TANITIMI
retiyle kendi meye
Bu uzun zamandan beri susan, tahammül eden,
her veren Türk
Tanzimat' serbestlik
orta-ve bilinç-lenme sürecinin estetik forma dönü-görünenin arka-yorumlamaya özen gösteren ufuk bir eserdir.
Sema Özher Koç*
Üzerine
Bir
Zamana
c==
gibi hemen
he-' men bütün derin
biri-kim sahibi bir
kay-ortaya oldukça
bir ihtiva eden yorucu bir
zorunlu
Zama-na elimize
bu yorucu daha
net bir görmemiz mümkün. Felsefeden mitolojiye, resimden
mu-sikiye, klasiklerinden
Divan bilgi
üzerinde bütün yönle-riyle görünür hale getirmeye gayret gösteren ve bunu büyük bir titizlikle
bir bu.
Prof. Dr. Ali Kolcu, akade-mik bir dikkatle ele eserinin kuramsal boyutunu epistemoloji
çerçevesinde etmekte-dir. Epistemoloji, bilginin
ve inceleyen bir felsefe Bu
eden bilgi
Eser, bölümü üç
bö-lümden yazar,
eserinin kuramsal çerçevesini
turmaya
üzerinde duran yazar, bölümünde özellikle iki yönü üzerinde Birincisi,
ile Yahya Kemal figürünün
kendi sanat ·
ken örnek sembolize et-belirten Kolcu,
kendine "üstat-baba" olarak benim-Yahya Kemal'i bir türlü öldü-hep onun gölge-sinde örnekleriyle izah et-mektedir. Bu bölümde, Freud' dan da yola "baba
bir için kendini
mede ne kadar hayati bir öneme sa-hip ve bu durumun
Tan-bir takip ederiz.
bölümünün üzerinde durulan ikinci önemli hususu, 1921-1923
ara-Yahya Kemal'in Dergah
üzerindeki et-kileridir. Ali Kolcu, Dergah
et-edebiyat
da durumunu Yunan
* Yrd. Doç. Dr., Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Ede-biyah Bölümü.
** Ali Kolcu, Epistemolojik Temelleri
Erzurum, 2008, 288 s.
YENi TÜRK EDEBiYAT!
felsefesinin mitolojik ros' a benzeterek
Kolcu'ya göre Dergah bir
labirentidir ve burada
gibi kendi kurtulup yükselmenin (s. 45) tir. Ancak bu çaba bir trajedi ile neti-celenir. Baba konumundaki Yahya
Kemal genç a
uç-için gerekli olan
ver-meyecektir.
uçama-tek sebep Yahya
Kemal'in bu Kolcu,
eserin birinci bölümünde bu cenin üzerinde durur ve bir yaratma
içinde betimlemeye
ilham ve
mesi neticesinde ortaya bir
es-tetik yaratma olarak
müzde için sürekli
ancak
tamamla-mak için gerekli olan "esin,, e bir
tür-lü söylemek
müm-kündür. Kolcu, eserinin birinci
bölü-münde bu yönü
üzerin-de durmakta ve
sanah-özetler nitelikte;
arayan, nesirde bulan (s. 58)
ifadesini
ile de ilgili önemli ay-bu bölümde
özellikle Yunan
mitolo-jisindeki Sisypos ve Orpheus gibi
kahramanlarla
an-sahrlar eserin orijinalitesini ortaya
bölüm,
ana üzerine
ar-keolojik içermektedir.
Kol-cu bu bölümde belli
lar vermektedir. Öncelikle
üzerinde durur. Ahmet Ha-Yahya Kemal ve
213
rinden Baudelaire, Nerval, Verlaine, Valery ve Mallarme. Bunun
ra toplu olarak ilk defa bu eserde
ele bir
kay-nak olarak mitolojinin ve Divan
rinin etkisinin gözler
önü-ne Kolcu'ya göre Ahmet
ilk temsil" (s. 83) etmektedir. Yahya
Ke-mal ise bir
mer-kez" (s. 83)dir. özellikle
ilk Ahmet
etki-si görülür ve bu etki kelime
ile. Yahya Kemal'in
etkisinin
boyut-ise yazar bir alana
ya-yar. Kolcu'ya göre
ve hadiselere (s. 114)
Yahya Kemal' den Ortak
et-bu
tar-benzerlik özellikle mekan ve tarih boyutuyla tezahür eder. "Bursa'da Zaman" ile "Süley-mani ye' de Bayram
mukayeseli
incele-me bu tespitin ortaya
renk-leri bu önemli bir
boyu-tunu Kolcu,
Fran-hangilerinin, ne
TANITIMI
gözler önüne Baudelaire,
Kolcu'ya göre bir
örnekler,
Baudelai-re' den sadece
gös-termektedir. Baudelaire' den
kesip biçerek
mevcuttur. Nerval, özellikle Rüya ve
isimli eseriyle
et-rüya
kurarken Nerval'in etkisinde kal-Verlaine, düzen ve uyum
önemini yönüyle
nar' Paul Valery ise
Kolcu'ya göre Yahya Kemal' den
sonra üzerinde en çok
et-kili olan isimdir. özellikle
iskeletini kurarken Va-lery' nin etkisi
Mallarme ise kelime
nokta-da yeni ufuklar aç-özellikle .
düzeni Mallarme' den gelir.
Mitoloji ve Divan rinin Eserin üçüncü bölümü Ali Kolcu bu bölümde temelini turan üç unsura
Rüya, zaman, musiki. Rüya
nin daha önce de
be-gibi Nerval'in Rüya ve Ya-isimli eserinin önemli tesiri
bu-Eserde bu tesirin bo-bu
'aura' üzerinde
du-Walter Benjamin
dan aura
ile rüya
dü-zeyinde ne gibi durumlar
* Cumhuriyet Üniversitesi, Türk Dili
214
ile ilgilidir. Zaman
incelenmesinde Bergson' un zaman yan-üzerinde
Birçok yerde sadece zikredilip geçi-len bu konu Kolcu'nun eserinde
ol-dukça bilgilerle gözler
önüne serilmektedir. Bergson'un
felsefesinin bir olarak
"Zaman
ri de tahlil Musiki,
resim, ve kelime gibi
konular
ne kadar dikkatli bir
ruha sahip göstermesi
önemlidir.
Zamana
bir bütün olarak
önemli ve bilgiler
içermektedir. Eserin en güzel yönle-rinden biri de birçok akademik
ça-hissedilen üslubu
or-tadan bir eser
Zamana Bu yönüyle de
birçok emsalinden Ancak
Kolcu'nun
günlükleri bilgileri
ye-niden gözden geçirmesi
gerekmek-tedir. günlüklerinde
yer alan Yahya Kemal ile ilgili
olumsuz Kolcu'nun
"Tale-benin bu
denli onun kendi
Fakat onun bunu bir mesele haline ge-dair bir iki küçük anekdotta kendisini gösteren ipucundan
yoktur." (s. 104) gibi cüm-leler üzerinde tekrar
gerekli
