ÇEVRESİNDE İŞLETME ÖNCESİ MEVCUT TABİİ FON RADYOAKTİVİTE MİKTARLARININ
ÖLÇÜLMESİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ A KK U Y U NÜKLEER GÜÇ SANTRALI
5 . Altı Aylık İlerleme Raporu
Ç .Ü A .E .M .
ÇEVRESİNDE İŞLETME ÖNCESİ MEVCUT TABİİ FON RADYOAKTİVİTE MİKTARLARININ
ÖLÇÜLMESİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ A KK U YU NÜKLEER GÜÇ SANTRALI
5 . Altı Aylık İlerleme Raporu
Ç.N.A.E.M .
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ
2. ÖRNEKLERİN TOPLANMASI ve ANALİZE HAZIRLANMASI
2.1. Deniz Suyu
2.2. Yüzey Suyu
2.3. Balık ve Kabuklu Organizmalar
2.4. Bentik Organizma, Sediment ve Deniz Bitkiler
3. ANALİZ SONUÇLARI
3.1. Gama İzotopik Analizleri
3.2. Toplam Beta Sayımları
3.3. Sr-90 Analizleri
3.4. H-3 Analizleri
1
1. GİRİŞ
1985 yılının ilk altı ayı içinde 26.4.1985-7.5.1985 tarih
leri arasında, çalışma grubu tarafından Aklcuyu'dan deniz örnekleri
toplanmıştır.
Çalışmalar, proje kapsamına uygun şekilde sürdürülmekte,
ancak bilhassa elektrik kesintileri ve şehir gerilimindeki deği
şimler nedeniyle analiz sonuçlarının alınmasında gecikmeler ol
maktadır.
Bugüne kadar deniz örnekleri ile ilgili olarak yapılan ça
lışmalar ve bulunan sonuçlar dikkate alınarak, sahadan örnek top
lama işleminin bir yıl içinde dört veya üç kere yerine iki kere
yapılmasının yeterli olacağı düşünülmektedir.
Bu raporda, Ocak-Haziran 1985 dönemi içinde yapılan ça
2
2. ÖRNEKLERİN TOPLANMASI VE ANALİZE HAZIRLANMASI
2.1. Deniz Suyu
Nisan-Mayıs 1985 döneminde, deniz suyu örnekleri, 6.0, 8.1,
9.1 ve 9.2 istasyonlarından her derinlik için ayrı ayrı alınmıştır.
Analize hazırlama işlemi l.altı aylık raporda anlatılan şekilde ya
pılmaktadır. 4.Altı Aylık Rapor Bölüm 2.1.de belirtildiği gibi, bu
örneklerden belirli miktarlar alınıp her istasyon için temsili ör
nek hazırlama işlemi devam etmektedir.
Nisan - Mayıs 1985 de deniz suyu için sahada yapılan tuzlu
luk ve sıcaklık ölçümleri, Tablo.1.de verilmiştir.
Bu dönemde, bozuk hava şartları nedeniyle (geminin demirli
yerde sabit kalamaması,v.b.), derinlik ölçmelerinde bazı kaymalar
gözlenmiştir.
2.2. Yüzey Suyu
Yüzey suyu, yine 10.8 (Babadıl Deresi) istasyonundan alın
mıştır.
2.3. Balık ve Kabuklu Organizmalar
Nisan - Mayıs 1985 döneminde, balık ve kabuklu organizma
örnekleri 9.1. istasyonundan alınmışlardır. Örneklerin analize
hazırlanmaları daha önde belirtilen yöntemlere göredir. Bu dönem
de a l m a n balık ve kabuklu organizma örnekleri, 9*1« istasyonundan
Tablo.1. Nisan - Mayıs 1985 de yapılan deniz suyu ölçümleri
İstasyon Kodu Derinlik,
m Tuzluluk, •fcO Sıcaklık, °C Örnek Sayısı 6.0 Yüzey 37.84 19.30 3 5 37.52 19.20 3 10 37.42 18.96 3 11(dip) 37.40 19.00 3 8.1 Yüzey 37.90 19.30 3 5 38.00 19.20 3 10 38.02 19.10 3 15 38.08 19.05 3 20 38.04 19.00 3 23(dip) 38.08 19.00 3 9.1 Yüzey 37.50 19.60 3 5 (dip) 37.48 19.30 3 9.2 Yüzey 37.60 19.30 3 5 37.74 19.28 3 10(dip) 37.76 19.00 3
Analiz için seçilen balık ve kabuklu organizmalar, özel
likleri ile birlikte Tablo.2.de gösterilmiştir. Ayrıca bu dönem
4
-scaber balıkları ile Synodus saurus balığının yumurtaları da analiz
için seçilmiştir.
2.4. Bentik Organizma, Sediment ve Deniz Bitkileri
Bentik organizma, sediment ve deniz bitkilerine ait binekler
den, analiz için seçilenler Tablo.3.de özellikleri ile birlikte gös
terilmiştir.
Bentik organizmalardan Holothuria tubulosa ile deniz kurtları
ilk defa analiz için seçilmişlerdir.
Örneklerin analize hazırlanmalarında herhangi bir değişiklik
T a b l o . 2 . N i s a n -M a y ı s 1985 de a n a l i z i ç i n s e ç i l e n b a l ı k ve k a b u k l u o r g a n i z m a l a r 5
-T a b l o . 3 . N i s a a -M a y ı s 1 9 8 5 ' d e a n a l i z i ç i n s e c i l e n b e n t i k o r g a n i z m a , d e n i z b i t k i l e r i v e s e â i m e n t 6 fi o 10 cd 2 p 'd .w o ■ M M r H H H H H H H H • • • • • • • I CT* CT\ O'ı CT» H H r H H H H H H H H H H H • • • • • • • • • • • • CTı 3 * H U» ,Cd >H e o U) fi •H O •ıH MD O *st“ MD CM Kj-CM H CO O rH CT> o\ LT\ VD ır\ ^ CM PO CM O O O l f \ ^ t ^ C M V û O o o o H C \ l O O C \ J l A V û C T ı C \ J O O O nn h G \ o cm ır\ r n o o o H H H rH o o o H î>0 ttf) O fi f i O ıa ı ı ı ı ı ı ı vo CM A' LT\ • m H I I I I t I I I I cd Ö f i N •H H fi 0 cd H 1*0 f i cd O co h - V£) HA r l C\J H co H MD MD O I I I I I I I •H 0 0
a
H fi 1*0 1*0 rH ı—1 Cd Cd 0 Pco cd 03 Or*> fi >W)H >1*0 •H •HCd W) M o 0 cd ı H f i f i H H fi fi 1 1 rfi f i H fi 0 0 fi Cd & fi fi N fi N N • f i 0 0 £h •H f i •H •H 03 fi K !> f i I-. f i Ö O H N rf i ,fi 0 cd 0 CD M •H f i cd cd f i f i f i f i f i M M M W) H 1*0 H Cd rH ^ h c o m •H H O H M >îO f i cd o? m m m n n p N • • • H qj rd nd fi o O o H 0 ısı fi H (D a i> fi - - . h d M wo o rH cd a N S? O H <D 0 fi •H H •H f i cd 0 o fi 0 cd cd cd r^ 0 p cd r^ r^ rH -p cd 0 0 cd fi 0 0 0 tsl cd o o O /—V 0 •H f i ü o o rH fi 0 0 •H H 0 H fi fi 0 0 0 0 0 •H cd o cd fi fi H H •H •H f i 0 rH H H cd rp o H cd f i •H cd f i fi cd si 0 cd •H •H •rH ı*o fi fifi rH S E •H •Sp o30 8 >OO H0 •Hfi p0 •HW) 0 0 •Hfi n30 o30 030 fi P fi 0 0 cd fi fi •rH O pj •H fi a cd •H 0 O fi fi a cd M > 0 cd 0 fi cd ö p) PJ o H İ> o H •rH •H o H P cd •rH •rH f i 0 0 •H •H •rH -p cd cd cd cd fi --- 0 •rH P fi fi fi P î>3 t>> H-3 fi fi cd 0 P 0 0 fi P cd cd cd cd fi o *H •H H H r f i P cd P 0 O fi p P p 0 P •rH o3 O r f i H H p •rH cd fi P O cd >50 P fi Ofi f i0 •rlP P0 P0 rHo • f ifi Pfi H0 •rHfi •Ho3 HO p0 •Hfi pOP0 g g g ■3«rH0 O fi fi cd cd O '•fi 0 o 0 cd cd î>> CO•H o ■p> ••fi • f i 0
m fcr: t
7
-3. .ANALİZ SONUÇLARI
3.1. Gama Sayımları
Düşük: aktivite gama sayımlarında, elektrik kesintileri, arı
zalar, aktivasyon analizi çalışmaları v.b. nedenlerle ortaya çıkan
gecikmei.eri bir ölçüde giderebilmek için daha önce uzun sayımları
yapılmış örneklerin benzerlerinin analizinde sayım süreleri kısal
tılmıştır. Aynı sayım süresi için blank ve en küçük tayin sınırı de
ğerleri de (LİD) bulunmuş ve örneklerin analizi değerlere göre ya
pılmıştır.
1985 yılı 1. altı aylık dönem için ortalama blank T7e en kü çük tayin sınırı değerleri Tablo.4.de re gama izotopik analizi tamam
lanan örneklere ait sonuçlar da Tablo.5.de verilmiştir.
Tablo.4. Ocak-Haziran 1985 için ortalama gama blank ve İLD değerleri
Radyoizotop Blank LLD K-40 (1460 keV) Cs-137 (661.6 keV) Co-60 (1173 ve 1332 keV) I.78+O.IO nCi 12.2±6 .6 pCi 29.1±4.5 pCi 0.47 nCi 30.6 pCi 32.8 pCi
Tablo.5. Ocak-Haziran 1985 döneminde yapılan gama analiz sonuçları Örnek Radyoizotop Kod No. Cs-137 pCi/1 'Co-60 pCi/1 K-40 nCi/1 Düşünceler BE 005/6.0/10.83 < LLD < LLD Bkg.sevi. BE 005/6.0/10.83-i < 11D 4 LLD 7.9±3.6 BE 006/6.0/10.83 4 LLD 4 LLD Bkg.sevi. BE 006/6.0/10.83-i <L1D 4. LLD 8.3İ5.0 BE 007/6.0/10.83 <LLD Bkg.sevi. 1.7+0.6
BE 007/6.0/10.83-i Bkg.sevi. Bkg.sevi. 10.6İ2.0
BE 004/8.1/10.83 < LLD Bkg.sevi. 14.914.4
BE 008/8.1/10.83 <LID Bkg.sevi. 17.6+2.1
BE 001/9.1/10.83 4 LLD < LLD Bkg.sevi.
BE 005/9.1/10.83 <LLD 4 LLD Bkg.sevi.
BE 005/9.1/10.83-i 4 LID 4 LLD Bkg.sevi.
BE 005/9.1/10.33 <LLD 4 LLD Bkg.sevi. BE 006/9.1/10.83-i •4 LLD Bkg.sevi 9.2±4.4 BE 007/9.1/10.83 < LLD Bkg.sevi 1.3±0.7 BE 007/9.1/10.83-i < LLD Bkg.sevi. 7.4±2.3 BE 009/9.1/10.83 <LLD Bkg.sevi, 7.7 ±1.4 BE 001/6.0/02.84 < LLD LLD 3.3±1.5 BE 005/6.0/02.84 < LLD Bkg.sevi. Bkg.sevi. BE 005/6.0/02.84-i 4 LLD 4 LLD 5.0±4.0 BE 006/6.0/02.84 4 LLD 4 LLD Bkg.sevi, BE 006/6.0/02.84-i 4 LLD 4 LLD 10.316.0 BE 007/6.0/02.84 < LLD 4 LLD Bkg.sevi.
BE 007/6.0/02.84-i < LLD 4 LID Bkg.sevi
BE 009/6.0/02.84 < LLD < LLD 2.3*1.6 DY/6.0/10.83 < LLD Bkg.sevi. 0.13±0.02 DO/6.0/10.83 4 LLD 4 LLD 0.1610.02 DD/6.0/10.83 < LLD 4 LLD 0.14±0.02 DY/8.1/10.83 < LLD < LLD 0.16+0.02 D0/8.1/10.83 < LLD 4 LLD 0.07+0.02 K-40 DD/8.1/10.83 4 LLD <LLD 0.14±0.02 DY/9.1/10.83 < LID 4 LLD 0.12±0.03 DO/9.1/10.83 4 LLD 4 LLD 0.15+0.02 DB/9.1/10.83 < LLD 4 LLD 0.1510.02 BY/9.2/10.83 < LLD < LLD 0.15±0.02 DO/9.2/10.83 < LLD < LLD 0.1110.02 DD/9.2/10.83 < LID < LLD 0.11+0.02
9
-3.2. Toplam Beta Sayımları
1984 yılı Eylül ayında a l m a n su örneklerinin toplam: beta
sayımları tamamlanmış olup, sonuçlar Tablo.6.da verilmiştir.
1985 yılı Nisan-Mayıs döneminde a l m a n örneklerin sayımı ise
devam etmektedir.
Eylül 1984'de a l m a n Babadıl Beresi örneği, daha öncekilerde olduğu gibi köprü altından değil denize yakın yerden alındığından,
toplam beta aktiviteleri yüksek çıkmıştır.
3.3. Sr-90 Tayini
4.altı aylık rapor Bölüm 2.1.de belirtildiği gibi, Sr-90 ana
lizleri her istasyon için hazırlanan temsili örneklerde yapılmıştır.
Temsili örnekler, yüzey ve dip sularından 0.5 1 ve orta seviyeden
1 1 karıştırılarak hazırlanmıştır.
1984 yılı, Haziran ve Eylül aylarında a l m a n su örneklerine
ait sonuçlar Tablo.7.de verilmiş olup, Nisan-Mayıs 1985 döneminde
a l m a n örneklerin analizine başlanmıştır.
3.4. H-3 Analizi
Baha önceki raporlarda, analiz için BSİ-Ahkara'ya gönderilmiş
10
Tablo.6 . Eylül 19B4'e ait su örneklerinin toplam beta aktiviteleri
Örnek Kod No Toplam beta, pCi/l
DY/6.0/09.84 289+34 DO/6.O/O9.84 267±32 d d/ 6 .0/09.84 280+32 6.0 inin ortalama 279132 DY/8.1/09.84 292133 DO/8.I/O9.84 264132 DD/8.1/09.84 280±32 8.1 için ortalama 279±32 DY/9.1/09.34 260±31 DO/9.I/O9.84 284±32 DD/9.1/09.84 302133 9.1 için ortalama 282132 DY/9.2/09.84 277132 DO/9.2/09.84 263133 DD/9.2/09.81 271±32 9.2 için ortalama 271+32 Yüzey suyu., 10.8 6.4+0.9
11
Tablo.7. Haziran ve Eylül 1964'e ait örneklerin Sr-90 analiz
sonuçları (Sonuçlar her istasyon için ortalama değer
lerdir) İstasyon Kod No Sr-90, pCi/l Haziran Eylül 6.0 2.2±0.3 2.0±0.5 8.1 2.4±0.5 1.8+0.3 9.1 1.8+0.3 2.1+0.3 9.2 2.6+0.3 2.0±0.3 4. QC UYGULAMASI
Gama izotopik analizlerinin karşılıklı kontrolü amacıyla
ANAEM'den gelen bitki örneklerinin spektrumları değerlendirilmiş
ve sonuçlar Tablo.8.de verilmiştir.
Örneklerin miktarı belirtilmediğinden, toplam ağırlıktan
örneklerin içinde bulunduğu naylon torba ağırlığı çıkartılarak
yaklaşık örnek miktarı bulunmuş ve sonuçlar g başına hesaplan
mıştır. Tablodaki K-40 aktiviteleri ile ANAEM ilerleme raporla
rında bitki örnekleri için verilen K-40 aktiviteleri arasında ge
nel olarak fark olduğu gözlenmiştir. Ancak Tablo.8.deki kod numara
larının hangi bitki örneklerini temsil ettiği bilinmediğinden tam
- 12
Tablo.8. AKAEM bitki örnekleri gama izotopik analiz sonuçları
(Sonuçlar, pCi/g olarak verilmiştir.)
Örnek
No Cs-137 Co-60 K-40
21-i 4 LLD Bkg.sevi. 164±73
13-i < LLD 4 LLD 225±75
15-i Bkg.sevi. Bkg.sevi 323±67
50-s 5.7±4.2 Bkg.sevi 182±64 28-s < LLD Bkg.sevi 194+65 24-s 4LLD Bkg.sevi 180±68 23-s 4, LLD < LID 84+60 3-i 6.6±4.5 Bkg.sevi 315+68 20-s 8.3+4.3 < LLD 146+69
