Ahmet Mithat Efendi münakaşası

A H M E T

M I

D R . K Â M İ L Y A Z G I Ç ’ I N

M

u h t e r e m ü sta d ım ız Ism ayıl H a k k ı B ey ’e

Y E N İ A D A M m e c m u a s ın ın

29.1.1942 t a rih li n ü s h a s ın d a r a h ­ m etli b a b a m A h m e t M ith a t a l e y ­ h i n d e S uphi Nuri im zasiyle bir yazı o k u d u m .

Ali R i z a K o r a p ’ın b a b a m h a k k ı n d a y az d ığ ı m a k a l e y e c e v a p v e r i y o r ­ lar. G ü y a Ali Riza Bey t a r i h i bir h a ­ k i k a t i Y eni A d a m o k u y u c u l a r ı n ­ d a n s a k l a m ı ş 1 O h a k i k a t d ahi şu im iş ki, A h m e t M ith a t m e ş r u t i y e ­ tin, m e b u s a n ın , p a r le m e n to n u ıı a le y h in d e m a k a l e l e r y a z a r a k S u l ­ ta n H a m i d 'i n g ö z ü n e g irm iş! S e r -

v e tifü n u n k o l e k s i y o n u n u h e r k e s t e t k i k ed e b ilirm iş. S a r h o ş m e b u s ­ ların d a re sim le rin i ihtiva ed e n o yazılar m e y d a n d a imiş, A h m e t M ith at e d e b i y a t a h iz m e t etm e m iş! P a d iş a h a h o ş g ö r ü n m e k için d a h a n e l e r y a z m a m ış ?

S uphi N uri B e y 'i ta n ım ıy o ru m . Y a ln ız s o y a d ı n ı n “ İleri« o l d u ğ u ­ na b a k ılırsa C elâl Nuri gibi t a ­ n ın m ış bir m u h a r r ir e m e n s u p o l ­ duğu an laşılıy o r. M uam iley h in b a ­ b am ale y h in d e k i yazısı Y eni A d a m ’ ■ d a n b a ş k a b ir g a z e t e d e in tiş a r e ts e y d i s ü k û t ile m u k a b e l e e d e r ­ dim. F a k a t Y eni A d a m m e c m u a sı b ü t ü n m e m l e k e t t e c id d iy e tiy le t a ­ n ın m ış y e g â n e b ir ilim ve fe n ve h a k i k a t m e c m u a s ıd ır. B a h u s u s s a hib in in ü s ta d ı m u h t e r e m Ism ayıl H a k k ı Bey k a r d e ş i m i z bulunm ası a y r ıc a m e c m u a n ın k ı y m e t in i a r ­ t ı r m a k t a d ı r . Nasıl oldu da T ü r k ­ lüğ ü n en b ü y ü k ham isi olan m u ­ allim Ism ayıl H a k k ı Bey yine T ü r k l ü ğ e en b ü y ü k h iz m e t ed e n p e d e r i m A h m e t M ith a t E fe n d i m e r ­ hum a l e y h i n d e h e z e y a n ve i f t i r a ile dolu bir m a k a le n in n e ş r in e va- sıtaı n e ş i r ve e fk â rı o lan k en d i m e c m u a s ın d a m ü s a a d e e tti ? H er h â ld e bir g a f le t ese ri olsa g e r e k t i r .

Suphi Nuri B e y e fe n d i b a b a m A h m e t M i t h a t ’ın n aşiri e f k â rı Ser~

ve tifü n u n m e c m u a s ın ı g ö ste riy o r.

V e m ille t a le y h in d e A b d ü lh a m id lehinde yazdığı yazıları bir tak ım s a r h o ş m e b u s l a r ı n re sim leriy le b e ­ r a b e r bu m e c m u a d a n e ş r e t ti ğ i n i idd ia ediyor. H a lb u k i b a b a m A h ­ m e t M ith at S e rv e tifü n u n sahibi

A h m e t İh s a n ’ın en sam im î dostu olduğu h â ld e a n ın m e c m u a sın d a yazı yazdığını d e r h a tır e d e m iy o ­ rum . Ç ü n k ü bu g a z e te n in m esleki e d e b iy a t ı ce d id e idi. B ab am ın ise e d e b i y a t ile m e ş g u l o lm a d ığ ın ı h e r k e s bilirdi.

T H A T

M E K T U B U

İki yıl ö n c e Tan g a z e t e s i ’n d e A h m e t M ith a t’ın t e r c ü m e ı hâlini t e f r i k a e t t i r m i ş idim. B ila h a re k i t a p ş e k l i n d e çıkan bu e s e rin b ir n ü s h a s ı n ı h â t ı r a o lm a k ü z e re size t a k d i m e d iy o ru m . Bu k ita b ın 24,25,40,74,77,78,79,80, n u m a ra lı s a y f e l e r i n d e m ü r e k k e p l e çizdiğim yazıları gözden g e ç ir m e ­ nizi rica e d e rim .

S u p h i Nuri Bey k a r d e ş im iz in b a b a m h a k k ı n d a k i sui ¿anlarının ce v a b ın ı bu yazılarım v e r e c e k ti r .

E ğ e r b enim b ilm e d iğ im bir ci­ h e t v a r s a o nları delaili ile birlik t e S u p h i N u ri B ey b irade rim iz in e f k â r u m u m iy e y e k o y m a s ın ı ve b a b a m A h m e t M i t h a t ’ın T ü r k b a ­ t a n ı n a ih a n e t i n i is p a t e d e rs e m e r ­ h u m u n bu m illete y a d i g â r ve e m a ­ n e t b ır a k t ı ğ ı oğlu ab d i âciz d o k ­ t o r K â m il b a ş t a o lm ak ü zre F atih tü rb e si k a r ş ıs ı n d a i s t i r a h a t t e y a ­ t a n kem ik lerin i s ö k ü p d en iz e at- \ n ı y a hazır b u lu n d u ğ u m u z u arz e d e r ve bu gibi m ü f t e r i l e r e m e c ­ m u a n ız la m ü s t a h a k o l d u k l a r ı c e ­ v a b ı v e rm e n izi sa m im iy e tin iz d e n b e k le r im ü s ta d ım . D r. K âm il Y A Z G IÇ

E F E N D İ M UN A K A Ş A S I

S U P H İ N U R İ İ L E R İ ’ N İ N M E K T U B U Ü s t a t B a l t a c ı o ğ l u ’na A h m e t M i t h a t E f e n d i m e rh u m h a k k ı n d a Y eni A d a m ’du b ir yazı g ö r m ü ş t ü m . O yazıyı n o k s a n b u ­ l a r a k m e r h u m u n s e y y i a t ve hase n a t ı var, n e y e d o ğ ru s u n u y a z m ı­ y o rla r ? d edim . Bu y azım ı hoş g ö r m i y e n A. M ithat E f e n d i ’n in oğlu D r. K â m il Y a z g ıç size bir c e v a p ( m e k t u p ) y az m ış sizde onu b a n a g ö n d e r d i ­ niz. Z a t e n m a t b u a t t a usul de bu- d ur. Y a n i c e v a b ım ı b e n im v e r m e ­ mi istiy o rsu n u z . İşte ce vabım :

1 — B en (a le y h te) yaz m a dım , d o ğ ru b i r ş e y y az dım . Niye D r. K â m i l S e r v e tifü n u n k o le k s iy o n

ların ı t e t k i k e t m e d e n ö n c e y a z ı ­ la rım a “ h e z a y a n ve iftira« diyor? Bu k e lim e le rin ayıriığ ın ı bilm iyor m u ? Ben h e r k e s i n bildiği bir ş e y den b a h s e ttim . S e r v e tifü n u n K o le k s iy o n la rı m e y d a n d a d ı r ; lü tfen t e t k i k e t s i n l e r de on d an so n ra a le y h im d e b u l u n s u n l a r . Siz Ü s t a ­ dım i tir a f ediniz, o K o l e k s i y o n l a r d a o yazıları o k u m a d ın ız mı ? A n la ş ıla n yalnız Dr. K â m il o k u ­ m am ış ola c a k . Bu ise k e n d i ka b a h a tıd ır. 2 — B en m e rh u m g a z e te c i idi, e d ip d eğildi dîye yazm ıştım . Dr.

m e k t u b u n u n bir y e r in d e b una k ı z ­ dığı h â l d e b a ş k a bir y e r in d e d e “ b a b a m ı n e d e b iy a t ile m e ş g u l ol­ m ad ığ ın ı h e r k e s bilir« d i y e r e k te zada d ü şü y o r.

3 — S uphi Nuri A h m e t M it­ h a t ’ın T ü r k v a t a n ı n a ih a n e t i n i is­ p a t e d d rse deniliyor. H a şa ! Ben

b ö y le bir ş e y sö y le m e d im . Yeni A d a m ’d a k i yazım m e y d a n d a d ı r . V a ta n b a ş k a , siyasî rejim yine b a şk a d ır. M erhum hem v a t a n s e ­ v e r hem de Meclisi M eb u sa n ı s e v ­ m ez o labilir.

4 — D r. m e k t u b u n u n b ir y e ­ rin d e “ S uphi Nuri K a rd e ş im iz « diyor, s o n u n d a da “bu gibi m ü f ­ te rile r« diyor. Ş a ş t ı m ! B e n Mit­ h a t E f e n d i ’nin e s e r l e r i n i s e v e r e k ç o k o k u d u m ; f a k a t n e y e h e p me- dih ed e y im ve n e d e n h a k i k a t i i n ­ k â r ede yim ? O h a k i k a t i S e r v e tifü n u n ’ da h e r k e s gibi b e n de o k u m u ş t u m . B unu h a t ı r l a m a k ne “h e z ey an « ve n e d e “iftira,, dır. F a k a t bu k e lim e le ri benim gibi b ir b i t a r a f h a k k ı n d a s a r f e t m e k b ir su ç tu r.

5 — İşte ş u d ö r t m a d d e ile c e v a p v erip k e n d i m i m ü d a f a a e t ­ l i k t e n t o n r a bârı m ü sa d e e d in de ben de t a a r r u z a g e ç e y im v e h a k i ­ k a t e n ö ğ r e n m e k isted iğ im şu s u ­ alin c e v a b ın ı aray ım : — M ith at E fe n d i M ith a t P a ş a ’ııın p e k y a ­ kın ad a m ı ve y e tiş tir m e s i o ld u ğ u h â ld e a c a b a nasıl A b d ü l h a m i d 'e

a t t ı ? S u p h i N u ri İL E R İ.