlarda hemoraji, aşırı büyüme, kistler nodüler İç organlarda anemi
Barsaklarda ödem, kanama, enteritis Kaslarda kanama, anemi, kistler
Bakteriyel Balık Zoonozları
Bulaşma yolları 1- Deri yolu:
Kontamine balık dokularının
ve kontamine suyun derideki yırtık ve yaralara teması 2- Sindirim yolu:
Kontamine balık ürünleri Kontamine su
Zoonozlara örnekler….. * Aeromonas hydrophila
Gıdalarda normal tuz oranında (%4), buzdolabı sıcaklığında rahat ürer ve enterotoksin üretir. Kolera benzeri sindirim sistemi hastalığı meydana getirir. Ayrıca temas sonrası yaralara da neden olabilirler.
* Enterobacteriaceae familyasındaki çeşitli türler Fırsatçı patojen ve indikatör mikroorganizmalar
Özellikle sindirim yolu ile bulaşma sonucu infeksiyonlar oluşur Escherichia coli, Salmonella spp., ve diğerleri
* Vibrio türleri
Vibrio cholerae, V. vulnificus..
İnfeksiyon kaynağı: kontamine sular, çiğ ya da az pişmiş deniz ürünleri. İshal ve kusmaya neden olurlar.
* Staphylococcus aureus
Enterotoksin üretirler. Toksinin gıda maddeleri ile ya da kontamine sularla alınmasını takiben, sindirim sistemi bozukluklarına neden olurlar.
* Clostridium botulinum ve C. perfringens
Sindirim yolu ile alınması sonucu ölümle sonuçlanabilien gıda zehirlenmelerine neden olurlar.
* Mycobacterium marinum, M. fortuitum
Deri yolu ile bulaşırlar. El ve ayaklarda granülomatöz karakterde lezyonlar oluşturular. Öldürücü değildir ancak kronik seyirlidir ve uzun süreli kemoterapi gerektirir.
Patojen Sindirim (balık) Sindirim (su) Dermal Kontak (infekte balık) Dermal Kontak (infekte akvaryum/deniz suyu) Bakteri Streptococcus * Staphylococcus * Clostridium + Erysipelothrix + Mycobacterium * + Nocardia * * Vibrio + + Plesiomonas shigelloides + + Aeromonas + + Pseudomonas * * Escherichia + Salmonella + + Klebsiella + Edwarsiella + + + + Leptospira ? ? ? ?
+: insanlardan olgular rapor edilmiştir
*: insanlarda bilinen olgu yoktur ancak potansiyel risk mevcuttur ?: bildirilen insan olgularında bulaşma yolu bilinmemektedir
Balık hastalıklarının teşhisi için örnek alınması ve
gönderilmesi
canlı balıklar gönderilmeli,
ölmüş balıklar örnek olarak tercih edilmemeli
ölü balık gönderilmesi zorunluluğu varsa buz içinde termosla gönderilmeli “taze ölmüş” balıklar *
klinik belirti gösteren balıklar seçilmeli en az 10’ar adet örnek seçilmeli
(örnek sayısı popülasyonu temsil etmeli)
antimikrobik tedavisi görmemiş balıklar seçilmeli
Canlı balık Buz aküsü Kağıt parçaları Yeterli oksijen ve su. İzole konteyner
Tropik balıklarda buz aküsü konulmamalı!!!!
Avantaj: en uygun inceleme örneği
Dezavantaj: İnfeksiyon şiddetli seyrediyorsa,balıklar taşıma sırasında ölebilir
İçerisinde su bulunmayan poşet İzole konteyner Buz Buz içinde balığın gönderilmesi
48 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalı
Laboratuvar mesafesi çok uzak ise, balığın canlı gönderilmesi mümkün değilse tercih edilmelidir.
Avantaj: laboratuvara ulaşana kadar balığın öleceği endişesi yok
Dezavantaj: parazitlerin birçoğu ölecektir, birçok histolojik inceleme yapılamayabilir, bakteri ya da virus izolasyon oranı daha düşüktür
Donmuş balığın gönderilmesi İzole konteyner Kağıt parçaları Donmuş balık Kuru buz blokları
Avantaj: örnek uzun süre taşınabilir, balıklar donuk kaldığı sürece sorun olmaz
Dezavantaj: Kuru buz temini ve taşıması zor olabilir. Örneğin kalitesi buz içerisinde gönderilen balıktan daha da düşüktür (laboratuvar incelemeleri yönünden)
Formaldehit solusyonu içerisinde örnek gönderilmesi
Avantajı: Örnek formaldehit solusyonuna konulduktan sonra artık stabildir, laboratuvara sorunsuzca ulaştırılabilir. Örneğin hazırlanması ve gönderilme işlemlerinin başlatılması arasında geçen süre çok önemli değildir. Toksikasyondan şüphelenildiğinden uygun bir örnek gönderilme şekli olabilir. Dezavantajı: Herşey ölmüş olduğu için, bakteri,virus, mantar gibi etkenlerin hiçbirini üretme olanağı kalmayacaktır. Formaldehit irritan bir maddedir, ve taşınmasında da sorunlar olabilir.
BALIK ANAMNEZ FORMU
Ornegi gönderen :. ... Tarih:. ………. Tür... yas ... Agirlik (gr)... Kuluçkahane..
Havuz ölçüleri: Uzunluk …………..……..Genişik ………..Derinlik... Kafes ölçüleri:: Uzunluk……… Genislik ………..Derinlik... Havuz veya kafesteki balik sayisi: ……….Son manipulasyon tarihi ... Yem ... Alındığı tarih ...
Pelet büyüklügü ...Günlük yem/vücut agirligi... Yemlerne sikligi ...
Su kaynagi ... ……….Su akışı (gpm/havuz) ... Sicaklik oC: yüzey... Orta ... Dip... Serbest 02: yüzey... …Orta... Dip ………. pH ... ……….Sertlik ... Kuluçkaneye verilen su ,... Hastaligin ilk görüldügü tarih ……… Günlük mortalite ... Semptomlar: Yüzme : ……… Solungaçlar: ……… Vücut rengi: ... Beslenme davranislari: ... yüzgeçler: ... Diger semptomlar:... TEDAVI:
Tedavi uygulanmissa tarihi……….. Kullanılan ilaç……… Dozu………. Tedavinin etkisi………...
İHBARI MECBURİ HAYVAN HASTALIKLARI VE BİLDİRİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (ç) bendi ile altıncı fıkrasına dayanılarak,
Hayvan hastalıklarının bildirimi ile ilgili 82/894/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi ile hayvan hastalıklarının bildirimi için
hazırlanmış form ve kodları düzenleyen 2005/176/EC sayılı Avrupa Birliği Komisyon Kararına paralel olarak,
su hayvanlarının ihbarı mecburi viral hastalıkları
•İnfeksiyöz Hematopoietik Nekrozis •Viral Hemorajik Septisemi
•Sazanların Bahar Viremisi (Spring Viremia of Carp) •Epizootik hematopoetik nekroz
•Sarıbaş hastalığı (Yellow Head Disease) •Taura sendromu
•Enfeksiyöz Salmon Anemisi •Koi Herpes Virus Hastalığı
su hayvanlarının ihbarı mecburi fungal hastalıkları
•Kerevit Vebası (Aphanomyces astaci )
su hayvanlarının ihbarı mecburi bakteriyel hastalıkları
su hayvanlarının ihbarı mecburi paraziter hastalıkları
•Marteiliosis (Marteilia refringens)
•Bonamiosis (Bonamia ostreae, Bonamia exitiosa)
•Beyaz Benek Hastalığı (Ichthyophthirius multifiliis ) •Perkinsus marinus enfeksiyonu
BAKTERİYEL BALIK
HASTALIKLARI
Aeromonas infeksiyonları
FurunkulozGram negatif, fakültatif anaerob, haraketsiz, sporsuz kısa çomaklar
Aeromonas hidrophila , A. sobria, A. caviae, A. puctata Bakteriyel hemorajik septisemi
Aeromonas salmonicida
Salmonidlerde (Alabalık ve somon)
vücut üzerinde oluşturduğu yanık benzeri furunkuller (çıban)
Aeromonas salmonicida Gram negatif,
fakültatif anaerob, haraketsiz,
sporsuz kısa çomak
Etiyoloji
Epidemiyoloji
tatlı su balıklarının infeksiyonu olarak başlamış;
kültür koşullarının geliştirilmesi ile özellikle son yıllarda deniz işletmelerinden de izole edilmekte.
alabalık ve atlantik salmonları en duyarlı, gökkuşağı alabalıkları ise en dirençli türler
japon balıkları, sazan ve yılan balıklarında da bildirilmiş
İnfeksiyon kaynağı: ölmüş balıklar
Saçılma yolları
vücut üzerindeki zedelenmiş bölgelerdeki furunkuller, dışkı
Bulaşma yolları direkt temas sindirim yolu
vertikal bulaşmanın olabileceği düşünülmekte Düşük su sıcaklıklarında genelliklelatent;
Çiftlik bazında;
Yüksek mortalite
Havuz genelinde
Uyuşukluk, hareketsizlik Yem yememe
Yüzey hizasında yüzme
İnkubasyon süresi 2-4 gün
Mortalite gençlerde % 50 yetişkinlerde % 30
Semptomlar
İnfekte hayvanlarda;
Akut, subakut ve kronik form
semptom görülmeden yüksek oranda ölümler
durgunluk, ekzoftalmus, burun deliklerinden kan gelmesi, vücut üzerinde hemoraji, furunkeller ülserler
Karın duvarı ve kalpte hemorajiler, karaciğerde solgunluk,
böbreklerde yumuşama ve büyüme.
Nekropsi Bulguları
öz. subakut formu hemorajik septisemi ile seyrettiğinden “Viral hemorajik septisemi” ile karışabilir.
etken izolasyonu ve identifikasyonu
Histopatoloji FAT
karantina, imha,
balık ve yumurta nakillerinin kısıtlanması ve denetlenmesi, sanitasyon,
ilaç sağaltımı (antibiyotik tedavi ancak erken tanıda etkili) aşılama
İngiltere ve Norveç’te aşılama çalışmaları başarılı sonuçlar vermiştir
Tedavi ve Kontrol
Antibiyotik kullanımı portörlerdeki saçıcılığı tam olarak önleyemez.
Ayrıca günümüzde bazı ülkelerde kısıtlanmıştır.
Oksitetrasiklin, Amoksisilin, Oksolinik asit, Sulfonamidler , Furazolidon
Hareketli Aeromonas türleri tarafından oluşturulan septisemik karakterde bulaşıcı bakteriyel infeksiyöz hastalık
Hareketli Aeromonas Septisemisi
(Bakteriyel Hemorajik Septisemi)
Aeromonas hydrophila , A. sobria, A. caviae, A. punctata. Gram-negatif,
fakültatif anaerob, hareketli,
sporsuz kısa çomak ya da kokobasil.
genel olarak aquatik ekosistemin doğal üyeleri su canlılarının bakteriyel florasında bulunurlar
etkenler tuz oranı yüksek sular dışında tüm sularda özellikle organik madde oranı yüksek kirli sularda her zaman bulunurlar.
Epidemiyoloji
Stres faktörleri;
çeşitli viral ve bakteriyel hastalıklar, yüksek su sıcaklığı, aşırı stoklama,
düşük su akış hızı, düşük oksijen seviyesi, yetersiz beslenme ve su kalitesi düşüklüğü
fırsatçı patojen etkenlerin invazyonu ile sonuçlanabilir +
özellikle ektoparazitler, mantar infeksiyonlar ile zarar görmüş deri ile vücada girerler
çiftliklerde ve serbest yaşayan balıklarda hastalığa yol açarlar ülkemizde görülmektedir
Yüzgeç diplerinde,
ağız ve alt çenede, kızarıklık ve hemorajiler
anüs etrafında
Vücut yüzeyinde çeşitli derinlikte ülseratif lezyonlar
Ani gelişen akut olgularda klinik bulgu gözlenmeden ölümler
Klinik Bulgular
Nekropsi Bulguları
Karın boşluğunda asitesDalak ve böbrekte büyüme
İç organlarda hemorajiler,yumuşama ve nekroz Kaslarda peteşiyel hemorajiler
bakteri izolasyonu ve identifikasyonu
Tanı
böbrek izolasyon için en iyi inceleme örneği
etken izolasyonu + klinik bulguların varlığı
birçok hareketli Aeromonas spp. sekonder etken olarak bulunur
primer etken olduğundan emin olunmalı
stres faktörlerinin engellenmesi
iyi bakım ve beslenme,su kalitesinin yükseltilmesi,
havuz ve kafeslerin seyreltilmesi, ölü balıkların hemen uzaklaştırılması
hastalığın çıkışını engelliyebilir veya
antibiyotik kullanımı !?!
Salgınların çoğu çevresel faktörlerin düzeltilmesi ile antibiyotik tedavisi gerekmeksizin düzelebilir
Antibiyotik tedavi ekonomik değil!
Aeromonas septisemilerine birden fazla tür ve aynı türe ait
farklı serotipler neden olduğundan dolayı aşılamanın başarısı çok yüksek değildir
Ancak, bölgesel suşlardan hazırlanan aşıların başarılı sonuçlar doğurduğunu bildiren çalışmalar vardır.
Aeromonas spp
Gıdalarda normal tuz oranında (%4), buzdolabı sıcaklığında rahat ürer ve enterotoksin üretir.
Sindirim yolu ile alındığında; kolera benzeri sindirim sistemi hastalığı meydana getirir.
Deri yolu ile alındığında; deride ülserlere, bazı durumlarda derin kas nekrozlarına neden olabilir.
Vibrioz (Kızıl Hastalığı)
Tuzlu ve tatlı sularda yetiştiriciliği yapılan
balıkların ve omurgasızların bakteriyel bulaşıcı hastalığı
Vibrio anguillarum,
V. ordalii, V. alginolyticus, V. damsela, V. vulnificus , V. cholera. Gram-negatif, virgül şeklinde,
hareketli,
fakültatif anaerob sporsuz çomaklar
Vibrio türleri organik madde yükü fazla, zemini yumuşak dalgasız bölgelerde çok miktarda saptanır
İnfeksiyon kaynağı balık dışkıları, ölü balıklar, kontamine yemler Saçılma dışkı açık yaralar Bulaşma
Sindirim (oral yol), deri
deri üzerindeki zedelenmiş bölgelerden ve özellikle ektoparazitlerin yol açtığı portantanelerden
Epidemiyoloji
Salgınlar su sıcaklığının yüksek olduğu yaz aylarında ve
balıkların derilerinde tahribatın fazla olduğu durumlarda görülür. Bakır, demir bileşikleri ile temas (ağır metaller)
Paraziter infeksiyonlar
Etken barsak florasında bulunabilir
ve fırsatçı olarak infeksiyonlar da oluşturabilir
İnfeksiyon deniz balıklarında yüksek mortaliteye neden olabildiği gibi
İnkubasyon süresi etkenin virülensine bağlı (ör: 3 gün ) Mortalite % 40-60
Soğuk Su Vibriosisinde % 90
Perakut ...herhangi bir semptom görülmeden ölümler
Semptomlar
İştahsızlık , anoreksia ile başlar
Balığın derisinde koyulaşma gözlemlenir
Balık letarjik (uyuşukluk) görünür, su yüzeyine yakın yüzmeye başlar Denge bozukluklarıile birlikte normal dışı davranışlar gösterir
Deri yüzeyinde ülserleşmiş lezyonlar oluşur, hemorajiler şekillenir Yüzgeç uçlarında erozyonlar oluşmaya başlar zamanla nekrozlaşır Ekzoftalmus, korneada opaklaşma görülebilir
Otopsi Bulguları:
İç organ ve kaslarda peteşiyel hemorajiler,karın duvarında hemoraji, dalakta büyüme ve nekroz
Etken izolasyonu
Vibrioların vibriostat (O/129)’a duyarlı
Tanı
Tedavi – Korunma ve Kontrol yem içerisine katılacak kemoterapötikler:
antibiyogram testi sonucuna göre;
oksitetrasiklin, flumequine, sulfametazin , eritromisin ve oksonilik asit +
balığın direncini artırmak için vitamin kompleksleri, özellikle yeme C vitamini ilavesi
AŞI
1-4 gram arasında balıklarda; banyo yöntemi 15 g’ dan büyük balıklarda; enjeksiyon yöntemi
Etken bir kere yerleştikten sonra tanktan elimine edilmesi oldukça güç Bilinen en kalıcı, persistent infeksiyöz etkenlerden biri
Bakteriyel Böbrek Hastalığı
salmonidlerinin
vücut yüzeyinde irinli kabarcıklar ile ülserlerin oluşması, ve böbreklerin dejenerasyonu ile karakterize,
kronik ve sistemik seyirli bulaşıcı bir infeksiyonudur
Renibacterium salmoninarum
hareketsiz
gram pozitif kısa çomak ya da pleomorfik
İnfeksiyon kaynağı:
Kontamine yemler ve sular
özellikle kronik ya da latent infekte dişi balıklar
Saçılma yolu:
Dışkı (havuz suyunda 21 gün canlı kalır)
Bulaşma yolları:
sindirim yolu
deri yolu (derideki yaralardan) yumurta ile vertikal bulaşma
Hastalığın ortaya çıkışında predispoze faktörler su ısısı, su sertliği, tuzluluk, kötü çevre şartları,
sudaki mineral madde noksanlıkları, diyette C vitamini eksikliği
hastalık bulguları ve mortalite yaz dönemi boyunca görülmez.Salgınlar çoğunlukla sonbahar ve kışın görülür.
pasifik ve atlantik salmonları denize göç ettiklerinde etkeni denizlere de taşırlar. Bundan dolayı infeksiyonlar denizlerde de ortaya çıkabilir.
balıklarda durgunluk ve iştahsızlık
berrak ve/veya bulanık bir sıvıyla dolu deri kabarcıkları, bunların patlaması sonucu oluşan yüzeysel ülserler, solungaçlar solgundur (anemiden dolayı),
bazı balıklar havuz tabanında yan yatarlar tek taraflı körlük
balığın renginde bir kararma ve beneklenme ekzoftalmus
En karakteristik bulgu özellikle böbrekler olmak üzere iç organlardaki
kremsi beyaz renkteki nodüller
Abdominal asites şekillenebilir
bakteriyoskopide Gram- pozitif küçük ikili gruplarda basiller
kesin tanı
etken izolasyonu ve identifikasyonu 15-18 C de, inkubasyon süresi >14 gün
Antibiyotik; Eritromisin, Klindamisin, Spiramisin Aşılar üzerine çalışmalar devam etmekte
Kontrolü en zor hastalıkardan biri (bulaşma yolu nedeniyle) Hastalıktan korunmanın en iyi yolu damızlıklara sertifikasyon uygulanması ve yavruların bu damızlıklardan elde edilmesi
tedaviyi zorlaştırmakta
İnfeksiyonun kronik ve latent seyretmesi bakterinin hücre içi patojen olması
Kontrol
yurtdışından ithal edilen alabalık yumurtaları BKD yönünden muayenesi
su kalitesi devamlı olarak izlenmesi
stres oluşturacak çevre koşulları düzeltilmesi
hastalık etkenini taşıyacak gıdaların sterilizasyonu
infekte yerlerden yumurta ve balık alımının engellenmesi
yumurta dezenfeksiyonu (yumurta içindeki etkene etkili olmamakta)
infekte balık stoklarının hareketlerinin önlenmesi
bulaşmada rol oynayacak vektörler ile ilgili önlemler alınması
hasta balıkların hemen uzaklaştırılması, havuz ve ekipman dezenfeksiyonu
yemlerin kaliteli olması
Kerevit vebası
Kerevit vebası,
Aphanomyces astaci nin neden olduğu,
duyarlı tatlı su kerevitlerinde %100 mortalite ile seyreden, akut ve kronik seyirli,
bulaşıcı bir mantar hastalığıdır. Tatlı su istakozu;
ülkemizde kültürü yapılmayan, doğal su kaynaklarından avcılık yolu ile elde edilen kabuklu bir su ürünüdür.
Etiyoloji
Aphanomyces astaci10 C nin üzerindeki su sıcaklıklarında çok çabuk üreyerek kısa sürede (3 hafta içinde=akut infeksiyon) ölüme neden olur
su sıcaklığı azaldıkça, gelişmesi yavaşlar
ve kerevitlerde ölümün gecikebilir (3 ayı bulabilir=kronik infeksiyon)
Kerevit vebası
sadece kerevitleri
etkiler
doğal olarak diğer kabuklularda görülmez
İtalya, İngiltere, İrlanda, Fransa, İspanya, Almanya, Yunanistan, Norveç, İsveç, Finlandiya, Avusturya, Slovenya ve Rusya
Türkiye’de ilk olarak 1984 sonbaharında Çivril Gölünde (Denizli) görülmüş, daha sonra bir çok gölde de tespit edilmiştir
Bulaşma:
Horizontal... sudaki zoosporların alınması
Epidemiyoloji
Konakçı üzerine etkisi
Salgıladıkları enzimlerle kütikülanın yapısını bozan mantarlar, özellikle kütikülada melanin depozitlerinin üretimini stimüle ederler
= melanin birikimi
Merkezi sinir sistemine yerleşen mantarlar, motor koordinasyonu bozarak ölüme neden olmaktadır
Klinik bulgular
davranış bozuklukları; su yüzeyine çıkma (gün ışığına yakınlaşma) ve değişik
yönlere kaçışmayla birlikte suyu terketme gibi
ayaklarda koordinasyon bozukluğu (öz. birinci yürüme bacaklarında )
sırt üstü devrilme
sırt kabuğundan tutularak sudan dışarıya çıkarıldıklarında makasların ve bacakların felç nedeniyle aşağıya doğru sarkması
Makroskobik bulgular
Enfekte kerevitler hiçbir makroskobik bulgu göstermeyebilir
abdominal bölge, telson ve extremitelerin kütikülinde kahverengi-siyah noktalar şeklinde melanizasyon alanları
extremite kaybı
palpasyonda kabuk üzerinde yumuşak bölgelerin varlığı
karın segmentlerinde, bacak ve bacak eklemleri ile gözlerde mantar hifalarından kaynaklanan pamuk görünümünde odaklar
Tanı
Etken izolasyon ve identifikasyonuDeneysel infeksiyon
(hastalık şüphesi olan kerevitten izole edilen mantardan elde edilmiş zoosporların
duyarlı kerevit türlerine verilmesinden sonra 2-8 gün içinde hızlı mortalitenin görülmesi ile birlikte mantarın tekrar izolasyonu, A.astaci için müsbet kabul edilir)
Tedavi
kesin etkili bir ilaç veya kimyasal madde de belirlenmemiş durumda
Mücadele ve Kontrol
Hasta kerevitler hiçbir şekilde başka yerlere nakledilmemeli veya diğer sulara yerleştirilmemelidir.
Hasta ve ölmüş kerevitler toplanarak imha edilmelidir.
Kontamine malzemeler (ağ v.s), sodyum hipoklorit ve iodoforlarla dezenfekte edilir veya 24 saatten daha uzun bir süre kurutulur
Balıklarda aşılama
canlı attenüe aşılar Virulans kazanma
inaktif aşılar Daha düşük veya kısa süreli
bağışıklık
genetik rekombinant aşılar
genetik attenüe aşılar pahalı, yüksek teknoloji peptid aşılar
BALIKLARDA AŞILAMANIN FAYDALARI
Hastalıklardan kaynaklanan ölüm ve verim kayıpları azalır. Tedavi için kullanılan giderler azalır.
Yemden yararlanma artar, daha hızlı gelişme olur.
İlaç kullanılması sonucu oluşan çevre kirliliği azalmış olur.
Balık ve diğer deniz ürünlerinde kalıntı sorunları azalmış olur.
AŞININ BAŞARISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Hiç bir aşı % 100 koruma sağlamaz
Balığın sağlık durumu ile ilgili faktörler Hastalık etkeni (bakteriyel, viral vs) Yetiştirme şartları ile ilgili faktörler Stress
Diyet ( Vit.E, Vit.C )
Kirleticiler (fenoller-antijen alımına engel) Ağır Metaller (antijen alımına engel)
Antibiyotikler
Çevre ( sıcaklık, pH, sertlik, ÇO miktarı) Aşı ile ilgili faktörler;
Antijenin dozu Antijenin özelliği
Aşının uygulanış şekli ( injeksiyon.,banyo, püskürtme, oral ) Aşıda adjuvantların olup olmaması
İnaktif Aşıların Uygulama Yöntemleri
1-İmmersiyon Yöntemiyle Aşılama
yavru balıklar bir kepçe yardımıyla alınarak prospektüsüne uygun olarak hazırlanmış aşı solusyonuna 1 dakika daldırılıp çıkarılır.
dikkat edilmesi gereken hususlar ;
1-Aşılamadan 1 gün önce balıklar aç bırakılmalıdır
2-Balıkların ağırlığına göre aşılama programı değişebilir.
3-Bir defada kepçe ile alınıp aşılanan balık miktarı 5 kg’ı geçmemelidir. 4-Kepçe aşı solusyonunun içinde sabit tutulmamalı antijenin tüm
balıklara teması için yüzdürülmelidir.
5-Aşı solusyonu ile havuz suyu sıcaklığı arasındaki fark +2oC’ yi geçmemelidir.
2-Sprey Yöntemiyle Aşılama
hazırlanan aşı solusyonu tek kat halinde dizilmiş balıklar üzerine püskürtülerek yapılır.
dikkat edilmesi gereken hususlar;
1-Püskürtücü kompresör basıncı iyi ayarlanmalıdır. 2-Spreyin çapı 2 mm olmalıdır.
3-Uygulama süresi 30 saniye olmalıdır.
3-Enjeksiyon Yöntemiyle Aşılama
balıklar otomatik bir enjektör yardımıyla tek tek aşılanırlar. dikkat edilmesi gereken hususlar;
1-Bu yöntem en az 15 g büyüklüğündeki balıklara uygulanmalıdır. 2-Aşılamadan önce balıklar bir anestezik madde ile sakinleştirilmelidir.
3-Uygulamayı yapan ekip tecrübeli olmalı, işlem kısa sürede bitirilmelidir.
4-Oral Aşılama
1-Bu yöntemde balık ellenmediği için stress ortadan kalkar. 2-Her yaş balığa kolayca uygulanır.
3-Ancak bazı balıkların aşıyı fazla alması yada hiç almaması sonucu populasyonda eşit bir bağışıklık sağlanamaması bu yöntemin olumsuz tarafıdır.
