'U in n im il il it lI im m il im il ll ll U im m il li ll lf lI ll li ll H im il ll lI tH I İ lH li ii m il lI ll ü lH lI ll I lt lI it m ii iı ıı m ıı ıı ıı ım ıı ım ım ım m ıı ıı ıı ıı ım ıı ıı m ııi ii ım ı
I
V
*S A Y F A 0
_______________________________ __
Namık Kemâl’de
Vatarı f ikri
Vatan, bir muzaffer kumandanın kılıcı
veya bir yazarın kalemiyle çizilmiş çizgi
lerden meydana gelmiş bir toprak değil;
’Millet, hürriyet, hâkimiyet, atalara say
gı, aile sevgisi, hatıralar gibi birçok yük
sek duygu ve düşüncelerin kaynaşmasın
dan hâsıl olmuş kutlu bir fikir olduğu
içindir ki sevilir.
Nejde 1 SANÇAR'
hükmünde ne kadar kuvvet li ise, vicdan da : “ Vatan başkadır, va tan dışı baş k a !” inancında o kadar doğru dur. İşte bun dan dolayıdır ki vatan sevgi sini gönüller"Kem al'in, biz« yadigârı kalan en dâhıyâne ve en pâyidar olacak e. seri vatan mu. habbetidir.” Bu sözler, Ab- diilhak Hâmid'in dir. Ve Tanzima tın büyük gairl Hâmid'in, bu söz leriyle bir gerçe. gi dile getirmig olduğu muhak. kaktır. Türk mil letinin, yüzyıla yakın bir zaman-
dan beri Namık Kemal denin, ce valanı, vatan denince N a mık Kem al’i hatırlamasının sebebi budur.
Türk fik ir ve edebiyat tari. hinde vatanseverlik fikrinin
ve duygusunun bir semboiij clcraft yasamakta bulunan Na mık Kemal deki bu büyük sev giııin temeli acaba nedir? Çe şitt) şiirleriyle yazılarındaki ve bilhassa meşhur ‘ -Vatan” ■ makalesindeki fikirleri söyle
tir hatırlanacak olursa ondakı vatanseverliğin sadece yüksek bir duygu değil, aynı zamanda en mantıki temeller üzerinde yükselen, sağlam ve şuurlu bir diısunce sistemi olduğu görülür.
insanlar, vatanlarını sevme, ye, yani vatansever olmaya nl çın mecburdurlar. Namık K e mal, ‘ ‘Vatan” makalesinde, bu sevginin sebeplerini ve esasları üi o kuvvetli kalemj İle birer bırej sıralamıştır. Bunların bel 11 başlılarını bir kere daha ha. tırlamakla. ondaki vatan sevgi sinin hangi kaynaklardan geldi gını ve ne derece sağlam temel lere dayandığını anlamak müm kün olacaktır.
Tan rı’nm bağışlarının en azl zl olan hayat, vatan havasını teneffüsle haşladığı; göz, Uk bakışta vatan toprağını gördü ğ ü ; vücudun maddesi vatanın bir parçası olduğu içindir ki va tan sevilir.
Vatan sevilir; çünkü, İnsan etrafına baktıkça, onun her kö »esine geçmişinin bir hâtırası, nı bulur. Çünkü hürriyeti, rahn tı, hakkı, menfaati hep vatan s i } esinde elde eder. Çünkü, ken di varlığının sebebi olan atala rının kabirleriyle, hayatının ne tiresi olan çocuklarının dünya
ya gelecekleri yer, hep vatan dır.
Vatan, bir muzaffer klimanı danın kılıcı veya bir yazarın kalemiyle çizilmiş çizgilerden meydana grim i» bir toprak de ğ il; millet, hürriyet hâkimiyet ata lara saygı aile sevgisi hâtıralar gihl birçok yüksek duygu ve
düşüncelerin kaynaşmasından
hasıl olmuş kutlu bir fikir ol duğu içindir kİ sevilir.
ni gönül'erden çıkarmak insan haklarının en tesirli koruyucusu olan ateşli si lâh'arı elinden bırakmak tan farksızdır. Böyle bir düşünceyle ordusunu da ğıtacak bir millet, nasıl başka milletlerin taarru zuna uğrarsa, insanlık ( ! ! ! ) düşüncesiyle vatan fikrini yok etmeye kalkan lar da aynı âkıbete uğra
maktan kurtulamazlar.
Vatan fikri, işte bun dan dolayı kutsaldır. Bü tün milletlerde, bütün din lerde, her türlü medeni yette ve terbiyede, vatan sevgisi, bundan dolayı en büyük faziletlerden sayıl mıştır. İnsanlık tarihinin her sayfasında her millet te yetişmiş yüksek fikir ve fazilet sahibi insanla rın hepsinin vatan sevgi sini herşeyin üstünde tut maları ve hattâ çoğunun uğrunda hayatlarını feda etmekten çekinmemeleri de bu sebeptendir.
Namık Kemal, insan
fikir ve vicdanının sade ce “ madde” harcı ile ya pılmış olabileceğini kabul etmemektedir. Ona göre akıl, mese’ â: “ Dörtgen başkadır, üçgen başka!”
den çıkarmaya kalkışmak en büyük akıl sızlıktır. Hele Türkler i- çin?
“ Biz oturduğumuz ye rin her taşı için bir cevher-
i
can verdik.Her avuç toprağı naza rımızda o yolda feda ol muş bir kahramanın ya- digâr-ı vücududur.”
Namık Kemal’in, bu
şuurlu, mantıklı ve yük sek fikirleri, dünkü Türk nesilleri için en büyük mâ nevi gıdalardan birisi ol muştu.
Bu fikirler bugün de de gerinden ve mânâsından bir şey kaybetmiş değil dir.
Çünkü vatanseverlik, geçici değil, ebedî bir f i kirdir.
Bu sebepten bugünkü Türk nesileri -ve bilhas sa gençler- en çok muhtaç bulundukları mânevi gı dalardan vatan sevgisi ni, onun, bu şuurlu ve mantıklı düşünce siste minde bulacaklardır.
Vatan, biz© kılıcımızın yadi gârıdır. Bu sebepten onu yalnız kendimize ait bilir, kendimiz den çok sever ve kendimizi va tan uğruna feda ederiz.
“ Vatan” makalesinden özetlenmiş şu fikirler de gösteriyor ki, Namık Ke mal’in vatana bağlanması mn sebepleri mantıkî te mellere dayanan düşünce lerdir. Bundan dolayıdır ki, onda, vatan düşüncesi bir “ edebiyat!” olmaktan çıkmış, şuurlu bir fikir olmuştur.
Namık Kemal, bu man tıki sonuca ve hükme ula şırken. hareket noktası hiç bir zaman “ vatan mut laka sevilmelidir!” gibi bil* düşünce olmamıştır. Aksine, vatan düşüncesi nin, insanlık düşüncesi ne aykırı o'up olmadığı muhakemesini de yaptık tan sonra vatan sevgisi nin değerini ortaya koy muştur.
Vatan fikri 'kalkar da, dünyadaki bütün insanlar tek vatanda tek millet gi bi yaşamak imkânım bu lurlarsa, acaba, böyle bir netice insanlık için çok daha iyi olmaz mı?
“ Vatan” makalesinde bu sorunun muhakemesi de yapılmıştır. Namık Ke mal’in bu muhakeme neti cesinde vardığı hüküm şu duı*: “ Bütün insanların birleşmesi yolunda vatan fikrini yok etmeye kalk mak ahrette rahat ümidi ile kendini öldürmekten farksızdır!” Namık Ke mal, vardığı bu hükmü bir benzetme ile daha baş ka şekilde de ifade etmiş tir. Ona göre, vatan fikri
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
