Fenerde «Kanlı kilise» ismi ile tanınan kilise bir Türk eseridir. Bunu Türk hükümdarı karısı yaptırmıştır. Kilisenin içi devrine göre çok ince bir zevkle süslenmiştir.
Abaka'nın
ÖUÖ KQCLOSa
. . U yazımla ilim ve tarih âlemi-
ID> nin önüne şimdiye kadar hiç
temas edilmemiş bir mevzuu
açıyorum. Bizansta bir Türk - Mo ğol kilisesini tanıtacağım.
Fenerde Kiremitçi mahallesinde Firketeci sokağının başını tutan ve «Kanlı kilise» şöhretini taşıyan bina bir mogol kilisesidir. Tarihin birçok
hatıralarını dillendirecek olan bu
yapı şimdiye kadar bakir bir mev zu olarak kalmıştır.
«Panaiya» ve «Ayya Marya» ad larını da alan bu kilisenin pek in
tişar etmiyen bir adı da «Ayya
Marya Mugoliyotissa» dır. Bazı ki taplara «Sant Mari de Mongol» o- larak da geçmiştir.
Fatih İkinci sultan Mehmedin ku
mandasındaki Türk ordusu kara
surlarından içeri girerken karadan
Halice inen Türk donanmasının
kumandanı Hamza reis de deniz er lerde beraber İmparator kapısı de nilen Balat kapısını [1] kırarak şe-
hire girmiye muvaffak olmuş ve
bu kilise civarında pusu kuran Bi zans askerlerinin şiddetli mukave
metine uğramıştı. Denizcilerimiz
burada çarpışırlarken arkadan ve yukardan da kara askeri yetişmiş ve düşmanı iki ateş arasına alarak kanlı bir boğuşmadan sonra kilise
vc civarın düşürmüştü. Bu lciiısc
yüzünden birçok denizc'lerımizin
kanları s.'l gibi akmıştı. Fatihin
sancaktarlarından birisi de curada ölmüştü. Türkler bu kanlı savaşın
bir hatırası olarak bu mabede
«Kanlı kilise» adını vermişlerdi. O vakit Türkler bu kilisenin bir Türk hükümdarının karısı tarafın dan yapıldığını bilmiyorlardı. Bugü ne kadar da bu mevzuu işliyenler olmamıştır. Ben ilk defa olarak bu Türk eserinin üstünde duruyorum.
«İran Mogollar» ve «Hülâgûlular» da denilen İlhanlIlar devletinin
ku-Aya Marya kilisesinin duvar re simlerinden Meryem ana.
rucusu olan Cengizin torunu Hülâ- gû İranda, Kafkasyada kolaylıkla yerleştikten sonra İsmailileri tepe lemiş ve Bağdadı almıştı. Vaktile
[1] Tarihi Sultan Mehmet han sani. Sayfa 84 ve «Eski İstanbul» sayfa 121.
Muharririmiz İbrahim Hakkı KonyalI tetkikat yaptığı ve bu ya zısında okuyucularımıza tanıttığı «Kanlı kilise» nin kapısı.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a To ros Arşivi
