• Sonuç bulunamadı

Akut Gastroenteritli Olgularda Termofilik Campylobacter, Escherichia coli O157:H7 ve Rotavirus Sıklığı

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Akut Gastroenteritli Olgularda Termofilik Campylobacter, Escherichia coli O157:H7 ve Rotavirus Sıklığı"

Copied!
5
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Girifl

‹nfeksiyöz gastroenteritler, tüm dünyada s›k görülen ve ge-liflmekte olan ülkelerde bebek ve çocuklarda önemli morbidite ve mortaliteye neden olan hastal›klard›r. Fekal-oral yolla bulaflan bu infeksiyonlar, nüfusun kalabal›k, beslenmenin yetersiz ve dengesiz, hijyenik koflullar›n bozuk oldu¤u ülkelerde, her y›l 10-15 milyon insan›n ölümüne sebep olmaktad›r. ABD vatan-dafllar›nda y›lda ortalama kifli bafl›na 1-3 kez diyare görülür-ken, geliflmekte olan ülkelerde bu oran dokuza kadar ç›kabil-mektedir (1).

‹nfeksiyöz gastroenteritlerin etyolojik etkenleri, bakteriyal, viral veya paraziter mikroorganizmalard›r. Bunlar s›kl›kla Sal-monella, Shigella, Vibrio türleri, enteropatojenik Escherichia coli serotipleri, Campylobacter türleri, Cryptosporidium, Giar-dia ve rotaviruslard›r.

Campylobacter’ler türlerinin infeksiyöz gastroenteritlerin etyopatogenezinde önemli bir rol oynad›¤›, ancak 1970’lerden itibaren gösterilebilmifltir. Çeflitli ülkelerde yap›lan çal›flmalar sonucunda, Campylobacter türlerinin özellikle geliflmekte olan ülkelerdeki çocuklarda, infeksiyöz gastroenterit etkenleri ara-s›nda rotavirus ve enterotoksijenik E. coli (ETEC)’den sonra üçüncü s›rada yer ald›¤› gösterilmifltir (2).

Akut Gastroenteritli Olgularda Termofilik Campylobacter,

Escherichia coli O157:H7 ve Rotavirus S›kl›¤›

Emel Tafl

1

, Nurittin Ardݍ

2

(1) SSK Erenköy Fizik Tedavi ve Esenlendirme Hastanesi, Bakteriyoloji Laboratuvar›, Haydarpafla-‹stanbul

(2) GATA Haydarpafla E¤itim Hastanesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi, Haydarpafla-‹stanbul

Yine 1980’li y›llarda di¤er enterik patojenlere eklenen ve enterohemorajik E. coli grubunun bir üyesi olan E. coli O157:H7, fliddetli kar›n a¤r›s› ve kanl› diyare ile seyreden spo-radik ve epidemik infeksiyonlara neden olmakta ve çok önem-li kompönem-likasyonlar oluflturabilmektedir. Bunlardan en önemönem-lisi “hemolitik üremik sendrom” (HUS)’dur.

Hastane ve topluma dayal› araflt›rmalarda çocuklarda en önemli viral enteropatojen olarak rotavirus bulunmufltur (3). Eriflkinler aras›nda da rotaviruslerin neden oldu¤u diyare sal-g›nlar› ve sporadik olgular giderek daha çok saptanmaktad›r.

Bu çal›flman›n amac›, akut gastroenteritli olgularda Campylobacter, E. coli O157:H7 ve rotavirus insidans›n› arafl-t›rmakt›r.

Yöntemler

Bu çal›flmada, Ocak-A¤ustos 1999 tarihleri aras›nda akut gastroenterit ön tan›s› ile SSK Ankara E¤itim Hastanesi Mik-robiyoloji ve Klinik MikMik-robiyoloji Laboratuvar›na baflvuran eriflkin ve SSK Ankara Çocuk Hastanesi Bakteriyoloji Labora-tuvar›na baflvuran çocuk hastalar›n d›flk› örnekleri termofilik Campylobacter türleri, E. coli O157:H7 ve rotavirus aç›s›ndan araflt›r›lm›flt›r.

D›flk› örnekleri kuru ve temiz toplama kaplar›na al›nm›flt›r. Hastadan al›nan anamnez ile örneklerin makroskopik ve mik-roskopik inceleme bulgular› haz›rlanan formlara kaydedilmifl-tir. Tüm örneklerde direkt mikroskopik inceleme ve Salmonel-la, ShigelSalmonel-la, Aeromonas, Vibrio gibi bakteriyel patojenlere yö-nelik incelemelerin yan› s›ra, araflt›rman›n amac›n› oluflturan Özet: Bu çal›flman›n amac›, de¤iflik yafl gruplar›ndaki akut gastroenteritli olgularda termofilik Campylobacter türleri, Esc-herichia coli O157:H7 ve rotavirus s›kl›¤›n›n araflt›r›lmas› ve bu etkenlerin rutin araflt›r›lmas›n›n gerekli olup olmad›¤›n›n ir-delenmesidir. Bu amaçla akut gastroenteritli 200 hasta ile 40 kontrol grubu kiflilerin d›flk›lar› çal›flmaya al›nm›flt›r. Campylo-bacter türleri ve E. coli O157:H7 özel besiyerlerinde, rotavirus ise “dipstick test” yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r. Olgular›n yedi-sinde Campylobacter türleri, ikiyedi-sinde E. coli O157:H7 ve 10’unda ise rotavirus saptanm›flt›r. Sonuç olarak, Campylobacter türlerinin özellikle lökosit içeren d›flk›larda ve yaz aylar›nda; rotavirusun özellikle çocukluk yafl gruplar›nda ve k›fl aylar›nda rutin olarak araflt›r›lmas› gerekti¤i; E. coli O157:H7’nin rutin araflt›r›lmas› için ise henüz erken oldu¤u düflünülmüfltür.

Anahtar Sözcükler: Gastroenterit, Campylobacter, Escherichia coli O157:H7, rotavirus.

Summary: Insidence of termophylic Campylobacter, Escherichia coli O157:H7 and rotavirus in acute gastroenteritis cases. The aim of this study was investigation of incidences of termophylic Campylobacter species, Escherichia coli O157:H7 and ro-tavirus, as well as whether studying of these pathogenes is necessary. For this purpose, it was included in the study 200 patient with gastroenteritis and 40 control cases. Campylobacter species, E. coli O157:H7 was studied in specific media, and also rota-virus by dipstick method. Of all cases, seven Campylobacter species and two E. coli O157:H7 were isolated, and it was determi-ned ten rotavirus. In conclusion, Campylobacter species should be investigated as routinely, especially in summer and stools with leucocyte, and rotavirus in winter and childhood. We tought that it is early for investigation E. coli O157:H7 as routinely.

(2)

termofilik Campylobacter türleri, E. coli O157:H7 ve rotavirus araflt›r›lm›flt›r. Çal›flmada saptanan paraziter etkenler de¤erlen-dirme d›fl› b›rak›lm›flt›r.

Termofilik Campylobacter türlerinin izolasyon ve idan-tifikasvonuna yönelik incelemeler: D›flk› örnekleri hemen ekilemeyecek ise Cary-Blair transport besiyerine al›narak +4°C’de bekletilmifltir. 24 saati geçirmeden CCDA Selective Supple-ment (Oxoid SR 155E) içeren Campylobacter Blood-Free Se-lective Agar Base (=modifiye CCDA Preston) besiyerine (Oxoid CM739) tek koloni düflecek flekilde ekimleri yap›lm›fl-t›r. Ekim yap›lan plaklar Campylobacter türlerinin üremesine

Tablo 1. Saptanan Patojen Etkenler ve Yafl Gruplar›na Göre Da¤›l›m›

0-4 yafl 5-14 yafl 15-34 yafl >35 yafl Toplam (n=53) (n=47) (n=40) (n=60) (n=200) Patojen Etken Say› (%) Say› (%) Say› (%) Say› (%) Say› (%) Campylobacter spp. 1 (1.88) 3 (6.38) 1 (2.5) 2 (3.33) 7 (3.5) E. coli O157:H7 1 (1.88) 1 (2.12) - - - - 2 (1) Salmonella spp. 1 (1.88) - - - - 1 (0.5) Shigella spp. - - 1 (2.12) - - - - 1 (0.5) Rotavirus 5 (9.43) 4 (8.51) - - 1 (1.66) 10 (5) Toplam 8 (15.09) 9 (19.14) 1 (2.50) 3 (5.0) 21 (10.5)

Tablo 2. Baz› Araflt›rmac›lar Taraf›ndan Çeflitli Ülkelerde Saptanan Campylobacter ‹zolasyon Oran-lar›

Çal›flma ‹zolasyon Grubu Ülke Oran› (%) Blaser et al. (6) ABD 5.1 Akhter et al. (1) Suudi Arabistan 28 Gracey (7) Avustralya 7.4 Echeverria et al. (8) Tayland 13.3 Steele et al. (9) Güney Afrika 2.2 Khuffash et al. (10) Kuveyt 6 Velasco et al. (11) ‹spanya 7.3 Garantziotou et al. (12) Yunanistan 17.05

Tablo 3. Baz› Araflt›rmac›lar Taraf›ndan Ülkemizde Saptanan Campylobacter ‹zolasyon Oranlar›

Çal›flma ‹zolasyon Çal›flma ‹zolasyon Grubu Oran› (%) Grubu Oran› (%) Aktafl et al. (13) 8.8 Özkan et al. (19) 2.01 Hasçelik et al. (14) 10.6 Kanan et al. (5) 0.63 Mülaz›mo¤lu et al. (15) 4.7 Özen et al. (20) 1.5 Mutlu et al. (16) 1.06 Uysal et al. (21) 8.3 Aydemir et al. (17) 0.8 Bu çal›flma 3.5 Zarakolu et al. (18) 6

rine göre E. coli olup olmad›¤›na karar verilmifltir.

MacConkey sorbitol agarda sorbitolü fermente etmeyen, EMB besiyerinde tipik E. coli morfolojisinde olan ve biyokimya-sal idantifikasyon testleri ile E. coli oldu-¤u kabul edilen koloniler, lam aglütinas-yonu yöntemine göre E. coli O157:H7 an-tiserumu (Oxoid) ile karfl›laflt›r›larak ke-sin tan›mlama yap›lm›flt›r.

Rotavirus saptanmas›na yönelik in-celeme: Rotavirus antijenlerini saptamak amac›yla Rotavirus STAT-PAK (Chem-bio Diagnostik Systems) “dipstick test” uygun atmosfer ortam›n› sa¤lamak amac›yla, katalizörsüz Campy-Gen (Oxoid CN25) anaerobik Gas-Pak®sistem kitleri

ile birlikte anaerop kavanoza yerlefltirilmifltir. Bu ortamda 42°C’de 48-72 saat inkübe edilmifltir.

Plaklarda kümeleflme ve birleflme e¤ilimi gösteren yayg›n, 1-2 mm çap›nda, bas›k, düzensiz kenarl›, sulu ve pembemsi renkte veya S ve M tipi konveks düzgün kenarl›, gri-sar›ms› hemoliz yapmam›fl koloniler flüpheli koloniler olarak de¤er-lendirilmifltir. fiüpheli kolonilerden yap›lan hareket incelemesi ve Gram boyamas› sonucunda tipik Campylobacter morfoloji-sindeki kolonilerin katalaz ve oksidaz reaksiyonlar›na bak›l-m›flt›r. Katalaz ve oksidaz-pozitif, selektif besiyerinde 42°C’de ve mikroaerofilik ortamda üreyen, Gram boyamas›n-da tipik Campylobacter morfolojisi gösteren bakteriler Campylobacter spp. olarak de¤erlendirilmifltir.

E. coli O157:H7 izolasyonuna ve idantifikasyonuna yö-nelik incelemeler: E. coli O157:H7 izolasyonu için incelene-cek örneklerden MacConkey sorbitol agara tek koloni düfleincelene-cek flekilde ekimler yap›lm›flt›r.

D›flk› örneklerinden MacConkey sorbitol agara tek koloni düflecek flekilde ekim yap›ld›ktan sonra plaklar 37°C’de bir ge-ce inkübe edilmifltir. Bir gege-celik inkübasyondan sonra koloni morfolojileri incelenerek sorbitolü fermente etmeyen kolonile-rin Eosine-Methylene Blue (EMB) besiyekolonile-rine pasaj› yap›lm›fl-t›r. EMB besiyerinde tipik parlak madeni yeflilimsi-siyah görü-nüm veren koloniler daha sonra biyokimyasal idantifikasyon testlerine tabi tutularak, TS‹ agar, üre besiyeri, Simmons sitrat agar, motilite-indol-lizin (M‹L) besiyerindeki üreme

(3)

özellikle-kitleri üretici firman›n direktifleri do¤rultusunda kullan›lm›fl-t›r.

Sonuçlar

Çal›flmada, 102’si kad›n ve 98’i erkek olmak üzere, 45 günlük-79 yafl aras›nda 100 eriflkin ve 100 çocuk hastan›n d›fl-k› örnekleri yer alm›flt›r. Ayr›ca 1-64 yafllar› aras›nda sa¤l›kl› 20 yetiflkin ile 20 çocu¤a ait d›flk› örnekleri kontrol grubu ola-rak çal›flmaya dahil edilmifltir.

Kontrol grubunda patojen etkene rastlanmazken, çal›flma grubundaki 22 (%11) hastan›n d›flk› örne¤inde patojen etken saptanm›flt›r (Tablo 1).

En fazla patojen etken 14 yafl alt› çocuklarda olup, sapta-nan patojen etkenlerin %77.27’si (22 olgunun 17’si) bu grupta yer alm›flt›r. Bu yafl grubunda en fazla tespit edilen patojen et-ken rotavirus olup (%17), onu %4 oran› ile Campylobacter tür-leri izlemifltir. Tüm olgular içerisinde bu iki etken yine ayn› s›-ralama ile ilk iki s›rada yer alm›flt›r.

Bu hastalardan al›nan d›flk› örneklerinin makroskopik in-celemesinde alt›s›nda (%85.71) mukus, ikisinde (%28.57) kan oldu¤u görülmüfltür. D›flk›n›n mikroskobik incelemesi ile

alt›-Tablo 4. Baz› Araflt›rmac›lar›n Ülkemizde Saptad›¤› E.coli O157:H7 ‹zolasyon S›kl›¤›

Çal›flma ‹zolasyon Çal›flma ‹zolasyon Grubu Oran› (%) Grubu Oran› (%) Akça et al. (29) 0 fien et al. (31) 0.58 Hasçelik et al. (30) 0 Aydemir et al. (17) 0

Bu çal›flma 1

Tablo 5. Baz› Araflt›rmac›lar Taraf›ndan Çeflitli Ülkelerde Saptanan Rotavirus S›kl›¤›

Çal›flma ‹zolasyon Grubu Ülke Oran› (%) Champsaur et al. (33) Fransa 36 Taylor et al. (34) Bangladefl 45 Sindarow et al. (35) Bulgaristan 9.6 Garantziotou et al. (12) Yunanistan 23.2

Tablo 6. Baz› Araflt›rmac›lar Taraf›ndan Ülkemizde Saptanan Rotavirus S›kl›¤›

Çal›flma ‹zolasyon Çal›flma ‹zolasyon Grubu Oran› (%) Grubu Oran› (%) Tunçman et al. (36) 17 Kanra et al. (38) 16.3 Y›ld›rmak et al. (37) 29 Do¤an et al. (39) 18.2 Bu çal›flma 5*

*Alt› ay-2 yafl grubunu ele ald›¤›m›zda bu oran %16 olmaktad›r.

s›nda bol lökosit, birinde ise her alanda (x40 büyütmede) 8-10 lökosit görülmüfl-tür. Hastalardan al›nan anamneze göre yedi olgunun tamam›nda diyare, beflinde (%71.42) abdominal a¤r›, beflinde (%71.42) atefl, dördünde (%57.14) ise bu-lant›-kusma flikayetleri saptanm›flt›r. Yine günlük ortalama d›flk›lama say›s›n›n 4-10 aras›nda oldu¤u belirlenmifltir. Bu olgu-lardan biri Haziran, üçü Temmuz ve üçü A¤ustos olmak üzere tümü yaz aylar›nda tespit edilmifltir.

E. coli O157:H7 hastalar›n her ikisin-de ikisin-de diyare, birinikisin-de abdominal a¤r›, di-¤erinde ise sadece atefl görülmüfltür. Her iki d›flk›n›n mikroskobik incelemesinde her alanda bol miktarda eritrosit ve löko-sit gözlenmifltir.

Rotavirus tespit edilen d›flk›lar›n mik-roskobik incelenmesinde hiçbirisinde eritrosit ve lökosit görülmemifltir. Rotavi-rus tespit edilen hastalar›n hepsinde diyare, yedisinde bulant›-kusma, dördünde atefl saptanm›flt›r. Bu olgular ikisi Ocak, dördü fiubat, ikisi Mart, biri Nisan ve biri May›s ay›nda olmak üzere daha çok k›fl ay-lar›nda tespit edilmifltir.

‹rdeleme

Bakteriyel, viral veya paraziter ajanlar tüm dünyada halen s›k görülen ve geliflmekte olan ülkelerde bebek ve çocuklarda önemli mortalite ve morbiditeye neden olan gastroenterit et-kenleri olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Akut infeksiyöz diyare-ler, befl yafl›ndan küçük çocuklarda, her y›l 4 milyondan fazla çocu¤un ölümüne neden olur. Diyarelere yol açan infeksiyöz etkenlerin s›kl›¤› yafl gruplar›, co¤rafi bölgeler, sosyoekono-mik faktörler ve mevsimlere göre de¤iflmektedir (4).

Bu mikroorganizmalardan Campylobacter türlerinin gast-roenteritlerdeki rolü anlafl›ld›ktan ve selektif besiyerleri gelifl-tirildikten sonra, Campylobacter’lerin neden oldu¤u gastroen-teritlerle ilgili çal›flmalar artm›flt›r (5). Yap›lan çeflitli çal›flma-larda Campylobacter’lerin görülme s›kl›¤› de¤ifliklik göster-mektedir (Tablo 2). Ülkemizdeki akut gastroenteritlerde Campylobacter türlerinin izolasyon oranlar› %0.63 ile %10.6 aras›nda de¤iflmektedir (Tablo 3). Bizim buldu¤umuz izolas-yon oran› bu iki de¤er aras›ndad›r.

Campylobacter sufllar› fekal-oral yolla bulaflmaktad›r. Hay-vanlar ve hayvansal g›da maddeleri ve kirli sular en önemli bu-lafl yollar›d›r (22). Deming ve arkadafllar› (23) piliç eti tüketil-mesinin ve kedilerin Campylobacter türlerinin bulaflmas›nda önemli rol oynad›¤›n› vurgulam›flt›r. Harris ve arkadafllar› (24) çi¤ keçi sütü içilmesiyle oluflan C. jejuni’ye ba¤l› gastroenterit salg›n› bildirmifllerdir. Bizim s›n›rl› say›da örnekte sürdürdü¤ü-müz çal›flmada kesin bir infeksiyon kayna¤› saptanmamakla be-raber hastalardan ald›¤›m›z anamneze göre infeksiyon kayna¤›-n›n iyi piflmemifl hayvan eti olabilece¤i düflünülmüfltür.

Campylobacter gastroenteriti her yaflta görülmesine ra¤-men tipik olarak dört yafl alt› çocuklarda ve genç eriflkinlerde

(4)

bimodal bir insidans piki yapar (5). Bu çal›flmada saptanan ye-di Campylobacter’den dördü 0-14 yafl grubundaki hastalar›n d›flk›lar›nda tespit edilmifltir.

Campylobacter gastroenteriti bütün y›l boyunca görülmek-le beraber yaz aylar›nda daha yayg›n olarak tespit edilmektedir (22). Ocak-A¤ustos aylar›nda yap›lm›fl çal›flmam›zda yedi Campylobacter gastroenterit olgusunun hepsi Haziran-A¤us-tos aylar›nda tespit edilmifltir.

Beklendi¤i gibi hastalar›m›zda diyare, abdominal a¤r› ve atefl en s›k görülen semptomlard›r. Campylobacter gastroente-ritinde d›flk›n›n makroskopik görünümü flekilsiz d›flk›lamadan afl›r› sulu veya kanl› d›flk›lamaya kadar de¤iflik olabilir (25). Çal›flmam›zda Campylobacter gastroenteriti saptad›¤›m›z yedi hastan›n d›flk›lar›n›n makroskopik incelemesi sonucu %85.7’sinde mukus, %28.5’inde kan ve mikroskopik inceleme sonucunda %85.7’sinde lökosit tespit edildi. Sonuçta olgular›n %85.7’sinde lökosit saptanmas› Campylobacter türlerinin lö-kositli d›flk›lardan daha yüksek oranlarda izole edilebilece¤ini bildiren yay›nlarla uyumlu bulunmufltur.

Hemen tüm bakteriyoloji laboratuvarlar›nda d›flk› örnekleri Salmonella ve Shigella yönünden araflt›r›lmaktad›r. Yap›lan ça-l›flmalarda Türkiye’deki Salmonella izolasyonunun %1.1-6.2, Shigella izolasyonunun ise %4.4-10.8 aras›nda de¤iflti¤i bildiril-mektedir (5). Yap›lan çal›flma sonuçlar›na bakt›¤›m›zda, d›flk› patojeni olarak termofilik Campylobacter türlerinin en az Sal-monella ve Shigella kadar s›k izole edildi¤i görülmektedir.

EHEC sufllar› önemli bir barsak patojeni olarak son y›llar-da dikkati çekmifltir. Bu gruptaki E. coli sufllar›n›n flimdiye ka-dar en çok izole edileni ve en iyi bilineni O157 serogrubunda olan (O157:H7, O157:H-) sufllard›r. Son y›llara kadar idiyopa-tik olarak adland›r›lan hemoliidiyopa-tik üremik sendromun bafll›ca so-rumlusunun baflta E. coli O157:H7 olmak üzere EHEC suflla-r›n›n oldu¤u anlafl›lm›flt›r.

E. coli 0157:H7’nin yayg›nl›¤› ile ilgili yap›lan çal›flmalar›n sonuçlar› de¤ifliktir. Marshall ve arkadafllar› (26)’n›n yapt›¤› bir çal›flmada incelenen 2164 d›flk› örne¤inin 80’inde enterik pato-jen tespit etmifller ve ve enterik patopato-jenlerin içerisinde %13 ile dördüncü s›kl›kta E. coli 0157:H7 oldu¤unu belirtmifllerdir. Harris ve arkadafllar› (27), 12 ayl›k sürede 2552 d›flk› örne¤i in-celemifller ve sadece iki E. coli O157:H7 izole etmifllerdir. Gransten ve arkadafllar› (28)’n›n yapt›¤› çal›flmada ise 1425 has-tada %1.9 oran› ile E. coli O157:H7’yi Campylobacter’den son-ra ikinci en s›k bakteriyel etken olason-rak tespit etmifllerdir.

Ülkemizde E. coli O157:H7 insidans›n›n %1’den az olarak görülmektedir (Tablo 4).

Çal›flmam›zda saptanan iki E. coli O157:H7 olgusunun d›flk› örneklerinin makroskopik incelemesi sonucu bol miktar-da mukus ve kan görülmüfltür.

6 ay-2 yafl aras› çocuklarda diyarenin en s›k sebebi olan ve hastaneye yat›r›lan infantil diyarelerin en az yar›s›ndan sorum-lu olan rotaviruslar infeksiyöz gastroenteritlerin büyük k›sm›n-dan saptanmaktad›r (32).

Çeflitli ülkelerde yap›lan çal›flmalarda akut gastroenteritli çocuklarda rotavirus pozitiflik oranlar› %9.6-45 aras›nda de-¤iflmektedir (Tablo 5). Oranlar aras›ndaki fakl›l›¤› etkileyen çeflitli koflullar vard›r. Bunlar aras›nda iklim, çal›fl›lan yafl gruplar›, ülkelerin kültürel, ekonomik ve sa¤l›k koflullar› say›-labilir.

Bu çal›flmada %5 rotavirus tespit edilmifltir. Ancak yafl gruplar›na göre da¤›l›m› incelendi¤inde 0-4 yafl grubunda 5 (%9.43) olgu tespit edilmifltir. Bu befl olgunun ise dördü 7 ay ile 2 yafl aras›ndaki hastalardan olup, bu yafl grubunda 25 has-tam›z oldu¤undan bu yafl grubu aras›nda %16 oran›nda rotavi-rus-pozitif olgu saptanm›flt›r. Bu oran di¤er çal›flmalarla uyumlu bulunmufltur (Tablo 6).

Bu çal›flmada akut gastroenteritli 50 yafl›nda yetiflkin bir hasta da rotavirus-pozitif olarak saptanm›flt›r. Filipinlerde 2908 hastan›n d›flk› örneklerinde %30.6 oran›nda rotavirus po-zitifli¤i tespit edilmifltir. Bu çal›flmaya göre rotavirus pozitif saptanan hastalar›n %5’i 20-29 yafllar aras›nda, %3’ü 30-39 yaflta, %18’i 40-49 yaflta ve %5’i 50 yafl›n üzerinde oldu¤u tes-pit edilmifltir (40). ‹srail’de yap›lan bir çal›flmada yetiflkinlerde %3.5 oran›nda rotavirus pozitifli¤i tespit edilmifltir (41).

Rotavirus infeksiyonlar› tropikal bölgelerde tüm y›l bo-yunca görülebilmesine ra¤men ›l›man iklim kufla¤›nda k›fl ay-lar›nda s›kt›r (40). Bizim çal›flmam›z Ocak-A¤ustos aylar› ara-s›nda yap›lm›fl ve rotavirus infeksiyonlar› en s›k fiubat olmak üzere Ocak-May›s aylar›nda tespit edilmifltir. Bu sonuç benzer iklim kufla¤›nda bulunan ülkelerde yap›lan çal›flmalar›n sonuç-lar› ile uyum göstermektedir.

Çal›flmam›zda saptad›¤›m›z rotavirus-pozitif olgunun 7’si (%70) erkek, 3’ü (%30) kad›n olup, erkeklerde rotavirus görül-me oran›n›n daha yüksek oldu¤u belirlenmifltir. Birçok çal›fl-mada kad›n ve erkekte rotavirus görülme oran›n›n eflit oldu¤u-nun belirlenmesine karfl›l›k, Kovacs ve arkadafllar› (41)’nca yap›lan bir çal›flmada bizim çal›flmam›zdakine benzer flekilde, erkeklerde rotavirus görülme oran› daha yüksek olarak bulun-mufltur.

Rotavirus gastroenteritinde karakteristik olarak d›flk›da mukus ve kan bulunmamaktad›r (41). Yapt›¤›m›z çal›flmada rotavirus-pozitif olarak tespit etti¤imiz 10 d›flk› örne¤inin hep-sinin çok sulu oldu¤u, kan ve mukus içermedi¤i tespit edilmifl-tir. Bu d›flk›lar›n mikroskopik incelemesinde 9’unda (%90) herhangi bir patoloji tespit edilmezken, sadece 1 (%10) d›flk› örne¤inde (x40 büyütmede) her alanda 4-5 lökosit tespit edil-mifltir. Bu sonuç di¤er çal›flmalar ile uyumlu bulunmufltur.

Bu çal›flmada rotavirus antijenlerini saptamak amac›yla h›zl›, ucuz, basit, kolay uygulanabilir ve duyarl›l›¤› yüksek ol-du¤u için Rotavirus STAT-PAK dipstick test kitleri kullan›l-m›flt›r. Bu testte rotavirusun VP-6 antijenine karfl› elde edilen monoklonal antikorlar kullan›lmaktad›r. Dar ve arkadafllar› (42)’n›n yapt›¤› bir çal›flmada ELISA ile rotavirus varl›¤› tes-pit edilen örneklerin hepsi bu yöntem ile de testes-pit edilmifltir.

Sonuç olarak, d›flk›da rutin tan› yöntemleri d›fl›nda Campy-lobacter türlerinin idantifikasyonu için özel yöntemler uygu-land›¤›nda Salmonella ve Shigella’dan daha yüksek oranlarda saptanabilmektedir. Bu nedenle Campylobacter türlerinin özellikle lökosit içeren d›flk›larda ve yaz aylar›nda olmak üze-re göz ard› edilmemesi geüze-rekti¤i düflünülmüfltür. Yine özellik-le çocukluk yafl gruplar›nda ve k›fl aylar›nda rotavirus düflünü-lerek d›flk› kültürü yan› s›ra rotavirus bak›lmas›n›n lüzumsuz antibiyotik kullan›m›n› önleyece¤i ve zaman kayb› olmaks›z›n teflhise gidilmesini sa¤layaca¤›n› düflünmekteyiz.

Akut gastroenteritlerde, EHEC etkeni O157:H7 serogru-bundan E. coli’lerin göz ard› edilemeyece¤i, izolasyon ve idantifikasyonu için teknik geliflmelerin yeterli oldu¤unu, ancak

(5)

rutin incelemelerde yer alabilmesi için daha pek çok çal›flma yap›lmas› gerekti¤ini düflünmekteyiz.

Teflekkür

Çal›flma süresince gerekli maddi ve manevi yard›mlar›n› esirgemeyen Dr. Dilaver Tafl’a teflekkürlerimizi sunar›z. Kaynaklar

1. Akhter J, Burdette JM, Qadri SM, Myint SH. Aetiology of gastro-enteritis at a major referral centre in Saudia Arabia. J Int Med Res 1994; 22: 47-54

2. Lindblom GB, Kaijser B, Sjögren E. Enterotoxin production and se-rogroups of Campylobacter jejuni and Campylobacter coli from pa-tients with diarrhea and from healthy laying hens. J Clin Microbiol 1989; 27: 1272-6

3. Park SI, Gianella RA. Approach to the adult patient with acute di-arrhea. Gastroenterol Clin North Am 1993; 22: 483-97

4. Powell DW. Approach to the patient with diarrhea. In: Yamada T, ed. Textbook of Gastroenterology. 2nd ed. Philadelphia: Lippincott Company, 1995: 813-63

5. Kanan B, Akflit F. Akut gastroenteritli olgularda Campylobacter s›kl›¤›n›n araflt›r›lmas›. ‹nfeks Derg 2003; 17: 11-4

6. Blaser MJ, Wells JG, Feldman RA, Pollard RA, Allen JR. Campy-lobacter enteritis in United States. Ann Intern Med 1983; 98: 360-5 7. Gracey M. Gastroenteritis in Australian Children: Studies on the

ae-tiology of acute diarrhoea. Ann Trop Pediatr 1988; 8: 68-75 8. Echeverria P, Taylor DN, Lexsomboon U, Bhaibulaya M, Blacklow

NR, Tamura K, Sakazaki R. Case-control study of endemic diarrhe-al disease in Thai children. J Infect Dis 1989; 258: 543-8 9. Steele AD, Geyer A, Alexander JJ, Crewe-Brown HH, Fripp PJ.

Enteropathogens isolated from children with gastroenteritis at Ga-Rankuvwa Hospital, South Africa. Ann Trop Pediatr 1988; 8: 262-7 10. Khuffash FA, Sethi SK, Shaltout AA. Acute gastroenteritis: clinical features according to etiologic agents. Clin Pediatr 1988; 27: 365-8 11. Velasco AC, Mateos ML, Mas G, Pedraza A, Diez M, Gutierrez A.

Three-years prospective study of intestinal pathogenes in Madrid, Spain. J Clin Microbiol 1984; 20: 290-2

12. Garantziotou D, Michail P, Spiliopoulou A, Rouli V, Gatopoulou A. Enteropathogenic micro-organisms in children during 2001-2002 [Abstract]. In: Microbiologia Balkanica 2003, 3rd Balkan Conference of Microbiology (4-6 September 2003, Istanbul) Proce-edings and Abstract Book. Istanbul: Turkish Microbiological Soci-ety, 2003: 311

13. Aktafl O, Tuncel E. Diyareli hastalarda Campylobacter jejuni yö-nünden bir araflt›rma. Mikrobiyol Bül 1987; 21: 79-85

14. Hascelik G, Akan OA, Diker S, Baykal M. Campylobacter and en-terohaemorrhagic Escherichia coli (EHEC) associated gastroenteri-tis in Turkish children. J Diarrhoeal Dis Res 1991; 4:315-7 15. Mülaz›mo¤lu ‹E, Kurto¤lu S, Aslan N. Çocukluk ça¤›

gastroenterit-lerinde Campylobacter jejuni’nin yeri. Çocuk Sa¤l›¤› Hast Derg 1986; 29: 3-12

16. Mutlu G, Kumdali A, Sagdic K, Kivran M. Çocukluk ça¤› yaz is-hallerinde Campylobacter jejuni ve di¤er patojen bakterilerin arafl-t›r›lmas›. Mikrobiyol Bül 1986; 20: 120-8

17. Aydemir fi, Göksel SU, Çilli F, Tünger A, Özinel MA. Gastroente-rit etkeni bakterilerin da¤›l›m› ve antibiyotik duyarl›l›klar› [Özet]. Klimik Derg 2003; 16(Suppl): 294

18. Zarakolu P, Aktepe OC, Güvener E. Çocukluk ça¤› ishallerinde et-ken olarak C. jejuni s›kl›¤›n›n araflt›r›lmas›. Mikrobiyol Bül 1999; 33: 157-61

19. Özkan F, Günhan C. Gastroenteritlerin Campylobacter türleri yö-nünden incelenmesi. ‹nfeks Derg 1994; 8: 127-30

20. Özen N, Kaleli ‹, fiengül M, Akflit F. Akut gastroenteritli olgularda Campylobacter s›kl›¤›n›n araflt›r›lmas›. Mikrobiyol Bül 1999; 89-98. 21. Uysal G, Do¤ru Ü, Aysev D, Karabiber N. Campylobacter jejuni

enteritis in Turkish children. Infection 1997; 25: 159-62

22. Skirrow MB. Epidemiology of Campylobacter enteritis. Int J Food Microbiol 1991; 12: 9-16

23. Deming MS, Tauxe RV, Blake PA, et al. Campylobacter enteritis at a university: transmission from eating chicken and from cats. Am J Epidemiol 1987; 126: 526-34

24. Harris NV, Kimball TJ, Bennett P, Johnson Y, Wakely D, Nolan CM. Campylobacter jejuni enteritis associated with raw goats milk. Am J Epidemiol 1987; 126: 179-86

25. Söyletir G, Willke Topçu A. Akut bakteriyel ishaller. In: Willke Topçu A, Söyletir G, Do¤anay M, ed. ‹nfeksiyon Hastal›klar›. An-kara: Nobel T›p Kitabevleri, 1996; 605-18

26. Marshall WF, McLimans CA, Yu PK, Allerberger FJ, Van Scoy RE, Anhalt JP. Result of a 6-month survey of stool cultures for E.coli 0157:H7. Mayo Clin Proc 1990; 65: 787

27. Harris AA, Kaplan RL, et al. Screening methods used in a 12 month survey for E.coli O157:H7. J Infect Dis 1985; 152: 775

28. Gransden WR, Damm MA, Anderson JD, Carter JE, Lior H. Furt-her evidence association hemolytic uremic syndrome with infection by verotoxin-producing E.coli O157:H7. J Infect Dis 1986; 154: 522

29. Akça Ö, Aktafl F, Ulutan F. Gastroenteritli hastalarda enterik pato-jen olarak E. coli O157:H7’nin araflt›r›lmas› [Özet]. In: Willke A, Ünal S, Do¤anay M, eds. 7. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi (11-15 Eylül 1994, Ürgüp) Program ve Kongre Tutanaklar›. ‹stanbul: Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Derne¤i, 1994: 317

30. Hasçelik G, Akan Ö, Baykal M, Büyükgebiz B. Akut gastroenterit-lerde Campylobacter ve enterohemorajik E. coli’nin yeri [Özet]. Ankem Derg 1990; 4: 257

31. fien ‹, K›l›ç H, Sümerkan B. Gastroenteritli olgularda enterohe-morrhagic E. coli O157:H7 serotipi araflt›r›lmas› [Özet]. In: XXVI. Türk Mikrobiyoloji Kongresi (11-15 Nisan 1994, Antalya) Kongre Özet Kitab›. ‹stanbul: Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti, 1994; 28 32. Do¤ru Ü. Viral gastroenteritler. Sürekli T›p E¤itimi Derg 1993; 8:

273-4

33. Champsaur H, Questiaux E, Prevot J, Henry-Amar M, Goldszmidt D, Bourjouane M, Bach C. Rotavirus carriage, asymptomatic infec-tion and disease in the first two years of life. J Infect Dis 1984; 49: 675-82

34. Taylor PR, Merson MH, Black RE, Mizanur Rahman AS, Yunus MD, Alim AR, Yolken RH. Oral dehidration therapy for treatment of rotavirus diarrhea in a rural treatment centre in Banghladesh. Arch Dis Child 1980; 55: 376-9

35. Shindarov LM, Dimitrov DH, Rangelova S, Popov G, Tcakov B, Tsilka E. Five years study of rotavirus gastroenteritis in Bulgaria. Acta Virol 1988; 32: 309-16

36. Tunçman S, Medeni Z, Karasaliho¤lu S. 0-2 yafl aras› gastroenterit-li çocuklarda rotavirus araflt›r›lmas›. Trakya Üniv T›p Fak Derg 1983; 15: 1

37. Y›ld›rmak Y, Tanyer G, Dallar Y. Süt çocuklar›n›n rotavirus ve di-¤er etyolojik ajanlara ba¤l› gastroenteritlerinde klinik ve epidemi-yolojik özellikler. Anatolian J Pediatr 1992; 1: 1-6

38. Kanra G, Ceyhan M, Yeniay ‹. Rotavirus in infants with diarrhea studied by viral RNA electrophoresis in Ankara, Turkey. Turk J Pe-diatr 1987; 29: 145-9

39. Do¤an N, Akgün Y. 0-6 yafl grubu gastroenterit olgular›nda rotavi-rus varl›¤›. ‹nfeks Derg 1998; 12: 493-5

40. Harvey D. Two years survey of etiologic agents of diarrheal dise-ases at San Lazaro Hospital, Manila, Republic of the Philippines. J Clin Microbiol 1987; 29: 145-9

41. Kovacs A, Chan L, Hotrakitya C, Overturf G, Portnoy B. Rotavirus gastroenteritis. Clinical and laboratory features and use of the Ro-tazym test. Am J Dis Child 1987; 141: 161-6

42. Dar VS, Ghosh S, Broor S. Rapid detection of rotavirus by using colloidal gold particles labelled with monoclonal antibody. J Virol Methods 1994; 47: 51-8

Referanslar

Benzer Belgeler

Büyük bir kepti alarak yeni bir çağ yaratan genç sultan, imparatorluğunun hangi koşullan içinde biçim­ leneceğini, yeni aşamalara ulaşacağım çolç iyi

Çalışmamızda yaş gruplarına göre viral antijen pozitiflik oranlarının dağılımı incelendiğinde Rotavirus ve Adenovirus için istatistiksel olarak anlamlı fark

Sonuç olarak, düşük insidansı nedeniyle rutin dışkı kültüründe E.coli O157:H7’nin araştırılması maliyet-etkin görünmemekle birlikte, kanlı dışkılama şi- kayeti

coli O157:H7 hücrelerinin GSH içeri÷ine etkisini tespit etmek amacıyla yapılan denemede kontrol grubunda 6 saatlik inkübasyon sonunda canlı hücre sayısı yaklaúık 2

Hitchins ve arkadaşları (1998) SMAC agarda üreme sırasında koliformlarla yüksek oranda kontaminasyonun E. coli O157:H7 üremesini maskeleyerek izolasyonda güçlüklere

In diesem Fall können wir nicht von einer rituellen Deponierung ausgehen, sondern ist es vielmehr anzunehmen, dass es sich bei den Bothroi von Kaunos mehr

Meşrutiyeti müteakip bir kaç defa Maliye Nezaretini idare etmiş ve bilâhare Âyan riyasetine tayin olunmuştu• Bütün hayatı çok temiz olarak geçen merhum ,

Sanık avukatı, bu ilginç sözle­ rinden sonra, müvekkillerinin Orly Olayı’yla ilişkilerinin ispatlanama- dığını, ellerinde cephane bulundur­ maktan başka bir