Gülhane Parkı'ndan Sultanahmet'e çıkan caddenin üzerinde, asırlık bir çınarın hemen yanında kırmızı tuğ ladan örülü ufak fakat gözü okşa yan bir cami vardır. Banisi olan Ü- çüncü Ahmed'in kızı Zeynep Sul- tan'ın adını taşıyan bu cami 1769 yılında inşa edilmiştir. Camiin tek kubbesi, kırmızı tuğladan örülmüş dört duvarın üzerine oturtulmuştur. Mihrab tarafı ise dört köşe bir çı kıntı halindedir.
Camiin tek minaresi de tuğladan ö- rülmüş olup tek şerefelidir. Ayrıca yanında bir de mektep vardır ki, bugün dahi ayni hizmette kullanıl makta ve bânisinin adıyla Zeynep Sultan ilkokulu olarak anılmakta dır. önceleri camiin yanında bir de türbe mevcuttu. Zamanla türbe ha rap olmuş ve Zeynep Sultan’ın ke mikleri camiin bodrumuna nakledil miştir.
Camiin en güzel taraflarından biri de bahçe duvarının hemen köşesin deki sebildir. Ancak bu sebil mi marî tarzından da anlaşılacağı üze re cami ile yaşıt değildir. I. Abdül- hamid tarafından yaptırtılan bu se bil, Bahçekapı'daki Vakıfhanı inşa edilirken buraya getirilip konulmuş tur.
Bu ufacık fakat sevimli cami Os manlI tarihinin enteresan bir vak'a- sına da sahne olmuştur. Sultan ikin ci Mahmut, son yeniçeri isyanını bastırdıktan ve bir çok âsinin ka falarını vurdurduktan sonra 16 ha ziran 1826 günü Zeynep Sultan Ca- mii’nde selâmlık resmine çıkm ıştı. O gün Yeniçeri zâbitanından kimse nin selâmlık merasiminde hazır bu lunmaması ve yolun iki tarafına topçu ve humbaracı askerlerinin di zilmiş olması Yeniçeri Ocağının ta mamen sükût ettiğine işaret sayıl mıştı. Nitekim o günün akşamında Sultanahmet camii mahfelinde He- yet-i Vükelâ toplanmış ve uzun mü zakerelerden sonra Yeniçeri Ocağı' nın ilgasına karar vermişti. Bu ba kımdan kırmızı tuğladan örülü bu ufacık cami Osmanlı İmparatorlu ğunun en büyük bir olayının baş langıcına sahne olmuştu.
Ayrıca bu camiin haziresinde Os manlI tarihinin iki önemli kişisi de medfun bulunmaktadır. Camie gi rerken sol kolda, sadrazam kavuklu bir mezar taşının altında meşhur A- lemdar Mustafa Paşa medfundur. Onun yanındaki mezarlarda da Ket- hüdâsı Sadr-ı-âli Mustafa Refik
E-Sultanahmet Gülhane parkı karşısında Üçün cü Ahmet'in kızı Zep- nep Sultan'ın adını ta şıyan camiin caddeden görünüşü...
t
T - S
OiSPIt
fendi ile Tahsin Efendi gömülü bu lunmaktadırlar. Her üçünün de ve fat tarihleri 1223 (ki milâdî 1807 yı lına tekabül eder) senesidir. Ka bakçı Mustafa İsyanı sırasında can veren Alemdar Mustafa Paşa ile Mustafa Refik ve Tahsin Efendile rin kemikleri İkinci Meşrutiyetin ilâ nı ile bu camie nakledilmiş bulun maktadır. Alemdar Mustafa Paşa' nın mezar taşında «Mustafa Paşa şehidâ eyledi adnî makam» tarihi bulunmaktadır.
Köşedeki üçgen şeklindeki ç ık ın tı nın üzerinde ise Osmanlı İmpara torluğunun en renkli simalarından biri olan Sadrâzam Melek Mehmet Paşa'nın kabri bulunmaktadır. Kita besinin üzerinde ise «Turâb oldu Muhammed aşkına bende Melek Paşa (1216)» tarihi yer almaktadır.
Hazirede medfun bulunan diğer ki şiler arasında Müderrisânı kiram dan Mustafa İzzet Beyefendi, Es- seyid Ahmed A tıf efendi halilesi A y şe İsmet hanım, Divân-ı Hümâyun hacegânından aşçıbaşızâde Elhaç Esseyid Ahmet Beyefendi, Saraylı Şevkidil Hâtûn, Kadızade Esseyid Hacı Ali Efendi, Kadri beyzâde Ha- sip bey. Şehremini İbrahim efendi, Esbâk Reis-ül-küttap Mehmet Arif efendi, Zeynep Sultan'ın hazinedar ustası Hâtûn kadın, Enderun ağala rından Nazif Ağa da bulunmaktadır. Mevkii itibariyle halk arasında Alem dar Camii adıyla da anılan Zeynep Sultan Camii, İstanbul'un en güzel bir yerinde gönüller okşayan minik bir camidir. Ve şüphesiz ki «Cami ler Şehri»nin en belli başlı camile rinden biridir de...
Camiin bahçesinde meşhur Alemdar Mustafa Paşa mezarı...
25
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
