Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi

-..!.A~•..!.O,,-.T~fl~r~ki,u:·y.!!!at!..!A:!.!r..!!;aS!l!tJ!.!.orm~al~arw.I~E~ns:!.!iti~tli!!!!·S.!!..ii.!<:D:!:!er'-ligJ~·sl!....· ~Sa~YI~:~13~Erz!..=uruul.llm~1~9~99,,--

-=-27-AHMED-! DAi'NiN CAMASBNAME TERCUMESi VE DiLl

Dr. Kiizlm KOKTEKtN*

V. yiizyIim sonu ve XV. YiizyIim ba~lannda y~anl1~ olan Ahmed-i iii, y~adlgl d5nemin ve Eski Anadolu Tilrkl;esi'nin en 5nde gelen temsilcilerinden biridir. Tilrk edebiyata ve ozellikle Tiirk dili a9lsmdan I;ok degerli eserler yazan ve bazl Farsl;a ve Arap9a eserleri Tilrkge'ye terciime den Dai'nin dogum yeri oIarak kaynaklarda Germiyan g5sterilse del, onun Germiyan Beyi I. Yakub adma kaleme aldIgl 'Tabirnilme TercUmesi' dl~mda, oteki eserlerinin hil;birinde Germiyan SarayI ileili~isi olmadlgl gorulmektedir.2

Ahmed-i Dai'nin manzum ve mensur olmak iizere on dort eser kaleme

alml~tlT. Bunlar: Terciime-i Tefsir-i Ebii'l-Leys es Semerkandi (Tilrkl;e'ye I;eviri),

Miftahii'l-Cenne (Tilrkl;e'ye geviri), Tercilme-i KitAbti't-Tilbirnilme (Tiirkge'ye geviri), Terciime-i E~kal-i Nasir-i Tusi (TUrkge'ye geviri), Teresstil (Tiirkge), Terctime-i TezkiretU'I-Evliyii (Tilrkge'ye I;eviri), Terctime-i Tlbb-l Nebevi (Ttirkge'ye geviri), VesiletU'I-Miiluk fi Ehli's-SUhlk (Tiirkge'ye geviri), Divan (Fars9a), Ukfidti'l-Cevilhir (Arap9a -Fars9a manzum sozliik), Cilmasbnilme (TUrkge'ye geviri), Divan (TUrkl;e), Vasiyyet-i N~irevan (Tiirkge'ye geviri) ve Cengname (Tiirkge)'dir.

Ahmed-i Dili, bilyiik bir bOliimU terctime de olsa yazdlgl ve terciime ettigi bu kadar eserle Tiirk dili ve edebiyatma 90k bUyUk katkIlardabulunmu~ ve yasadlgl devrin TUrkgesini btiyiik bir ustahkla kuJ1anml~tlT. Tiirkgenin geli~mesiyle ve yayllmaslyla ilgili olarak adeta bir misyonerlik gorevi iistlenmi~tir. Dili yasadlgl donemin dilini, Tiirkgesini eserlerinde aksettirmistir.

Camasbniimelerin asIi kaynagl Fars edebiyatIdlr. Fars9a ilk Camasbname "Keyaniler'den

Sah

G~tasb'm kainat ve yaradIll~la ilgili sorulanna, iran mitolojisinde verdigi cevaplardan olu~an, Pehlevice yazllml~ yaklasIk 500 beyitlik bir risaledir.,,3 Fars edebiyatmda bir ba~ka Cilmasbname yazarl Nasirtiddin-i Tilsi'dir.

• Atatiirk Oniv. Fen Edebiyat Falc. Turk Dili ve Edebiyatl BClI. Ogrt. Oyesi.

I Prof. Dr. ismail Hilanet Ertaylan, Ahmed-i Dai Hayatl ve Eserleri, ist. 1952, s.4.

2 Prof. Dr. Mustafa Ozkan, Turk Dilinin Geli~meAlanlan ve Eski Anadolu Tiirk~esi,ist. 1995, s.199.

....ElK"",,K~ijkg;te£!!ki!!.!·n!i:..!.Allh!!!m!.Se:!!:d-:!.i!!.D!!.!Ai.:.!'n!!!in~C~ft!!.!Jm!!!a~sb!!!nw.ft!!!m£.e ..!.Te2r.!<!cll!!!m!!!e'2!sjuy~e ~D:u.iJi!--

-28-Tiirk~de

ilk Camasbname yazan olarak bilinen Ahmed-i Dai,

TOsi'nin 30 beyitlik eserini geni§/eterek

Tiirk~e'ye ~evirmi§tir.

Eser

konu itibariyle Danyal peygamberin oglu, biitiin slflan bilen Camasb

hakklOdadlf. Ahmed-i DiU'nin 73 beyit tutan Camasbname Terciimesi'ni,

Prof. Dr. ismail Hikmet Ertaylan tlplabaslm olarak

yaYlOlamJ§t1r~

Bu

yaYlOJa ilgili olarak Biiyiik Ttirk Klasikleri 'nde " ikisi de eksik olan iki

ntisha Raif Yelkenci yazmalan araslOda Miftahii'l-Cenne ve

Siracii'l-kulOb

i~inde

bulunmaktadlT.

Ertaylan

taraflOdan yaYlmlanan

Camasbname Terciimesi 'nin ilk 23 beyti Miftahti'l-Cenne'den, geri

kalan lasml da Siracti'l-kuIOb'dan almml§t1r. Diger bir niishada Ttirk

Dili

ve

Edebiyatl

Boliimii

Seminer

ktp.

4028 numarada

kaylthdlf"§eklinde bilgi varilir.5

Ahmad-i Dai eserini Nasirtiddin-i TOsi'nin yazdlgl vezinle

(feOI tin feOI tin feOllin feOl) yazml§t1r. Eserde zaman zaman vezin

bozukluklan goze

~arpmaktadlf.

Camasbname Terciimesi'nin aruz ve

hece

karl§lml

bir

ol~liyle

yaztldlglru soylemek yanh§ olmaz. Bilindigi gibi

eserin

yazI1dl~

donem bir

ge~i§

d6nemidir. Bundan dolayl aruzun

uygulanmasmda, zaman zaman bir

~k

problem ortaya

~lkmaktailir.

Tiirk~edeki

en onemli Camasbname

~evirisi

ise XV. yiizyd

§airlerinden Musa Abdi'ye aittir. Musa Abdi'nin eseri de bliytik bir

ihtimalle

Fars~a'dan Tiirk~e'ye

terciimedir. Mustafa Erkan, Musa

Abdl'nin Camasbnamesiyle ilgili olarak §u bilgileri vermektedir: "A b

di

Camasbnameyi Bandlrma'run AydlOClk kasabaslOda, bir yI1da kaleme

alrrn§ ve 833'te (1429-30) tamamlaml§tIr. 5122 beyitten meydana gelen

mesnevi 'faiHitiin, failattin, faillin' kahblyla yazI1ml§tIr. Eserde aynca

aruzun degi§ik kahplanyla yaztlml§ seksen sekiz beyit tutarlOda on dort

gazel vardlr..

.'6

Musa Abdi'nin Camasbnamesi iizerine

~erif

Ali

Bozkaplan bir doktora tezi hazlrlamJ§tIr.7

Tlirk edebiyatmdan A. Dfii ve M. Abdi 'nin Camasbnamesinden

ba§ka, bu eserlerden yararlaOllarak yazI1rrn§ mensur Camasbnameler de

vardu.

Biz bu yazlrrnzda, ismail Hikmet Ertaylan'm yaYlOIOl (Ahmed-i

Dfii HayatI ve Eserleri, ist. 1952. s.145-154) dikkate alarak Ahmed-i

Daj'nin

Camasbname

Terciimesi 'nin yazlh§

ozelliklerini,

transkripsiyonlu metnini ve indeksini vermeye ¢l§tIk.

4 Prof. Dr. ismail Hikmet Ertaylan, Ahmed-i Dal Hayatl ve Eserleri, ist. 1952. 5 Btiytik Ttirk Klasikleri, c. 2, s. 110, ist. 1985.

6 Mustafa Erkan, a. g. m. s. 44.

7 ~erifAli Bozkaplan, Camasbname, Dil Ozellikleri -Klsml Transkripsiyon-

Soz

Dizini (doktora tezi) Malatya 1989.

daw

_..!:!A~.iJ~'.~T.!!JiirL!!!ki!.1.·ya~t..!:!A~ra~stJ.!!!r.!!!m""al""an,",-,E"",n""-sti",",·tll",,s,",,-ij~D~ergI-""·"""si...S,...aYJ=13~E"",rzu""",,,"r,,.,,um...19:..<o99,,--

...;.-.29-CAMAsBNAME TERCtiMEsi'NiN YAZILIS OZELLiKLERt

1-

UnJiilerin

YazIll§I:

tnceledigimiz metin harekeli oldugu i~in gerek Tiirk~e kelimelerde ve gerekse Ara~ve Fars~ kelimelerde iinlwer harekeyle gosterilmi~tir.

A- a

UnJilsfinlin

Yazdl§l;

Tiirk~ kelimelerin ba§JDda yer alan a tinltisilntin I (elif) ile yaztldlgtDJ gormekteyiz.

Zaman

zaman, yine

Ttirk~

kelime ba§JDda

'T

(elif iizeri med) He yaztldJ~

da

g6riilmektedir.

0 - • : - - ... "".0 - ' '" .. ....II . " ~I altt

7, <>..11

adl

8,

~~l ayagl

9,

0~1 anda

15,

d.,.:..)~l

...

-

-:"....

.""'9-

...",.,-

,

... /

J.... •

0...

an~annuii

25,

.i.l~l anlaruii

30, d:al

anuii

34,53,

u",?·,-,!j

. " " " r - " " ,.- , , . ... " r -altmclsl 35, w~l andan 61,~1 am 13, o~l aymda

14,

.;.,1 at

~~

,

~

21,

~ltlayagt

21...

a tinlosU

Arap~a

ve

Fars~

keiimelerin

~JDda, e~er

uzun ise (a)

I

(elif tizeri med) He, uzun degilse :::.. tisttin ile veya" (elif tistti Usttin) He yaztlmaktadu.

r&;'T

a1}kam

2, 66,

~41

abaci

55,

~

G

~I

aJ.tmed-i daq

72,

,::;J;

cadeda 7, ;~-:;;. carabda 15, ~ I~

'01;

calemdiir 29, ~ camel

0... 0 ' ; - / I ; ~ ~r- o r

-41,

J.u:.

cadI

51, 54, 55,

~caceb

60,

~~I Merln

1,

0

1

alI

16,

~I

ab

22...

...

Ttirk~ kelime ortasmda a tinltisti :::. (iisttin i~areti),

1

(Ustiinlti

r;:::-elif) ile ve 1(UstUnlti

elif

ve med) ile yazdmI§ur.

.!.l~~~

olaruii

1,

,:"i

~alab 3, ~l;.::.

~anaslU 6,

"'" .."... "...

.--4,

~ltl ayagl

9,

~ ~amu

13,

0'~ ~n

12, .:,I.;i

)pran

14,

~ ...

Q'" "" ~ ._~ ~ "...

t.

u.

tag

13, d".:.."l:;

vannuii

25,

~ .If;a~an

3,

:'1:;

var

66,

tA

ba§l

16...

'

,

r;;-Burada Ozellikle I yaztll§l dikkat~kmektedir.

Arap~a ve Fars~ kelimelerin i~inde a tinltisti uzun olup olmamasma balolarak degi§ik ti~ §ekilde yaZIlmI§tJr. Bunlar: ~ (iisttin

...D;K.:.!IG~Il!!!:.kt!§;elti!!!.·n!!.::...!.A~h~m!£ed!!;;-l.!iD~li!!..i'!!!ni:!!.n~C!!.!Am2!a2!sb~nL!!;lim!!!:e~T~e:!.!rc!:.!!ii2!m:Jesil.,;jvl.l:e~D;!!!ili,--

-30-w~ ~akIman

1,

wl~

mlran 37,

GI~

dana 1,

u-'"~ ni~aml

; , ~

39,

~l~l~

hezm-an 2,

~JT:,1

bavaric 42,

~~

me'anI2,

~ ;

,; r- v~ Q, - - " . . . ..",.

~IJ:; revafii: 42,

WIJ.:L.o

rruran

48,

WIJJ

revan 63, ~J ra~met

-

-

....

3,

Jla;

cerna) 64, ";;;'l;1arb 5...

Bilhassa

a

iinliisiiniin yaztl1§lOda farkhhklann goriildiigii a~lktlr. Ayru kelime bazen

1

(eliO He

C)l~)

,

bazen de

l'

(eHf listiin med) ile

C~)

yaztlmaktadJr. ....

Tiirklfe sonu a iinliisii ile biten yalm bir kelime metinde gelfmemi §tir.

B-

e Unliistln1ln

Yazili§I:

Tiirklfe kelimelerde e iinliisiinUn ii~ §ekilde yazJldlgl tesbit , edilmi§tir. Bu YazllJ§larlO blr ktsmmda veznin rolti olmu§tur. Metinde, e Unliisii

Tlirk~

kelime bCl§lOda

I

(tisttinIti eliO Be, ortaslOda

~

(tistiin) He

r-ve bir yerde I (elif iistti iistUn ve med) ile , sonunda ise ya oll (giizel he) ya da

T

(listtinlii elif) ile yazumt§tIr.

.., G - ~-"".. ....-:

Ba§ta:

b.w.:!

I elinde 5,

,;l

er 7, ~"l evine 17

Ortada:

;J!.)~.;

tenlerinde 16,

l.S~ ~eri

18,

~ls;;

diikelisi 42

... - 'I .. " . , ,

-Sonda: ~ kirnsene 8, ~ne 10,

5L

bile 43

Arap~a

ve

Fars~a

kelimeler<k e iinliisiiniin yazIlI§1 Tiirklfe kelimelerdeki e iinliisiiniln yazdJ§mdan farkh degildir. Sadece yukanda omegini verdigimiz

~~

kelimesinde e iinItistiniin farkh bir imlasl

vardtr.

-~-It " " " ' d ) '4oolI' " .

-~I esrr 23, ~ ciimle 5, 9,~"I evveH 33, ~~yigane 10,

-

-~1 emn 43, ~G~ zamline 11, ..:..J;~devlet 40, .r,,~,! fitne 15,

dStAhelak 42,

~G....

miyane

19

-~

c- vi

Unliilerinin

YaWJ§I:

Bilindigi gibi I ve i tinliileri, Arap hatfleriyle Ttirk~kelimelerin yaztlJllunda herhangi bir farkhhk gostennezler. Ancak Arap~ va Fars~ kelimelerde. ister kelime ba~mda ve ortasmda, isterse kelime sonunda olsun bir uzunluk durumu varsa ~ (ye) ile yazlhrlar. Bu ilnltiler Tilrk~ kelimelerde sonda bulundugunda istisnaslz ~ (ye) ile yazIllTken, kelime

A.U.TOrkiyat Arasnrmalan EnstitOsD Dergisi Sayl 13 Erzurum 1999

.-ba§mda ve ortasmda -:: (esre) I (esreli elif) ve

(,$'

(elif ye) ile yazIlIf. Ornelder a§attda verilmi§tir.

-Tiirk~ kelimelerde:

Ba§ta:

,,~, ~'t~

i§bu 14,

o~!

ide 15,

ufo;

i§i 16,

1l"~~"!5!

ikisi de 17 Ortada:

~~~a

18,

~

bir 20,

ll~~

ikisi de

17,~j~

diizile

40

-

-

-

'

-Sonda:

(,$.f;

yidi 4, 10,

~;

d$ 4,

lSfl

~ri

7, 18,

~f

alb 7 Arap~veFars~kehmelerde:

Ba§ta: Sl~; lriiD 9,

(,$J

I 12, JI~ c1T~ 31

Ortada:;G... sipah 15,_{'t _} ...L~§erif 33,_{..._} d-:,':,e_.",..fitDe 15 Sonda:

ulJ

veli 19,~ Debt 68, ~~ meCanI 2

. " .. - ' ,.

~-

016

Unlillerinin YaZllI§l:

0/0 iinliileri birden fazla heceli Tiirk~e kelimelerin sonunda yer almayaca~ndan,bu iinliilere rastianmarru§tlf. 0/0 iinliileri Tiirk~ kelime ba§mda"l (otreli elif) ve "I (elif yay) §eldinde yazduken, ortada ya

:!-(otre) ya da ~ (Otreli yay) ile yazIlffil§tu. Metinde, Arap~ ve Fars~ kelimelerin sadece ortas1Oda 0/0 iinlUleri olao1Oa rastlanml§tIr. Bu kelimelerde bulunan 0/0 iinliileri ya~ (otre) ya ,,; (otreli yay) ya da

I~ bi~minde yaztlffi1§t1r. Omelder a§ag.da verilmi§tir. Tiirk~ kelimeJerde:

.J" ..,,~. ~,3 " , "

Ba§ta:

utfil

okii~7, ~",I ola 16,

J",l

o~20, j~l otuz 65,

d~~~

oJarufi 1

Ortada:

; 4

!op!olu 43,.('... '..';

~o~e

49,

~

~oyun

56,

:;j"j:....

sozler 72,

6~

done 72

Sonda: rastlanmadl.

Arap~ve Fars~kelimelerde: Ba§ta: rastlanmadt.

'" J g ~ / .J; 11 ",. G~

Ortada: ~~",J dostlugua 38,~1~

boca

67, u~ noli':~aD

8

Sonda: rastlanmadl.

D· u/fi Unlillerinin Yazlll§l:

_..

_..

uJii iinltileri,Tiirk~ kelimelerin ba§mda I (otreli elif) ve ", (elif vav otre), ortasmda

!-

(Otre), sonunda ise ~ (Otreli yay) He yaztlmaktadtr.

_K...K....o""kt..,cki....·"-!o:--'A:.!..!h!.!!m""e>!:d-"-!iD~Il...i'.!!!nil!!.n-"'C""llm""a""s!!!bn!!!ll!!!m:!:..eT~e=:!..:rc!:..!!O~m~es~iv;ue~D~il!-i

-32-Arap~

ve

Fars~

kelimelerde

usa

u/ii iinltileri .:: (otre), uzun

il.

iinliisii

~

(otreli yay) He yaztlmaktadu. Omekleri a§aglda verilmi§tir.

Tiirk~

kelimelerde:

...

~.., Q,~ 0..11

Ba§ta:

t.:.~l u~una

13,

~"I ii~iinci

33, ut"l u§ 71

Ortada:

~

yiiz

37,

~,)j

diizile

40

Sonda:

~

I.<:amu 13,

;';:'J

incfi 66,;;r eyii 52

Arap~

ve

Fars~

kelimelerde:

,

,

B~ta: ~I

timid

39.

" J . . " . 0""" ~.11

Ortada:

..:J~

miiHik 36,

bJ~ §Ure

62,

,)~

gUrz 20

Sonda:

~ ~ii

_..

50

2-

Unsiizlerin Y3Zlh§lan

Te§ekkiil noktalan

a~:Ismdan

birbirine yakm

DIan,

a§agl yukan

aym ozellikleri gosteren b-p,

c-~,

d-t gibi tinsiizlerin benzer i§aretlerle

ka~IlandIgI

bilinmektedir.

A- b-p Unsiizlerinin Yazdl§l:

b iinsiizii her zaman "':-' (be) ile yazIluken; p iinsiiziiniin bazen "':-'

(be) bazen de ... (pe) i§areti He yazIldlgl goriilmektedir. Bu durum

_..

Cfunasbname Terciimesi'nde epeyce karI§lkhk gostermektedir.

J)---""" ... , 0 / p _

v.,-~ v.,-~alap

3,

y

I.<:opa

5, 6,

~

pes

7,

~

pes

12, ":-'"" hep

... " , (jl

-21,

~ ~o~e

49,

~~pal

52...

B-

c/~

Unsiizlerinin Yazdl§I:

c iinsiizii metinde

~

(cim) He kar§Ilamr. Ancak

~

tinsiiziintin hem

~

(cim) hem de [

(~im)

He

yazIldl~ goriiliir.

•o..

~ ~alap

3,

i.S~ ~ri

7,

i.S.Y:t

~ri

18,'

~ ~Il.<:a

8,

c:.~1

-

..-

..-o~, t; ...g... 1I .~_

ufuna 13,

~"yi..

.guriic 15,

~~ yenge~

17,

e

I.<:Ill~

20,

;r~

niceler 23,

u)"'~~1 ii~iinci

33,

~ ~ii

50...

C- d1t Unsiizlerinin

YaZIb§l:

Ozellikle kahn tinliilii

Tiirk~

kelime ba§mda t iinsiizii..b (tl) He

o

..-kar§Ilamr. Sozciik ba§l ve ortasmda d iinsiizti

J

(da!) He yaz.du.

t

u..

",... .... ..t "4J -' ,/ ..t /~

tag

13,

~IJ",J:. turac~

27,

u-'~

topragt 28,

Y",J:. tola 28,

~J

/' o J . /

_~A>....!.iJ~.~T.!!!iir~ki~·y.!!.!atc!lA~ra!!.lls:l1.itIr~m~a~la"-,n....E""ns""ti""t(I",,sil!!....!D!!..!e"-'oo....·s,...I....S....,ay"'-'....13~E2!r~zu~r~um~199~9

~-.33-CAMASB-NAME

TERCOMEsi

Buyurdl 1;J.akiman-l dana-Yl dIn Olarun camna hezaran aferln

en

a1;J.kam

cilminde soz diizdiler

Me<ani i~nde gtiher dizdiler ~a~n seyyidu'l-miiIsefm hicreti

Kim

oldur cihma I;alab

raI;1m.eti

Yidi yuz d$ seksen yll ola Cihan balPnun 1;J.ali tebdIl ola 5 ijorasan elinde 15.opa fitneler

Ola 1;J.arb u cenk tola [hem] §Uru §ar

Bubara

elinden 15.opa bir burfi~

~anasm

kim

calem ider ctimle cu§ Gele bir~eri pes oku§ mll<teber <Adeda ola

alt1

kez yiiz biD. er C;~abiekimesne ki fettan ola Adl mur vucudmda no.15.~anola

Eli

ve ayagt ola bi-nq:im. Duta ciimleiriin elini

tamam

10

Yidi ytiz ytl olsa vii seksen yidi lJakIm-i yigane i§it ne didi ~-Ylzamline diger-gun ola Anun gu~~asmdanciger bun ola Ola bir~rranpes mehib iicailffi Anun heybetinden i merd-i I.lakim I>.amu ditreye tag u ~aJ;J.radeiiiz Am kim gorse u~unabeniz Reb¥

ewe!

aymdai§bu lpran Ola fitneyile tola hep cihan

---=K."-,K=il="k",te",,k1!.!!o!-:2A!!.!bm!!!.!e<!!d2-iE.D.!!!lli....!!'D!!!!iD~Cd!Il'l!Jm!!!!as!!!b!!!oll!!!m!£.e..!T!!er:£!cn!!!!m!!!:e~si.,Yve£JD!.!!i!!.Ii

-34-15

ijUIiic ide anda Sipah-l frrenk

cArabda ola fitne vii l.tarb u cenk

Ola lih u efgan tataroii i§i

~amu

gormeye tenlerinde

ba~l

<;ii merr'ib ii keyvan

m~arin

ola

lIdsi de

yenge~

evine ge1e

<;~a

rum u

tU.ran

elinden

~eri

Olardan ola

.g.~

i§i serseri

Cihan

.g.aJ.lp.

bali

miyane ola

VeJi bir cemlicat

ni~ane

ola

20

Ola bir cemlicat i§i pes .g.arab

I.<tll~ o~

yaytla giirz

ii~om~

Ne

ma~

ne magnb duta hep

~ri

Basa ciimle yiryiizin at ayagl

Ola milk-i

Iran

u turan \Jamb

Ne

ma~

ne magnb ne lJu§k [u

J

ne ab

Ola cenk ii gmt figan u nefir

GanImet ilede niceler eSlr

<;ii §iraz ii kirman illnden yaiia

<;~a

bir

~erikiI!1

caded

yo~

ana

25

Beg ii padi§ah1ar

a~annuii

Ola l;lali mii§kil

~amu

vannuii

Ola §ehr-i mrrdln

tl

mUf?ll yarab

Ola

.g.~nuii

l;lali kiill1 yebab

Gide begieriiii ferr ii heybetleri

Ola tag ba§lnda turac* yiri

I:Jicaztla

ye~rib

yemen topragt

Tola fitneyile

~eri

vii yagt

cAlemdar olan ki§ileriiii heman

Ola i§lerinde vebiil ii ziyan

_.dA....;.U!.L:"".,""TJ!ii!!rki~"y(!!aLtA~r[l!a~stI!!r!!!m!!!al!!!Jan!!....!:;E!!!ns!!!ti!!!tU~stl!..!D!!.!e;!,Jrg",is~i...£S~aYlll~13L!':E~rz!:.!!u!.!ru!!!m,,-,1~9z99~

--=-35-30

Vell !ag ba§mda oturanlaruii

Miyane ola

i~leri

anlarufi

c~

illerinde tayulpz ola

MiisiiImanI~

i§i dfizensiiz ola

Yidi

~iifi ~ni

birbirin

l§it §erl} ideyim sana birbirin

Ola evveli vii ikinci zaerf

Velikin

ii~iinci

ola pes §enf

~ii

dardiinci il}IIm

!}aIi

eyii

Olursa anufi ehline ne If;ayu

35

Bi§inciden altmclsl yefigirek

Olursa yidinci yig ola gerek

Velikin miilfik-l selatln-i dehr

6mb ide fi'l-cehd

§ehr

~ii m1ran

evine vara mii§ten

Duta bo§hga yiiz ciban atlteri

Gele mii§ten

~iinki D~lf

ola

Za!}l1 bide merrIba dostlugl1a

UmId eyledfir kim gide ters ii bIm

Cihanuii ni?:arrn ola miistalf:Im

40

Diizile cihan i§i duta

n~am

Ola

al

ii yasma devlet tamam

Verac ziihdile bep niyaz ideler

cAmel cilmile ciimle Daz ideler

ijavaric lpnla diikelisi pale

Revaf'iz olalar If;amusl helale

Cihan !op!olu emn ii rii.l}.at ola

Tenaccum If:llalar feragat bile

Vell dime camas azi ne didi

Kim

01

devr

i~inde

n' olur bil didi

----"K.O<.,!!,K~lIk~te~ki!.!!·D.:...:.£:!Ao!!.lhm!l!:ed~-i.!!:D:!!!ai~'D!!!!iD!..!Cda!!!!mi!!!8S!.!!bD!!!a!!!m!£e..!.T!:!er:£!c1l!!.!!m~ensi.X!ve~D!!!i!L1i

-36-45

N'olaydt dimi§diir

0 l}ikmet

eri

Ben

01

devr i¥inde olaydum din

MucaII~

heva lizre zenbilile

Nitekim

turur

~emc

[u]

~andnile

N~ara ~laydum

yidi

~e

Goreydiim ne 1}i1et olursa kime

Ola devr

~lin

devr-i peygamben

<;ii

mIzan evine vara mii§ten

Cihan hem miibeddel ola bacdazan

Kimseneye olmaya

~opce

ziyan

50

Cihan ola yurrem

~ii

yuld-t na'1m

~ii

fazI

u cinayet lpla

01

ra1}im

Resllliifi

~uymdan ~a

bir ki§i

Ola cadi

ii

dadile i1}san i§i

Ola pale aljlt eyii sIreti

Sacadetde kamil yigin devleti

Miiliik u selafin

~atmda

anufi

J>.oya yiiz yire 1}azretinde anufi

Ola cahdi taze ozi neveiivan

~a

cadI bide ciham ebedan

55

Cihan cadI ii dadile abad ola

Gide

gu~~a1ar b~

?i1§ad ola

~oyun ~urdlla

yUriye !I'u

i~e

Togamla keklik beraber

u~a ~ii

tarIb-i meret sekiz yiiz ola

y~1Ddur

zamane ki mehdi: ge1e

Ola ri.imile hind ii

m~in

[iil

~in

J>.amu §et<

ii

islam ayin-i din

Otura becayiller

01

setfiraz

~a

mescidi abad bang-i namaz

_~Aw.iJ....·.~T.!4!Ur~kiu·ya:.lt,","A~ra!!>1s"""tJnn!..!!!!!a...la...n-==E...,ns...ti...tU.,.,sii,"-,D><.le""'rg...is....i ...S....aYJ"-1..,,3'-'E...rz....,u....r...,um...19<-"'9~9

~-37-60

<Aceb

yo~

resiil

a~b

olsa yalsJn

Ki

dimas

aylub ola merd-i am

J>lla dIn-i islama

01

nu~reti

Miisiilmanhk andaD duta

~uvveti

eihan taze ijurrem ola

~iin ~men

Nite §ure yirde bite yasemen

Didi

~oyle

Camas-l rti§eD revan

Kim

01 bildidi cfimle raz-l nihan

~ii

da<vet ide §3h-l

~b-cema1

Ola

g~mi§

01 giinde

v~-i

zevaI

65

Heziirin diiriid ii hezaran setaro

Nebi: raviasma <aleyhi's-selam

Bu

~a~

beyt aQkam

i~iDde

ki var

K.i herbiri bir inciidiir §3hvar

Budur

01

ki camas-l rti§CD

zamIr

Buyurm vii

n~

itdi -boca

na~lr

Neb! hicretinden <aIeyhi's-selarn

Yidi

yiiz

daW yitmi§

ii~

yl1 tamam

Sekiz

yiizii~

dek

ki

bir devr olur

~

bir devr otuz yuda bir kez geliir

70

Obir devr

i~inde

o}ursa ne kim

Buyunm§

~muSlD

umard!

l;takIm

Am Jpldum u§ tiirkiye terciime

Ziyade sozi siirmediim barcuma

Bu sozler nice

kim

done rtizigar

Ola

a.\Uned~i

da'iden yadigar

Hezar3.n diiriid ii hezaran selam

Nebi ravzasma caleyhi<s-selam

-lK.~KJ}Jilk!Utet!kiy"!·D1.;.:..1.A~h!Dim~ed!!:-!.J1D!!.!!lu.:i'.!!!nil!!.n~C:J!.!lm!!!a!Us~bn!!.!!l!!!m!5.e..!T.£!er!:!i.cn!!!m!!!e~siuv:Le !!D!!!i1i'--

-38-lib su

a.22

ahad~- zenginle~tinnek, baymdtr hale getinnek

a.

-a

59

abiid01- zenginle§mek li.-a55 coceb acaba Ca.60 ad ad, isim a. +l8 <aded adet, sa)'l

Ca.

24

cum

baY~I, basbaya~ Ca. 7

cadi adalet,do~luk Ca.lidlidile 51 afel'in begenme,al.Ia§

it1

ahu

efgan

01-aglaylp slzlamak

a.

-a16 <ahd yemin

Ca. +i

54

al}kam hiikiimler, kararlar a. 2,66

al)med-ida<IAhmed-iOm,bu eserin miiellifi a.+den

72

a{}ter ytldtz a.+i 37 al aile, evlat

a.

ii yasma40 calem alem, diinya

Ca.

6

calemdIir01-ijnder olmak

ca.

-an 29

caleybi's-seIam selam onnn iizerine olsun

Ca.

73 alb alt! a.

7

altmcl altmcl

a.

+51, 3

camel arnel, i§

Ca.35

~ mevcut,ham

a. +lannuii25 carab Arap, Arap iilkesi

Ca.+da IS

~l aSl1, kok

a. +152,60

at at

a.21

ay ay, yllm on iki b01iimunden herbiri

a+mda14

ay~ ayak

a.+1 9,21 ayIt- soylemek, demek

a.-dt60

ayin toren, merasim

a.

-idIn58

c<rPm

biiyiik, ulu

Ca. 12

ba<dazan<ba<dezIn bundan bOyle,

bundan

soma

b.49

bang ses, seda

b. -i namaz 59

bas- basmak

b.-a 2]

ba§ bali, kafa;tepe, Ustktslill b. +l16

b.+mda27,30 becayil gururlu kimseler?

b. +ter 59

beg bey

b.25

b.+lerlill27

ben ben, ki§i zamiri

b.45

belliz beniz,yiiz

b. 3

bediber beraber, birlikte b. 56

beyt beyit b. 66

_-,-,A.>:...U""··.,-,T,-"il~rki::o.·y,-"ll""tA~r,-"Il~Sb...r".,m"",al,,",llr....I,",,E..,ns""ti.."tfi...,sll,,-,D><.le~rg~is~i..!=S~IlYl.!.I~13~E~rz~u.uru=..!!m!!....!1!..<:9~99~

----=-39-bim korku, tehlike c. 4, 14, 19, 43, 49, 50, 62

b. 39 c. +a 3

bil- bilmek, ogrenmek c.+l 54

b. -9144 c. +nuii 39

b. -didi63 cU§ it- co~mak

bile bile, beraber c. -er 6

b. 43 ci1mle ciimle, herkes, hep

bI-~01-nizamslz olmak c. 6, 21, 41, 63

b. -a 9

biii bin(1000) _~ Tann, Allah

b. 7 ~. 3

bir bir ~emen ~en

b. 8, 20, 51, 66 ~.62

birbiri birbiri _~ asker,ordu

b. +n 32 r;. 7

bide beraber, bile _~t1$.- r;tbnak

b. 38,54 r;. -a 8, 18, 51

bi§inci be§inci _~ yin

b. +den 35 ~. 57

bit- bitmek, biiyiimek _~omalf: ~omak,degnek

b. -e 62 r;.20

bu bu (i§aret slf31l) ~op ~op

b. 66, 72 ~.+ce 49

bu bu (i§aret zamiri) ~ii ~finkii,nice

b. +dur 67 ~. 2,17.24,34,37,57,64

oot!-am

Buhara §ehri _~ r;ilnkii,

nasI1

b. 6 ~. 48,62

buyur- buyurmak, soylemek _~iinki ~iinkii

b.

-m

1.67 ~.38

b. -nu§ 70

camas<camasb Camasb, Keyanilerden Keyku§tasb'm veziri c.44,6O c."1rii§en67

can

can C. +ffi3 I eema<'al: topluluk c. 20 ceng01-sav3§ olmak

c. -a 5,15, 23 ciger ciger

c.11 cihan cihan, diinya

dabt

dahi, ve d. 4, 68 dad adalet, dogruluk

d. +ile 55

dinii bUgin, bUgili

d. -ytdIn 1

da<vet it- davet etmek,~agrrmak d.-e64

de dahi. de

d. 17

dehr diinya; zaman

d.

36 dek kadar

d.

69

K.Kilktekin: Ahmed-i DAi'nin CAmasbnAme Tercilmesi ve Dill

deiiiz deniz d.13

devlet devlet, mutluluk

d. 40

d. +i 52 devr dew, zaman

d. 48, 70 d. -i peygamberI 48 dIn din d. -i islam 61 (ayin-i d.) 58 (dana-ytd.) 1 (merd-i d.) 60 di- demek, soylemek

d. -di 10,44,63

d. -~diir45

diger-gUn01-bozulmak,degi~mek d. -a 11

dil~ad01-gonlti hO§Olmak, sevinmek

d. -a 5.5 diiile- dinlemek

d. -044

diri

01-

diri olrnak, canh olmak d. -aydurn45

di.tre- titremek d. -ye13

diz- dizmek, srraya koymak d. -diler 1

dostlu~ dostluk, arkada§bk

d.+tla 38 dOn- donmek d. -e 72 dfudtinci dfudtincti d.34 dut- tutrnak d. -a9, 21, 37, 61 diikeli hep, hepsi

d. +si 42 diirfid dua, selam, ovgti

d.

73 dfiz- diizmek

d. -diler 2

diizensiiz01-d(jzensizl~mek, da~rnk olmak

d.-a31 ditzil- diizillrnek

d. -e 40

ebOOan<ebeden sonsuza kadar e.54

etgiin agIama, inleme

(ab u e.01-) 16 eh1 halk, topluluk

e. +ine 34 el (1) el, organ e. +i 9 el (2) Ulke, memleket e. +inde 5 e. +inden 6, 21 e. +ini 9 emn emin, giivenilir

e. ti ra!}at01-43 er(l) asker

e.7 er (2) adam, ki§i

e. +i 45 esI:r tutsak,esir

e.23

ev ev

e.+ine 16, 37, 48 evvel evvel, ilk,

e. +i 33 eyle oyle

e.+dfu39 eyti iyi

e. ~4, 52 faZl tistiinlUk, erdem

f.50

ferigal vazg~me,eIr;ekme f. 43

fer(r) gtir;, kuvvet; iktidar f. 27

fettiin fenahk yapan, fitneci f. 01- 8

fIgiin interne, agtama

_"",A:...!.U"-'"·...T...,lIrc.=ki....·y....at'"""'A...,ra""s....,t1rc::m...a...la....n-"'E...,ns...,ti""tll""sll~D!<.-'e...,rg""is,,-i-"'S...,ay"'-I....13'-'E..,rz""u:o.:.ru....,m""""'"19<.<;9...9

....;;-41-fi'I-eehd~~mada,gayrette f.36

firenk OsmanW.ann Avrupahlara verdilderiad

(sipah-lf.)15

fitne fitne, kotilliik,kan~1k1lk f.ol- 15

f.+lerIf:op-5 f. +yile 14

gantmet

kazan/i, dii§mandan alman

mal

g.

23

gam

ya~a,alan

g.

01-23 gf/;- ~ g.-mi§ 01- 64 gel- gelmek g.-e 7,17,38,57 g.-Ur69 gerek gerek

g.

35 git- gitmek g. -e 27, 39, 55

gar-

g6rmek g. -eydum 46 g. -se13 g. -meye16 ~ gam, keder, stlontl

g.

smdan 11

g.

+lar 55 gIiher inci

g.

2 gfin giin g. +de 64

giiIz silah olarak kullarulan saph,

demirtopuz g.li~m*20 Qakim bilgin, aIim

Q.

70 Q-i yigane10

I:}akimiinbilginler, alimler

Q-ldiina-Yldin 1

I;tal durum,hal Q. +i 4, 19, 34 Q.+ini 32 Qiilet hal, nitelik

Q.47

baa

halk, topluluk

b.

18,55

g.

+t19

g.

+mufi26

barabit-ytkmak,yok etmek

IJ.

-e 36

lJariib

01- yllalmak

g.

-a26

Qarbol- sav3§~ak,sav3§ olmak Q. -a 5. 15

batt:

gider, soz

g.

+uma 71 .\}avaric zorbalar, asiler

g.42

I}azret hazret, makam, huzur Q. +inde53

helak:01- yok olmak h. -alar42 hem hem

h. 49

beman hemen,derhal h. 29

hep hep

h. 14, 21, 41

herbiri herbiri h.66 hevii hava,bo§

h.46

heybet heybet, gosteri§ h.+inden 12 h. +leri 2 .be'.zlhful binler(ce) h.l,65

l}idiZ Mekke ile Merline'nin

bulundu~uyer

Q.+l1a 28 hieret go~

h.4 h. +i 3

...JK.bJjK/j~k!i!t~eki9!·n!ll:..J.Ayhmm!!!:e.!!.:d-:LiD!!Ja!!!i':.!!n!!!inu.C.l!ll!!!m!!!!as!!!b:WDill!!!m!!.!ieuT~erl..l,c~l1m!!!ies2...:i v!.£e.,;!,iD:.uil£...i

-42-h. +inden 68 i. +inden 24

.l}jkmet hikmet _{i. +lerinde 31}

l;l. 45 ilet- iletmek, ula§t:mnak:

hind Hint _{i.·e 23}

h.58 cilm _{Him, bilgi}

boca nasrr

Hoca Nasir ci. +ile 41

b. 67 ci. +inde 2

borasan

iran'mdo~ndabir yer cinayet:pl- yardun etmek

b.

5 <i. -a 50

bo§ll\: ho§luk, giizellik incii inci

b. +a 37 i. +<ltir 66

guld cennet iIful

iran

b.

-1na<Jm 50 i.9, 22

bun lean isHim islam

IJ.01-11 1.

IJmrem ~n, sevin~li (§er<iii.) 58

b.

52, 60 i.+a

lJurUcit-~Ikmak (dIn-i L) 61

b.

-e 15 _i~bu i§te bu, bu

burii§ co§ma i. 14

b.

6 i§ i§

bU§k kuru _{i. +i 18,20, 31,40,51}

b.

22 _{L +leri 30}

i. +lerinde 29

clf~ Irale i§it- i§itmek, duymak

Cl. 31 _i.

_-0

_{10, 32}

it- etmek (yardunClfill)

1 ey _{i. -er}

1. 12 _{(c~i.) 6}

i~ i~, i~kIslm i. -eyim

L +inde 2, 66, 70 _{(§erQ i.) 32}

~- i~mek L -e

i. -e 56 _{(burtic L) 15}

il]san bagI§, ihsan (lJarab i.) 36

L 51 (dacvet i.) 64

iki iki _{i. -eler}

i. Hi 17 _{(niyaz i.) 41}

ikinci ikinci _{(naz L) 41}

i. 33

i~im iklim, bOlge _{~ ka;}

i.34 _{~. 66}

i. +e 47 _{~ nezaman}

i. +iifi 32 _{~. 3}

_-",Ao:..'U"",".'-'Tu:U....rki..."y=a~tA....r..=as.."tJ....rm=a=la...rl....E""D=Sti=·tU=S"'-U"""De=rg~i"'-si--"Sa=V!=13'---""'En....".,ur'""'u=m-"-19""'9"'-9

----:-43-kamil olgun,kamil k. 52

lpunu hep, bfitiin

~. 13, 16, 25, 58 ~. +SI 42 ~. +sm 70 lpmdI1 kandil 1}. +ile 46 lpn humr, makam ~. +mda 53 ~yu hangi ~. 34 ~~ kaza 1}-YlZamane 11 keklik keklik k.56

keyvan Ziihal(Salim) gezegeni k.17

lrez defa, kez k. 7,69

Pl-

klimak (yardunclfill)

~. -dum (terciime~.)71 ~.-a (abad1}.)59 (nu~eti ~.)61 (ebedan1}.)54 «inayet1}.)50 ~.-alar (tenaceum1}.)43 1}.-aydum (nal;tlira1}.)47 1}t1tf ktlt~ ~. 20

Jpran oldiiriicii hastahkSalglfl1

~. 12

~- kmlmak:, yok olmak:

~. -a

42

./pz01- kIt olmak., az olmak 1}. -a 31 .lei ki k.8,57,60,66,67,69 kim(1) ki k. 3,6, 24, 39,44,63,70... kim(2) kim k.13 k. +e47 kimesne kimse k. 8 k. +ye 49

kirman iran'daHazar denizi ile Umman Denizi arasmda bit yerach

k. 24

k~i ki~i k.51 k. +lerlifi 29 1}0p- kopmak, aynlmak 1}. -a (fitneler1}.)5 1}oy- koymak 1}. -a 53 1}oyun koyun 1}. 56 1}urt kurt 1}.+tla 56

~vvet kuvvet,giiS;

1}+i61

kiillI

tamamen

k. 26

~ yin'in guney bOlgesine

verilenad m.58

magnb batt, battdaKalaniilkeler m.21

m~~ dogu, dogudaKalaniiIkeler m.21

~3ni mana,anlam

m.2

mehdi mehdi, ktyamette yeryiiziine gelecegi saylenenki~i m.57

memo heybetli,korkun~

m.12

merd ki~i,adam

m. -il)akIm12

....J.K.~K~lIk!!o!t~eki~·Di!.:.:...!.A~h~m!!.!ie:l!d-:!.i~D.e!Ail..!'D!!!ini!.,;C~A!!!m!!lia!2!sb!2Dw.AmlW:-t~Ttkl.rs;~lil!!l·mwe~siw:v.!o.e""D!:!i1i,--

-44-merrib

Merihyl1dlZl m.17 m. +a38 mescid mescit

m.

+i59 mrrdfn Mardin m.26 milk miilk, tilke

m.-iIran22 mrran beyler

m.37

miyane01-iyi olmak; arada olmak m. -a 30

niiz8n Ol~,tartJ.

m. 48, 4 muc~ aSl.hru~,

asm

m.46 m~01-biti~mek, yakla§mak m. -a 17 mur Timur m.8 m~tl Musul m.26

mU''teber itibarh, saygm m.7

mfibeddel01- degi§tirilmek,degi~mek m. -a49

milliik melikler

m. u selatIn 36, 53

miistaJPm

01- dogroolmak, diiz

olmak

m.

-a49

miisiilmiinbk miisltirnanhk m. 31,61

lllii§kil01- gilC olmak, zor olmak m. -a25

mii§t.erl Mars, Jiipiter m. 37,38,48 n~a <n~

Pl-

bakmak

n.-aydum47 na'un bolluktay~aYl~

(gUld-ln.)50

namaz

namaz

n.

59

nii?Jr 01- bakmak, gBrmek n. -a 38

nazit- nazyapmak,diveyapmak n. -eler 41

n~it-yazmak, maya koymak n. -di 67

ne ne

n. 10,21,22,34,44,47,70 nebt nebi,peygamber

n. 65, 68, 73 new topluluk, cemaat

n. 23

n.evcUviintaze,gen~,delikanh

n.

54

nice nice,nasil n.72 n. +ler 23 nibiin gizli

(Carz-! n.)63

ni§iine01- belirtisi olmak, ni§an oImak n. -a19 nite nastl n.62 nitekim nitekim

n.

46

niyazit-yalvarmak, yakarmak n. -eler 41

~ nizam, dilzen n. 40

n.+1 39 3

no~01- eksilmek, eksilc olmak n.

-a

8 n'ol- neolmak n. -ur44 n.-aydJ.45

n1J¥d.

yardun n. +i61 o 0 (~alllszamiri) o.45 000 OM o. 70

_..aA,,"",U!<..l··.'-O!!To.!:!U.!.!rki!.!,;·Yt:.!!a~tA~rl.!!ac2!stI!!.r.!!!m!!!Jal~an~E.!!!Ds!.!!ti~tu~sil~D~el:.!.rg~isii!!j....S!!!.aYl!J-"'13!!...!lE~rz~u.!.!ru!.!!m!Ll~99~9~

--=-45-o~ ok p.4S

0.20

01 o(~aretsrfatJ.) ral;ut rahat, huzur

0.44,45,50,64 r.43

01 o(zamir) raQim esirgeyen, aCIyan Allah

o. 59, 61, 63, 67 r.50

ana 24

raQmet

acuna, esirgeme

anda 15 r. +i 3

andan61 ravi.a bah~e, ~imenlikyer

am 13,71 r. +sma 65

anuii 11, 12, 34, 53 rliz SIf,gizli §ey

o. +dur 3 r. -1nman 63

01- olmak reb~ii'l-evvelilkbahar

o. -liT69 r.14

o. -sa 10, 60 resiil resul, peygamber

o. -a 4,5,7,8,9, 11, 12, r.6O

14, 15, 16... r.+iiii 51

o. -alar 42 rev3fiZ ~iamezhebinin ifratak~an o. -ursa 34, 35, 47, 70 kolundan olan kimseler

o. -aydum 45 r.42

o. -maya 49 revlin. yilrUyen,gjden,akan

o. -an 29 r.63

olar onlar rUm Anadolu

o. +uii 1 r. 18

o. +dan 18 r. +ile 58

otur- oturmak. rfi.§en aydm, parlak; belli

o. -a 59 r. 63,67

o. -anlarnii. 30

riizigar

rlizgar

otuz· otuz r.72

o. 69

SlfOOet mutluluk, saadet

fSktl§ .;ok, fazla s. +de 52

O. 7 ~b-cemaIgi1zellik sahibi

OZ

oz, kendi s.64

O. +i 44 _~ sabra,~ol

s. 13

padi§iih padi§ah ~an- sanmak

p. +lar 25 ~. -asm

pile pak, temiz selciz sem

p. 42, 52 s. 57,69

pes §imdi,0 halde, oyleyse; seksen seksen

soura; bundan dolayt s.4

p. 7,12,20,33 selam selam

...!:K.~K£!iSk~te~ki~·n!.:.:...!lAlo.!!h~m~edO!::-I!...!·DallL!..i'~Di:2.n~Ccf!Jim~a!!l1!s:wbn~ll~m~e~T~er~c:n~m!!lle...si-"v>:..eD~i"",Ii

-46-selapn sultanlar s.53 s.-i dehr 36

serfiraz benzerlerindeniistiinolan s. 59

serseri serseri, ba§lbo§ s. 18 seyyidli'l-miirselin peygarnberlerin efendisi s. 3 sip8h asker S.-1fuenk 15

siret hal tercfimesi, birkimsenin ahlala

s. +i 52

sOZ soz, kelam s.2 s. +i 71 s. +ler72 ~u su ~. 56 ~.+ymdan 51 sOT- siirmek s. -mediim11

§ah

§ah,padi§ah §.-I~alPb-eemal64

§ahvar §ahgibi,§aha yakl§acak §ekilde §.66 §ar §ehir §.5 §cln' §ehir §.36 §.-imrrdi'n26 §em" mum §.46 §ft' din kaideleri §.fi islam 58

FI}it- ~tk1amak,yorurnlamak:

§.-eyim 32

§ern

01- §erefliolmak,mfibarekolmale §.-a33

§iIaz BasraKBrfezi yakmmdabir

yer

§.24 §oyle §oyle §.63

§Ur verimsiz

yer

§.u §ar5

§i:Ire ~orak,verimsiz toprak

§.62

tat

dag

t. 13,27, 30

tabd

tahtl t. 31

tarnam

tarnam t. 9, 68 tarnam 01-tamamlamak t. -a40

tiiiib

tarih t. -i hieret 57 tatar Tatar t. +uii 16 1ii2e taze t. 54, 62 telxfil 01- degi§tirmek t. -a4 ten ten t. +Ierinde16

tena«umIpl-nimetlendirmek, nimet i¥inde ya§atmak

t. -alar43

terciime)pl-terelime yapmak, terciime

etniek

t. -dum 71 ters ters t.IibIm 39 ~ogan dogan

t.

+Ila 56 ~ol- dolmak

t.

-a5, 14

toJlf3lf

toprak

t.

+1 28

toptolu

dopdolu

t·

43

_~A,,-,.U",,'...T~il:.:rki::J·y""a~tA~r""as,.,.tJ:.:.rm=al:::an",-=En=s:=titl1=sli,-,·D::.:e""rg-=is:::..i..:;:S;::,aYI=13"-=E::.:rzu:.::.r:..:u:.::.m,-,1",,9,,,,99~ -4

7-tur-

dunnak vell fakat, lakin

t. -aeal!: yiri 27 v.30,44

t. -ur 46 velikin ve1a1dn, lakin

mran

Turan, yeradI v. 33, 36

t. 18 vent' haramdan~mma

tOdd _~e v.41

t. +ye 71 vucUd vticut, beden, varhk.

v. +IDda 8

u

ve vii ve

u. 5, 13, 15, 16, 18,22,23, v. 10, 15, 28, 33, 67 50,53

ury- _~mak ya evlat, yakm ?

u. -a 56 y. +sma 40

~- u~nmak,rengikat,;mak yiidigar 01- armagan olmak

u. -a 13 y. -a 72

um-

ummak, limit etmek yatI dfi~man

u. -ardl 70 y. 28

ll§ i~e y~ yalon

u. 71 y. +dur 57

yal!:m

01- yakl3§mak

U ve y. -sa 60

ti. 12, 17,20,23,24,25,26, yaiia yine, tekrar

27,39,43... y. 24

~ tit,; yasemen yasemen,~i~ekad!

ii.68 y. 62

ii. +e 69 yay yay

Ut,;Unci tiCUIKii y.+l1a 20

ii.33 yehab 01- harap olmak, bozulmak

Omid iimit y. -a26

ti. 39 yemen Yemen, Arap yaf1IDadasmda

iizre iizere yer am

ii. 16 y. 26

yen~ yenget,;

v$ zaman y. 17

v. -j zeval 64 yeiigirek: dahab~imli,daha dtizgtin?

var meveut, var y.35

v. 66 ye¢b Medine·j Mtinevvere'nin

v. +mufi 25 miisltimanlIktan oneekiad!

var- varmak, gitmek y.28

v. -a 37,48 yl1 yl1

ve ve y.4, 10, 68

v.9 y. +da 69

vebal gunah,~iddet yim yedi{7)

----"K..."KO!!lJk~te~ki...·n...:.LA!U!hWJm~ed!!::-!...!iD!!.!i!!.i'.!.!inj!.!!n~C:.!!.im!!!li!as!!Lbn!!!i!!!m~l:~T.Eer[!i.cu!l!"m!!!e~si~v!:..e·M.D!!!i1i'--

-48-yidinci yedinci yfiz(2) yliz, surat

y.35 y. 37, 53

rig01- listOn almak

y. -a 35 zaIpl<ZiihalZtihal ytldlZl

yigane

biricik, tek z.38

y.1O i:£tf01-zaytflamak, zaytf hale gelmek

yigin fistiin, kuvvetli

z.

-a 33

y. 52

zamane

zaman, vakit, devir

yir yet z. 11,57

y.+i27 tamir goniilde gizli alanSIr

y. +e53 '1..67

y.+de62 zenbil zenbil

yiryiizi yeryi:lztl z. +ile 46

y. +n 21 mval ogle

yitmi~ yetmi§ (70) (v~-iz.)64

y.68 ziyade fazla, ziyade

yiiri- yiiriimek z.7l

y. -ye 56 ziyan ziyan, zarar

yo\': yok z. 29, 49

y.24,6O ziihd takva, kendini kulluga venne

yfiz (1) yfiz (100) z. +ile 41