13 Nisan 1997
42
H A B E R
•• •• • • • • • • ••
ADALET AGAOGLU ALDIĞI BİRÇOK ODULE AYDIN DOĞAN ROMAN ODULUNU DE EKLEDİ
, ) ? j
Ağaoğlu yavaşlık ve hızın
cahsması arasında
İMİ
Türk
edebiyatının
en önemli
isimlerinden
Adalet Ağaoğlu
'Romantik Bir
Viyana Yazı'
adlı kitabıyla
Aydın Doğan
Vakfı, Aydın
Doğan Roman
Ödül ü'nü aldı.
us moruk, çekil kenara...' Adalet Ağaoğlu'nun Sarıyer'de ■ deniz kenarında kaldmmdan giden arabaların önüne dikildiğinde; üstelik kocası HalimAğaoğlu'nun "Bak ben yaşlıyım. Bunlar sana bir şey yaparlarsa ben onlarla başa çıkamam" demesine karşın aldığı yanıt hep bu olmuş. A m a o da kaldırımdan giden arabalarm önünden çekilmemiş. Sarıyer'de denize giren çocuklar için, yayalara ayrılan bir yerde arabaların hızla seyretmesine öfkelendiği için, bu gün bir kaza olur diye...
Bir gün bir kaza oldu. Adalet Ağaoğlu, kaldırımda oturduğu bankta bir arabanın üstüne çıkması ve onu denize düşürmesi sonucunda ağır yaralandı. Günlerce ölümle pençeleşti, bir dizi ameliyat geçirdi şu anda sağlığına kavuşmuş durumda ama hâlâ yürüyemiyor. "Bizlerin bu biçimde arkamızdan ölüme doğru itilmesini ben yavaşlıkla hızın uyuşmazlığına bağlıyorum. Türkiye'de olan biten herşey bana o kadar çok yavaşlık ve hız çatışmasını düşündürdü ki..."
Ağaoğlu, emekli tarih öğretmeninin yavaşlığı, fast food'da yemek yemeğe giden iki küçük çocuğun hızı temsil ettiği ve gerçekten yavaş giden adamın herşeyi hatırladığı, 'Romantik Bir Viyana Yazı' adlı kitabıyla Aydm Doğan Vakfı, Aydm Doğan Roman Ödülü’nü aldı.
Oyun ve roman yazan olarak Türkiye'de sarsılmaz bir yer edinmiş olmasının yanısna Adalet Ağaoğlu her zaman aydm kimliği ile de akla geldi. "Bayılıyorum ülkeme. Bu ülkeye! Hergün Festival!"dediği
Türkiye'de, "belki de dünyanın
başka hiçbir ülkesinde bu kadar keskin olmayan, bir çelişki toplumunda; Cumhuriyeti'ni kurmuş ama demokrasisini kuramamış bir ülke"de Türkiye İşçi Partisi üyeliğinden, darbe dönemlerinde bir avuç aydının katıldığı protestolara kadar hep var oldu. 12 Eylül'den sonra da henüz hiçbir örgütlülüğün olmadığı dönemlerde tutuklu yakmlanyla dayanıştı, insan Hakları Derneği'nin kurucu üyesi oldu. İfade özgürlüğü konusundaki çalışmalara katıldı.
TİYATRO, ÖYKÜ, ROMAN
Tiyatroculann ve seyircilerin gündemine 60'lı ve 70'İi yıllarda giren Bertold Brecht'in 1955 yılında çevirilerini yaptı. Meydan Sahnesi'nin
kuruculanndandı, Uluslararası Tiyatro Enstitüsü Türkiye Merkezi Genel Sekreterliği’ni yaptı. Ankara Sanat
Tiyatrosu'nun kuruluşuna katkıda bulundu. Birçok oyun çevirdi...
Ve birçok oyun, öykü ve roman yazdı.
1953 yılında Sevim Uzgören ile birlikte yazdığı 'Bir Oyun Yazalım' Ankara'da Küçük Tiyatro'da sahnelendi. 'Evcilik Oyunu' (1964), 'Çatıdaki Çatlak' (1969), 'Kendini Yazan Şarkı' (1977), 'Çok Uzak Fazla Yalan' ((1990) diğer tiyatro oyunları.
1973 yılında ilk romanmı yayımladı. Bu yıldan itibaren de roman ve öykü dalmda
yoğunlaştı. Yapıtlarında sermaye, kent burjuvazisi, feodalizm, küçük burjuvazi çatışmalarında bireylerin , bocalamalarım, direnişlerini, çözülüşlerini ve yeni düzene ayak uydurmalarını işledi. İlk romanı 'Ölmeye Yatmak'ta Cumhuriyet dönemi resmi
ideolojisinin, toplumdaki kişiler üzerindeki etkilerini irdeledi. İkinci romanı 'Fikrimin İnce G ülünden (1976) sonra anlatım teknikleri yönünden en iyi romanı kabul edilen 'Bir Düğün Gecesi'ni (1979) yazdı. Bu romanda 12 Mart dönemini darbe ve aydınları ve Türkiye'nin sosyopolitik yapışım başarıyla ele aldı. 'Yazsonu (1980), 'Üç Beş Kişi' (1984), 'Hayır' (1989), 'Ölmeye Yatmak’ ve ’Bir Düğün Gecesi’nin son halkasını
oluşturan ’Ruh Üşümesi' ((1991) diğer romanlarıdır.
Öyküleriyse, 'Yüksek Gerilim' (1974), 'Sessizliğin İlk Sesi' (1978), 'Hadi Gidelim' (1982) adlı kitaplarda toplandı.
BOĞAZ KARŞILAŞMALARI
1929 yılında Nallıhan'da doğan Adalet Sümer, 1946 yılında Ankara Kız Lisesi'ni, 1950 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi. 1951 - 70 yılları arasmda Ankara
Radyosu'nda dramaturg, Radyo Tiyatrosu Müdürü, program uzmanı ve Daire Başkam olarak çalıştı.
Yazarhğa 1946 yılında Ulus gazetesinde yayımlanan tiyatro eleştirileriyle başladı. 1948 -1950 yıllan arasmda Kaynak
Dergisi'nde şiirleri yayımlandı. 1955 yılında Hatim Ağaoğlu ile bugün de süren evliliğim yaptı.
Kaza geçirdiği zaman 'Hiçbir Yer'i yazıyordu. Anılarının ikinci cildini. Kitabın 'Boğaz
Karşılaşmalan' adlı
bölümündeydi. Boğaz'ın bir bölümünü, oraya ilk taşındığı yıllan yazmıştı. Şimdi karşılaşmalann içine kaza ve ’katilim’ diye adlandırdığı araç sürücüsü de girdi.
