Hastane Musluk Ve Duş Sularında Legionella Cinsi Bakterilerin Araştırılması *
Investıgatıon of Legionella Spp. in Tap And Shovver Water of The Hospıtal
Memnune ERANDAÇ **, Nazif ELALDI ***
ÖZET
Çalışmada, Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygu-lama Hastanesi'nin musluk ve duş sularında Legionella cinsi bakterilerin varlığı saptanmaya çalışıldı. Bu amaçla, hasta sen/işlerindeki musluk ve duş sularından toplam 93 su örneği, örnekleme yöntemine uygun olarak alındı. Legionella cinsi bakterileri üretmek amacıyla uygun seçici besiyerleri kullanıldı. Yapılan mikrobiyolojik incelemeler sonucunda Legionella cinsi bakterilere rastlanamadı.
Anahtar Kelimeler: Hastane, musluk ve duş suları, Legionella cinsi
SUMMARY
in this study, the presence of Legionella spp. in tap and shower water samples taken from the Hospital of Cumhuriyet University has been investigated. A total of 93 vvater samples were collected from the clinics by using the sampling method. Selective culture m edia was used to isolate Legionella spp. After the microbiologic investigations, Legionella spp. was not demonstrated in any of the samples.
Key vvords: Hospital, tap and shovver vvater, Legionella spp.
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 23 (2): 81 - 83, 2001
GİRİŞ
Amerika Birleşik Devletleri'nin Philadelphia şehrin-de, 1976 yılının yaz aylarında bir otelde toplanan Ameri-kan Lejyonerleri arasında bir pnömoni salgını patlak vermiş ve hastalanan 221 kişiden 34'ü ölmüştür (1). Önceleri, bu salgının etkeni aylarca tanımlanamamıştır. Ancak, yoğun mikrobiyolojik araştırmalardan sonra, ölenlerin akciğer otopsi örneklerinden yeni bir Gram-negatif basil izole edilmiş ve bu bakteriye yeni bir genus olarak Legionella adı verilmiştir (2).
Legionellaceae ailesi 1979'da tanımlanmıştır. Legionella cinsi bu aile içinde yer almaktadır. Bu cinste 29 tür, 3 alt tür, çok sayda serogrup ve incelenmekte olan 5 tür bulunmaktadır. İnsanlarda görülen Legionella infeksiyonlarının yaklaşık % 85' ine Legionella pneumophila türü neden olmaktadır (3).
Legionella'lar doğal ortamda sıcak su kaynakları, bataklıklar, yeraltı suları, volkanik göller, akarsu ve göllerde bulunurlar. Doğal ortamlarda 0-63 °C arasındaki ısılarda yaşarlar. Doğal sularda az sayıda Legionella bulunmasına karşın, insan yapımı su sistemlerine, su tesisatlarına geçtiğinde buralarda hızla çoğalırlar. Büyük
Bu çalışma, 29. Türk Mikrobiyoloji Kongresi'nde (8-13 Ekim 2000, Antalya) sunulmuştur ** Yrd.Doç.Dr. C. Ü. Tıp Fak. Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabiiim Dalı - Sivas *** Yrd.Doç.Dr. Cumhuriyet Ün. Tıp Fak. Klinik Bakterioloji ve Infeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı - Sivas
binalar, işyerleri, oteller, hastanelerin su depoları ile su tanklarında kölenize olur ve dipte oluşan sediment taba-kasında birikirler. Soğutucu su sistemleri, klimalar, musluklar, duş başlıkları, hava nemlendiricileri ve kontamine solunum cihazlarından oluşan aerosoller, infeksiyon etkeninin ana kaynağıdırlar (4).
GEREÇ VE YÖNTEM
Çalışmamızda, Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nin hasta sen/işlerindeki musluk ve duş sularından su örnekleri alınarak Legionella cinsi bakterilerin varlığı araştırıldı. Toplam 93 su örneği, ör-nekleme yöntemine uygun olarak alındı. Bunlar, 0.45 um por çapındaki steril filtrelerden süzüldü ve konsantre filtreler 10 mi distile su ile yıkandı. Her bir konsantre örnek 3500 rpm'de 20 dak. santrifüj edildikten sonra üst sıvı atılarak dipte kalan kısım 50 °Cde 30 dak. bek-letilerek dekontamine edildi. Buradan 0.1 mi alınarak Buffered Charcoal Yeast Extract (BCYE) seçici besiyerine ekildi (5). Bu besiyeri, GBL firmasının ürettiği " Lejyonella Selektif Ağar " hazır besiyeri idi. Örneklerin ekiminden sonra besiyerleri 37 °C de, % 5-10 C02 'li ortamda 10 gün inkübe edildi. Plaklar 2 gün ara ile üreme yönünden kontrol edildi. Kuşkulu kolonilerden preparatlar hazırlanıp Gram yöntemi ile boyandı. Mikroskobide, Gram-negatif, ince, çomak şeklinde gö-rüntü veren kültürlerden kanlı besiyerine pasaj yapıldı. Bu besiyerinde üremeyen koloniler, Legionella antiserumları ile lam aglütinasyonu testine alındı.
BULGULAR
Yapılan incelemeler sonucunda, 93 su örneğinin hiçbirinde Legionella cinsi bakterilere rastlanamadı.
TARTIŞMA
Nozokomiyal pnömoni, birçok ülkede nozokomiyal infeksiyonlar içinde ikinci sırada yer almaktadır ve en yüksek mortaliteye sahiptir (2). Özellikle altta yatan hastalığı olan ve risk faktörü taşıyan hastalarda oluşan nozokomiyal pnömoni olgularında etyolojik etkenler arasında Legionella Nar da göz önünde bulundurulmalı-dır (6).
Nozokomiyal lejyonellozis olgularının insidansı di-rekt olarak iki faktöre bağlıdır: Lejyonellozis tanısı koya-bilmek için tanı yöntemlerinin ulaşılabilir olması ve has-tane su sisteminde Legionella kolonizasyonunun varlığı (6-7). Bu iki faktöre bağlı olarak insidans değişmektedir.
Reinthaler ve arkadaşları; 21 hastaneden toplanan 2 1 0 m usl uk su y u ö rn eği ni n 72 sinde (%34)
Lpneumophila'nın varlığını saptamışlardır. Araştırı lar, 21 hastanenin 12'sinde ( %57) L.pneumophila l. izole edildJğini bildirmişlerdir (8).
Kool ve arkadaşları; 12 hastanenin 11 inin su i temlerinde Legionella izole etmişlerdir (9). 2.
Rangel-Frausto ve arkadaşları; bir hastanenin sistemlerinde L.pneumophila'nın araştırılmasında, tıı tane kaynaklı 33 L.pneumophila susunu, pulsed-ft gel electrophoresis (PFGE) yöntemi ile tiplendirmişler 3. L.pneumophila'nın C ve D kökenleri üzerinde inceleı yapmışlardır (10).
Ülkemizde de çeşitli çalışmalarla su sistemlerin 4. Legionella cinsi bakteriler araştırılmıştır.
Akbaş ve arkadaşları; Ege ve Akdeniz bölgelerin: 21 turistik tesisten 324 su örneği toplamışlar, 21 öte 5. 13 ünde (%61), 324 su örneğinin ise 57 sinde (%17. Legionella cinsi izole edildiğini yayınlamışlardır (11).
Miroğlu ve ve arkadaşları; İstanbul ili otel su si temlerinin Legionella cinsi bakteriler yönünden arasta 6. ması çalışmalarında, 266 otelden 1913 su örneği topl mışlar ve 16 otelden alınan 19 ayrı su örneğim 7. Legionella cinsi bakteriyi izole ettiklerini belirtmişleri (5).
Koksal ve arkadaşları; İstanbul'da 3 eğitim hastı nesinin depo ve musluk sularında Legionella bakterileri 8. araştırmışlar ve bir hastaneden alınan 4 musluk suy örneğinde Legionella cinsi ürediğini saptamışlardır (12), Perente ve arkadaşları; Marmara Üniversitesi hai tanesinin ana su şebekesi, yoğun bakım ünitesi ve haı talara verilen nemlendirici rezervuarlarından alınan 101 örneğin yalnız birinde Legionella pneumophila saptand ğını belirtmişlerdir (13).
Ergin ve arkadaşları; Pamukkale yöresini Legionella cinsi bakteri araştırması çalışmalarında Pamukkale yöresindeki 8 otelin duş başlıkları, soğutm kuleleri ve havuzları ile yörede bulunan sıcak su v( travertenlerden alınan toplam 55 çevresel örnekti Legionella türlerini, kültür ve polimeraz zincir reaksiyo nü yöntemleri ile araştırmışlar, alınan örneklerdi LegJonella türlerinin saptanamadığını belirtmişlerdi (14).
Çalışmamızda, hastanemiz su kaynaklarında Legionella cinsi bakterilerin izole edilememiş olmasında, örnek alımı ve kültür yöntemleri gibi faktörlerin yanısıra, yöremizdeki suların sertlik derecesinin ve içerdiği kireç oranının yüksek olmasının da rol oynayabileceğini dü-şünmekteyiz.
Erandaç, Elaldı
KAYNAKLAR 9.
Fraser DW, Tsai T, Orenstein W, et al. Legionnaires' disease: description of an epidemic of pneum onia. N Engl J Med 297: 1183-1197, 1977. Yu VL. Legionella pneumophila ( Legionnaires ' disease ). in; Mandell GL, Douglas RG, Bennett JE (eds): Principles and Practice of Infectious Diseases. 3rd Ed. Churchill Livingstone, USA, s. 1764-1774, 1990. 10. Joklik WK, Willett HP, Amos DB, VVİlfert CM. Zinsser Microbiology. 20"1 Ed. Appleton & Lange, USA, s. 694-699,1992.
Erdem B. Legionella. in; Ustaçelebi Ş (ed): Temel ve Klinik Mikrobiyoloji. Güneş Kitabevi, Ankara, s. 559-566, 11. 1999.
Miroğlu N, Gürpınar H, Topal S, Uygun B, Soslu H, Din
dar Ü. İstanbul ili otel su sistemlerinin Legionella cinsi 12. bakteriler yönünden araştırılması. Türk Mikrobiyol Cem
Derg 29: 138-140, 1999.
Mülazımoğlu L. Nozokomiyal Lejyonellozis. Hastane İnf Derg 3(3): 147-150,1999.
Vural T. Legionella İnfeksiyonlarında Tanı Sorunu. 8. 13. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kong resi, 6-10 Ekim 1997, Antalya, Kongre Özet Kitabı s. 315-
325. 14.
Reinthaler FF, Sattler J, Schaffler- Dullnig K, VVeinmayr B, Marth E. Com parative study of proc edures for isolation and cultivation of Legionella pneumophila from tap water in hospitals. J Clin Micro 31(5): 1213-1216, 1993.
Kool JL, Bergm ire-Svveat D, Butler JC, Brown EW , Peabody DJ, Massi DS, Carpenter LC, Pruckler JM, Benson RF, Fields BS. Hospital characteristics associated with colonization of vvater systems by Legionella and risk of nosocomial legionnaires' disease: a cohort study of 15 hospitals. Infect Control Hosp Epidem iol 20(12): 798-805, 1999.
Rangel- Frausto MS, Rhomberg P, Hollis RJ, Pfaller MA, Wenzel RP, Helms CM, Hervvaldt LA. Persistance of Legionella pneumophila in a hospital's water system: A 13-year survey. Infect Control Hosp Epidemiol 20(12): 793-797, 1999.
Akbaş E, Dalkılınç İ, Gözalan A, Güvener E. Otel su sistemlerinde Legionella spp.: Ege ve Akdeniz bölgelerin-de bir çalışma. Flora 4(4): 258-266, 1999. Koksal F, Oğuzkurt N, Samastı M. İstanbul'da üç eğitim hastanesinin depo ve musluk sularında Legionella bakte-rilerinin araştırılması. 9. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 3-8 Ekim 1999, Antalya, Kongre Kitapçığı, s. 176.
Perente S, Yağcı A, Söyletir G. Alt solunum yolu örnek-l eri nde v e h ast an e su örnekörnek-l eri nde L egi on eörnek-l örnek-l a pneumophila sıklığı. İnfeks Derg 13(4). 477-481, 1999. Ergin C, Yalçın AN, Pınar A, Çetin ÇB, Turgut H, Yaylı G. Pamukkale yöresinde Legionella spp. araştırılması. 28. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 4-9 Ekim 1998, Antalya, Kongre Kitabı, s. 227.
Yazışma Adresi
Yrd. Doç.Dr. Memnune ERANDAÇ Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı SİVAS
