İkinci Irak Savaşı'nda bir mücadele konusu olarak habercilik etiği

ikinci Irak

Sava5r'nda

Bir !Iiicadele

Konusu

Olarak Habercilik

Eti[i

Ars.

Giir.

Utku

Uraz

AYDIN

Ozet

Gazclccrlik alanr. belirlr bir iizerk iglcyi5 bigiminc sahrp olmasrna raSnrcn. Pienc Bourdieu niln

tanrmlad'gr diEer alanlar ifindc ekonomik vc siyasal alanlarrn ctkisinc cn farla rnlruu lirlanlardiur biridir ikitlcl Irak Salalr'yla birlikte \rlusal grkarlara uygun bir haberciligi saglanlak iizere uygulanmaya baglanan 'embcdded

muhabirlik ve bunun kargrsrnda izlenimlerini serbeslQc ilade etmek igin garelecrlerin daha ciznel bir dille intenlctte yayrnladrEr sava$ giinlukleri bu nresleki alan igerisindc ctjk ve sorumluluk gergevesinde yeni bir

miicadele baslalmrstrr.

Anahtar kelim€l€r

Cazelecil jk Eligi, Bourdieu. Warblog.

Rcsum{

Parmi les divers champs mentionnis par Picrrc Bourdreu. lc champ _{;oumalistique} est un de ceux qui subisscnt le plus I'intluencc des champs dconomique et polilique. La mise en placc. durant la Secondc Cucfic d'lrak. du systemc dc "joumalisme incorpore" afin d'assurer un joumalisme qui ne porle pas alteinre aux intdr€ts

nationaux et lace

i

celui-ci le recours d la publication de u orblo.gs permellanl d exprimer plus libremenl les imprcssions et les temoignages des reporlcrs. peuvent 6tre appr€ci€s comme les dl6mcnts d une nouvelle lutle

centree sur I ethique et la responsabilitd profcssionelle au sein de ce champ.

Keywords

Ethique joumalislique. Bourdieu,

warblog-

,/

l.

Bourdieu'niin

Sosyolojisinde Habitus ve

Alan Kavramlarl

Fransrz sosyolog

Piene

Bourdieu, toplumsal yaprya

ve bu

yaptntn geqitli uzamlannda yer alan aktdrlere iliqkin analiz yontemini, "yaplsalcl bir konstrtiktivizm" olarak tanrmlarken toplumda eyleyenlcrin bilincinden ve iradesinden baprmstz nesnel

yapllann

varoldugunu,

ve bu

yaprlann eyleyenlerin

pratiklerini veya

temsillerini ydnlendirmc kapasitcsine sahip oldugunu

ileri

siircr

(Corcuff, 2000,

ss

30-31).

Konstriiktivizm iizcrine

vurgusunda

ise,

bir

yandan algllama, diiqiince

vc

cylcm $cmalannln (Habitus),

bir diler

yandan da toplumsal yapllarln (Alanlar)

bir

sosyal oluqum igcrisindc bulundugunu anlatmak ister. B<iylece toplumsal gcrgcklik, "bedene doniismiis

tarih"

olarak tanrmlanan habitus

ile

"$cyc ddnii$mii9

tarih",

yani alanlar arasrndaki karqrlagmanrn

iiriiniidi.ir.

Dolayrsryla

tarihin

gergeklesmesi

nc

yalnlzca

bilingte ne

dc

yaprlarda bulunmaktadrr,

fakat

ikili

bir

konstriiktivist

harcketin, drqsalh!rn igselleqtirilmcsi

vc

igsclligin dtqsallaqhnlmasrntn

bir

sonucudur (Corcuff, 2000, s.3

l).

Bourdieu'niin habitus gcklinde tanrmladrlr olgu,

bir

iilgiide,

ilk

sosyallc$mc

deneyimlcrimizde

(birincil

habitus) ve daha sonra, yeti$kinlik yafamrmrzda

(ikincil

habitus), toplumsal yaprlartn

kafalanmtza

ve

bedcnlcrimize

girigi,

bunlann igselleqtirilmesidir.

Bu

kavramla Bourdieu bircysel vcya Oznel olantn dahi

kolcktif

oldugunu vurgulamak ister: "Habitus, toplumsallagmrg

bir

6znelliktir"

(Bourdicu ve

Wacquant, 2003,

s.ll6).

Habitus cn aglk

vc

"somut"

haliyle, "yaprlandtrtcr yaptlar

olarak

iqlemeyc

haztr

yaptlanmrg

yaptlar"

vc

"kaltct ve

aktarrlabilir yatkrnhklar sistcmi" olarak tanrmlantr (Bourdicu, 1989, s.88).

Bourdicu'ntin sosyolojisinde habitus'u tamamlaylcl

nitclikteki

di[cr

anahtar

alanlardlr. Bourdieu gegitli alanlar tanlmlar: edebiyat alanr, gazetecilik alanr, siyaset

alanr, iktisat alanr, sportif alan... Her alanrn kendine 6zgii

bir

sermayesi, bir yahnmr, tahakktim edenleri

ve

tahakkiim altrnda

olanlan

vardrr.

Her

alan hem

bir

giigler alanrdrr, giinkii egitsiz

bir

kaynak

_-sermaye

dalrhmr ve dolayrsryla ezeni ve czileni vardrr, hem de bir mticadele alanrdrr: Bu alandaki cylcyiciler orada hakim olan giigler dengesini ve halla _{alanrn kapsamrnr -srnrrlarrnr-} deligtirmek yahut muhafaza etmek igin miicadelc ederler. Bourdieu'ntin sosyolojisinde,

Marx'tan farkh

olarak sermaye

yalnrzca ekonomik sermaye anlamrnda kullanrlmaz. Her alanda, o alan iginde gegerli bir sermaye/kaynak

tiirti

vardrr

(kiilttirel

sernaye, siyasi scrmaye) ve miicadele bunun

iQin

yiirutiiliir.

2. Ekonomik ve Siyasi

Alanlarrn

Cenderesinde Gazetecilik

Pierre Bourdieu'ye gore, gazelecilik

dc,

kendi eyleyicilcri,

dzgiil

sermaye

bigimi,

tahakkiim edenleri

ve

tahakkiim altrnda bulunanlarr,

ig

ve drq miicadeleleri olan

bir

alandrr. Fakat gazetecilik alanrnrn gok dnemli ve belirleyici

bir

rizellili

diler

ktiltiirel

tiretim

alanlanndan, hukuk alanrndan,

bilim

_{alanrndan Qok daha} fazla dr$

gUglere

balrmh

olmasrdrr. Izlenme-oranr

aracrhlryla

pazann

yaphnmcl

etkisinin,

diler

bir

ifadeyle ekonomik alanrn

baskrsr

alhndadrr (Bourdieu, 1997,

s.59).

Ekonomik alanln dayattlgl rekabet bu alanrn en <inemli belirleyenlerinden

biri

olarak gortilmektedir. Bu alanda herkes

dilerleriyle siirdtirdiilii

rekabet iginde, sahip oldufu,

ve

sriz konusu alan igindeki konumunu

ve

dolayrsryla da uygulayacalr stratejileri belirleycn

kuvvcti

dcvrcye sokar. Daha

biiyiik

bir

pazar payr elde edebilmek igin yiiriitiilen bu rekabet, pratikte haber atlatma, bir haberi

ilk

dnce verme, baqkalarr daha

6nce

bir

haberi

iglemiqse

bunun

gerisinde kalmadan,

aynr

meseleyi bagka

bir

boyutuyla

igleme

(bdylcce,

tiim

gazeteleri/kanallan kargrlagtrrmah

olarak

okudulu/izledili farz

edilen

bir

kitlenin

gtiztinde arayr kapatma, hatta

on

plana

grkmayr sa!lama)

gibi

cdimlcrle kendini

gdsteren gazeteler&anallar

arasl

ve gazeteciler arasr bir rekabet geklinde gergcklegir.

Bu olalan dtinemlerdc i;lcyen mekanizmalara, savag koqullannrn olugturdulu

kriz

donemlcrinde

bir

di[cr

drg

ctki

eklcnir. Bu donemlerde, siyasi alana hakim olan "ulusal grkarlar" soylemi kendini gegitli alanlarda hissettirmekle (ekonomi, felsefe, iiniversite...)

birliktc

en

yolun

baskryr, giiphcsiz gazctecilik uzaml ya$ar. Vietnam savagrnda, dOnemin Ozgiil giiQ

iligkilcri

gergevesinde-

eli

kolu

serbest brrakrlan medyanrn, asker cesetleri ve Vietnamh sivil itlUlerin gdriintiilerini yayrnlamasr savaga kargr muhalefetin biiyiimesine sebep olur. Bu nedenle

ABD'nin

srnrr ritesi harekatlara giriqmeye ccsaret edcmedigi

70'lcrin

sonu

ve

80'li

yrllar,

Amerikan

yonetimi agrsrndan gazetecilik alanrnrn da dcnctim altrnda tutulacagr, hatta "ulusal grkarlar" yolunda seferber edilecepi

yeni

bir

drg nti.idahale

doktrini

tasarlamakla gegmigtrr.

Vietnam sendromundan kurtulmaya ydnelik asrl sistematik gaba, 1984 yrhnda

ABD

Baqkanr Ronald Reagan'rn Savunma Bakanr Caspar Wcinberger tarafrndan geligtirilen

yeni

doktrinde

gttrultir.

YaptrEr

bir

konugmada Weinberger, Victnam sonrasl stnlr otesi harekatlar

igin

bclli

kriterlcr tcspit

eder.

Bu

kriterlerc gore, Amerikan askeri

gi.iglcri yalnrzca son agamada, bagka goziim yolunun kalmadrlr kogullarda ve ancak

Batr'nrn

hayati grkarlan

sriz

konusu oldulunda

kullanrlmahdrr.

tsu

kogullar olugtufunda, harekat kesin

bir

zafer elde etmc niyctiyle, gerekli

tiim

giigler seferber

edilerek

ve

olabildi!ince

az

askeri/sivil kayrpla gergeklegtirilmclidir. Son olarak,

mi.idahalenin yiiri.ittilebilmesi

igin

olmazsa olmaz

bir

diger kogul da kamuoyunun ve

de

cizellikle Amerikan halkrnrn desteginin sa$lanmasrdrr. Gcjrtildtipii

gibi trim

bu

kogullar

ve

kriterler, Vietnam yenilgisinin

bir

benzerinin yaganmasrnr engellemeye ycineliktir

ve

bu

gergevede, gazetecilere kamuoyunun mtidahaleye

ydnelik

nzasrnl

tiretme gorevi bigiliyordu. Baba Bush'un

gtirekasr

(Powcll,

Scowcroft, Cheney) tarafindan 1989'da yeniden cle ahnan doktrinde, Soguk Savag boyunca komtinizmin sahip oldugu iglevin

yerini

tutabilccek nefret

cdilesi

bir

dtigman imajrnrn siyasal pazarlama ydntemleriyle gizilmesionemle vurgulanrr (Achcar,2000,

ss.l0-l

l).

Panama'daki

ktigtik

gaph

ve

krsmen baganh operasyonun ardrndan, Saddam

Htiseyin'in Kuveyt'e

kargr

girigti[i

iggalin uluslararasr toplulufiun gozi.indeki gayn megrululunda, Washington'un Orta Dogu'ya y6nclik cmpcryal yayrlmacrlr[r gerekli meqruiyeti bulur. Her ne kadar Weinbergcr'in kriterlerinde ifade

edildi[i

gibi Batr'nrn hayati grkarlan sdz konusu olmasa da, medyanrn

etkili

yayrnlan sayesinde, mesclc ti.im Avrupa ve ABD kamuoyunda uluslararasr bir tehdit olarak algrlanrr. Bu donemdc,

trpkr

Kosova savagrnda

Milosevig

ile

ve

I

I

Eyltil

sonrasrnda Usame

Bin

Ladin hakkrnda yaprlacagr

gibi

medyada

ikinci

Dtinya Savagr'na sistematik gdndermeler yaprlarak Saddam Hiiseyin, 20.

yizyilrn

en aclmaslz

lideri

olarak sunulan

Hitler'lc

ozdegleqtirilir.

Ancak siyasal alanrn do!rudan

bir

mi.idahalesinin drgrnda da,

ttim

savaglarda

gazeteciler mesleklerinin

gere[i

olan davranrq bigimleri

ile

habituslanna iglemig olan "ulusal bir benmerkezcili!e" dayah vatanperver refleksleri arasrnda srkrqrrlar ve gogu

kez,

bu

habitusun

Bourdieu'ntin dcyimiyle

trpkr

bir

yay

gibi

devreye

girdilini

gciriirtiz. Bourdieu habitus olarak tanrmladr[r yatkrnhk sistemlerinin aktanlabilirligi i.izerinde durur. Burada

da

habitusun olugturucu

bir

unsuru

olan

vatanperverlifin, iglendigi

ve

gegerli

oldugu

alanrn (toplumsal-siyasal

alan)

drqrnda mesleki alana

aktanldrfrnr

ve

orada iglemeye bagladr[rnr

gortiriiz.

Dolayrsryla gopu

kcz

siyasal

alanrn agrk miidahalesine gerek kalmadan,

bu

alanrn gekillendirdifii zihinsel yaprlar aynr iglevi gori.ir. Bdylece agrk

bir

sanstire gerek kalmadan, igsellegtirilmig

bir

oto-sanstir devreye

girer. Falkland

sava$r srrasrnda

Max

Hastings,

ikinci

Diinya Savagr'nda gazeteci

olarak g6rev

yapan

babasrnrn

gu

srizlerini aktanr:

"Ulkcn savagtaysa, senin

habercili[in de bu

sava$ln uzantrsr

olur.

Nesnellik

ancak kara

bulutlar dagrldrktan sonra sdz konusu

olur".

Hastings'in kendisi de savag alanrndan

dcinerken

aynr "duyguyu"

sdylc

anlattr:

"Bu

birlifin

[Gdrev

Birligi]

duygu

ve

di.igtinceleriyle tam anlamryla ozdeglemem gerektigini hissediyorum... Yazr yazarken goyle dtigtintiyorsunuz: Etrafimdaki adamlarrn ncler yaptrlrnr anlatmanrn otesinde bu

sava$l kazanmaya yardrmcr olabilecck

nelcr

sciyleycbilirim". Vatanpervcrligin bir

gazetecinin

habitusunun

belirlcyici

bir

pargasl

olmadr[r hallcrde

de

sansrir

rirztimsenmig

bir

bigimde mesle$inin icrasr srrasrnda

muhabir

tarafindan kendine uygulanabilir. Burada

belirleyici

etkenlcr, haberlerinin mcrkezde bulunan editorler

tarafrndan

sansi..irlenece[i

diigtincesi

yahut

cephede

birlikte

vakit

gegirdikleri askerlerle kurulan duygusal

ba[lar olabilir.

Falkland Savagt strastnda

The

Sunday

3. Embedded

Muhabirlik

Ne var

ki

gerek

siyasal alanrn

do!rudan

miidahalesi,

gerek

bilinglere nakqolmug ve sava$ kogullannda hortlayan ulusal grkarlarr mesleki kurallardan tistiin

tutma rcfleksleri,

gerekse cephede

kurulan

iliqkiler,

gazetecilik alanrnda olgusal

gergckli[in

arayr$rndaki gatlak sesleri ttimtiyle engellemeyi bagaramamrghr.

ll

Eyliil saldrrrlannrn ardrndan

kitlcscl boyutta

geli;cn

milliyctgi

vc

Arnerika

yanhsr

motivasyonun, Afganistan miidahalesi boyunca, giictinii yitirerek de olsa iq gdrdiikten sonra,

Ikinci

Irak

Savagr'nrn

arifesindc

hrzrnr

tiiketmesi,

ve

lrak'rn

kitle

imha silahlanna sahip

oldu!u

tezinin,

BM

ara$trrma komisyonu tarafindan yalanlanmasrna

ralmcn ABD vc

miittefiklerinin savaqr baqlatma konusundaki rsrarr,

ABD'nin

diinya kamuoyu gOziindeki me$ruiyetinin silinmesi ve sava$ kargrh riizgarlann giiglcnmcsinc yol agmrqtrr. Hegemonyasrnrn bu denli sarsrldr!r bir dcinemde savaq hazrrhklan yapan

Washington, gazctcciler agrsrndan

etik

kaygrlann

her

hangi

bir

gckilde devreye

girmcsini

iinlcyecek

yeni

bir

denctim

mckanizmasr tasarlar

ve

yiiriirliile

koyar. Embcdded

(iliqtirilmiq) muhabirlik olarak

anrlan

bu ycni

sistem, savag hakkrnda olugtumlacak rncdyatik gergekli!in perdesini aralayacak hcr tiirli.i

"kagalr"

rinlcmeyc

yonclik

kapsamh

bir

denetim Ongijriir. Embedded'lik sistemine gcire, haberciler, elli maddclik

bil

sozlcamcyi imzaladrktan sonra

2

ila 3

ay

arasr

bir

dtinemi, askeri

kamplarda. gerek silah tcknolojisi. gerck medyaya

iligkin

konularda

clitim

gdrcrek gegirirlcr. Amerikah bir embedded muhabir, kampta ogretilenlcri qoyle ozetliyor:

<

Amerikan

birliklcri

hakkrnda

olrendilimiz bazr

bilgiler, diigman aqrsrndan

delerli oldu[u

igin

yazrlamryor.

Ama

biz

hangi bilginin diiqman agrsrndan rinemli ve degerli oldugunu

bilmedi!imiz

i9in, gencl olarak ba;rmrzdaki askcri

yctkiliyc

soruyoruz. Askerlerin en gok

Onem verdikleri konu zaman ve mekan. Ne zaman nereye gittik, bunlann yazrlmasrnr istemiyorlar. Egitimde bizc gencl, askeri ve siyasi konularda habcr yazmamrz yerine, askerlerimizin moral durumunu aktaran haberlcr yazmamrzr, human interest-human touch (lnsani yanlan rinplana grkaran

magazin) habcr

vc

fcaturc'lar (habcr-yorum,

izlenim,

not)

yazmamlar sahk vcrdilcr > (akt. Duran,2003).

Bciylece, embedded muhabirler.

ttimiiyle

askeri kuvvetlerin

verdipi

bilgilere mahkumdur, ancak izin vcrilcn

fotolraflan

gckcr, izin vcrilen goriinttileri kaydederler.

B0ylcsi

dayatmalar altrnda gahgmayr gazetccilerin

vc

kurumlannrn ncden kabul

ettiginin

cevabr, Bourdieu'niin iqaret

ettili

rekabet kogullannda aranabilir. Askcri

kuwctlerc

mrhlanmrq

olarak mcslcfini

icra

ctmck,

bilgiyc

hrzh

bir

bigimde ulaqmanrzr,

ve

belirli

bir

koruma altrnda cepheden (cephenin

bir

tarafindan) yakrn

gdrtintiiler

almanrzt

sallar.

Pazar

payr

kapma yanqrnda habcr atlatma

vc

haber

atlamama meselesinin yerine daha rince deginmiqtik. Burada da, rekabet kogullarrnrn

diizenledi!i

igleyig

iginde

her

kurunr,

diferlerinin

gerisinde kalmamak

iizerc

bu

sozlegmeyi

imzalar. Bunun

en belirgin

rimeli,

savaqrn Batr'nrnkindcn

farkh

bir temsilini sunan. ve bu alanda Amerikan kanallannrn tekelini krran

El

Cezire'nin dahi bir embedded muhabirle savasr izlenresidir.

Oysa bu kolayhklarrn yanl slra cmbcddcd muhabirlik, meslcgin vazgeqilmez

bir

unsuru olan, ve savag dtinemlcrinde daha da ihtiyag duyulan

mesafelili!i

ortadan

kaldrrmaktadrr. Bu mcsafeli veya clegtircl tutum gcrek sozleqme tarafindan engcllcnir stizlcqmcyc uymayan evinc gtindcrilir- gcrcksc yukarrda

bclirttilimiz

gibi

cephedc,

tanklarda, ate$ altrnda

birlikte

yaganrlan ordu mensuplanyla kurulan

iligkiler

boylcsi

bir

mesaf-eli tutumu Onler. US Nev's

&

l|/orld Report dergisi

igin lrak'ta

embedded

fotomuhabirlik yapan Chris Anderson. bu iliqkilerin bir

diler

boyutuna dikkat gckiyor: "Nesnel olatrilmek

igin

gtnii

gUnUne mticadele ediyorduk. Su, yemek,

yatak

igin onlara

balrmh oldulunuz

zaman, onlann bakrg agrsrnr benimsiyorsunuz" (Guenin, Guillot ve Regnier, 2003).

Her

tiirlij

cizerklik

krrrntrsrnr

yok

etmcye gahgan

bu

anlayrg, kapsamrna

alamadrklannr (embedded olmayanlan) _{"unilateral" [tek} tarat)r] olarak tantmlayarak sozc0klerle

alt

etmeye galgryor. Embeddcd'lik uygulamasr, piyasa mekanizmalarr iginde kendine yer bulmaya gahgan

_etili

tiimiiyle saf drgr brrakma arayrgrdrr. Ne var

ki

gergeklifin

sunumunu kendi yaranna denetleyebilniek iizere Amerikan ytinetiminin

keqfettifi bu yeni

totaliter

haber mekanizmasrna kargr haberctlik

etilini

yeniden canlandrrmaya 9ah;anlar da oldu. Biiylece,

lkinci

lrak Savagr, gazetccilik alanr iginde etik ekseninde yiiri.itiilen bir miicadeleye de sahne oldu.

4. Savag

Giinliikleri

_-Warblogs

Savaq boyunca, imzaladrklarr s6zle;meye uyarak, gallStlklan kuruluqa "resmi"

haberleri gegtikten

sonra

embedded

muhabirlerin

bazrlan,

savaga

dair

kendi izlenimlerini, herhangi

bir

s<izlegmcnin dayathgl kriterlere

balh

kalmaksrzrn Ozgiir bir bigimde internet giinliikleri (weblogs) aracrhlryla kamuoyuna aktardr.

internet giinlt.iklerinin krsa

tarihini

hahrlatmak gerekirse,

bu

gi.inltiklerin

ilk

1994'te yayrnlandtktan sonra,

6zelliklc

I

I

Eyliil

saldrrrlan sonrasrnda yaygrnlagh[rnr soylemek

do!ru

olur. Fakat o d<inemde, bu giinliikler, fazla

"liberal"

(solcu) bulunan medyaya kargr, daha vatansever

bir

yaklagrmr savunan muhafazakar yorumcular tarafindan yazrlmaktaydr.

Ancak.

ikinci lrak

Savagl'nda,

warblog'lann

saylslnln artmasl ve (internet kullanrcrlan diizeyinde)

"kitlesel"

sayrlabilecek

tiikelimi

sonucu

kavram rizellikle bu savag srrasrnda yayrnlanan gtinl0kler igin kullanrlrr oldu (Pisani, 2003).

Ancak qunu _{kesinlikle bclirtmek} gerekir

ki,

bu

giinlilklerin

yazarlart, yalntzca

ABD'nin

askcri mtidahalesine eleqtirel yaklagan muhabirlerden vcya yorumculardan oluqmuyor. Omcgin 8/ogs oJ l4tar sitesi Amerikan askerlerine destck amacryla (ve

Fransa

karfrtl)

g<isterilerin dtizcnlenmesi galnsrnda bulunmugtur. Dolaytsryla burada

siyasal anlamda

bir

mticadele aramamak gerekir. Burada

bclirli

boyutlanyla

s<iz

konusu

olan,

Bourdieu'ni.in ifade

etti!i

gibi alanrn geqitli aktorleri (veya cylcyicileri) arasrnda, meslek

etiginin

olugturucu

bur

unsuru

olan

haber

verme sorunlululu

ekseninde

ytiriitiilen

bir

miicadeledir. _$iiphesrz,

tiim

blog

yayrnlayan muhabirler agrsrndan habercilik

etilini

savunmaya

yonelik

idealistgc

yiiriitiilen

bir

miicadelc

oldulu

da

ileri

siiriilemez. Hatta biiylesinc denetimsiz

bir

alanda, boylesine oznel bir

dilin

kullanrmr, yukarrda

g6rdtiliim0z gibi

farkh kaymalara

yol

agabilece[i

gibi,

bir

bilgi

kirlililine

de

sebep

olabilir.

Elbette,

bu

risklerin bilincindc

olarak temkinli davranmak gerekmekte. F akat, bizzal gazetecrlik

meslelini

icra etmenin kogullannrn

ortadan kaldrrrldrpr

bir

durumda,

haber iletmenin kendisi

etik

bir

meselcye

d6niigmii;tiir. Giinltikler,

yolun

denetim koqullarr gergevesinde, bunun drgrna grkarak hem oznel delerlendirmeleri ifade etmeye ydnelik, hem

dc

belirli

bir bilgi

akrgrnr saglayan bir gedik olarak gortilmelidir.

Savaq

gtinliikleri

krsa siirede, "hassas askeri

bilgileri"

drgan srzabilecelindcn cndige duyan Washington'un

tcpkisini

qekti.

_Bu

gatl$mayl en agrk olarak

CNN'in

giinliiklere gdsterdigi tcpkidc gdrebiliriz. CNN igin gahgnanrn tam zamanh bir gtirev

oldulunu

ve muhabirlerin sadece bu iqe yolunlagmalan gerektigini bildiren kanahn yrincticilcri, embedded muhabirlcrinden

Kcvin

Sites'tan, gok

briyiik

ilgi

goren savag

giinliiklerini

inlernette

artrk

yayrnlamamaslnl talep

ctti

(Acar,

2003). Fakat savag

giinliikleri

bagka muhabirler taraflndan yayrnlanmaya devam

cdildi, ve

bOlgcde

yaqananlar agrsrndan rinemli

bir

kaynak olugturdu.

CNN

ilc

muhabrri Sites arasrnda

yaqanan

bu

gatrgma, akademisycnler, hukukgular..vb.

geEitli kcsimler

tarafindan tartrgrldr. Kimileri, Sitcs'rn srizleqmcyc uymadr!lnr, "ig _{ahlakrni' 9i$ncdi!i ileri} s{irdii.

Bu

noktada,

intemet gi.inliikleri

yayrnlamanrn (savag dtineminde olsun olmasrn) gazcteciliklc veya habercilikle

bir

iligkisi olup olmadrlr srkga tartrgrlrr oldu.

San Josc Mercury ve aynr zamanda blog yazan Dan Gillmor, sava; giinltiklerinin gok rincmli

bir

ihtiyacr kargrladrgr kanrsrnda:

"Vcri

yrlrnrnr

siizgegten gegiriyorlar ve cn

rinemli

malzcmcyi bulmamrzr

sa!hyorlar". Ona

gdre

bloglar

gazetecili!c

varan

mekanizmanrn pargalannr olugturuyorlar: "okuy.uculanmtz,

dinleyicilcrimiz

toplu olarak, bizim bildikle rimizden gok daha fazla gcy

biliyorlar".

Bu tespit sonucunda ise

"egitim"den

gok

"sohbet"e dayah

bir

gazetccililin

savunusunu yapryor. Berkeley iiniversilesinde bloglar iizerine dcrs veren Paul Grabowicz ise

giinliik

yazarlannrn

yaphklan igin

bigimsel agrdan k69e yazarhprna daha uygun olmasrna kargtn, asrl

olarak rdportaja gok daha yakrn

oldulunu

ilcri

stiriiyor. intcrnet dcrgisi Feed'in eski

ydneticisi Steven Johnson ise bloglann gazetecilikle higbir iliqkisi bulunmadrlrnr ileri siirerek, bunun

bir "bilgi

yonetimi

_i;i"

oldulunu

vurguluyor:

"Bloglan

ilging krlan, tam

da

gazctecilik olmamasrdrr". 1994 yrhndaki

ilk

giinltigtin

yazan

ve

program tasanmclsl Dave

Wincr

ise beg

yrla

kadar bloglarrn gazcteler kadar otorite sahibi sayrlacalrnr

iddia cdiyor: "Mcdya

o

kadar deliqmiq olacak

ki,

bilgi

sahibi kiqiler,

gtvendikleri

amatcir giinli.iklere

ba;vurarak ihtiyaglarr

olan

bilgiyi

arayacaklar,' (Pisani,2003).

Sonug

Bloglarrn gazelecilik alanr dahilindc olup olmadrIt hcntiz tartr$ma agamastnda.

Qiinkii

burada

stiz

konusu

olan,

alanm

smtrlarr,

alonm tantmr

iizerinde geSitli konumlarda bulunan eyleyiciler arasrnda halen siirmekte olan

bir

miicatleledir. Gerek gazetecilik alanrna

igkin

piyasa

iliqkileri.

gereksc

"ulusal

grkar" sciylemine dayah

olarak

siyasal

alan

tarafrndan

gazetecilik

mcslclinin mutlak

bir

denetimc tabi krhnmasr

ve ctik

kaygrlarrn alanrn drgrna

itilmesi

cIilimi

kargrsrnda, gazetccilik meslegini icra etmeye gah;anlar, sahte bir nesncllik anlayrgrna kargr, bu scfer ttimiiyle tiznel

bir

dille,

yagadrklannr, tanrk olduklarrnr

higbir

sansiire takrlmadan aktarma

ytikiimliiliiEtinii

_{yenidcn yagatmaya, alana ycniden dayatmaya gahgmaktadrrlar. Etik,} onu yeniden gazetecilik alanr iginde gegcrli

bir

scrmayc konumuna getirmeyi arzu

edenler

ile

onu alandan ttimtiyle dl$lamak lsteyenler arasrnda

bir

mticadcle nesncsi

haline gclmigtir.

Kaynakga

Acar, Ertu!ruI. < Ctineyt Ozdemir'in bir de gtinltiklerini okuyun, farkr goreceksiniz >, http :/iwww.dorduncukuvvctmcdya. com/articlc

Bourdieu, Pierre. (1989). Le Sens pratique. Paris : Editions de Minuit.

Bourdieu. Pierre ve Loic J.D. Wacquant. (2003). Diiqiiniimsel

bir

Antropoloji

igin Cevaplar. gev. Nazh Oktcn. istanbul

:

ilctigim Yayrnlan.

Bourdicu, piene. (1997). Televizyon Uzerine. gcv. Turhan tlgaz. istanbul :

YKY.

Corcuff, Philippe. (2000). Les Nouvelles Sociologies, Constructions de la r6alit6 sociale. Paris : Editions Nathan.

Duran, Ragrp < Embcdded : iligtirilmig

de[il

askeri yatrh >,

http : I I w w w .bianet. or gl 2003 I 07 I 2 4 I 2 | 1 6 l .htn"t (07 I 0 4 I 2003)

Guerrin, Michel, Claire Guillot vc Isabcllc Rcgnier <

A

Perpignan, les

photographes s'intenogent sur leur travail en lrak", http://www.lcnrondc.fr (08/07/2003)

Pisani, Francis. << lnternet saisi par la folie des rvcblogs >,

http://monde-diplomatiquc.fil2003/08/PISANI/l 03

l

Ekint 2003.

williams, Kevin

.

(1998).

< Gergeklerden daha

onemli

bir

geyler:

Savag

haberciliginde

etik

sorunlar >,

A.

Belsey

& R

Chadwick, Medya

ve

Gazetecilikte

Etik

Sorunlar, gev. Nurgay

Ttirkoflu.

Istanbul

:

Aynntr yaytnlan.