KÖ LTÖI
Bugün TV'de ünlü ressamımız tanıtılıyor
‘Osman
Hamdi Beyin m
torunu Cemal
Reşit
Rey yaptı
f,
0¡'isföL
RESSAM, MÜZECİ, ARKEOLOG — Türk resim sanatının temel taşlarından Osman Hamdi Bey, büyük bir ressam oluşunun yanı sıra müzeci ve arkeolog olarak da ülkesine büyük hizmetler verdi. Kültür Servisi — Bugün İkin
ci bölümü sunulacak olan «O « man Hamdi B ey», televizyonu muzun son zamanlarda hazırla dığı ilginç programlar arasında yer alıyor. Güzel Sanatlar Aka demişi ve Arkeoloji Mtizesi’nin kurucusu olan Osman Hamdi Bey, Osmanlı sadrazamların dan İbrahim Edhem Paşa'nln oğludur. Aslen Sakızlı bir Rum çocuğu olan İbrahim Edhem Paşa, XX. Mahmut çağında Sa kız’da çıkan bir isyanın bastı rılması sırasında ele geçen tut saklarla İstanbul’a getirildi ve Kaptanı Derya Hüsrev Paşa ta rafından satm alındı. Hiç ço cuğu olmayan Hüsrev Paşa’mn çabasıyla 1829 yılında Fransa’ ya gönderilen Edhem Paşa, o sıralar 10 yaşındaydı. 1839 da Paris Maden Okulu’nu bitirdi ve ülkesine döndü. Çeşitli gö revlerde bulundu. Hariciye Na zırlığı yaptı ve 5 şubat 1877 de Sadrazam oldu. 11 ay 8 gün Sadrazamlık yaptı. 1893 yılında da öldü.
İbrahim Edhem Paşa, çok iyi Fransızca bilen, kültürlü, b ilgi li, Batı kültürüyle yetişmiş bir adamdı. Dört oğlunu da çok iyi yetiştirdi. En büyükleri olan Osman Hamdi Bey 1342 de doğdu. Küçük yaşta resme bü yük yatkınlığı olduğu görüldü. 1857 de babası tarafından, hu kuk öğrenimi görmesi için Pa ris’e gönderildi. Ama Osman Hamdi Bey, kısa süre sonra hukuk okuyamayacağını anla dı. Güzel Sanatlar Okulu’na de vam etti, ö z el atelyelerde, Ge- rome ve Boulanger’deu ders aldı. 1869’da İstanbul’a döndü. Hâriciye de çalıştı, 6. Belediye Dairesi Müdürlüğü yaptı.
1981’-de müze müdürlüğüne getirildi. Onun müdürlüğünden sonra mü zedeki eşyaların sayısı hızla arttı, yeni bir bina yaptırıldı, ardından başka ekler inşa edil di. Osmaıı Hamdi Bey’in ömrü müzeye para bulmakla geçti. Bu arada arkeolojik kazılarla ya kından ilgilendi, Önce Nemrud Dağı kazısını gerçekleştirdi. Aı dmdan Sayda, Ijagina, Sakça- gözü kazılarında bulundu. Da ha bir çok kazının da, kardeş:
Halil Edhem Bey ve Makridl Efendi tarafından yönetilmesi ni sağladı. Bu kazılardan mü zelerimize paha biçilmez tarihi yapıtlar kazandırıldı.
Osman Hamdi Bey 1981 y ı lında Sanayi-i N efise Mektebi Müdürlüğüne getirildi. 27 yıl süren müdürlüğü süresince bu okulun gelişmesine çalıştı. Ama bütün bu çalışmaları sırasında, resmi baş uğraşısı yaptı. Tab lolarım ülkesinden başka Pa ris, Berlin ve Münih’te sergi ledi. Yaşadığı sürece, Türkiye dışında en çolc sergiye katılan ve en çok yapıtı sergüenen Türk ressamı Osman Hamdi Bey oldu. Roma, Viyana ve K o lombia sergilerinde ödül aldı Bazı resimleri de Batı’daki mü ze ve özel koleksiyonlara girdi. 1910 yılında öldüğünde, dünya basım bu büyük sanatçımıza geniş yer verdi.
Televizyon’daki «Osman Hanı di B ey» programının nazırlayı- cısı, bu tür kaliteli program lara imzasını atan Emel Uygur. Programının metinleri, eski m ü ze müdürlerinden İlhan AUşit tarafından yazıldı. Ama prog ramın en ilginç yanlarından bi ri, Sayda kazısının anlatıldığı bölümde kullanılan fon müzi ği. «B ir Hatıradan İbaret K a lan Gezinti» adlı bu müziğin bestecisi klasik müziğimizin bü yük adlarından Cemal Reşit Rey. Cemal Reşit Rey, Osman Hamdi Bey’e adadığı bu beste sinin program sırasında çalın masına izin verdi. Nedeni de, Osman Hamdi Bey’in büyük amcası olması.
Taha Toros Arşivi
