G‹R‹fi
Yabanc› cisim yutulmas›, gastrointestinal sistem kanamas›n-dan sonra en s›k karfl›lafl›lan endoskopik acildir (1). Özellik-le 6 ay-6 yafl çocukluk ça¤›nda daha s›k rastlanmakla birlik-te, eriflkin yafl grubunda da karfl›lafl›labilen ciddi morbidite ve mortaliteye neden olabilen bir sorundur (2). Eriflkinlerde ze-ka gerili¤i veya psikiyatrik hastal›k öyküsü olanlarda, alkol intoksikasyonu olanlarda ve dental protezi olanlarda daha s›kl›kla karfl›m›za ç›kmaktad›r. ABD'de her y›l yaklafl›k 1500 kifli yabanc› cisim yutulmas›na ba¤l› komplikasyonlar nede-niyle hayat›n› kaybetmektedir (3).
Gastrointestinal sistemdeki en dar bölge özofagus olmas› ne-deniyle yutulan yabanc› cisimler s›kl›kla burada tak›lmakta-d›r. Gastrointestinal sistemdeki yabanc› cisimlerin %28-68'i özofagusta saptanmaktad›r. Tak›lmalar s›kl›kla, fizyolojik da-ralma bölgeleri olan krikofaringeal kas seviyesi, aort ve sol ana bronfl ile çaprazlaflma bölgeleri ve özofagusun diyafrag-may› geçti¤i yerde olmaktad›r (4).
Eriflkin yafl grubunda hastalarda ço¤unlukla a¤r›l› yutma ve-ya tak›lma hissi flikayeti olur ve vakalar›n büyük bir k›sm› ilk 12 saat içinde baflvurur. Biz burada, yutarken tak›lma hissi olan ve gö¤sünde hafif a¤r› flikayeti ile baflvuran ve öyküsün-den 10 gün önce tavuk yerken bo¤az›na kaçt›¤› ö¤renilen, geç dönemde tan› konulan bir vakay› sunuyoruz.
OLGU
Altm›fl üç yafl›nda erkek hasta Gastroenteroloji poliklini¤ine gö¤sünda hafif bir a¤r› hissi ve yutarken zorlanma, tak›lma hissi nedeniyle baflvurdu. Bilinen kronik hastal›k öyküsü yok-tu. Son birkaç gün içinde ilaç kullan›m› veya kostik bir ajana
maruziyet öyküsü yoktu. Öyküsü daha detayl› sorguland›¤›n-da, 10 gün önce tavuk yedi¤ini, yemek esnas›nda bo¤az›na birfley kaçt›¤›n› hissetti¤ini belirtti. Lokal anestezi eflli¤inde yap›lan endoskopide özofagus orta kesimde sivri uçlar› afla¤›-ya bakan “V” fleklinde tavuk kemi¤i (lades kemi¤i) izlendi (Resim 1). Diflli yabanc› cisim forsepsi ile uç k›sm›ndan yaka-lanarak endoskop ile birlikte ç›kar›ld› (Resim 2). Özofagusta impakte oldu¤u bölge tekrar kontrol edildi¤inde karfl›l›kl› uç-lar›n temas etti¤i bölgelerde derin ülserler oluflturdu¤u görül-dü (Resim 3). Perforasyon aç›s›ndan çekilen akci¤er grafisin-de mediastengrafisin-de serbest hava izlenmedi, baryumlu özofagog-rafide de baryum kaça¤› görülmedi. Hastaya sükralfat ve pro-ton pompa inhibitörü tedavisi baflland›.
TARTIfiMA
Yabanc› cisimler, gastrointestinal sistemde herhangi bir bölge-de impakte flekilbölge-de, perforasyon, obstrüksiyon veya fistülizas-yon ile karfl›m›za ç›kabilir. Fizik muayenede obstrüksifistülizas-yon veya perforasyona ba¤l› bulgular olabilece¤i gibi tamamen normal de olabilir. Tan› ço¤unlukla hastadan al›nan detayl› anamnez ve uygun görüntüleme yöntemi ile konulur. Radyolojik görün-tüleme yöntemleri yabanc› cismin yerinin tespitinde yararl›d›r. Düz grafi ile %87 oran›nda yabanc› cisim saptanabildi¤i bildi-rilmifltir (3). Bal›k k›l盤›, tavuk kemi¤i, plastik veya cam nes-nelerin direk grafi ile tespit edilme flanslar› daha düflüktür (2). Üst özofagus sfinkterini geçerek mideye ulaflan yabanc› cisim-lerin, sindirim sisteminin di¤er k›s›mlar›nda tak›lma riski çok düflüktür (2). Özellikle düzgün kenarl› ve küçük nesnelerin, seri x-ray ile gastrointestinal sistemdeki yolculu¤u takip
edi-Ö
Öz
zo
offa
ag
gu
usstta
a g
ge
eçç d
dö
ön
ne
em
md
de
e ssa
ap
ptta
an
na
arra
ak
k e
en
nd
do
ossk
ko
op
piik
k o
olla
arra
ak
k çç››k
ka
arr››lla
an
n y
ya
ab
ba
an
ncc›› cciissiim
m
Endoscopic removal of esophageal foreign body (chicken bone)
Bilal ERGÜL, Levent F‹L‹K, Zeynal DO⁄AN, ‹brahim BIYIKO⁄LU
Ankara E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Gastronenteroloji Klini¤i, Ankara
2012; 20(1): 25-26
O
OLLGGUU SSUUNNUUMMUU
‹letiflim:Levent F‹L‹K Department of Gastroenterology, Ankara Research Hospital,
Ankara, 06600, Turkey • Phone: + 90 312 595 42 72 Faks: + 90 312 595 42 72 • E-mail: leventfilik@yahoo.co.uk
Gelifl Tarihi:10.04.2012Kabul Tarihi:18.04.2012
Lodging of foreign bodies in the esophagus is not frequent in adults. The ca-ses are often diagnosed within the first 24 hours. We present herein a case who had swallowed a chicken bone 10 days before that had become embed-ded in the middle segment of the esophagus. Successful removal of the bone was achieved with the aid of an endoscope.
Key words: Esophageal foreign body, endoscopic removal, stucking food Eriflkinlerde özofagusa yabanc› cisim tak›lmas› s›k karfl›lafl›lan bir durum
de-¤ildir. Vakalar ço¤unlukla ilk 24 saatte tan› al›r. Tavuk kemi¤i yuttuktan son-ra özofagus orta kesime impakte olan ve 10 gün sonson-ra geç dönemde tan› alan, endoskop yard›m› ile baflar›l› bir flekilde ç›kar›lan bir vakay› sunuyoruz. Anahtar kelimeler: Özofagusta yabanc› cisim, endoskopik ç›karma, g›da ta-k›lmas›
KAYNAKLAR
1. Weiland ST, Schurr MJ. Conservative management of ingested foreign bodies. J Gastrointest Surg 2002;6:496-500.
2. Eisen GM, Baron TH, Dominitz JA, et al; American Society for Gastroin-testinal Endoscopy. Guideline for the management of ingested foreign bodies. Gastrointest Endosc 2002;55:802-6.
3. Ayantunde AA, Oke T. A review of gastrointestinal foreign bodies. Int J Clin Pract 2006;60:735-9.
4. Block B, Schachschal G, Schmidt H. Endoscopy of the upper GI tract: A training manual. Accessed June 15, 2010.
5. Triadafilopoulos G, Saltzman JR, Travis AC. Foreign bodies in the esop-hagus in adults. UpToDate. Accessed September 13, 2010.
6. Nadir A, Sahin E, Nadir I, et al. Esophageal foreign bodies: 177 cases. Dis Esophagus 2011;24:6-9.
7. ‹nci ‹, Özçelik C, Ülkü R, Eren N. Özofagus yabanc› cisimleri: 682 olgu-nun incelenmesi. GKDC Dergisi 1999;7:148-52.
lebilir veya bekle-gör takti¤i uygulanabilir. 2 cm'den genifl 6 cm'den uzun nesnelerin pilor kanal›ndan geçmesi çok zor ol-mas› nedeniyle ç›kar›lol-mas› tercih edilmektedir Eriflkin yafl grubunda daha fazla görülen tavuk kemi¤i ve bal›k k›l盤› gi-bi veya di¤er sivri nesnelerin komplikasyon riski daha yüksek (%35) olmas› nedeniyle endoskopik olarak ç›kar›lmas› daha ak›lc› bir yaklafl›md›r (5).
Yabanc› cisim yutan hastalar›n tedavisi hastan›n yafl›na, klinik durumuna, yutulan cismin büyüklü¤ü, flekli ve zehirli, koro-ziv veya keskin olmas›na ve saptand›¤› yere ba¤l›d›r. Weiland ve arkadafllar›, yabanc› cisim yutan 439 hastan›n %84.5'inde özofagusta tespit etmifllerdir (1). Yabanc› cisimlerin özofagus-ta 24 saatten uzun süre kalmas›na izin verilmemelidir (2). 24 saati geçti¤inde terapötik endoskopik giriflim süresi artmakta, özofageal ülserasyona yol açarak iyileflme süresi uzamakta, aortaözofageal fistül, pnömotoraks gibi hayat› tehdit eden komplikasyon riski artmaktad›r. Fizik muayenede krepitas-yon önemli bir bulgudur ve tomografi bu olgular›n atlanma-mas›nda yer tutar. Bizim vakam›zda 8 günlük bir öykü mev-cut olup tavuk kemi¤inin impakte olmas›na ba¤l› derin ülser saptanm›flt›r.
Endoskopi hem tan›da hem de yabanc› cismin ç›kar›lmas›nda oldukça faydal›d›r. Keskin veya sivri uçlu cisimlerin ç›kar›l›r-ken, sivri ucun endoskopun içine al›nmas›, d›flar› ç›kart›l›r-ken oluflabilecek olas› perforasyon riskini azalt›r. Baz›
olgular-da, yabanc› cisim ç›kart›l›rken sivri ucun görüntüde kalmas› için endoskoptan uzakta b›rak›larak çekilmesi uygun bir yak-lafl›m olabilir. Forseps keskin, basket ise künt cisimlerin ç›ka-r›lmas›nda daha baflar›l›d›r (1). Overtube baz› olgularda uy-gun olabilir. Yabanc› cisim ç›kar›ld›ktan sonra malignite, striktür, akalazya, divertikül gibi altta yatan ek patolojinin varl›¤›n›n ayd›nlat›lmas› için kontrol endoskopik inceleme yap›lmal›d›r. Bizim vakam›zda diflli yabanc› cisim forsepsi ile yabanc› cisim ç›kar›lm›fl, kontrol endoskopisinde altta yatan organik bir patoloji saptanmam›flt›r.
1994-2009 y›llar› aras›ndaki 177 olgunun analizinde %75'inin radyoopak, yutulan nesnelerin ise %71'inin servikal özofagusta oldu¤u, yutulan fleylerin %53'ünün metalik %35'inin ise kemik veya et oldu¤u saptanm›flt›r (6). 1990-1997 y›llar› aras›nda özofagusta yabanc› cisim saptanan 682 olgunun incelenmesinde, olgular›n %68' inin 5 yafl›ndan kü-çük, %90' ›n›n ilk 10 saatte baflvurdu¤u, sadece %3'ünde 24 saatten geç baflvuru oldu¤u, cisimlerin %87 oran›nda üst özo-fagusta oldu¤u ve en s›k metal para (%77), daha sonra kemik-et oldu¤u (%10) saptanm›flt›r (7).
Sonuç olarak, a¤r›l› yutma veya bo¤az›nda tak›lma hissi olan tüm hastalarda radyolojik görüntülemesi normal dahi olsa ya-banc› cisim yutulmas›ndan flüphelenilmeli, mutlaka detayl› öykü sorgulanmal›d›r. Endoskopi, hem tan›da hem de cisi-min ç›kar›lmas›nda etkin ve güvenli bir yöntemdir.
ERGÜL ve ark. 26
Resim 1. Özofagusta tak›l› tavuk kemi¤i. Resim 2. Endoskopik olarak özofagustan ç›kar›l-m›fl tavuk kemi¤i.
Resim 3. Olgunun tavuk kemi¤i ç›kar›ld›ktan sonraki kontrol endoskopi görüntüsü.
