• Sonuç bulunamadı

Batılı anlamda ilk nesir antolojimiz: Nümune-i Edebiyyat-ı Osmaniyye

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Batılı anlamda ilk nesir antolojimiz: Nümune-i Edebiyyat-ı Osmaniyye"

Copied!
7
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

S.0. fen-Edebiyat.Fakülte.si Ed.eblyat Dergisi 1994. -·1995, 9. 10. Sayı

BATILI ANLAMDA ii..K

NESİR

ANTOLÖJIMIZ:

NÜMUNE-1 EDE

.

BiYYAT-1 OSMANIYYE

' .. .

Türk Edeb~y~tında anto'lojl sayılabilecek. ~rünle~ öteden beri görülürse de, batılı anlamdaki tik örnekleri Tanzlmattan sonra veriİ.ir.{1 )

-

. . . .

Bellrleyeblldlğlrniz kadarıyla ·Tanzimat döneminde· antolojlk. nitelikli

ça~

. .

lışmalara en çok önem veren şahsiyetlerden biri E.bUzzlya Tevfik.

Pey

olmuştur. :

. .. Ebüzzlya :Tevfik,. özellikle uygulama planında .9erlemedliğe yakın ilgi

gö~te~lş, başta Reşit Paşa, Şlnasl,

Namik

i<.em~I

oh~ak

üzere .devri:n

tar:,.ınm;ş­

yazarlanndan seçerek bir araya

getirdiği

eserleri

yayımlamış,

bu yolla da hizmet

· etmeye 'çalışmıştır:

Onun. bu tür

yayınlan

içerisinde

NümQne~ı

Edeblyyat

ıse:

.

aynca üzerinde

·. •. . . .

dunnayı

gerektirecek kadar

farklı

özelliklere

sahiptir.

Her

şeyden

önce bu an~ toloji,

s.adece

derlemeleri

değı,.

eserlerin.den örnekler

alınan

n_esir \istalanyla

il~

gm

birtakım

"mülAhazalar"ı

da

içermektedir.

Aynta

Türk nesrinin tekamülünü gö~terme~ gibi özel b~r maksa( için de

hazulanmıştır.

ijiltün bunlardan dolayı · bu · yazımızda · söz konusu eseri. tanıtıp· de-. . ğerleridirmekte yarar görüy~ruz. ·

Ebüzziy~ T~vflk,

batılı

anlam~.a

11

.

k

edebiyat ve nesir antol~Jlmlz oian. bu . eseri, H.1292 / M.1875 . yılında. . · Rodos zindanında iken . . h~ırlamıştır.(2) .

. · . Antolojinin

hazırlanmasmda

.

Namık

J(emal'ln

teşvik

.

ve

tavsiyeleri birioti -derecede . .rol

oynamıştır.

Bir:

baştça deylşle,

·

"Llsan-ı ÖSmAntntn

.

Edebiyatı

H·ak-. : · 1) Geniş bllgl için bkz. Glo~annl Sc.ognamnıo-~I

N

.

Ö~erdım: ·~toıojr, TOrl<'D/11

ve

Edebiyatı

Ans

.

,

Dergah

Yay.

,

c;. 1, lst, 1977, ş. 145 vd, . · ·

· 2) Zly~d

EbOızlya;n,r.

benzer ifadeleri için bkz. Yeni

Osman

İ

ıtar

Tarihi, c. 3, lst .. t 974: s. 42, dip not:i. Yine . ·

bkz. lbrahlm Olgun, 'Anı TOrü

ve

TOık Ediblyatınd~. An!",

Tark

Dİi/, (A~ı Öze.l Sayısı), C. XXV, nu.

0

246

,

ı

Mart 1972, s. 416. Aynca eserin 1292'de Roc:los Adasİndayazİldığı . . . kaydı . lc;Jn·b~.. . Nılmune-1 Edebiyat, lst ..

(2)

kında Bazı MülahazAt~ Şamildir" adlı.makaleslncie, dil ve edebiyatımızın ısl4hı

. için Namık Kemal'in öngördüğü _maddelerden dördüncüsU ·. NümOne-i

Ede-.

blyy~t'ın düzenlenmesine yol açmışttr.(3) Nitekl~ bunu, ~em Ebüzziya T~vfik,

hem de Namık Kemal

dile

getim:ılştir.(4) ,

Hatta Namtk Kemal'in NümQne-i Edebiyya.t' a da.lr mektuplanndan

an-.

laşıldığı

kadariyla EbOzzlya,

yine

~stasının

(avslyelerl ve

kısmen

flllt

yardı~ları

ile bu eserin.şiir kısmını da hazırlamak istemiş, fakat bu düşünceni!).meyyesl or-taya ·çıkmamıştır.(5)

. Nesir antolojisinin . 1879-1912 yıl fan arasında toplam altı baskısı

ya-. . .

pılmıştır.(6) Hem

devrin

şartlan·, h~m ~e Ebüzziya'nın eserini geliştirme ' dü-şüncesi antolojinin baskıları arasında farklar doğmasına yol açmıştır.

NümOne-i EdeblyyAt'ın muhtevAsıiıı· eserin

kapağında yer alan-şu ifa

-. . .

deler ,özetlemektedir: "Sekizinci asr-ı hicriden zamanımıza kadar en meşhQr ·

' . . . . . .

üdeb&nızın· AsAnnı c:Arr:ıl' ve· her biri hak.kında mü!Ahaut-ı edeblyyeyi

şamildir." (7)

3) Tasvir-! Efl<ar. nu. 417, 19 ~ ~. ı 283. (s. 1). Aynca aynı metnin E. Tevfik tarafi11dan yayı~lanıp, dıp·.notta..Nü­

munıH Edeblyat'ın 'esasen·bu mütalaaya mebni lntlhab ve tedv[n·ofunduğunun "Ll't-tabı· ımzasıyla bellrtlllsl için bkz. Kemal, MOtabahat-ı Ta.svlr-1 Efl<ar(lçüncü kısım:Edeblyat), ıst., 1304, s. 22, dip not: 1 .'

4) Matbacı IbOulya, (başlıksız), Te,:cOman-ı Hakikat, nu. 1402; 13 Şubat 18:83.: 'NOmune-1 Ed~blyat'a Dair Kemal Bey'ln . . ıklnd Mektubu. .. -. Mecıı,ua-1 EbüzzJya, nu. ı ı, 15 Safer 1).98, s. 321-327. ·

. .

5) 'Kemal Beyin Bir Mektubu', Mecrnu~-i Ebüulya, nu. 10, 1 Saf'cr 12:98, s. 289-300.; "Nilmune-1 Edeblyyat'a Dair Kemal Bey'.ln ikinci Mektubu', Mecmua-i Ebüzzlya, nu. ·ı 1, IS Safer 1298, s. 321-327. ·

6) Bu makaleyi yazarken bU1ncJ baskı· esas alınmış, gerektikçe son baskıya da başvun.ılmuştur. Eserin gö-rClle),llen bOti.ln baskılannı~ künyeleri şöyledlr:NOmune-1 Edeblyyat, 1. bsk., (.eb KOtOphanesl :6, .Mihran

Matbası, ıst., 1296, 512+7s. (KOçOk bçy).; NOmunc-1 Edeblyyat-ı Osmanıyye, 2. bsk .• Matbaad Ebüu.lya

(Matb. E. ), ıst., 1302. 504+3s.; 3. bsk., Matb. E., ıst., 1306. 3+493s.': 4. bsk., Matb. E .. 1308, ·3+500 S.;

(5. baskı götOlemedl. Anc.ak 1308 tarlhll bazJ nüshalann iç kapaklannda ·temsll-1 rabi' ·, dİş kapaklannda ise ;d~fa-1 hamlse· kayıtlannın bulunuşu dikkat çekici bir husustur. Seyfettin Özege de 5. baskıyı gönnedlğinl

ifade etmektedir. Bk:ı. Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu, c. 3, ıst., 1975, s. 1339. ); 6: bsk.,

Matb. E .• ıst.. 1330.

S44s

:

(Orta boy olan son baskısı rcslmlldlr. EbUızlya'nın değişik NUmune-ı Edeblyyat'ı Osmanlyye baskılannda ulaştığı· basım ı:nuke~mellyetl ile resim basımcıh!lndakl öncülük ve başanları için b~. Zl~ad E.bOulya, 'NOmune-1 Edeblyyat'ı Osmaniye•, TOrk

DUi

ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergah Yay., c. 7,ıst.. 1990, sn. 93-94.)

Bazı kaynakklarda eserin baskı sayısı eksik veya ·razıa ver11mlşttr. Mesela yedi kaydı için bk:ı. ıbrahlm Necmi, ,:arth-1 Edeblyyat Dersleİ1,

c

:

ı, ıst., 1338, s. 224. Hayatında dört defa basıl~ığı ifadesi için bkz. Şabap Nazmi . Coşkunlar, 'Eb!lulya Tevfik, Hayatı ve Eserleri", TOrk Kütilphanecller Derneği 81,lltenl, c. VI, nu. 4, 1957, s.

67·.

. .

7) Göreblldlğlmi:ı bas!<Jlann baıdannda yer alan bu ifadelerden "sekl:ılnd·ıbareslnl, "dokuzuncu· olarak dü

-zeltmek gerekiyor. Çünkü bütün baskılar. H. 9. /M. ·ıs. yüz.yılda ya.şayan Sinan Paşa ile başlamaktadır. Ni

-tekim

bu yanlış, altıncı J:ıaskıd~

·dOzeltllmlştlr. · · ·

(3)

EbQ.zzlyaTevflk aritolojlriln

görebildlğlmiz

bUtUn

b~kılanna,

.

"

A~hab-ı

MUtala'.aya"

başlıklı

blr "mukaddime"

koymuştur

.

İlk b~kının

3.-8.

sayfaları

ara-·

sıriqa.

ye~ alan bu

kısmind

a

yazar:.

~ncetİkle

güzel. ifade,· güzel

düş

_

ünme

v~ ·· ·.

yazma··

hususlarinı

ele ..

almış;

bunla~m neye

bağlı

'

olduğunu

~

nasıl

ger

c-çe~~ştlrllebileceğlnl açı

.

klamara

·

Qltışm

.

ıştır

.. Edebiyatta· kaideni~

~

kadar :yarar

sağlan;ıadığı~ı

·söyleyerek, gü~l

düşü

r

1ip

de güzel yaz,anlan·n eserlerini örnek.

almak gerektiği mesajını iletmeyi· ·hedeflemiştir. ·Bu ·bakımdan mllletln_

ede-biyatına

hizmet lçln ·~nüm O·~~ "leri i.çeren bir·. kitap. qUzenle~eyi her. türlü te

--.

şebbU~U~

en önemlisi.

saydığı

.

,

bui eserle "maziden· hal~" bakma yol~nu

tut-.

tuğunu

J:>ellrten

·

.

~büzzlya,

izlediği yolun

doğ~

ol':1P

olmadığını

ise

,

derlediği

·

. . . .

eserlert11· gö~tereceğlni dile getirmiştir. "~cdadımı~· bakmalı da ne · ~1- .

maklığ~m

-

12:

lAitm

geldiğtr:ıi

o~dan anlamali." (s.5)

diye

_

ıi

Ebüzziya-Te~Hk,.Veyst : . 1

· gibi

ağdal;

bir d_ll ve üslOpla

yazanların

ölçU

alınmasr

hallnd~.

edebiyatımızın

geleceğinin

emin olamaya~ğını ifad.e ed.er,. .

. . . .. EskH~deblyatımızda süslü nesir üslÇİbLinu ye~eye devam eden yazar,

.

Harrıse-t'

Nergist vey~ SJyer-i· V~yst'.lerln· öm~k

ah~amaya~ğını

anlatmaya ~ '."·

. . . ' .,

lışm

. Altı yüz senelik Osmanlı. toplumu içinde binlerce edip geldiği halde bu•

..

antoİojiye

.

b~nlardan .. sadece .yirmisinin

~lı~dığınl hatırlatan

'Ebüzzlya, ·b~·

du

~

. ' .

rıımun

söz.

$Öşterlsinden

'

hoşlananlarca

'iyi.

karşıl

.

~n

·

mayacağırı

ta,hmln etmekte,

gele~ilecek itlr~lara · kıymet vermemektedir. Zira o, edebiyat denilen yüksek

keyftyett; ;;mliammA"

glbİ

görenle~den

değll~lr

.

·

Bu~dan

dolayı

da,· e.skinin,

ağır

·

·ve dili çetrefilll eserlerini misal olarak seÇ;111lştlr.

·

.

.

Öte.

yandan, ·~eçtikleri

dışında

,,

k~ndl

k:am~nında

.

da nesir

yazarları

:

bu-lunduğunu

inkar etmeyen Ebüzzİya

·

Tevfik,

onların hepsini

"

Udeba-yı

ma~hOde

AsAnm

mukailld".

saydığı

için: eserlerini antolojiye

almadığıriı

bildirir: .

Nerglstlerln ve ·bent.eri tarzda

yazanların

·

eserlerinden

isteyerıl~ıin

se911e

·

yap~bneceğını

:

·.

böyt~ıikte

·

k~ndı iddiasının

da

doğrulanmış

.

olacağını

belirten

·. Ebüzziya; sözlerl~i' .

şu

·

camı~

ile

b~ğlar

:

"(.:.)

ma~dımız üdebA

~

y

ı

salifenln

ka

;

.

. . . .

· . : blliyet ve marifetlerini inkar değil mesleklerinin

maksad~ı haktkate

mut.Abık

.ol- ·

·t ,. . . ·,. . . . .

madığını ihtardır." (s. 7~8)· ·

·. · .. · Burada. antolojiyi niçin

h~ı

.

rladığırn

;

_

hai.ıtlar~en

ha'ngi -esaslara.

uyduğunu

' · anlatan yazar, eşe.rin · bir başka

·

baskısında, prenslplerlnL. Şinasi

ve

Namık

. . . .

.

Keı:nal'e bile uyg~ladığını yani onların da "por:tuinturak ve hoş-ed!" yazıl~rını,

1 •

(4)

. '

m

.

aksadına

ters

düştuğ~ içJn

.

almadığını açıklar.

Aynca

es~rin gayesi

noktasında

da şünları söyler: "fülhusOs·bu mecellede ittihaz oluna~ meslek zaten ötekiniı\

beriWnin · şahsıyla uğraşmak· değil, 35Ar-ı kalemlyyeslni~ maksad-ı marifet

ve

.

hakikate

mutA.bık

olup

~lmadıği(nı)

göstennekten ibArettlr." (8) •

·: Ebüzziya Tevfik, eserinin.

altuıc; baskısına koyduğu

"LAhlka'~da (s.9~f2) ·

kitabın

ilk

baskı~ından

b~ ya.na.

33

.

yıı°geçtlğlnl,

bu zaman.

za

·

~fınc:la,

yabancı

zevk ve. duygulan taklit yoluyla dil, edebiyat v~

söyleyişimizde değişiklikler

meydana geldiğlı.,I hatırlatır. Bunlarla ilgili olarak gör_üşlerlnl beyan eder.

Yazar

.· . . .

temelde, milletin duygu, ~vk ve alışkanlıklarına ters

dilşen taklide karşı çıka

·

r.

Bu·

~çıdan

yeni

edeblyatçılarır\

tercihlerine

katılmaz

.. Onlara yol gösterir.·.·

' . .

Herkesin zama.nıyla düşünüp hissedeceğini, zamanla . her. şeyin

ye-.

nlleneceğİni, dolayısıyla

insanlarla beraber zevk ve

çhJygularİ~

da

değlşeçeğini

·

kabul

~d.

e~

Ebüzzlya Tevfik, ·bu

değişikÜğiri

mill~te·

r~ğ111en yapılmasını doğru

bul.maz.

pıi,

edebiyat ve üslQp

noktasındaki değişikJfkJerde

.nelere dikkat edil_-· .

. . . '

mesl gerektiğini anlatır. Bu ölçülere: uyulmaması hAllnde, ne gibi. olumsuz

so-nuçlar

d~ğabi)eceğinl göst~mı~ye çalışır.

.

EbU.zziya, ilk

baskıdan

.

sonra 3·3

yıl

geçmesine,

yaklaşık

300 kadar

kalem

' .

. erbabı yetişmesine rağmen, eserine yeni bir şey ekJeyemeyişlnin derin ~zün-·

tüsil'

lçerisln~e,

·

"Uhlka';yı şöyle tamamlamıştır:

·

"Gönül·

ısterdl

ki, Kemal'i,

yahut

Sadullah'ı, ZlyA'yı

gölged~

bırakac.ak

birkaç

dühAt-ı n:ıarifet,

veya·

riiü

~

·

ceddid-1 edeb, zuhQr etmiş've teçeddüdAt~ı ıiıs-nüvAzAn·eıerlyle hUsn-1 tasawµr

. . .

ve lütf-ı if4d~lerl müştAkAn-ı terakk1yi hayrAn: eylemiş ol.sun. Ne çare ki gö.

-reme.dlk. tfalbuki

f~

.

ve'. marlfetçe

Kemaİlerlri, ZlyAların

fevkinde pek . çok

erbab-ı şebAba maııkiz. "(9)

. Antofojiniri birinci

baskİsında

·

.

·

sıras

.

ıyla şu

· 1

s

.

nesir

ustasına

· eserleriyle .

.. . .

.

. .

birlikte .yer verilmiştir: Sin~n P~. Fuzalt, Koçl Bey, NAhnA, Nedim, KAnt, Hakkı

Paşa, İsmet

Bey, . Kcx:a Sekban .

Baş{'Asım,

Akif

Paşa; Reşit-Paşa,

Fuat

Paşa,

Cev-. . .

det Paşa, Pertev Paşa, şınası. Ziya Paşa, Kemal.

. .

- Eserin farklı baskılarındaki yazılar

ve

şahıslarda bl~kım değişiklikler

ya-

·

pılmışt;r,(10)

Nitekim

son

baskıda

ismet Bey

He

Cevdet

Paşa çıkanhp

Sad~llah

. . . .

8) E. Te~tık, Nümune-1 Edeblyyat~ı O~m·anı~. 3. b.sk., ıst., t 306, s. 2.43,

2.44.

. .

.9) ~. Tevfik, NOmune-1 Edeblyyat;ı Osmanlyye. 6. bsk .• l:St., 1329,

s.

12.

10) Son.baskıda 17 edipten 79.ömck metin verildiğini bellı1cyen ZJyad Ebuzzlya,. farklı ba.skıla.rdakl şahıs ve

ya-zılarda yapılan değişikliklere İşaret. . ettikten . sonra, bazı yazılann . sonraki . baskılardan çıkanlış gerekçesi olarak '

şunlan ·söyler:. ·

340·

(5)

•r

Paşa ~klend,lği

için,

·

anılan şahısların sayısı

17

qlmuştur.

Ylne l>u

baskıda,

seçilen

·

·

şahıslar

kendi adl~n

altında

'

örice

değerlend\rllmlş,

sonra eserlerinden örn~kJ~r:

aktarılmıştır. İlk baskıda t~aıiıen

aksi bir uygulama

göıillm~mtedlr

.

Yani ön~e

.

.

.

. .

. . seçile~

parçaiar,

·sonra "MülAhaza"lar verilmiştir. Ebüzziya Tevftk'ln

söz

.

ko~usu

.

şaıi

'

slyetlerle

llglll

"moıahaza"lannda nasıl

bir yol

tuttuğunu,

genel olarak tesblt etm~ye·

çaliştık.

Bl

_

rlnd

baskıyı ~

almak

kaydıyla

·

,

bunlan m:add~le; liallnde

şöyle sıralamak

mUmkün~ür:

·. · 1. Yazarlar genelde örnek

~tulablllrİtk a<;1sıridan

·

d

.

eğerİendirllmlştlr.

·Daha. çok·tertlp,

tasvir;

.

tasawur, muh,teva;

şekli, dil, .pstQp ve .~zelllkle

"mes-lek-1. hakt~at"e uy~urUuk yönl~rl· ~erinde_ durulmu~tur. Ebüzzly~

T~vtlk

bünları

ise

hem genel dil

ve

edebiyat

görüşleri,

·

h~m

.

de NümOn~l

tdebiyyAt'ın

ba-

·

:

şındakl açıklamaları

.

çerçevesinde

.

değerl~ndİrmlştlr

(s.23 vd., .210 v~.). ·

2 ..

~ne

a~nı

ölçülerden hareketle

yazarlanı:1 başan

ve

b~nsızhklari,

.

se-~plerfyle birlikte bellrle~meye çahşıl~ış, ··ıtk ger~kleştlrdlklerlrıe işAret

edll-mlştlr (s.44-45, ·1~?),

.

·

i

..

Art_tqtoJiye

atı~an şahsiyetler; kimı

zama~

cta

Jçtnd~

y~dığ,

·

toplum.

şartları

ve dön~m göz önünde tutularak

değerl~ndirtlmtştir.

· An~k

~ıstan

söz.

.

edilen

y~rle~~e

·bHe

eser

ihmal edllrriemlştlr_.(s. 99-101}.

4. Ki.mi yazarlann. g~rek .

-

asrındaki,

·

gerekse. ·Türk .

~de

_

~lyatınd~kl

. yerleri.·.

· 'tAyin edilmi_ştlr (s.53). ·

' 5._ l'J_esir.

u~ta1arının

r~i

~e~cü~e,er.l ve

e~e~,~~

.

hakkında

~~riellikle -~·sa

. . bllgller verilmiştir (s.60). .

· . 6;

·

ver

.

yer yazartai

~rasında

. ~u~yeseler

yapılmışttr·

(s.37) . .

. . . .

7

..

Osmanlı

..

nesır

·

ust~lannd~n

·

söz

-~,Ulirken,

kimi

·

ooan

.yabanq

ya-zarlarlc\.

aral~rındakl

·

ben~rlikJe~~

de

işaret ~dil~iştlr.

Y~rleri, .ligi

alanİarı

~e ba- .

' . . .

:

şan durumları

bu

yolla da ortaya çıkanl!'"ıştır (s:58). ·

8. ~nellll9e

tanmmış şahsiyetlere

yer

~.erilen ese~de, bir

iki

tane

de

pek·.

• . ı·

tanı~maniış yazar görOlmekt~dlr (s.62 vd.). . · , .

.

.

.

9 . .Yazarlara farklı oranlarda yer verilmiştir. Bunda, antoloji sahlQinin ilgi

'

.

. . .

al~nı

ve ölçüleri

yanı sıra, şahsiyetlerin tanınmİşlık

d·e.reçeleri de rol

·

oynamıştır

.

. .• . . . . . ·. .

(s.22-24, 62-63, 125':'1,28,162,167}.

'ilk. baskıl~röa olup.da, sonradan çıkanlan yazılar, kısmen AbdUlhamld sansOıilnOn endişesiyle, kısmen

de

esere

aiınan edibi') ilk seçilen parçasına kıyasla daha önemiı bir örneğinin tercih. edilmiş olmasındandır. Sansür en

-dtşesıyte ilk !>askıda alınmış iken, sonra çıkanla!'\ yazJ, Nalma'dan seçllmlş"Hal-1 Sultan t

t:

Osman·parçasıdır. 'Bkz. .

(6)

10.'

Şahsiyetlerden

söz

edili

_

rken

bazen,

yaşadıldarı zamanın _hükümdarları,

.

.

. .

saltanat dönemleriyle birlikte gene.l. olarak değerlendirilmiştir {s. ı 62-163). ·

. · ·. 11. ~azeri antolojiye h~ngl eserin

nı'çin al~ndığın~

dair

açıklamalar

da ya-·.

· pılmıştır (s.'185). ·

. .

12. Yer y~r y~rlarla ilgili rivAyetler

de a~tarılmış

·ve

deşerİendlrilmlştlr

(s.197).

13. Çok yönlü şahsiyetlerin; h~m değişik ligi alani~rı üzerinde durulmuş,

hem de e~

başarılı yanları

.

f?elirleh~lştir

(s:210-21 ·1).

14. Yazarlar hakkında yapılan değerlendirmeler . ve verilen h(lkümler,

' . . ..

Ebüzzlya

'

nın

ôlçülerl ·çerçevesinde genelllkle

tutarlı

ve lsabetlldir. .

. 1_5 .. '.'Mqı_ahaza"la,çla Ebüzziya Tevfik'ln

dil

ve üslOb~ yer yer değlş~ekle

bhi*te,

g~nel~e k~ndl ifadesiyle . "fl'.leslek-.i ha~at" e · uygun, a.nlaşıhr ve dev..'.

rine göre hayli

sadedir

. A

.ncak az da olsa bu tür dddf değerlendirmelere uygun

' . . . . . . . .

düş_~eyen şu gibi ifadelere de _rastlanmaktadır: "Alıştık ayine tekrAr ederiz:

. .

tezkirenip bir takltdi gQstetllsl~ •. . . katlblnln elini öpelim ... " (s·.166).

' .

Bu ·arada belirtmek gerekir

ki,

''AsAr-ı KemAı,

.

t)akkıyl

e

_

ta~lıd

<;>lunur ise

edebJyat

i

ıruzın

lkbAl-1 i~tlkbali

·

bu

sAyede temi~

edilmiş

o~ur."{11) diyen Ebüz-· .

ziya, N.

~~ı:nal

'e ve-e~erleri-~e-· antolojisinin

·

aşağı

-

yukarı

·

yarıya yakın kısmını

\

ayırmıştır.,

su

sübJektıf' değerıendtmıesi

·ve t.avn

·

bır

yana,

kanaatımızce

Eb<lzziya

Teyflk'ln -onca·mezlyetlere

sahip

NümOn~-1 Edebiyyat'Jyla ·ilgili ot.arak-:, .asıl

ye-. ..

rile~eksöz ve uygu!aması antolojinin son baskısında karşımıza çıkmaktadır. Ha- ·

. .

tı_rlanacağı gibi'yazar, "Lahl~a"da N.Kemaller'den sonra maksadına uygun şah- .

-slyet . göremediğini söylemiş. , uygulamasını da bu doğrultuda yapmışti.

.

. Halbuki

onlardan sonra gelen R.M.Eki'em, Abdülhak Hamid, . . . .Sül.eyman Nazif, Cenap. ·

Şe-habettiıi, · Ahmet Rasim gibi daha birçok sö.z ustasının·

bu

antolojiye· girebilecek

. . . .

.

örnek yazılan bulunduğu her halde inkar edilemez. ·

.

.

Bı,ı

g~nel .

tanıtma

. ve .tesbltlerden . ·

şonra

eserin

cİeğerlendlrmes

.

ine

ge

-. . . .

çilebllir.

~erşeyden önce altı baskı yapmış· olması, eserin gördüğü. ilgiyi. yan -sıtmaktadır.

. . . .

. .

-ı t) Prof. Kenan AkyUz, ·"Yeni Türk Edebiyatı", Türk Ans., c. _xxxıı. Ank., 1983, s. 141 .

(7)

,

.

Ayrıca bir edel;>iyat tarihçimizin de isabetle· bellrttiği gibi, ''.( ... ) şair 'te~-..

~relerinin· çerçevesini .çot< .aşan" bu antolojideki Ebüi:zlya Tevflk'in ."( ... )yazarlar

hakkında verdiği'

oldukça

geniş

bilgi; e~ederini'.. edebt .

özeİllklerını

.. : ve ·

hiz-metlerini açıklayış ve tahlfl tarzı · da o .devir için. tamamlyle

yeril''.(l2)

sa-yılmalıdır .

.

:

Diğer

taraftan

kıymetlhi

·korumaya devam ede~: (13)

NümOne-İ

Ede-blyyAt,

"birçok

yöolerlyle

Namık Keı:nal'ln

.. tavslyelertne

bağlansa

bile, bugün

hAIAyerine yenisi . . .getirilmemiş . olan. bir kitaptır. "(1-4) ·.

•. .

Bütün bun.lardan golayıdır ki, öteden beri, yerli ve yabancı birçok yazar.

bu

antoıo;ının

üzerinde

d~nnuş, geneıiıkte

de

onu

övmüştUr.(15>

. . . .

Kısacası meziyeti ~u.surlarınd~n ·çok fazla· 9lan, birtakım yenilikleri içeren

. . . ·. '

ve devrinde ha~ günümüzde büyük blr. boşl~ğu d9lduran bu t:ser, her ·halde.

bundan sonra

da

kıymetini korumaya devam edecektir.· ·

12) J>~f. Kenan·Akyüz; Modem TOrk Edebiyatının Ana Çizgileri, 4. bsk., Mas Matbaaalık. (Baskİ yılı yok.}, s. 69.

· 1 ~) Cemil Meriç, Bu ilke,. 4. bsk., ıst., 1979, s, 243. . . .

14) Prof. Dr. M. Kaya Bllgegll, Yakın Çağ TOrk Kµit<lr ve ~eblyatı· lzetlr:ıde Ar~bmıalar ·11, Eı:zuıi.ım. 1980, s. · J 63 ..

. 15) ~reblldlğlmiz kadanyla.Nümul)e-1 Edeblyyat Qı.erinde en geniş duran: . M. CI. Huart adlı bir yabancı yazar

olmuştur. Bu yazar yer yer değertendlrmeler yapmakla birlikte daha çok eseri, tanıtma yolunu tutmuş, ge,.

· nelde de·. E .. Tevftk'ı ·ve antolojisini takdir etmiştir.' Bkz. M. CI. Huart, ·Ncimune-1 Edeblyyat (Modtle de

Ll~tratur~ ~rque)", Jouinal Asıatıque. Seı>~~e Stne, Tome

XVIII,

Parls'. ~out-Septeriıbre 1881. s.

i~7-279,

Bu uzun inceleme ve· yukanda anılanlar dışında antolojlyl öven pek c;.ok kaynaktan sadece birkaçı için bkz.

AbdUlhallm Memduh; Tarlh-1 Edeblyyat-ı Osmanlyye, ıst.. 1306. s. 58.; Abdüihak Hamit, Mektuplar ı

KOl-liyat-ı Asar. ıst.'. fa~. s. 46, (dip ndt:2'. Bu dip not Süleyman· Nazif'e alt olmaİıdır).; Fuat KöptOlü, "EbOzılya

Tevfik. Bey". Servet-1 Fünun·. nu. 1140, ·

is

Mart 1329, s.507.; M. Nihat ô.zön, Son Asır Türk Edeblyatı·Ta-.

rlhf, ıst., 1,941, s.

m

:

;

Ziyad Ebüzzlya. 'Nl.lmurie-! Edebiyat-, Osmaniye·. Türk DIII ye Edebiyatı

An-siklopedisi, Dergah Yay .• C. 7. ıst., · ~ · sfl. 93-94 ..

· Eserl·yerenler veY.a ond~kl ~atalara_lşaret edenler c;.ok azdır. Mesela bkz. Süleyman Şc:v\cet Tanlı. Tarih

Bo-yunca Güzel Yazilar 111, ıst,, 1950. s. 15~.;, · Namık Kemal'ln Mektı.İplari c. I, haz. f. Abdullah Tansel, Ani

1.967. s. 425-426.; ô. Fan.ık Akü~. Namık ~emal'°lri Mektuplan. ıst.. 1972., s. 276.; A ·H. Tanpınar. '.Akif

Referanslar

Benzer Belgeler

Finansal piyasaları güçlendirmek ve yatırımcıların farkındalık düzeyini artırmak için çalışmalarını sürdüren Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB), ABD’de sayıları 20 binin üstünde olan yatırım kulüplerini inceleyen araştırmasını yayınladı.. Temel

;; 'd;;;;;;İİ İ; v-İöl,ıleRİoına üniverslte hesabına yatırııdığ|na daır belge, (2) Formlar YTÖMER Müdürlüğünden veya internet sayfas|ndan temin edilir, (3)

Malı mesleki ve ticari amaçlı olarak kullanan Tacirler(müşteri) için ise garanti süresi firmamızca belirlenmekte olup 1 yıldır. 2) Malın bütün parçaları

lamalar düzeyinde istatistiksel düzenlilikler gösterir, istatistik, bir ekonomik birimin pazar içerisindeki yaşantısını düzenlemesinde olduğu gibi, daha büyük ölçekte,

Dobutamin çocuklarda da inotropik etki göstermektedir, ancak yetişkinlere kıyasla hemodinamik etkisi biraz daha farklıdır. Çocuklarda kardiyak debi artmasına

Bildirimizde KarS Merkez'dc 2005 2006 eğitim öhetin yılında ilköğretim ?.sınıl'ta okutulıın Türk çe ders kitapltırında bu]unalt metinlerc yönelik olarak

Tehlikeli Madde Kavramı ve Sınıflandırmalar; Hiçbir Şekilde Hava Yoluyla Taşınamayacak Tehlikeli Maddeler; Birimler ve Kullanılan Dokümanlar; Tehlikeli Maddelerin