ABSTRACT
The botryoid odontogenic cyst is a develop-mental cyst of odontogenic epithelial origin consi-dered as a rare multilocular variety of lateral perio-dontal cyst which was described by WHO in 1992.
Botryoid odontojenic cyst can be defined as multilocular variants of lateral periodontal cyst. In this presentation treatment of a 43 years old male patient with a giant, botryoid odontogenic cyst in mandible will be exposed in terms of clinical and hystopathological aspect.
Key words: Botryoid odontogenic cyst, recur-rens.
ÖZET
Botryoid odontojenic kist lateral periodontal kistlerin nadir görülen multiloküler bir varyant› olarak WHO taraf›ndan 1992 de tarif edilmiştir. Rekürrens oran›n›n yüksek olduğu bilinen botryoid odontojenik kistin tedavisinde kistin enükleasyonu, küretaj› ve marjinal rezeksiyonu bildirilmiştir.
Bu olgu sunumunda 43 yaş›nda erkek hastada mandibula korpus boyunca yay›l›m gösteren geniş, botryoid odontojenik kist olgusunun klinik, histo-patolojik özellikleri ve tedavisi sunulmuştur.
Anahtar sözcükler: Botryoid odontojenik (BO) kist, rekürrens.
GİRİŞ
Dental lamina art›klar›ndan geliştiği düşünülen Botryoid odontojenik (BO) kist
late-ral periodontal kistlerin multikistik bir varyant› olarak tan›mlanmaktad›r. Literatürde ilk 1973 y›l›nda bildirilen olgu BO kisti, lateral perio-dontal kistlerin bir varyant› olarak kabul etmek-tedir (1) ve günümüze kadar yaklaş›k 66 olgu bildirilmiştir (2). Lezyon genellikle yaşl› eriş-kinlerde, 20-85 yaşlar›nda ve mandibula kanin, premolar sahas›nda görülebilmektedir. Botryoid terimi ‘üzüm şeklinde’ anlam›na gelmektedir ve lezyon radyografik, makroskopik ve mikrosko-pik olarak multiloküler olarak izlenmektedir. Mikroskopik olarak, kesitlerde fibröz bağ do-kusu ile ayr›lm›ş multikistik lezyon görülürken, kistik yap›lar›n çok katl› yass› epitelle çevrili olup, buna glandüler yap›lar ile hücreler aras› mukus hücreleri eşlik eder (3). Şişlik genellikle görülmekle beraber çoğunlukla asemptomatik olarak izlense de ağr›, parestezi nadir olarak bildirilmiştir (2, 4). Lezyonun rekürrens oran› yaklaş›k %33 olarak bildirilmiştir (2). Bu ne-denle tedavi aşamas›nda geniş cerrahi eksizyon yap›lmas› önerilmektedir. Bu olgu sunumu ile mandibulada geniş tutulumlu nadir görülen BO kist vakas› bildirilmiştir.
OLGU SUNUMU
43 yaş›ndaki erkek hasta, Ankara Üniver-sitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağ›z Diş Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›na,
* Dr. Dt., Ankara Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Ağ›z, Diş Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›. ** Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Ağ›z, Diş Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›.. *** Prof. Dr., Ankara Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Ağ›z, Diş Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dal›. **** Prof. Dr., Gülhane Askeri T›p Akademisi, Patoloji Anabilim Dal›.
A.Ü. Diş Hek. Fak. Derg.
35(3) 159-162, 2008
MANDİBULADA GENİŞ BOTRYOİD ODONTOJENİK KİST:
OLGU SUNUMU
A Large Botryoid Odontogenic Cyst in Mandible: A Case Report
Dr. Dt. Ayşegül Mine TÜZÜNER-ÖNCÜL* Doç. Dr. Hakan Alpay KARASU** Prof. Dr. Cahit ÜÇOK*** Prof. Dr. Ömer GÜNHAN****
mandibula anterior bölgede asemptomatik şişlik ve sağ alt dudakta parestezi şikayeti ile başvur-muştur. Hastadan al›nan anemnezde hastan›n herhangi bir sistemik hastal›ğ›n›n bulunmad›ğ› ögrenilmiştir. İntraoral muayenede mandibula mental foremenler aras› belirgin ekspansiyon gözlenirken mukoza normal keratinizyonunu korumaktayd›. Hastan›n yap›lan radyolojik muayenesinde sol mandibular molar bölgeden başlay›p sağ mandibuler mental foramene kadar uzanan geniş multiloküler radyolüsensi tespit edildi (Resim 1) Daha sonra tan› amac› ile aspi-rasyon biyopsisi yap›ld›. Biyopsi örneğinin histopatolojik incelemesi sonucunda keratinize yass› epitel hücrelerinin görüldüğü benign kistik lezyon tan›s› konuldu. Bu bulgular sonucunda tan› ve tedavi amaçl›, genel anestezi ile hasta operasyona al›nd›, lezyonun çok geniş olmas› ve mandibulada fraktür oluşabilmesi ihtimalini ortadan kald›rmak amac›yla rekonstrüksiyon plağ› haz›r bulunduruldu. Aspirasyon biyopsisi sonucunun keratokistle uyumluluk göstermesi nedeni ile patolojiyi içine alan mandibula intra-oral yaklaş›mla parsiyel olarak rezeke edildi ve rekonstrüksiyon plağ› uyguland›. İntraoperatif olarak radyolojik bulgular› doğrular tarzda ince kist epiteline sahip multiple kistik oluşumlar gözlendi. Histopatolojik incelemede, kesitlerde fibröz bağ dokusu ile ayr›lm›ş multikistik lez-yon görülürken, kistik yap›lar›n çok katl› yass› epitelle çevrili olduğu, buna eşlik eden glan-düler yap›lar ile hücreler aras› mukus hücreleri gözlendiği ve patolojinin botryoid odontojenik kistle uyumlu olduğu bildirildi (Resim 2). İntra-operatif ve postİntra-operatif erken (Resim 3) veya 1 senelik geç dönemde herhangi bir komplikasyon görülmedi.
TARTIŞMA
Multiloküler görünümün BO kistler için radyografik değerlendirmede ay›r›c› tan› konul-mas›nda belirleyici olduğu bildirilmiştir (2). Ayr›ca bu polikistik oluşumlar›n bir lezyonun BO kist olarak tan›mlanmas›nda etkili olacağ› bilinmektedir. Literatürde bu lezyonun genellik-le alt premolar dişgenellik-ler civar›nda görüldüğü belir-tilmektedir. Ancak bu olgu sunumunda bildiri-len vaka iki mental foremen aras›nda geniş lokalizasyon göstermesi ile belirgindir.
Çenelerde görülen multiloküler radyo-lüsensilerin ay›r›c› tan›s› çeşitli patolojileri
içer-mektedir. Odontojenik keratokist ve ameloblas-toma en s›k rastlan›lan olgular olup genellikle bu iki patoloji de mandibula posterior da daha s›k görülürler (5, 6). Bunlara ek olarak yine radyografik olarak multiloküler radyolüsensi seklinde görünüm veren santral dev hücreli granülom da ayn› şekilde ancak daha s›kl›kla çenelerin anterior k›sm›n› içerir. Ay›r›c› tan›da daha nadir gözlenen diğer patolojiler ise odon-tojenik miksoma, ameloblastik fibroma, santral odontojenik fibroma ve intraosseoz mukoepi-dermoid karsinomad›r (3, 4). Bunlar›n d›ş›nda yine daha nadir olarak, odontojenok tümörler, kistler ve benign lezyonlar da ay›r›c› tan›ya dâhil edilebilir. Bu radyografik sekilin non spe-sifik olmas› nedeniyle biopsi ve histopatolojik inceleme kesin tan› için zorunludur. Ay›r›c› tan›da spesifik olarak fibröz bağ dokusu ile ayr›lm›ş multikistik lezyon görüntüsü, kistik yap›lar›n çok katl› yass› epitelle çevrili olmas› ve glandüler yap›lar›n gözlenmesi spesifiktir. BO kist, lateral periodontal kistlerin multi-lokuler bir varyasyonu olarak değerlendirilmek-tedir. Literatürde, bu lezyonun lateral periodon-tal kistelere göre yüksek rekurrens oranlar›na sahip olduğu bildirilmektedir (1-6).
Mendez ve ark. (6)’n›n yapt›ğ› bir literatür derlemesinde lezyonun ilk tan›mlanmas›ndan 2006 y›l›na kadar 67 olgu değerlendirilmiş ve BO kistlerin %40inin multilokuler olduğu ve rekurrens oran›n›n %32,4 olduğunu bildirmiş-lerdir. Bu derlemenin sonucunda kistin büyük-lüğünün ve multiloküler olusunun, rekurrens ile ilişkili olduğu sonucuna varm›şlard›r. Bunun yan› s›ra Carnoy uygulamas›n›n rekurrens yüzdesini azaltabileceği önerisinde bulunmuş-160 AYŞEGÜL MİNE TÜZÜNER-ÖNCÜL-HAKAN ALPAY KARASU-CAHİT ÜÇOK-ÖMER GÜNHAN
BOTRYOİD ODONTOJENİK KİST 161
Resim 2: Lezyonun histopatolojik görüntüsü: Fibröz bağ dokusu ile ayr›lm›ş multikistik lezyon görülürken, kistik yap›lar›n çok katl› yass› epitelle çevrili olduğu, buna eşlik eden glandüler yap›lar ile hücreler aras›
mukus hücreler görülmektedir H.E X 200.
lar. Yine ayn› çal›şmada lezyonlar›n histolojik özellikleri değerlendirildiğinde, histopatolojik olarak rekurrens gösterenlerle göstermeyenler aras›nda bir fark bulunamam›şt›r (6).
Bu olgu sunumda, lezyonun tedavisinde her ne kadar keratokist ön tan›s› gelmiş olsa da yine de yüksek rekürrens olas›l›ğ› düşünülerek geniş rezeksiyon düşünülmüştür. Postoperatif uzun dönem takiplerin rekürens oran›n›n saptan-mas›nda gerekli olduğu bilinmektedir. Biz de bu olguda postoperatif 12.ayda nüks belirlemedik.
KAYNAKLAR
1. Weathers DR, Waldron CA. Unusual multi-locular cysts of the jaws (botryoid odontogenic cysts). Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1973;36:235-41.
2. Ramer M, Valauri D. Multicystic lateral peri-odontal cyst and botryoid odontogenic cyst: multi-factorial analysis of previously unreported series and review of literature. N Y State Dent J 2005;71:47-51. 3. Chi AC, Neville BW, Klinger BJ. A multi-locular radiolucency. Botryoid odontogenic cyst. J Am Dent Assoc 2007;138:1102-3.
4. Üçok Ö, Yaman Z, Günhan Ö, Üçok C, Doğan N, Baykul T. Botryoid odontojenic cyst: report of a case with extensive epithelial prolifera-tion. Int J Oral Maxillofac Surg 2005; 34: 693-5.
5. Gurol M, Burkes EJ, Jacoway J. Botryoid odontojenic cyst: Analysis of 33 cases. J Periodontol 1995; 66: 1069-73.
6. Méndez P, Junquera L, Gallego L, Baladrón J. Botryoid odontogenic cyst: clinical and pathologi-cal analysis in relation to recurrence. Oral Patol Oral Cir Bucal 2007 Dec 1;12:e594-8.
162 AYŞEGÜL MİNE TÜZÜNER-ÖNCÜL-HAKAN ALPAY KARASU-CAHİT ÜÇOK-ÖMER GÜNHAN
Yaz›şma Adresi:
Dr. Dt. Ayşegül Mine TÜZÜNER-ÖNCÜL Ankara Üniversitesi
Diş Hekimliği Fakültesi
Ağ›z Diş Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi ABD 06500 Beşevler / ANKARA
Tel: 0 (312) 296 55 83
