Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 3, Sayı 1, 2000
SABiT PROTETiK RESTORASYONLARDA ALTERNATiF DESTEK KULLANIMI
Doç. Dr. A. Kemal Özdemir*
ÖZET
Sürme yaşı tamamlandığı halde, normal okluzyonda yerini alamamış, kemik veya yumuşak doku içerisinde (bütünüyle veya kısmen) kalmış dişler, gömülü diş olarak tanımlanmakta-dır.Koşullar uygun olduğunda, gömülü dişler protetik tedavide destek diş olarak kullanılabilmektedir. Bu vakada, kemik içindeki aksı normal olduğu halde sürememiş, 34 no'lu gömülü dişi destek alarak yaptığımız, sabit protetik tedavi anlatılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sabit protetik restorasyonlar, destek
diş,gömülü diş.
Dt Mehmet Turgut**
SUMMARY
Though the age of eruption has been completedthe teeth that can't take its place in dental arch , that stayed in soft tissues or bone (completely or partially) are defined as impacted teeth. When the conditions are suitable , the impacted tooth can be use d as abutment teeth in prosthetic treatment. In this case, the fixed prosthetic treatment that we did taking 34 numbered impacted teeth that can't erupt though its position is normal in bone as the abutment will be told.
Key Words: Fixed partial denture, abutment teeth, im-pacted teeth
GiRiŞ
Gelişimsel bozukluklar (Cleido-cranial dysostozis, Progeria, Damak yarıkları v.b.), lokal veya sistemik faktörler sonucu dişler gömülü kal-maktadırlar. Gömülü diş patalojisi,dişin gömülü kalmasıyla başlamış demektir. Gömülü olma hali devam ettikçe, perikoronitisten çeşitli kistik veya tümöral oluşumlara kadar değişen patalojik olayların görülme olasılığı mevcuttur, çoğunlukla da çe-kimlerine karar verilmektedir.3,4,7
Gömülü dişlerin aksları uygun olduğunda üzerindeki dişeti ve kemik bariyeri kaldırılarak, ba-zen de cerrahi ve ortodonti disiplinlerinin ortak
ça-bası
sonucu dişe sürme yönünde kuvvet uygulana-rak dişlerin sürmeleri temin edilebilmektedir. Bazen de klinik ve radyolojik değerlendirmeler sonucunda; hastanın şikayetinin bulunmadığı ve dişin çevresinde herhangi patolojiye sahip olmayan, ke-mik retansiyonlu gömülü dişler ağızda bırakılabil-mektedir.1,3,4Gömülü kalma sıklıklarına göre; mandibuler premolarlar, 3. molar ve canin dişlerinden sonra gelmektedirler. 2,7
VAKA
Fakültemiz protetik diş tedavisi kliniğine
baş-vuran 21 yaşında,
bayanhastamızın yapılan
muayenesinde
31, 32, 33, 34, 36 ve 46 no'lu dişlerin eksik olduğu görüldü. Radyolojik muayenesinde ise 18, 34, 36, 38 ve 48 no'lu dişlerinde gömülü oldukları tespit edildi (Resim1).
Ağızda
sol alt süt santral ve süt canin bulunmaktaydı. Bu dişlerin çekimine karar verildi.*C.Ü. Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi A.D.Öğretim Üyesi **C.Ü. Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi A.D.Arş Grv.
Resim 1:
Cerrahi ile yapılan konsültasyonda hastanın 3
sene
önce cerrahi kliniğine başvurduğu, 34 no'lu dişin üzerindeki kemik retansiyonunun kaldırılarak sürmesi planlandığı fakat buna rağmen dişin sürme
hareketi yapmadığı
görüldü.Ağızda
gömülüolarak bulunan 36 ve 38 nolu dişlerin yerinde bırakılmasına karar verildi.Hastanın yaşının genç olması hareketli bö-lümlü protez yönünden ve ekonomik nedenler de implant yönünden kontrendikasyon oluşturmaktay-dı. Bu sebeplerle 34 numaralı dişi n destek diş ola-rak kullanıldığı bir köprü protezi yapılması planlan-dı.
Hastamızda, ilk olarak 34 numaralı dişi n ok-luzal yüzü üzerindeki yumuşak doku cerrahi ope-rasyonla kaldırıldı (Resim-2). Bunu takiben etrafın-daki kemik dokusu dikkatli bir şekilde düzeltildi,
C.ü. DişHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
ra iyileşmesini takiben endodonti kliniğinde 34 no'lu dişe kanal tedavisi yapıldı.
Resim 2
Radyografik kontroller yapılıp, uygun bir süre beklendikten sonra bu dişin kanal ölçüsü alınarak döküm post-core uygulandı (Resim-3).
Resim 3:
Teşhis modelleri üzerinde yapılan çalışmada 37 no'lu dişin aşırı linguale eğimli olması sebebiyle bu destek dişe lingual yüzü açıkta bırakan parsiyel kron uygulanmasına karar verildi. 43, 42, 41, 34 (post-core üst yapı), 35, 37 no'lu dişler destek dişler olacak şekilde sabit protez planlandı. Metal destekli (Resim-4) porselen köprü bilinen yöntemlerle bitirildi. (Resim-5).
Resim 4:
CiL T: 3, SAYı: 1
Resim 5:
Hastanın bir sene sonra yapılan klinik (Resim 6) ve radyografik kontrollerinde (Resim-7) köprünün çevre dokularla uyumlu olduğu, çiğneme ve konuşma fonksiyonunu başarılı bir şekilde yerine getirdiği gözlemlendi.
Resim 6:
Resim 7:
TARTIŞMA
Seberg tarafından sürmemiş üçüncü molar dişi, üzerindeki dokular kaldırılıp pinler yerleştirilerek amalgamla restore edildikten sonra, bir hareketli bölümlü protez desteği haline getirdiği çalış-masında, 18 ay sonraki klinik gözlemlerinde prote-zin fonksiyonlarının oldukça iyi olduğundan bahse-23
Biz de hastamızın 21 yaşında, bayan ve öğ-renci olmasından dolayı hareketli protezin sosyal endikasyonu olmadığı düşüncesiyle, sabit protez planlamasının uygun olduğunu düşündük. Ekono-mik sebepler de implant uygulaması için kontrendi-kasyon oluşturmaktaydı. Uygulanan sabit protezin 1 sene sonraki klinik ve radyolojik gözlemleri de sonuç açısından tatminkar olup komplikasyonsuz bir şekilde ağızda durmaktadır.
36 ve 38 numaralı dişler ağızda olduğu gibi bırakılmıştır. Bir sene sonraki radyolojik kontrolü-müzde 38 numaralı dişte fizyolojik sürme hareketi-nin devam ettiği görülmüştür. 36 numaralı diş ise aynı. şekilde pozisyonunu korumaktadır. ilgili litera-tür incelendiğinde eğer sürmemiş dişler üzerinde kemik dokusu mevcutsa, çekim esnasında çevre dokularda harabiyete ve komşu dişlerde lüksasyo-na sebep olacaksa, etrafında patolojik bir oluşum yoksa yerinde bırakılabileceğinden bahsedilmekte-dir.1,3,4
Sabit protez yapılacağında arkın kurvatürü önem kazanmaktadır.2,6,8 Daha çok dört kesici dişte sözkonusu olan bu durum, bizim köprü plan-ladığımız bölgede de önem kazanmaktadır kurva-törlü bölgede oluşacak kaldıraç kuvvetleri, destek dişlerde zararlı etkilere sebep olur. Bunu önlemek için iki destek arasında düz bir hattın sağlanması veya ilave desteklerle güçlendirme yapılması gere-kir.6,8 Bu prensip yaptığımız köprünün planlama-sında 34 numaralı dişi destek olarak kullanmamızı gerektirmiştir. Bunun yanında aynı prensipten ha-reketle destek diş sayısını da arttırdık. Metal alt yapının hazırlanmasında oklüzal tablayı daraltmak amacıyla, gövdelerin vestibülo-lingual mesafesi de dar hazırlanmıştır.
C.Ü. DiŞHEKIMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
dilmekte ve endikasyon olduğunda gömülü dişlerin destek diş olarak kullanılabileceğini belirtmektedir.5
SONUÇ
Eğer gömülü dişin uzun ekseni sürme yö-nündeyse, çevre dokularda perikoronitis, kistik vb. patolojik oluşum yoksa, üzerinde kemik destek ol-madığı halde sürme hareketini yapamıyorsa ve ağız planı da bu gömülü dişi n destek olarak kullanımını gerektiriyorsa, bu tip dişlerin protetik tedavide destek olarak kullanılmasında sakınca olmadığını düşünmekteyiz. Bu düşünceyle planlayarak yaptığımız sabit protetik restorasyonun bir yıl sonra yaptığımız radyolojik ve klinik gözlemleri netice-sinde, ağızda tatminkar bir şekilde fonksiyon gör-düğünü tesbit ettik:
CiLT: 3, SAYI: 1
KAYNAKLAR
1- Alling, CA, Hellric, J.F., Alling, R. : Impacted teeth, WB. Saunders. Co., 1993.
2- Dykema, RW., Goodacre, C.J., Phillips, R.W.: John-ston's Modern practice in Fixed Prosthodontics, W.B. Saunders Co., Philadelphia, London, Toronto, Mexico City, Rio de Janerio, Sydney, Tokyo, Hong Kong, 1986.
3- Krüger, E.: Oral surgery in dental practice, Quintes-sence Publishing Co. Chicago, Berlin, Rio de Janerio and Tokyo ,214-215,1981.
4- Peterson, L.J.. Ellis, E., Hupp, J.R., Tucker, M.R.: Contemporary Oral and Maxillolacial Surgery, The C.V. Mosby Co., St Louis, Washington OC. Toronto, 223-224,1988.
5- Seberg, D.C.: Use ol an unerupted third molar for a prosthetic abutment, JADA, 116, January 1988.
6- Shillingburg, H.T., Hobo,S., Whitsett, L.D.: Funde-mentals ol lixed prosthodontics, Quintessence Publishing Co., Chicago, Berlin, Rio de Janerio and Tokyo, 22-33, 1981. 7- Türker,M.,Yücetaş Ş.: Ağız diş-çene hastalıkları ve cerrahisi. Atlas Kitapçılık Ltd. Şti., Ankara, 205-207,1997.
8- Tylman, S.D., et all.: Tylman's teory and practice ol Fixed Prosthodontics. 7 th. Ed., The C.V. Mosby Co., St louis, 1978.
Yazışma Adresi:
Doç.Dr.A.Kemal Özdemir
C.Ü.Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi A.D.
Kampüs-Sivas
e-mail: aozdemir@cumhuriyet.edu.tr. Tel: 0 346 2191010