mikotik-infeksiyonlar-2018

MİKOTİK

İNFEKSİYONLAR

MİKOZLAR

MİKOZ

KUTAN

SUBKUTAN

SİSTEMİK

KUTAN MİKOZLAR (DERMATOFİTOZ – RINGWORM) saç tırnak deri yüzeyi dermatofitlerin oluşturduğu infeksiyon 3

Dermatofitler

Microsporum spp.

Trichophyton spp.

Epidermophyton spp.

Konak tercihleri ve doğal çevrelerine göre; Zoofilik

Geofilik Antropofilik

5

•

Hazırlayıcı faktörler



Sıcak ve nemli iklimlerde mikotik inf. daha çok

görülür.



Viral veya bakteriyel infeksiyon, kötü beslenme,

antienflamatuvar veya immünosupresiv ilaçlarla

tedavi, stres



Hiperadrenokortizim, diabetes mellitus



Genç hayvanlarda bağışıklık geç gelişmesi, İmmun

sistemin zayıflaması, deri ve deri salgısındaki

biyokimyasal farklılıklar



Ayrıca pire, kene gibi ektoparazitler, deride

travmaya neden olur ve fungal sporların

 _Yüksek nem ve çevre ısısı

 Boyun-omuz bölgesinin tasma, zincir, koşum takımları nedeniyle travmatize olması

 _Tüylerin fırçalanması ya da tımarlanma sırasında oluşan aşınmalar

 İmmun sistemin baskılanması

 Hayvanların güneş ışınlarından mahrum bırakılması, kötü bakım ve besleme,

 A vitaminin eksikliği de mantar infeksiyonun ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

K ö p e k

M. canis

T. mentagrophytes M. gypseum

en sık izole edilen dermatofit (% 70) Köpeklerin %5’i asemptomatik taşıyıcı

K e d i

M. canis

T. mentagrophytes M. gypseum

en sık izole edilen dermatofit (% 90 üzeri)

Kedilerin % 0 - %88 arası asemptomatik taşıyıcı % 98

http://beesferryvet.wordpress.com

M. canis artrosporları • çok dayanıklı

• çevrede 12-24 ay süreyle infeksiyöz kalabilir • hava ve toz partikülleri ile çok hızlı yayılabilir

1 yaş altındaki

uzun tüylü kedi – köpek çok duyarlı

http://www.cat-world.com.au

tüy dökülmesi… yaygın kıl kaybı kıl diplerinde dairesel alanlar

ülserleşen nodüller,

sarı granüler akıntılı dermatit

http://cal.vet.upenn.edu

http://www.superstock.com

http://www.superstock.com

AT DERMATOFİTOZLARI

özellikle baş ve bölgesi ve gövde ile sınırlı lezyonlar

Dermotifitozlu atın gluteal bölgesinde kuru, kabarık, yuvarlak şekilli lezyonlar

http://www.vetnext.com

T. verrucosum T. mentagrophytes

SIĞIR-KOYUN-KEÇİ

DERMATOFİTOZLARI

yuvarlak ve yaygın lezyonlar deride pullanma ve tüy dökülmesi

http://www.vetnext.com

Kalın kabuklu büyük plaklar

"club lamb fungus "

http://www.danekeclublambs.com

http://www.nadis.org.uk

http://www.nadis.org.uk

KANATLI HAYVANLARIN DERMATOFİTOZU (FAVUS)

M. gallinae

http://www.doctorfungus.org

TANI

Mikolojik tanı

Kıl örneği

Deri kazıntısı Direkt inceleme

ekdotriks _endotriks

M. canis

SUBKUTAN MİKOZLAR

derinin alt tabakaları, kas, kemik ya da bağ dokusunda infeksiyon

SPOROTRİKOZ

Sporothrix schenckii

dimorfik;

37 C de maya formu

toprak, canlı ve çürüyen bitkiler, odun vb.

ZOONOZ

KÖPEK, KEDİ

At, eşek, domuz, keçi, sığır, kümes hayvanları...

http://en.wikipedia.org

kesik ve aşınmış deri yaralar

ısırılma

sağlam ya da minimal düzeyde hasara uğramış deri

Bulaşma

infekte kedi tarafından tırmalanma ya da

ısırılma (+/-)

infekte kedilerin

ağız ve burun boşluğu ile tırnaklarının üzerinde de bulunur

köpek

deri hastalığı,

dissemine hastalık, lenfokutanöz.

giriş yerinde lezyonlar deri altı nodüller

kendiliğinde iyileşme/

lenfatik damarlar aracılığı ile lenf nodüllerine geçebilir

unofficialnetw ork.com

kedi

kısırlaştırılmış erkek sokak kedileri

küçük, akıntılı, delik yaraları şeklinde lezyonlar...

nodüler, granülamatoz, ülserli, ya da nekrotik lezyonlar sistemik yayılım

Razeen Zulkifli

Burun çevresinde ve patilerde ülserasyon

Almeida ve ark., 2009

S İ S T E M İ K

M İ K O Z L A R

Hayvanlarda sistemik mikoz’a neden olan

patojenler



Blastomyces dermatitidis



Histoplasma capsulatum



Coccidioides immitis



Cryptococcus neoformans

toprak

sistemik mikoz etkenleri

solunum

AC

iç organlar _deri

kan-lenfatikler

su kaynaklarına yakın kumlu hayvan çıkartılarına yakın * hafif asidik toprak

Blastomyces dermatitidis dimorfik 25 °C küf; 37 °C maya formu Etiyoloji http://www.vetmed.wisc.edu 51

Köpek

Kedi At

diğer

Epizootiyoloji

duyarlı hayvan türleri

insana göre 10 kat daha

seksüel yönden sağlıklı 2-4 yaşlı erkek köpekler büyük ırk, spor ya da av köpekleri

İmmun sistemi baskılanmış köpekler yerleşim yerleri (nehir-göl yakını)

mevsim (yaz sonu, sonbahar, kış başlangıcı)

lenfatikler - kan göz deri kemikler beyin testisler spor*

Klinik belirti

pulmonar infeksiyon, genel durumda bozukluklar

sistemik infeksiyon ;

generalize lenfadenopati

oküler bozukluk (%30-40)(korneada bulanıklık, üveit, konjunktivit, körlük vb gibi)

kemik bozuklukları orşit

dermatolojik bozukluk (küçük, düzensiz, irinli granulom)

inkubasyon süresi _{5-12 hafta}

Dr. Kim Maratea, ADDL Graduate Student and Sam Royer, Purdue University School of Veterinary Medicine Medical Illustrations

dissemine blastomikoz

başta deri lezyonu (köpek) sırtta deri lezyonu (köpek)

BLASTOMİKOZ

(küçük, düzensiz, irinli granulom)

http://www.njmoldinspection.com

59

Sistemik infeksiyon karakterinde; burun akıntısı, öksürük, uyuşukluk, kilo kaybı

Tanı

eksudat ve lezyonlar

transtrakeal yıkantı sıvıları gözden sıvı

prostat sıvısı

lenf nodülü aspiratları

direkt inceleme (maya formu) mikolojik kültür

HİSTOPLAZMOZ

http://botit.botany.wisc.edu

nemli,

azot yönünden zengin toprak

kuş, tavuk, yarasa dışkısı ile karışık nemli toprak

Histoplasma capsulatum

duyarlı hayvan türleri Köpek Kedi kanatlı rezervuar Epizootiyoloji tüm memeliler 63

solunum sindirim deri Lenf nodülleri Akciğer Karaciğer Dalak Deri Göz kan - lenfatikler spor 64

Klinik belirtiler - KÖPEK

inkubasyon süresi 12-16 gün

• _{iştahsızlık, kilo kaybı}

• _{antibiyotik tedavisine yanıt} vermeyen ateş

• _{öksürük, solunum güçlüğü}

• _{ağız-burun mukozasında ülser} oluşumu

• _anemi

• _{iç organlara yayılma} •_{deride lezyonlar}

Pulmoner form

Sistemik –dissemine form Subklinik form

Klinik belirti- KEDİ Pulmoner infeksiyon Sistemik infeksiyon Oküler Kemik Deri Nörolojik

HİSTOPLAZMOZ - intraretinal kanamalar ve retinal ayrılma

• _{iştahsızlık, kilo kaybı}

• _{antibiyotik tedavisine yanıt} vermeyen ateş

kedi- akciğer

Tanı

Akıntılı lezyonlardan sıvılar transtrakeal yıkantı sıvıları Lenf nodüllerinden aspirat Kemik iliği, iç organlar

Serolojik testler sınırlı

direkt inceleme (maya formu) mikolojik kültür

http://botit.botany.wisc.edu/toms_fungi/jan2000.html

Coccidioides immitis

kumlu, alkali toprak

sıcak ve kuru yaz mevsimi

duyarlı hayvan türleri köpek at lama diğer memeliler ekzotik hayvanlar

av köpekleri rodent yuvalarını koklama

ev köpekleri toz fırtınalarını takiben

kan-lenfatikler Kemik içorganlar göz deri 75

Klinik belirti- KÖPEK-KEDİ Pulmoner infeksiyon Sistemik infeksiyon Oküler Kemik Deri Nörolojik

Solunum güçlüğü, iştahsızlık, topallık, irinli yaralar, apse oluşumu, lenfoadenopati, aralıklı ishal, menenjit...

KOKSİDİOİDOMİKOZ- kemik inf. (köpek)

KOKSİDİOİDOMİKOZ-

AC’ lerde granulomlar (köpek)

KOKSİDİOİDOMİKOZ- bronşlarda

KOKSİDİOİDOMİKOZ – KC’ de pyogranulomatöz abseler (köpek)

Klinik belirti- AT

Arap atları daha duyarlı

abort, mastit, osteomyelit,

Tanı

Lezyonlardan, irin ya da eksudatlar transtrakeal yıkantı sıvıları

Lenf nodüllerinden aspirat sıvısı Kemik iliği, iç organlar

Mikolojik kültür

Dimorfik!!

Allerjik testler

Serolojik testler sınırlı

KRİPTOKOKKOZ

Cryptococcus neoformans

monomorfik kapsüllü

duyarlı hayvan türleri kedi köpek Diğer memeliler güvercin* rezervuar Kedilerin en yaygın sistemik mikozu !!!!!! Epizootiyoloji yüksek kreatin konsantrasyonu 83

kan, lenfatik yol burun boşluğu* AC MSS göz deri

Klinik belirti-KEDİ

olguların % 80’ inde üst solunum yolu bozuklukları

burun boşluğu infeksiyonun birincil yerleşme yeri

• hapşırma

• mukopurulent, seröz ya da hemorajik burun akıntısı • burun deliklerinde polip benzeri kitleler

Etkenin hematojen yolla yayılmasını takiben deri ya da göz lezyonları

menenjit 85 M ik o ti k ri n it

Yüz kemiklerine yayılım, burun boşluğunda çarpıklık

KRİPTOKOKKOZ – burun akıntısı (kedi)

KRİPTOKOKKOZ- nazal ülser (kedi)

KRİPTOKOKKOZ – burunda polip (kedi)

KRİPTOKOKKOZ- ülserleşmiş fistülöz nodül

http://cal.vet.upenn.edu

Bir köpekte yara

Klinik belirti-KÖPEK

özellikle 1-7 yaş arası saf ırklar

solunum sistemi, göz, deri, periferal lenf yumruları, mss.  böbrek

Fırsatçı Mikozlar

FIRSATÇI MİKOZLAR

 Fırsatcı mantar etkenleri doğada saprofit / aynı zamanda normal flora üyesi ve çoğu düşük virulansa sahiptirler.

 Hayvanlar stres ve diğer hazırlayıcı faktörlere maruz kaldığında patojen olarak rol oynarlar.

 Uzun süreli antibiyotik kullanılması, mukoza veya deriye ait bariyerlerin tahribi,

 Yaşlı hayvanlarda İmmun sistemin zayıflaması,  Genç hayvanlarda bağışıklığın geç gelişmesi,  Viral veya bakteriyel infeksiyonların varlığı,  Kötü bakım ve beslenme,

93

Fırsatçı mikozlar; deri, mukoza ve iç organlara yerleşen, gerek mayalar, gerekse küf mantarları tarafından oluşturulabilir. İnfeksiyonun ön koşulu konağın savunma mekanizmasının zayıflamasıdır.

***Doğada bulunan mantarların HEPSİ fırsatçı mikoza neden olabilir…

 Aspergilloz(is)

 Kandidiyazis (kandidoz) vb.

KANATLI

MEMELİ

Aspergilloz

evcil vahşi

primer etken

Kanatlı Hayvanlarda Aspergilloz

tüm kanatlı türleri

duyarlı

intensif yetiştiricilikte önemli ekonomik kayıplar

bulaşıcı değil aynı çevresel koşullar stres faktörleri

bir gruptaki çok sayıda kanatlı

İnfeksiyon kaynakları

● evcil kanatlı

küflü tahıllar

kontamine saman-altlık ağaç yongası

● serbest yaşayan ve yabani kanatlı ??????

Bulaşma

● SOLUNUM

küflü altlık, tohum, yem

kuluçka ünitesinin havası

● SİNDİRİM

● AC’ lerde büyük hava keselerine tutunma

duvarda kalınlaşma

pnömoni

●

keselerine tutunma

osteoartrit

Klinik belirtiler

Akut form : civciv

Brooder Pneumoni (kuluçka pneumonisi)

● solunum güçlüğü ● solunum artışı ● iştahsızlık ● diyare • yüksek ateş ● kasılma 24-48 saatte ölüm ● belirtisiz ani ölüm

Akut Form

Kronik form

● ses değişikliği

(östaki borusunda lezyon)

● şiddetli solunum güçlüğü

(trachea ya da primer bronşları tıkayacak büyüklükte lezyon)

● oftalmit

(konjunktivanın etkilendiği durumlarda)

● ataksi, tortikollis ve denge kaybı

Köpek

At

İnek

Yunus

çok duyarlı

duyarlı

MEMELİ HAYVANLARDA

ASPERGİLLOZ

● stres

● fungal kontaminasyona aşırı maruz kalma

● uzun süreli antibiyotik/kortikosteroid terapisi

KÖPEKLERDE Aspergilloz

● sinonazal aspergilloz

nazal boşluklar

frontal ve paranazal sinuslar

● dissemine

Sinonazal Aspergilloz

primer etken A. fumigatus

(German Shepherd A. terreus)

● burun kanaması

● tek ya da çift taraflı mukopurulent burun akıntısı

(antibiyotiklerle geçmeyen)

● sinuzit

Rottweiler’ da ve English Pointer’ da

A. fumigatus’ un neden olduğu nazal aspergilloz

Labrador Retriever’ da A. terrreus’ un neden olduğu nazal aspergilloz

Rinoskopi- Rottweiler

sol frontal sinus ve sol nazal kavitede plaklar

A. terreus

A. niger

A. deflectus

Dissemine Aspergilloz

ağırlık kaybı, yüksek ateş

kas ağrısı, kaslarda zayıflama nörolojik bozukluk, topallık

Atlarda Aspergilloz

Hava Kesesi Mikozu

A. fumigatus

A. nidulans A. niger

A. versicolor

● yetersiz havalandırma ● yüksek nem

● yumuşak doku travmaları

Bulaşma

mukopurulent burun akıntısı, yutkunma güçlüğü

nörolojik bozukluklar, plasentit, abort

117

hava kesesi mikozuna bağlı, arter erzoyonu

Sığırlarda Aspergilloz

Mikotik Abortlar

% 60-80

A. fumigatus

uygun koşullarda saklanmamış silaj ıslak saman

kış aylarında sık

Klinik

● abort

etkenin fötusa ulaşması sonrası deri yüzeyinde ringworm benzeri lezyonlar....fötal dolaşımın bozulması sonucu ölüm...abort

● mastit

Sığır - AC’ lerde nodüller

Candida türleri hayvanlarda sindirim, üst solunum ve genital mukozaların doğal üyeleridir.

Birincil olarak deri ve mukozaların infeksiyonları ile ilişkilidir.

 Candida albicans  C. parapsilosis  C. guillermondii

123

Sık İzole Edilen Candida Türleri

 Candida albicans  C. parapsilosis  C. guillermondii  C. tropicalis  C. krusei  C. kefyr  C. glabrata  C. lusitaniae

●

Köpeklerde Candidiasiz

Candida türleri köpeklerde ağız burun etrafında, kasık bölgesinde, skrotum ve ayakların arka ve ön yüzünde döküntülü dermatit tarzında görülebilir.

125

Kedilerde Candidiasiz

Kedilerde lokalize veya yaygın inf. tarzında görülebilir.

Eş zamanlı olarak kedi panleukopeni yada kedi immun yetmezlik virüsü (FIV) saptanmıştır.

Sığır ve atlarda Candidiasiz

Tay ve buzağılarda mide ülserleri ile ilişkili gastroözefagal candidiasiz bildirilmiştir.

Ayrıca ineklerde antibiyotik tedavisine yanıt vermeyen mastit olgularında sıklıkla Candida albicans izolasyonu rapor edilmiştir.

Kanatlı hayvanlarda kursak mikozu C. albicans

tarafından meydana getirilir ve bir çok kanatlı türünde önemli salgınlar bildirilmiştir.

Ağız, özefagus, kursak, ön mide ( glanduler mide), taşlık ( muskuler mide) en sık etkilenen organlardır ve lezyonlar mukoza yüzeylerine yapışık beyaz plakları yada psödomembranları içerir.

127

Sabouraud Dekstroz Agar (SDA) 25 - 37 °C de 2-7 gün inkubasyon

Candidiasiz de koruma kontrol

 İyi bir sanitasyon sürdürmek

 Hayvanları yatkın hale getiren faktörlerin elimine edilmesi.

 Büyük hayvanlarda tedavi; deri infeksiyonlarında kabuklar temizlenmeli ve lokal uygulamalar yapılmalı.

 Küçük hayvanlarda tedavi;

Parenteral, yada şampuan formunda lokal olarak uygulanan azol (ketokanazol, itrakanazol) ilaçları ile tedavi yoluna gidilir.