V.UlusalHayvanBeslemeKongresimushı.aı.asıKfltıhmlı),30Eylm}3Eldm,2009,Çorlu/Tekiı.dağ sözıü Blıdiri
FonksiyonelYumurtaEldesindeÜzümÇekirdeğiYağıKullanımı
Ashözganl,E±,HasanRüşAffi#u3::,k::yn£E£:hanlumrserbesterl,AhmetTeken2,
öZ" Mevcut çaıışma üzüm çekirdeği yağmın kahverengi yumurtacılarda yumuruama perfomansı, yumumkalitesiveyumurükolesterolüüzerineetkisinibelirlemekamacıylayürütülmüştüı.Yirmisekiz haftalıkyumurtacıtavuklar,benzercanlıağırlıktaherbirindelshayvanbulunan4grubaaynlmışlardır. Bireysel kafes sisteminde banndmlan tavuklar s hafta süreyle denemede tutulmuşlar ve °/o0, 1, 2 ve 4 üzümçekirdeğiyağıiçerenstandaftyumurtacıtavukyemleriylebeslenmişlerdir.Denemesüresince16:8 saatlik aydmlık: karanlık aydınlatma periyodu uygulamştır. Yem ve su d /ı.bı.ft4m verilmiştir. Yumurtlama perfomansı olarak belirlenen yem tüketımi, yumurta ağırlığı, yumurta üretimi günlük olarak, yumum kalitesi ve yumurta kolesterol içeriği haftalık olarak, kan parametreleri (glukoz, kolesterol, triglisend) ise iki haftalık aralıklarla ölçülmüştür. Denemede elde edilen bulgular; üzüm çekirdeğiiçerenrasyonlabeslemeninyemtüketimı,yumuıtaağırlığı,yumurtaverimı,yemdenyamlanma oranı ve canlı ağırlığı önemli düzeyde etkilemediğini (P>0.05) göstermiştir. Fakat %2 üzüm çekirdeği yağı içeriği ak yüksekliği, ak indeksini ve plazma glukoz konsantrasyonunu artırmış, ak genişliği ve plazma kolesterol düzeyi ile yumum sarısı kolesterol düzeyini düşümüştür. Jhştıma sonuçlan rasyonda %2 üzüm çekirdeği yağı kullanımmın düşük kolesterollü-fonksiyonel yumurta üretme potansiyeline sahip olduğunu göstemektedir.Anahtar Kelimeler: Yumurtacı tavuk, üzüm çekirdeği yağı, yumurta verimi ve kalitesi, kan parametreleri, yumurta kolesterolü
DietaryUseofGrapeSeedOilinFunctionalEggProduction
Abstract
Thepresentstudywasconductedtoevaluatewhetherdietaıygrapeseedonwouldaffectlaying perfomance,eggqualityandeggcholesterollevelofBrownlayers.Twentyeightweeksoldlayerswere
dividedinto4groupsofsimilarmeanweightcomprising1sbirdseach.Thebirdswerefedstandardlayer diets containing 0, 1, 2 or 4% grape seed oil for s weeks period. The birds were housed in individual cages h a complete randomized design. A 16:8 houm light:dark photoperiod was employed. Feed and
waterweregivenad"mLayingperfomancewasassessedbyrecordingfeedintake,eggweight,egg
production daily; egg quality, egg cholesterol weekly and blood parameters (glucose, cholesterol, tnglycendelevel)biweekly.Theresultsobtainedintheexperimentshowedthatgrapeseedoilinclusion didnothavesignifıcant(P>0.05)effecaonfeedintake,eggweight,eggmass,feedconversioneffıciency, and body weight. However, dietary inclusion of 2% graı)e seed oil increased albumen height, albumen indexandplasmaglucoseleveldecreasedalbumenwidthandplasmacholesterolconcentration,andegg yolkcholesterollevel.Theı.esultssuggestthatprovidingdietaıygrapeseedoil,especially2%,couldhave apotentialtoproducefimctıonalegg-lowincholesterol.
KeyWords:Layinghens,grapeseedoil,eggproductionandquality,bloodparameters,eggcholesterol Giriş son yıııarda tüketiciıerin hayat beklentilerinin artması, sağlıklı beslenme bilincinin gelişınesi
gibi nedenlerle tüketiciler gıdalardan beslemenin de ötesinde bir takım faydalar sağlamayı beklemektedirler. Fonksiyonel gıdalar bu nedenle gıda sanayinin en hızlı gelişen sektörlennden biri olmuştur. Fonksiyonel gıda tanım olarak; vücudun temel besin öğeleri gereksinimini karşılamasının ötesinde insan fızyolojisi ve metabolik fonksiyonlan üzerine ilave faydalar sağlayan, böylece hastalıklardan korumada ve daha sağlıklı bri yaşama ulaşmada etkin[ik gösteren gıda veya gıda bileşenleridir(l).
Hayvansal ürünler içerisinde ekonomik, üstün biyolojik değerli protein, vitamin ve mineralleri içeren, insan beslenmesinde günlük esansiyel yağ asitleri gereksimesini karşılayan yumurta, tüketim alışkanlıklamınyanısırakankolesteroldüzeyiniyükselterekarterosiklerozisevekalphastalıklamayol açanbirriskfaktörüolarakdüşünüldüğündentüketimiazalmaktadır.
Fonksiyonel özellik taşıdığı düşünülen üzüm .çekırdeğı yağı doymamış yağ asitlerince zengin olupiçerdiğilinoleikasitoranı%72-76düzeyındedir.Uzüınçekirdeğiyağıgenişmiktardataneniçeriği ile diğer çekirdek yağlanndan 100 kat fazla olup üzüm çekirdeği yağını peroksidasyona karşı daha dirençli kılmaktadır. LDL oksidasyonuna karşı, trombosisin önlenmesi, kardiovasküler hastalıkların inhibisyonu, serum kolesteroltinde düşüş, kan damarlamı genişlemesi ve otonom sinir sisteminin
1ÇukurovaÜniversitesi,ZiraatFakültesi,ZootekniBölümü,Adana 139
V. Ulusa] Hayvan Beslene Kongresi (Uluslararası Katılımlı), 30 Eylü]03 Bklm, 2009, Çorlu/ Tekirdağ Sözlü Blldiri
düzenlenmesine yönelik çalışmalar üzüm çekirdeği yağının famasötik aktivitesi olduğunu göstermektedir (2). Üzüm çekirdeği yağınm yapısındaki polifenolik bileşikler ve erimez fiber yapısı rasyondaki lipitlerin boşaltımma katkıda bulunmakta ve kolesterol düzeyini düşümektediT. Mevcut çalışma ile yumurtacı tavuklam rasyonlamda yer alacak farklı düzeylerdekı üzüm çekirdeği yağı ile yumurtanın kolesterol içeriğirin düşürülmesi ve böylece üTün kalitesinin artınlması hedeflenmiştir.
Materyal ve Metod
Tesadüf parselleri deneme planma uygun olarak yürütülen araştımada. hayvan materyali olarak s hafta süre ile 27 haftalık Brown Nick yumurtacı tavuklar kullanılmıştı[. Yem materyali olarak %18 ham protein ve 2810 ME (kcal/kg) içeriğine sahip standart 1. dönem yumurtacı kafes tavuk yemi kullanılmıştır. Her birinde 18 yumurıacı tavuğun bulunduğu 4 muamele grubunda, 1. grup standart 1. Dönem Yumurtacı Kafes Tavuk Yemi ®rebiotılç probiotik, enzim vb. özel katkı maddesi içemeyen, mısır-soyaya dayalı) ile °/o4 soya yağı, 2. grup bazal rasyona %1 üzüm çekirdeği yağı+%3 soya yağı; 3. grup bazal rasyona %2 üzüm çekirdeği yağı+%2 soya yağı ve 4. grup bazal rasyona %4 üzüm çekirdeği yağı ilaveli [asyonlarla beslenmiştir (Tablo 1). Denemede kullanılan üzüm çekirdeği yağı soğuk pres yöntemi ile kımızı üzümden elde edilmiş olup, DEKA Dış Tic. Şti. Adana'dan sağlanmıştır.
Tablo 1. Deneme fFuı)lan
Deneme GruDlan Rasvon Uzüm Çekırdeği Yağı Düzevi (%) Rasvon Soya Yağı Düzevi (%)
Grup 1 (Kontrol) 0 4
Grup 2 1 3
Grup 3 2 2
Gmp4
4
0Tavuklam günlük yem tüketimleri 7 gün için toplanarak haftalık, haftalık yem tüketimleri de ardışık haftalarda toplanarak kümülatif yem tüketimleri saptanmıştır. Yemden yararlanma oranı; haftalık tüketıLen yem miktannm, o haftaya ait toplam yumurta verimine bölünmesiyle beliTlenriştir. Yuınurta kalitesi, haftada bir kez aym gün olnıak üzere bir güm bekletilen yumurtalar üzerinde yapılmış, iç ve dış kalite ölçütleri olarak; en-boy, kabuk ağırlığı, kabuk kalmlığı (sivri-orta-küt), ak ve san ağırlığı, sarı renk skalası aioche San Renk Yelpazesi,l-15), ak ve san yüksekliği, ak ve san çapı ölçümlenmiş, Şekil indeksi, san indeksi ve ak indeksi ve Haugh Unit hesaplanmıştır. Denemenin başlangıç, 2., 4., 6. ve 8. haftalannda her gTuptan deneme başmda tesadüfen belirlenmış 5 hayvanm kanatlanndan heparinli tüplere alınan kanlar, santriffij edıldikten sonıa otoanalizör cihazında plazmalarda kolesterol, tngliserid ve glukoz konsantrasyonlan; ticari kitler (glucose GOD-PAP; cholesterol CHOD-PAD; triglycerides GPO-PAP; Roche Diagnostics, GmbH, Gemany) kullanılarak yapılmıştır. Yumurıa sansı kolesterol içeriğinin belirlenmesi için her alt gruptan heT hafta 5 'er adet olmak üzere her bir grup için toplam 40'ar (8 hafta x 5 yumurta) adet yumurta, spektrofotometrik yöntemle (3) analiz edilmiştir.
Denemede elde edilen veriler SAS (4) paket progTamı kullanılarak deneme modeline uygLm olarak General Linear Model OROC GLM) prosedürü ile varyans analizıne tabi tutulmuş, deneme gruplan (üzüm çekırdeği yağı düzeyleri) arasmdaki linear, kuadratik ve kübik ilişkiler aynı paket programda ortogonal polinom kontrast uygulanarak belirlenriştiT (5).
Araştıma Bulgulan ve Tartışma
Yem Tüketimi ve Yemden Yaralaııma Oran.
Deneme sonu itibariyle yem tüketimi ve yemden yararlanma oranı (Tablo 2) Tasyondaki üzüm çekırdeği yağ düzeylerinden etkılenmemekle beraber, rasyonda %2 üzüm çekirdeği yağı alan grubun diğer gnıplara oranla daha fazla yem tüketmiş olması, rasyonda %2 üzüm çekirdeği yağ düzeyinin yağm yapısmdaki bazı maddeleTin (tannm, proantosiyanidin vb.) bu gruptaki hayvanlann iştahlarında iyileşmeye neden olduğunu düşündümektedir.
V. Ulusal Hayvan Besleme Kongre§i (Uluslaramsı Katılımlı), 30 Eylül-03 Ekim, 2009. Çorlu/ Tekirdağ Sözlü Blldlri
Tablo 2. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Üzüm Çekırdeği Yağınm Yem Tüketimi ve Yemden Yararlanma Oranı Uzerine Etkileri
Haftalar Rasyon Üzüm Çekırdeğı Yağı Dtızeylen (°/o) SED ÖnemSeviye§i EtkıLer
0 1 2 4 L
0
C5i§f
ı 777.4 774.9 776.7 774.4 14.99 2 804.9 802.6 820.8 782. ı 9.54 3 788.2 807.5 786.9 776.3 7.77 4 790.6 806.8 796. 1 780.7 7.42 5 800.3 693.0 799.0 766.5 7.84 * 6 784.4 8 1 0. ı 809.7 789.5 8.ı7 7 768.4 777.7 782.5 774.3 8.24 8 804.8 808. ı 799.6 802.3 7.92 OTt. YT("fta) 789.9 785.1 795. ı 780.8 6.77 1 0.5ı 0.47 0.50 0.51 0.0ı 2 0.53 0.48 0.52 0.50 0.00 + 3 0.55 0.52 0.55 0.53 0.00 4 0.56 0.52 0.55 0.56 0.0ı * * 5 0.56 0.62 0.54 0.58 0.0ı ** ** 6 0.57 0.55 0.55 0.53 0.0ı * 7 0.59 0.57 0.58 0.57 0.0ı 8 0.57 0.54 0.57 0.56 0.01 On. YYO 0.55 0.52 0.54 0.54 0.0ıYumurü Verimi
Sekjz haftalık araştırma sonunda elde edilen ortalama yumurta ağırlıklarL incelendığinde (Tablo 3), üzüm çekirdeği yağı alan gruplar kontrol grubuna göre daha düşük yumurta verimine sahip olmuşlardır. Ortalama yumurta ağırlığı bakımından bu düşüş parabolik olmuş kübik etki önemli (P<0.05) bulunmuştu.
Tablo 3 . RasvonlaTda Farklı Düzevlerdeki Üzüm Çekirdeği Yağınn Yumurta Venmi Üzerine Etkilen
Haftalar Rasyon Üzüm Cekirdeğı Yağı lmzeyleri (%) SED ÖnemSeviyesi Etkııer
0 ı 2 4 L
0
C§ş!
ı 56.9ı 57.ı3 58.93 57.60 0.49 2 60.91 60.04 6ı.14 60.5 ı 0.48 3 62.87 6 ı .23 62.85 6 1 .48 0.47 4 63.59 61.80 63.03 62.97 0.57 5 64.64 66.20 63.34 63.56 ı.04 6 64.59 63.68 64.86 64.22 0.45 7 65.38 64.02 64.34 64.96 0.49 8 65.82 63.57 64.9ı 65.28 0.49 Ortalamayumurtaağırlığı(g/adet) 62.25 58.55 6ı.74 59.95 0.56 Yumurta KaliıesiTablo 4'te gösterilen yumuıta kalite ölçütlerinin belirlenmesinde kullanılan Şekıl indeks değeri rasyonda üzüm çekirdeği yağı kullanımından etkilenmiş, üzüm çekirdeği yağı kullanım oranının artmasma bağlı olarak linear bir düşüş göstemiştir. Şekil indeksinde ideal değerin 70-76 olduğu düşünülürse; üzüm çekirdeği yağınm °/4 kullanımı ile ideal şekil indeksi elde edilmiştir. Ortalama ak yüksekliği incelendiğinde rasyonda %2 düzeyinde üzüm çekırdeği kullamlan grupta ak yüksekliğinin iyileştiği görülmektedir. Üzüm çekirdeği monomerik flavanollar, dimerik, timerik ve polimerik prosiyanidinler ve fenolik asitleri içeren antioksidan aktiviteye sahıp pek çok bileşik içemektedir (6). Albımen kalitesi, magnuın tarafından salgılanan ovomusin, özellikle ovomusin miktanna bağlıdır. P-ovomusin esas olarak ak yüksekliğinin jelatinimsi özelliğinden sorumludu (7). Üzüm çekirdeğinin bu antıoksidan etkisi sayesinde magnumdan salgılanan P-ovomusinin korunduğu ve böylece ak yüksekliğinde artışa neden olabileceği düşünülmektedir. Haugh birimi rasyon muamelelermden kübik olarak etkilenmiştir. Yumurta kalitesinin belirlenmesinde kullanılan bu birimde 79 ve yukansı AA (mükemmel), 55-78 (iyi) A olarak belirtilnriştir (8). Bu bilgiler ışığmda üzüm çekirdeği yağı kullanımmda en iyi sonuç %2 oranmda gözlemlenmiştır.
V.UlusalHayvanml€meKongreslOluslararasıKatılımlı),30Bylül03Ekim,2009.Çorlu/Tekirdağ Sözlö Bildiri
Tablo 4. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Üzüm Çekirdeği Yağının Yumurta Tavuklannın Ortalama Yumurta Kalitesi Uzerine Etkilen
ParametrelerYumurtaVenmi (E/rin)
Rasyon Üzüm Çekırdeği Yağı Düzeylen SED
Önem Etkııer
(%) Sevıyesi
0 ı 2 4 L
0
C62.47 61.61 6ı.84 62.42 0.43
San SkorYumurtanm Eni (mm) ı ı .2 ı ıl.14 ı l .20 11.0ı 0.05 44.39 43.87 43.89 43.94 0.ı3
Yumurtmın Bovu (mm) 56.03 56.30 56.38 56.88 0.ı8
Şekıl hdeksi 79.24 77.94 77.89 77.3 ı 0.28
Kabuk AğHlığı (j2)AkAğırllğı(E) 6.77 6.77 6.8ı 6.79 0.05
4ı.27 40.52 40.91 40.95 0.36
San Ağırılğı (g) ı4.43 ı4.3ı ı4.ı ı ı4.67 0.09 Kabuk Ağırlığı (%)AkAğırıığı(%) 10.84 ı0.99 ı ı .03 ı0.90 0.06 66.06 65.74 66. ı 2 65.58 0.ı7 San Ağırlığı (%) 23.ı0 23.27 22.85 23.52 0.15 Ak Vüksekliği (mm)AkGenisliğı(m) 6.74 6.23 6.93 6.46 0.12 73.68 77.12 73.5ı 75.53 0.62 Ak Uzunluğu (mm) 85.27 9ı.ı0 87.50 89.78 0.75 Ak İndeksi 8.67 7.56 8.75 7.89 0.20 San Yüksekliği (mm) ı8.17 18.ı6 ı 8 .2 ı ı8.17 0.01 San Genişliği (mm) 37.78 37.81 37.58 37.79 0.12 San İndeksiHaumBirimı 48.22 47.82 48.60 48.23 0.30 80.56 77.21 82.Oı 78.74 0.8ı
OTtalama Yumurta Kabuk Kalınlığı (Lım) 376. ı 378.1 379.5 373.9 2.00
Plazmada Glukoz, Kolesterol, Trigliserid ve Yuınurta Kolesterol Konsantrasyonu
Tablo 5'ten görülebileceği gibi deneme süresince elde edilen plazmaya ait verilerin ortalaması alındığmda, plazma glukoz konsantrasyonu muameleden etkilenmiştir (P<0.0l). Plazma glukoz konsantrasyonu kontrol ve %1 üzüm çekirdeği yağı kullanılan gruplarda benzer bulunuken, %2 yağ kullanımmda artış (linear), %4 yağ kullanımında ise düşüş (kübik) gözlenmıştir. El-AIBJ ve ark. (9), alloksan ile diabet oluşturulmuş sıçanlarda kırmızı üzüm çekirdeği proantosiyanidinlerinin antioksidatif etkisi sayesinde pankreasm P-hücrelerinin fonksiyonlamı koruyucu rol oynadığını ortaya koymuşlardır. Diğer taraflm üzüm çekirdeğindeki bazı polifenollerin sodyuma bağlı glukoz taşınmasını inhibe eftıği, insulin duyarlılığını artırdığı, sindirim sistemınden glukoz alımını azal"ğı bildirilmiştir ( 10). Dolayısıyla mevcut çalışmada üzüm çekirdeğindeki bazı polifenoller, rasyondaki üzüm çekirdeği yağı düzeyınin artışına (°/4) bağlı olarak plazma glukoz düzeyinin düşmesinde etkili olmuş olabilir.
Plazma kolesterol konsantrasyonu incelendiğinde gnıplar arasmda farklılık gözlenmemekle birlikte en düşük değer %2 düzeyinde üzüm çekirdeği yağı alan grupta görülmüş, %4 düzeyinde ise kolesterol konsantrasyonunda artış (kübik etki, P<0.0l) saptanmştır. Carron ve ark. (11) hiperkolesterolemikratlarda,üzümsuyuveşarapsmayiyanürünlerindeneldeedilentıcariDFPP(dietary fıber and polyphenols rich product)'nin yapısındaki selüloz ve polifenolik bileşikler sayesinde plama toplam kolesterol ve LDL-kolesterol konsantrasyonlarını önemli derecede düşürdüğünü belirtmişlerdir. Üzüm çekirdeğindeki polifenolik bileşiklerin kolesterolün endojen sentezini ve emilimini düşürdüğü, boşaltımını ise artırdığı ayrıca rapor edilmiştir ( 10).
Tablo 5. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Üzüm Çekirdeği Yağının Yumurta Tavuklamın Plazma Glukoz, Kolesterol ve Trigliserid Düzeyleri ile Yumurta Sansı Kolesterol Düzeyi Üzerine Etkileri Ö Ek.l ' Parametre (mg/dl)
Rasyon Uzüm Çekirdeğı Yağı Düzeylen
SED nemDüzeyi** ıer (%) L**
0
C* 0 ı 2244.92 4 222.24lı2.ı5 . Plazma Glukoz DuzeyıPLazmaKolesterolDüzeyiı29.ı7 104.92 114.92 3.6536.682.62 - **
Plazma Triglisend Düzevi 11 ı0.57 1 ı45.83 979.87 1055.40
** **
Yumurta Sansı Kolesterol Düzeyi 193.67 ı85.10 175.62 198.83
Yumurta sansı kolesterol içeriği Tablo 5'te venlmiştır. Deneme süresince haftalık olarak ölçümlenen yumurta kolesterol düzeylerinin ortalaması alındığında %2 üzüm çekirdeği yağmın yumurtadakıkolesteı.oldüzeyinidüşümedeetkıliolduğubulumuştu(P<0.0l).Kontrolgrubundaki194 mg/dl kolesterole nazaran, %1 ve 2 üzüm çekirdeği yağı alan gruplarda yumurta kolesterolü 185 ve 176 mg/dl olarak belirlenmış; ancak rasyonda %4 üzüm çekırdeği yağı kullanılması durumunda kolesterol düzeyi 199 mg/dl'ye yükselmiştir. Shanmuganayagam ve ark. (10), üzüm suyunm hiperkolesterolmik tavşanlarda serum kolesterol düzeyini düşürdüğünü belirlemişlerdir. Benzer şekilde Carron ve ark. (11)
V. Ultısa[ llayvan Besleme Kongresl (Uluslararası KatılımL]). 30 Eylü]-03 Eklm, 2009, Çorlu/ Tekirdağ Sözlü Bildiri
ratlarda, üzüm suyu üretiminde ortaya çıkan polifenollerce zengin posanın senm kolesterol düzeyini düşümede etkili olduğunu bildirmişlerdir. Mevcut çalışmada da üzüm çekırdeği yağının içerdiği polifenolik bileşikLerin adsorban özelliği sayesinde (12) muhtemelen kolesterol düşümede etkili olduğu düşünülmektedir. KOLesterol düşürücü bu etki üzüm çekırdeği yağmdaki tanenlenn antioksidan aksiyonu (LDL kolesterolünün oksidasyonunu teşvik ederek serbest radikallerin yayılımını sağlaması), kolesterol biyosentezi için gerekli olan 3-hidroksi-metil-glutaril-KOA redüktazı inhibe etmesi (13) ya da safta asiti boşaltımını artıması ve bağırsaktan kolesterol emiliminı azaltmasıyla (14) hipokolesterolmık etki göstemesine bağlanabilir.
Sonuç ve Öneriler
Yumurtacı tavuk rasyonlannda üzüm çekirdeği yağı kullanılmaması durumunda ak uzunluğunun en düşük düzeyde olacağı; rasyonda %1 üzüm çekirdeği yağı kullanıldığında ak uzLınluğunun arttığı; rasyona %2 üzüm çekirdeği yağı kullanıldığmda, Haugh birimi, ak yüksekliği ve ak indeksi ve plazma glukoz konsantrasyonunu artmcı, ak genişliği, plazma ve yumurta sansı kolesterol düzeyini düşürücü etkiye sahip olduğu rasyonda %4 üzüm çekirdeği yağı kullanıldığmda ise yüzde san ağırlığınm kontroL grubuna göre arttığı belirlenmiştir.
Sonuç olarak rasyona %2 üzüm çekirdeği yağı kullanımı ile ak kalitesindeki iyileşme nedeniyle yumurtamn raf ömrünün uzatılabileceği, üzüm çekiTdeği yağmın yapısmdaki polifenolik biLeşikler sayesinde düşük kolesterollü yumurta üretilebileceği, böylece tüketicilerin tercihlerini fonksiyonel yumurtadan yana kullanacakları düşünülmektediT. Çalışmada üzüm çekirdeği yağmın yumurtacı tavuklarda hipokolesterolmik ajan olarak kullanılabileceğini göstemektedir. Öte yandan, yumuTta kolesterol içeriğini düşürücü etki ve antioksidan etki bakımından karşılaştınlmalı çalışmalar yapılması, üzüm çekirdeği yağmm hayvan beslemedeki ve fonksiyonel gıda üretimindekı potansiyelinin beLirlenmesi açısından önem taşımaktadır.
Kaynaklar
1. Özçeli, 8., 2007: Fonksiyonel Gıdalar ve Sağlık: Yeni Ürün Tasanmlan. hq) ://www.food. itu.edu.trffonksiyoneljida_BO.pdf (07.03. 2007).
2. Cao, X., Ito, Y. 2003: Supercritical Fluid Extraction of Grape Seed Oil and Subsequent Separation of Free Fatty Acids by High-Speed Counter-Current Chromatography. Joumal of ChromatographyA:1021:117-124.
3. Boehringer Manheim GmbH Biochemica, 1995: Methods of Biochemıcal Analysis and Food AnaLysis. Manheim, Gemany, pp:26-28.
4. Sas,1996: Statistical Analyses System, SAS User's Guide: Statistics. SAS lnstitute, Inc., Carry, NC., 465.
5. Bek, Y., ve Efe, E.. 1988: Araştırma ve Deneme Metotlan 1. Ç.Ü Ziraat Fak. Ders Kitabı. Adana. S395
6. Naidoo, V, MCGaw, L.J., Bisschop, S.P.R., Duncan, N., Eloff, J.N, 2008: The Value of Plant Extracts with Antioksidants Activıty in Attenuating Coccidiosis in Broiler Chickens. Veterinary Parasitology 153: 214-219.
7. Anonymous, 2000: Egg-grading Manual. U.S. Dçpt. Agri. Marketing Service, Agri. Handbook, No: 75.
8. Şenköylü, N.,199l : Modem Tavuk üretimi. 463pp, Onaran Matbaası, Tekirdağ.
9. El-Alfy, A. T., Amany, A.E., Fatani, A. and Amal J„ 2005: P[otective Effect of Red Grape Seeds Proanthocyanidms Against lnduction of Diabetes by Alloxan in Rats Pharmacological Research, 52(3): 264-270.13.
10. Shanmuganayagam, D., Wamer, T. F., Knıeger, C. G., Reed, J. D., Folts, J. D., 2007: Concord Grape Juice Attenuates Platelet Aggregation, Serum Cholesterol and Development of Atheroma in Hypercholesterolemic Rabbits. Atherosclerosis 190(1): 135-142.
11. Carron, N. M., Goni,1„ Lanauri, J. A., Alejandna G. A„ Fulgencio S. C.,1999: Reduction in Serum Total and LDL Cholesterol Concentrations by A Dietary Fiber and Polyphenol-Rıch Grape Product in Hypercholesterolemic Rats. Nutritıon Research 19(9): 1371-1381.
12. Spranger, 1., Sun, 8., Mateus M. A., Freitas V., 2008: Chemical Characterization and Antioxidant Activities of Oligomeric and Polymeric Procyanidin Fractions fi.om Grape Seeds. Food Chemistıy 108(2): 519-53.
13. Aiura, F.S. and De Carvalho, M.R.B., 2007: Body Lipid Deposition in Nile Tilapia Fed on Rations Containing Tannin. Pesq. Agropec. Bras., Brasilia, 42(1): 51-56.
14. Tebib, K., Rouanet, J. M., Besancon, P.,1997: Antioxidant Effects of Dietary Polymeric Grape Seed Tannins in Tissues of Rats Fed A High Cholesterol-Vitamin E-Deficient Diet. Food Chemistry 59 (1): 135-14 l .
