Balkan Savaşları'ndan Millî Mücadeleye vatan savunmasında şehit olan Devrekliler (Devrek vefâyâta mahsus vukuat defterlerine göre)

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANA BİLİM DALI

YAKINÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI

BALKAN SAVAŞLARI’NDAN MİLLÎ MÜCADELEYE VATAN

SAVUNMASINDA ŞEHİT OLAN DEVREKLİLER (DEVREK

VEFÂYÂTA MAHSUS VUKUAT DEFTERLERİNE GÖRE)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN

PROF. DR. NURİ KÖSTÜKLÜ

HAZIRLAYAN

ÖMER FARUK EVİRGEN

ÖZET

Türk milleti için bir var olma sınavı olan Balkan Savaşları’ndan Millî Mücadele’nin

sonuna kadar devam eden on yıllık savaş dönemi içinde vatan savunmasında şehit olanlar

yeterince konu edilmemiş bir sosyal tarih alanıdır.

Bu

çalışmada, Balkan Savaşları’ndan Millî Mücadele’nin sonuna kadar olan dönem

içerisinde Devrek kazasında şehit olanlar konu edilmiştir. Böyle bir araştırma için

yararlanılacak en önemli kaynaklar kuşkusuz mahalli nüfus müdürlüklerinde bulunan

Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleridir. Devrek Nüfus Müdürlüğünde bulunan Devrek

Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleri bu amaçla günümüz harflerine çevrilerek askerlik şubesi

kaynakları dikkate alınarak MSB tarafından hazırlanmış olan Şehitlerimiz kitabı ile

karşılaştırılmış, şehitlerin listeleri hazırlanmıştır. Daha sonra bu listeler önce genel bir

değerlendirmeye, daha sonra ise savaş ve cephelere göre ayrı ayrı değerlendirmeye tabi

tutulmuştur. Böylece şehitlerin isimleri, savaştıkları cepheler, yaşları, yerleşim yerleri, medeni

durumları tespit edilmiştir.

Türk milletinin emperyalist güçlerle on yılı aşkın süre savaşmak zorunda kaldığı,

bütün maddi kaynaklarını sonuna kadar tüketerek manevi gücü ile bu var olma mücadelesini

kazandığı savaş döneminde Devrek halkı vatan savunmasında üzerine düşen sorumluluğu

yerine getirerek ülkenin kurtarılmasında önemli hizmetler görmüştür.

ABSTRACT

Those, who became martyrs in the defense of the homeland during the decade of war

that lasted from the Balkan Wars until the National Struggle that was a period of survival for

the Turkish nation, is a field of social history that has not been taken into consideration

adequately.

In this survey, those who have become martyrs in Devrek Accident, during the period

from the Balkan Wars until the end of the National Struggle, have been taken into

consideration. The most important sources to benefit from for such a research are for sure the

Books of Events on Deaths available in local birth registration offices. Devrek Books of

Events on Deaths available in Devrek Birth Registration Office have been translated into

today’s letters with this aim and the sources of the recruiting office have been taken into

consideration and compared with the book of our Martyrs prepared by the Ministry of

National Defense and thus, the list of martyrs has been prepared. Then, these lists first

underwent a general assessment, and then they were assessed separately according to war and

fronts. Thus, the names of the martyrs, the fronts in which they fought, their ages, domiciles

and their marital statuses were determined.

In the period of war, during which the Turkish nation had to fight against imperialist

forced for more than a decade, and exhausted her all physical resources and won this struggle

of survival with her spiritual power, the people of Devrek fulfilled the responsibility that fell

on them in defense of the homeland, and offered significant services in rescue of the nation.

İÇİNDEKİLER

Özet ……….………... i

Abstract ……….……… ii

İçindekiler ………...………. iii

Kısaltmalar ……….. vi

Önsöz ……….…………. vii

Giriş ……….……..……… 1

I. Araştırmanın Amacı ve Önemi ……….…..…..…. 2

II. Araştırmanın Muhtevası ………..….…… 2

III. Araştırmanın Metodu ……….…………..3

IV. Araştırmanın Kaynakları ………...….…. 4

A. Askerlik Şubesi Kayıtları ………...……….……… 4

B. Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleri ………...……….4

BİRİNCİ BÖLÜM

DEVREK TARİHİNE KISA BİR BAKIŞ

I. Devrek Adı ve Menşei ………...……….6

II. Türk Hâkimiyeti Öncesinde Devrek ………..………7

III. Selçuklular Döneminde Devrek ………..…….9

IV. Osmanlılar Döneminde Devrek ……….…….. 11

V. Millî Mücadele’de Devrek ………..…..…. 12

İKİNCİ BÖLÜM

DEVREK ŞEHİTLERİNİN LİSTESİ

I. Listelerle İlgili Genel Açıklamalar ………..…………...……..14

II. Kaynaklara Göre Orijinal Listeler ………..………….15

B. Şehitlerimiz Kitabında Tespit Edilen Şehitlerin Listesi ……….…....…33

III. Şehitlerin Savaş ve Cephelere Göre Düzenlenmiş Genel Listesi ………...….…...64

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ŞEHİTLER ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER

I. Şehitler Üzerine Genel Değerlendirmeler ……… 100

A. Savaşlara Göre Genel Dağılım ……….…………100

B. Şehit Oldukları Yaşlara Göre Genel Dağılım ………...………101

C. Medeni Durumlarına Göre Genel Dağılım ………...………102

D. İsimlerine Göre Genel Dağılım ………102

E. Yerleşim Birimlerine Göre Şehitlerin Genel Dağılımı ……….104

II. Trablusgarp Savaşı ve Şehitleri ……….……106

III. Balkan Savaşları’nda Şehit Olanlar ……….107

A. Balkan Savaşlarına Kısa Bir Bakış ………...………107

B. Balkan Savaşları Şehitleri Üzerine Bazı Değerlendirmeler ……….109

1. Şehadet Yerlerine Göre Dağılım ………..………109

2. Şehadet Zamanları ………..……..109

3. Yaş Durumu ……….……111

4. Medeni Durumlarına Göre Dağılım ……….111

5. İsimlere Göre Dağılım ………..……111

6. Yerleşim Birimlerine Göre Dağılım ……….…112

IV. Birinci Dünya Savaşı’nda Şehit Olanlar ………..113

A. Birinci Dünya Savaşına Kısa Bir Bakış ………...…112

B. Birinci Dünya Savaşı Şehitleri Üzerine Bazı Değerlendirmeler ………..…114

1. Cephelere Göre Dağılım ………..114

2. Şehadet Zamanları ………115

3. Yaş Durumu ………...116

4. Medeni Durumlarına Göre Dağılım ……….117

5. İsimlere Göre Dağılım ………..117

6. Yerleşim Birimlerine Göre Dağılım ……….118

C. Çanakkale Cephesi’ne Kısa Bir Bakış ………..………119

D. Çanakkale Şehitleri Üzerine Bazı Değerlendirmeler ………...……121

1. Şehadet Yerlerine Göre Dağılım ……….…….121

3. Yaş Durumu ……….………123

4. Medeni Durumlarına Göre Dağılım ……….……124

5. İsimlere Göre Dağılım ………..……124

6. Yerleşim Birimlerine Göre Dağılım ……….………125

V. İstiklal Savaşı’nda Şehit Olanlar ………..……….126

A.

İstiklal Savaşı’na Kısa Bir Bakış ………...………126

B.

İstiklal Savaşı Şehitleri Üzerine Bazı Değerlendirmeler ………...………129

1.

Şehadet Yerlerine Göre Dağılım ………..…..…129

2.

Şehadet Zamanları ……….….130

3.

Yaş Durumu ………..…..130

4.

Medeni

Durumlarına Göre Dağılım ………...……131

5.

İsimlere Göre Dağılım ………...….132

6.

Yerleşim Birimlerine Göre Dağılım ………..….…133

Özet ve Sonuç ………..…..134

Bibliyografya ……….……137

KISALTMALAR

age.

:

Adı geçen eser

Bkz.

:

Bakınız

c. :

Cilt

DVMVD :

Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleri

K. Evvel

:

Kânûn-ı Evvel

K. Sânî

: Kânûn-ı Sânî

MÖ

: Milattan Önce

MS

: Milattan Sonra

MSB

: Millî Savunma Bakanlığı

Müt. No

: Müteselsil Numarası

s.

: Sayfa

Şht. Say.

: Şehit Sayısı

T. Evvel

: Teşrîn-i Evvel

T. Sânî

: Teşrîn-i Sânî

vd.

: Ve diğerleri

VMVD :

Vefâyâta

Mahsus Vukuat Defteri

ÖNSÖZ

Bu araştırmada, Balkan Savaşları’ndan Millî Mücadele’nin sonuna kadar Devrek

kazası sınırları içerisinde şehit olanlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bilindiği gibi bu dönem

içerisinde vatanı uğruna hayatını kaybeden şehitlerimizin tespiti tam olarak yapılabilmiş

değildir. Bu konuda Milli Savunma Bakanlığının 5 cilt olarak hazırladığı Şehitlerimiz kitabı

askerlik şubesi kayıtları incelenerek meydana getirilmiştir. Ancak nedenleri araştırma içerinde

belirtildiği gibi bu kitap bazı eksikler ve yanlışlıklar içermektedir. Askerlik şubesi kanalıyla

cepheye gidenlerin yanı sıra gönüllü olarak giden şehitlerde bulunmaktadır. İşte bu eksiklik ve

yanlışlıkları düzelterek bu alandaki araştırmaları tamamlayacak kaynaklar nüfus

müdürlüklerinde bulunan Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleridir. Araştırmamızın temel

kaynağı da Devrek Nüfus Müdürlüğü Arşivinde bulunan Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat

Defterleridir. Bu defterlerde mevcut bulunan şehitlerin kayıtları orijinaline sadık kalınarak

tercüme edilmiş ve MSB’nca hazırlanan Şehitlerimiz kitabındaki kayıtlarla karşılaştırılıp

eksikler tamamlanarak toplu olarak sunulmuştur. Böylece Balkan Savaşlarından Millî

Mücadele’nin sonuna kadar Devrek bölgesinden şehit olanların tüm kayıtları birleştirilerek

tablolar haline getirilmiştir. Konunun araştırılmasında karşılaşılan güçlüklerin çözümünde

yardımlarını esirgemeyen kıymetli hocam Prof. Dr. Nuri Köstüklü Bey’e teşekkürlerimi arz

ederim. Araştırmamızın başlıca kaynağını oluşturan Devrek Nüfus Müdürlüğünde mevcut

bulunan Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerinin incelenmesinde yardımcı olan Devrek Nüfus

Müdürü Sayın Sabahi Demirci Bey’e ve diğer personele de teşekkürü bir borç bilirim.

GİRİŞ

I. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ

Günümüzde dahi tarihi sadece geçmişteki bir olaylar dizisi şeklinde gören, zekâ ve

enerji gerektiren ve sonuç getiren pek çok verimli saha varken tarih yazımı için zaman

harcanmasına akıl erdiremeyenler vardır. Oysa tarih diğer ilim dalları yanında bir konudan

ibaret değildir. Aynı zamanda, insanlara, doğru neticelere varmaları için yön veren bir

düşünce tarzıdır. Geçmişini bilmeyen yani kendini tanımayan bir toplum, tıpkı hafızasını

kaybetmiş, akıntıya kapılmış gibidir. Bütün insanların geçmişten cesaret almaya, onu

öğrenmeye ve bu suretle tecrübe kazanmaya ihtiyacı vardır. Her millet, atalarının geçmişteki

başarılarıyla iftihar eder. Gerek fertlerin gerek toplumların ne olduklarını ve nereden

geldiklerini bilmeye ihtiyaçları vardır

_.

Kendi

geçmişimiz açısından tarihe baktığımızda özellikle Balkan Savaşlarından Millî

Mücadeleye kadar uzanan on yıllık savaş dönemi Türk milleti için bir var olma sınavı olmuş,

büyük acılar sonunda kurulan Türkiye Cumhuriyeti milletimizin emperyalist güçler karşısında

varlığını ilelebet koruyacağını ispatlamıştır.

Geçmişteki şehitlerini hafızalarda yaşatma becerisini gösteremeyen milletler gelecekte

şehit olacak insanları yetiştirmekte güçlük çekerler. Gelecek nesiller devletin ve vatanın

kıymetini, geçmişte bu değerleri elde ederken çekilen zahmet ölçüsünde takdir ederler. Bu

yüzden gençlere bu değerlerin aktarılması ve takdir edilmesi büyük önem arz etmektedir

.

Bilindiği gibi, Millî Mücadele tarihimiz henüz ilmî olarak bütün mahalleri ve yönleri

ile ele alınıp incelenmiş değildir. Bir milletin varlığını ve istiklalini koruması için artık en son

imkânlarını seferber ettiği böyle bir mücadelenin ilmî olarak incelenip, tarihinin yazılıp,

gelecek nesillere intikal ettirilmesi zarureti vardır. Bu zaruret yeni Türk devletinin bekası ile

yakından ilgilidir. Çünkü cumhuriyetten sonra yetişen ve yetişecek olan yeni nesiller, Türkiye

Cumhuriyeti’nin hangi şartlarda, nasıl kurulduğunun ve bu uğurda ne kadar şehit verdiğimizin

1

_{Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usul, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 1997, s.4.}

2

Salih Özkan, “Çanakkale Cephesinde Şehit Olan Niğdeliler”, Selçuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp

Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Ata Dergisi, sayı 12, Konya 2004, s.105.

şuurunda olursa, ancak o zaman cumhuriyetin ve Atatürk inkılaplarının korunmasında daha

azimli ve kararlı olacaktır

.

Tarih

eğitiminde istenilen neticelerin alınabilmesi millî hafızanın güçlü bir şekilde

inşasına bağlıdır. İşte bu noktada sosyal ve mahalli tarihin tarih bilimi içerisindeki yeri ve

önemi ortaya çıkmaktadır. Sosyal tarihsiz istenilen tarih şuurunun verilemeyeceği açıktır.

Hadiseleri sosyal, siyasi, iktisadi ve kültürel boyutlarıyla sağlıklı bir şekilde analiz ve sentez

kademesinde ele alabilirsek tarih eğitiminde istenilen amaca ulaşabiliriz

.

Cumhuriyet’e giden yolda yakın Türk tarihinin sosyal tarih perspektifinden bütün

yönleriyle yeterince incelendiği söylenemez. Bilindiği üzere, Birinci Dünya Savaşı ve

özellikle Millî Mücadele’nin fonunda nüfus meselesi ve ekonomik durum gibi iki önemli

sosyal tarih boyutu yer alır. “Şehitler” konusu ise bu her iki ana problemin bileşkesinde yer

alan ve henüz yakın Türk tarihi araştırmalarında yeterince konu edilmemiş bakir bir sosyal

tarih alanı olarak önümüzde duruyor. Bu konunun bilimsel metotlar içinde layıkıyla ele alınıp

incelenmesi ve tarih eğitimi çerçevesinde topluma aktarılmasıyla tarih şuurunun inşası

hususunda büyük faydalar sağlanacaktır. İl il, hatta ilçe ilçe yapılacak çalışmalarla o

bölgelerden şehit olanların tespiti ve bunlar üzerinde yapılacak tahliller ile o coğrafyada

yaşayan insanlar kendilerini içinde bulacaktır

.

II. ARAŞTIRMANIN MUHTEVASI

Araştırmamız Balkan Savaşlarından (1912) Millî Mücadele’nin sonuna kadar (1922)

olan süre içerisinde Devrek kazasında şehit olanları içermektedir.

İdari bakımdan günümüzde Zonguldak sınırları içinde ayrı ilçeler olan Çaycuma,

Gökçebey ve Karabük sınırları içinde olan Yenice ilçeleri o dönemde Devrek kazasına tabi

idiler. Bu nedenle Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerinin düzenlendiği o dönemde Devrek

kazasına bağlı olan bu ilçelerin şehitleri de araştırma konumuz içerisindedir.

3

_{Nuri Köstüklü, Millî Mücadelede Denizli, Isparta ve Burdur Sancakları, Atatürk Araştırma Merkezi}

Yayınları, Ankara 1999, s.1.

4

_{Nuri Köstüklü, “Balkan Savaşlarından Millî Mücadeleye “Şehitler” Üzerine Yapılacak Bilimsel Araştırmalarda}

Metod ve Kaynak Meselesine Dair Bazı Düşünceler”, Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri Bildirileri II,

Genelkurmay Yayınları, Ankara 2006, s.205. (Bundan sonra bu yayına yapılan atıflarda “Metod ve Kaynak

Meselesi” kısaltması kulanılmıştır.)

III.

ARAŞTIRMANIN METODU

Şehitlerin tespiti için öncelikli olarak Devrek Nüfus Müdürlüğünde bulunan Devrek

Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerinin incelemesi yapılmıştır. Devrek Kaymakamlığı İlçe

Nüfus Müdürlüğünde bulunan Osmanlıca olarak yazılmış bu defterlerin elde mevcut olan 2 ve

3 nolu defterleri tetkik edilerek vefat sebebi sütunu altında “şehiden” ifadesi olanların bir

listesi çıkarılmıştır. 1 nolu defterin arşivde bulunamaması, mevcut defterlerin de yılların

getirdiği ihmal neticesinde yıpranmış ve ciltlerin dağılmış bir halde bulunması çalışmayı

güçleştirmiş, verimi düşürmüştür.

Defterlerin incelenmesinden sonra bu listelerde bulunan şehitler Millî Savunma

Bakanlığı tarafından 5 cilt olarak hazırlanmış olan Şehitlerimiz

adlı eserdeki Devrek,

Çaycuma, Gökçebey ve Yenice ilçelerinin kayıtlarıyla karşılaştırılmıştır.

Çalışmanın konusu o dönemdeki idari yapılanma içerinde Devrek bölgesi şehitleri

olduğu için birinci bölümde Devrek tarihi ile ilgili genel bilgiler verilmiştir.

İkinci bölümde ise sırasıyla araştırmanın temel kaynağı olan Devrek Nüfus

Müdürlüğünde bulunan Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerinde tespit edilen şehitlerin bir

listesi verilmiştir. Buradaki liste Şehitlerimiz adlı eserle karşılaştırılmış, aynı şehide ait

kayıtların tekrar edilmemesi için “Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerine Göre

Şehitler” listesi içinde italik olarak verilmiştir. Bu listenin ardından Şehitlerimiz kitabında yer

alan kayıtların bir listesi şehit isimlerine göre alfabetik şekilde verilmiştir. Üçüncü olarak

Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerinden çıkarılmış şehitlerin listesi, Şehitlerimiz

kitabındaki liste ile birleştirilerek savaşlara göre kronolojik şekilde genel bir liste meydana

getirilmiştir.

Araştırmanın üçüncü bölümünde ise ikinci bölümde yer alan listeler Prof. Dr. Nuri

Köstüklü’nün bu konudaki yayınları

örnek alınarak ayrı değerlendirmelere tabi tutulmuştur.

6

_{Şehitlerimiz – Osmanlı – Rus, Osmanlı Yunan, Trablusgarp, Balkan, I.Dünya, İstiklal, Kore, Kıbrıs, İç}

Güvenlik, c. I- V, Millî Savunma Bakanlığı Yayınları, Ankara 1998.

7

_{Nuri Köstüklü, “Çanakkale’de Şehit Olan Bodrumlular”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, sayı: 62,}

Temmuz 2005. (Bundan sonra bu yayına yapılan atıflarda “Bodrumlu Şehitler” kısaltması kulanılmıştır.)

Nuri Köstüklü, “Çanakkale’de Şehit Olan Burdurlular ve Millî Sorumluluklarımız”, Atatürk Araştırma

Merkezi Dergisi, sayı: 43, Mart 1999. (Bundan sonra bu yayına yapılan atıflarda “Burdurlu Şehitler” kısaltması

kulanılmıştır.)

Nuri Köstüklü, “Çanakkale’de Şehit Olan Yalvaçlılar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, sayı: 58, Mart

2004. (Bundan sonra bu yayına yapılan atıflarda “Yalvaçlı Şehitler” kısaltması kulanılmıştır.)

Burada önce genel bir değerlendirme yapılmış, şehitler sırasıyla savaşlara, yaşlarına, medeni

durumlarına, isimlerine, yerleşim yerlerine göre ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Daha sonra bu

listeler sırasıyla Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve bu savaş

içerisinde en fazla şehidin verildiği Çanakkale Cephesi ile İstiklal Savaşı şehitlerinin ayrı ayrı

değerlendirmesine tabi tutulmuştur.

IV.

ARAŞTIRMANIN KAYNAKLARI

A. Askerlik Şubesi Kayıtları

Şehitlerimiz kitabı Millî Savunma Bakanlığınca yürütülen “Şehitlerin Araştırılması ve

Tespiti” projesi kapsamında beş cilt olarak hazırlanmış olup şehitlerle ilgili araştırmalarda

önemli veriler sunmaktadır. Kitabın hazırlanmasında Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878),

Osmanlı-Yunan Savaşı (1897), Trablusgarp Savaşı (1911), Balkan Harbi (1912-1913), Birinci

Dünya Harbi (1914-1918) ve İstiklal Savaşına (1919-1923) ait şehit kimlikleri Millî Savunma

Bakanlığı Arşiv Müdürlüğü’ndeki Osmanlıca belgelerin incelenmesi ile tespit edilmiş, Kore

Savaşı (1950-1953) ve Kıbrıs Barış Harekâtı (1974) ile İç Güvenlik Harekâtında şehit

olanların bilgileri ise ilgili resmi makamlardan alınmıştır

.

Bu kitapta şehitlerle ilgili sırasıyla şu bilgiler bulunmaktadır; Sıra no, Savaş, Cephe,

Birlik bilgileri, Lakap, Baba adı, Adı, Sınıf, Rütbe, Doğum Yılı, İlçe, Bucak, Köy, Ölüm

tarihi, Ölüm yeri, Askerlik şubesi ve Özel birlik. Eserde şehitler il il, şehit adına göre alfabetik

şekilde sıralanmıştır.

B. Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleri

Şehitler konusunda yapılacak bir araştırmada mahalli nüfus müdürlüklerinde bulunan

“Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleri” en önemli kaynaklardan biri konumundadır. Sosyal

tarih araştırmaları konusunda son derece değerli olan bu defterler henüz yeterince fark

edilmeyen kaynaklar arasındadır

.

Nuri Köstüklü, “Millî Mücadele’de Şehit Olan Sivaslılar”, Sivas Kongresi I.Uluslararası Sempozyumu, (2-4

Eylül 2002-Sivas), Ankara 2002. (Bundan sonra bu yayına yapılan atıflarda “Sivaslı Şehitler” kısaltması

kulanıllmıştır.)

8

_{Şehitlerimiz – Osmanlı – Rus, Osmanlı Yunan, Trablusgarp, Balkan, I.Dünya, İstiklal, Kore, Kıbrıs, İç}

Güvenlik, cilt I- V, Millî Savunma Bakanlığı Yayınları, Ankara 1998.

Bu defterlerde 1900’lü yılların başından itibaren kayıtlara rastlanmaktadır. Yenileşme

hareketinin başlamasıyla II. Mahmut döneminde nüfus işleri için “Defter Nazırlıkları”

kuruldu. 1871 de Defter Nazırlıklarının nüfusla ilgili işleri “Emlak ve Nüfus Müdürlüklerine”

bırakıldı. Meşrutiyet ve arkasından Cumhuriyet dönemlerinde nüfus işleri daha fazla önem

kazanmış, bugünkü İl ve İlçe Nüfus Müdürlükleri meydana gelmiştir

.

Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterleri 76 * 54 ebadında büyük boy olup, vefat edenler

hakkında çeşitli bilgilerin yazıldığı matbu sütunlardan oluşmaktadır. Bu sütunlarda sırasıyla;

“müteselsil numarası”, “kayıt tarihi”, “kaza”, “mahalle veya karyesi”, “sokağı”, “mesken

numarası”, “ilm ü haber ve tarihi”, “isim ve şöhreti sanat ve sınıfı”, “pederi”, “validesi”,

“mahal ve tarihi veladeti”, “milleti”, “müteehhil ise kimin zevci veya zevcesi olduğu”,

“mahalli vefatı”, “tarihi vefatı”, “sebebi vefatı”, “esasen nüfustaki mahalli kaydı”, matbu

ifadelerinin yazıldığı sütunlar bulunmaktadır. Şehit olanların “sebebi vefatı” yazan sütuna

“şehiden” ifadesi yazılmıştır. Bu defterlere; ihtiyar heyeti, askerlik şubesi ve diğer ilgili

makamlardan verilen resmi ölüm raporları üzerine kayıtlar yapılıyordu

.

Bu defterler sayesinde şehitler ile ilgili önemli bilgilere ulaşabilmekteyiz. Şehitlerin

adları ve lakapları, şehitlerin yaş durumları, şehitlerin medeni durumları, şehitlerin eğitim ve

meslek durumu, şehitlerin yerleşim birimlerine göre dağılımı, şehit düşülen yerler, şahadet

zamanları bu defterlerin bize şehitler hakkında sunduğu başlıca bilgilerdir

.

Araştırmamız için Devrek Nüfus Müdürlüğünde bulunan Devrek Vefâyâta Mahsus

Vukuat Defterlerinin (DVMVD) 2 ve 3 nolu nüshalarına başvurduk. 1 nolu defteri ne yazık ki

arşivde bulamadık. 2 nolu defter 276 sayfadan ibaret olup her bir sayfada 25 kayıt

bulunmaktadır. Bu kayıtlar her yılsonunda dönemin memurlarından oluşan heyet tarafından

kapatılmış, yeni yılda vefat edenler için kayıtlar yeni sayfadan başlatılmıştır. 1333 (1917)

yılından 1926 yılına kadar olan kayıtları kapsamaktadır. 3 nolu defter toplam 270 sayfadan

meydana gelmekte olup 1927 yılından itibaren tutulan kayıtları içermektedir. Her iki defterde

siyah renkte ve ciltli şekilde bulunmaktadır. Ancak her iki defterin cildlerinin bozulması

nedeniyle sayfaların yıpranması, bazı formaların da kaybolması araştırmada karşılaşılan

başlıca güçlükler olmuştur.

10

_{Nuri Köstüklü, “Metod ve Kaynak Meselesi”, s.206-207.}

_{Nuri Köstüklü, “Metod ve Kaynak Meselesi”, s.207.}

_{Nuri Köstüklü, “Metod ve Kaynak Meselesi”, s.207-214.}

BİRİNCİ BÖLÜM

DEVREK TARİHİNE KISA BİR BAKIŞ

I. DEVREK ADI VE MENŞEİ

Devrek adının nereden geldiği kesin olarak bilinmemekte olup bu konuda

araştırmacılar farklı görüşler belirtmişlerdir. Devrek adının açıklamalarından bazıları şu

şekildedir:

Bolu Çayı’nın Filyos Irmağı’na devretmesi veya Kastamonu iliyle Bolu ili arasında

geçiş görevi görmesinden dolayı bölgeye Devrek denilmiştir.

Devrek’in yerleşim alanı yayvan bir görünüm arz ettiğinden yayvan kap manasına

gelen devrek sözcüğü buranın adı olmuştur.

Devrek’in deprem kuşağında bulunmasından dolayı sıkça yer sarsıntılarının

yaşanmasından dolayı devrilen yer anlamını içeren devrek sözcüğünün kullanıldığı

söylenmektedir.

Ereğli, Bartın ve Bolu’dan gelen kervanların burada buluşmaları, mallarını burada

taksim etmeleri nedeniyle devir yeri anlamına gelen devrek sözcüğü zamanla bölgenin ismi

haline gelmiştir

.

Devrek, ağzı yayık koç anlamına gelmektedir. İlçenin ilk yerleşim yerinin buna

benzemesi nedeniyle bölgeye bu isim verilmiştir

.

Anadolu kökenli Ana Tanrıçanın Gürsuyu anlamına gelen Devra sözcüğüne İran

dilinin küçültme takısı –ek eklenerek türemiştir. İran’daki Devrak bölgesi buranın adaşıdır.

Aksi bir görüşe göre Devrek olmuş adın –ek bölümü İran’dan değil, Ermeniceden gelir; yani

Ermenicenin, o –ek ile tıpatıp aynı anlamda olan küçültme takısı –ag’ın –ek’e dönüşmüş

biçimidir

. Nitekim Devrek yer adı, Ermeni halkın yaşadığı bazı yerleşim merkezlerinin

isimleriyle benzeşmektedir. Örneğin Kayseri’nin Develi kazasında yaşayan Ermeniler buraya

Everek demekteydi. Ayrıca Bitlis’in Deverenk ilçesi de Ermenilerin yoğun nüfusa sahip

13

_{Ömür Çelikdönmez, Devrek Tarihi, Ankara 2000, s.18-19.}

14

_{Melahat Türk, Rasim Türk, Karaelmas Ülkesi Zonguldak, Bartın 1967, s.83.}

_{Bilge Umar, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1993, s.211.}

oldukları yerler arasında bulunmaktaydı. Devrek Ermenilerinin zorunlu göçle buraya

geldikleri düşünülürse Devrek sözcüğünün Ermenice olabileceği ihtimali de akla yakındır

.

Devrek değişik dönemlerle yerleşim adı olarak kullanıla gelmiştir. 1877’den önce de

buradaki kadılara gönderilen fermanlarda yer almaktadır. Ancak ilk Devrek yerleşim alanı

günümüzde Gümüşpınar olarak bilinen daha önce bu merkez köye Hatıpoğlu şeklinde anılan

köydü. Hatıpoğlu isminden önce bu merkez köye Devrek denildiği tapu ve nüfus kayıtlarında,

ayrıca 1892 Kastamonu Salnamesinde geçmektedir. Abdülhamit döneminde kullanılan

Hamidiye isminin bırakılıp tekrar ilçe adı olarak, Devrek’in kullanılması, 1910 yılında

olmuştur. Bu değişimin nedeni ilçeye adı verilen Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit’in, ülke

yönetiminden uzaklaştırılmasıdır. İktidarı ele geçiren İttihat ve Terakki Hükûmeti, alaşağı

ettiği padişahın ülke genelindeki izleri silmek için böyle bir yöntem izlemiştir

.

II. TÜRK HÂKİMİYETİ ÖNCESİNDE DEVREK

Devrek ve çevresi, Neolitik çağdan itibaren yerleşim alanı olmuştur. Bölgede varlığı

bilinen, bölgeye yerleşen ilk ulus Kaşgalar’dır. Anadolu’ya MÖ XVIII. yy.’ın başında

geldikleri kabul edilmektedir. Hitit Kralı IV. Tudhaliya (MÖ 1265–1230) döneminde

bölgedeki istilacı Hitit ordusuna karşı ayaklanan Gaşkalar, büyük bir katliama ve ağır

yenilgiye uğramalarına karşın, bağımsızlık düşüncelerinden vazgeçmemişler. Komşu

Palalılarla birlikte, Hititleri Devrek civarından atmak için büyük gayret göstermişlerdir

.

Frigler’in Devrek havalisine gelişleri, Gaşkalar’ın sayesinde gerçekleşmiştir. Gaşkalar

ezeli düşmanları Hititlere karşı, Frigler ile birleşerek, Hitit Devleti’nin çökmesinde rol

oynamışlardır. Friglerle kaynaşıp karışarak bu devletin egemenliğine girmişlerdir. Daha sonra

Heredot’un yazdıklarından yola çıkarak, Devrek ve civarının son Lidya Kıralı Krezus

zamanında Lidya hâkimiyetine girdiği söylenebilir

.

Daha sonra MÖ X.yy.’da Mariondin ve Migdonlar Devrek bölgesine gelip

yerleştiler

_.

16

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.20.}

17

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.26; Emin Çakıroğlu, “Bugünkü Devrek Kasabası”, Ankara Üniversitesi Dil ve}

Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, c.III, sayı 4, Ankara 1945, s.405.

18

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.32–33.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.42–46.}

MÖ 546’da Pers ordularının Lidya ordusunu mağlup etmesinin ardından, bölgede 213

yıl devam eden, Pers egemenliği dönemi başlamıştır. Devrek, MÖ VI. yy.’ın ikinci yarısında

Perslerin egemenliği altındaydı. Kısa bir süre İskender’in zamanında Makedonya’ya bağlı bir

eyalet olarak katıldıktan sonra, Bitinya halkının bağımsızlık başkaldırısından zaferle

çıkmasının ardından, Bitinya Krallığı’na katıldı. İskender’in ölümünden sonra, Bitinya

Krallığı Selefkiler zamanında tam özgürlüğüne kavuştu

.

Bitinya krallığının çökmesi son yöneticisi III. Nikomedes’in saltanat hakkını MÖ 74

yılında Romalılara bırakmasıyla gerçekleşmiştir. MÖ I. yy.’da yöre halkı Bitinler, Roma’nın

ezici üstünlüğünü kabul etmekten başka çıkar yolu bulamamıştır. MÖ 24 yılında Roma idaresi

bölgeyi Bitinya vilayeti olarak yeniden düzenlemek ihtiyacı hissetmiştir

.

Roma İmparatorluğu’nun MS 395’te ikiye ayrılmasından sonra, zaman zaman Bitinya,

Pontus ve Paflagon idari bölgelerine dahil olan Devrek ve civarı Doğu Roma yani Bizans

İmparatorluğu sınırları içerisinde yer aldı. Devrek ve civarına, 530 ve 755 tarihlerinde

Kuman, Kıpçak, Peçenek ve Bulgar Türkleri Bizans İmparatorluğu tarafından

yerleştirilmiştir

.

711’de Araplar; Devrek (Dadybra) üzerinden geçerek Herakleia (Ereğli) civarına

kadar geldilerse de yapılan barış anlaşması üzerine geri döndüler. 798-799’da bölgeye yönelik

Arap-İslam akınları Halife Harun Reşit’in komutanlarından Abdulmelik tarafından

düzenlenmiştir. 811’de Alaplı civarında, 900’de Ereğli önünde, Arap-İslam orduları tekrar

göründüler. Ancak Abbasi Halifesi ile Bizans İmparatoru arasında tekrar barış yapıldığından

Araplar üçüncü defa fethettikleri toprakları terk ettiler

.

XI. yüzyıl sonuna doğru Bizans hâkimiyetinde bulunan bu bölgede ihtişamlı günlerini

kaybetmiş antik kentler, birer küçük kasabaya dönüşmüş durumdaydı. Bu yıllarda, Bizans

yönetiminin iktidar mücadelesi yüzünden güçsüz düşmesi, bu bölgede güvenlikten eser

bırakmamıştır

.

21

_{Yurt Ansiklopedisi, “Zonguldak ”, s.7734; Ömür Çelikdönmez, age., s.47-49.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.73.}

23

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.74.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.75.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.76.}

III.

SELÇUKLULAR DÖNEMİNDE DEVREK

Anadolu’ya başlayan Selçuklu akınları, büyük göç dalgasına dönüşmeden önce

Bitinya, Paflagonya ve Pontus şehirlerine yönelik istila ve talan şeklinde kendini gösterdi.

Öncü Türkmen birlikleri bölgeyi tanıyor, istihbarat topluyor ve Bizans ordusu ile çarpışarak

onları yıldırma yoluna gidiyordu

.

1071 Malazgirt zaferinden sonra, Selçuklularla birlikte gelen Türk boylarının

Anadolu’da Karadeniz ile Çanakkale Boğazı, Ege Denizi, Doğu Akdeniz ve Antalya

körfezine kadar yayıldıkları görülmektedir

. 1074’te Emir Danişmend komutasında bir Türk

birliği Devrek arazisine girmiştir. Emir Danişmend, Mengücek ve Saltuk’un sevk ve idare

ettiği, Türkmen kafileleri, Pontus ve Kapadokya havalisine yerleşmeye başlamışlardır

.

O

sırlarda Çankırı’yı alarak fetihlerini sahile doğru genişleten, 1084’de Sinop’u

kuşatarak ele geçirmeyi başaran Emir Karatekin’in Sinop, Kastamonu ve Çankırı bölgesinde

kısa bir müddet dahi olsa hüküm sürdüğü bilinmektedir

.

Sürekli Selçuklu akınları ve Türkmen göçlerinin yaşanmasına rağmen Pontus ve

Paflagon kentlerinin Türklerin elinde kalması mümkün olmadı. Çünkü Büyük Selçuklular ile

Anadolu Selçukluları arasındaki taht kavgaları yüzünden bölgede etkinliklerini

sağlamlaştıramadılar. Büyük Selçuklularla savaşan Anadolu Selçukluları gücünü yitirince

Devrek ve civarı tekrar Bizanslıların eline geçti

.

I.

Kılıç Arslan’ın başa geçmesiyle toparlanan Anadolu Selçukluları, Bizans

İmparatorluğunun yardım isteği üzerine düzenlenen Haçlı Seferleriyle uğraştığından,

Zonguldak yöresinden uzak kaldı. Kılıç Arslan’ın ölümüyle çıkan taht kavgaları sonrası

güçsüzleşen Anadolu Selçuklularının yerine Anadolu’nun en güçlü devleti olan

Danişmentliler, Karadeniz kıyılarını zaptetmeye başladı. Ancak Ereğli’ye kadar ilerleyen

Danişmentli güçleri, Zonguldak bölgesinin tümünü almayı başaramadığı gibi, Bizanslılardan

yardım alan Anadolu Selçuklularına yenilerek, güçlerini yitirdi

.

26

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.76.}

27

_{Ali Sevim, Yaşar Yücel, Türkiye Tarihi, Fetih, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, Türk Tarih Kurumu}

Yayınları, Ankara 1989, s.223.

28

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.76.}

_{Ali Sevim, Yaşar Yücel, age., s.223.}

_{Yurt Ansiklopedisi, “Zonguldak ”, s.7734.}

_{Yurt Ansiklopedisi, “Zonguldak ”, s.7734.}

Anadolu Selçuklu Devleti 1176’da Isparta’da, Senirkent-Yalvaç-Gelendost üçgeninde

kazandığı Miryekefalon zaferinden sonra; Devrek ve civarına tekrar dönme fırsatını buldu

.

II. Kılıç Arslan’ın Anadolu’da Danişmentlilere ve Bizans’a karşı giriştiği sistemli fetih

hareketi, onun oğlu Ankara Meliki Muineddin Mesud devrinde de devam etmişti. Ankara

Meliki Mesud, babası zamanında kardeşleri Bizans aleyhinde topraklarını genişletirlerken, bu

bölgede Bizanslılara karşı Sakarya vadisine kadar yaptığı fetihler sonucunda Devrek’i

1197’de Türk topraklarına katmayı başarmıştır. Coğrafi konumları göz önünde tutulursa,

Devrek’in fethi, Gerede’nin daha önce ele geçirildiğini gösterir. Devrek’in alınması Ankara

Meliki Mesud devrinde bu bölgedeki Bizans hâkimiyetinin ne kadar dar bir sahada kaldığını

göstermektedir

.

Devrek çevrelerine, Karaevli, Çepni, Avşar, Dodurga, Bayat, Saltuklu, Artuklu,

Bozoklu, Alaplı, Çandarlı, Türkmen boyları iskân edildi. Devrek, Filyos ve Bartın

ırmaklarının vadileri Türkmen boylarıyla dolup taşmıştır. Bu göç dalgasının ortaya çıkmasının

bir başka sosyal boyutu vardır. Moğolların Anadolu’ya istilasında Moğol Ordusunun önünden

çekilen Türkmen boyları daha güvenli gördükleri, emniyetli buldukları Devrek civarına

yerleşmişlerdir. Bundan hareketle iskân olayının iki önemli nedeni bulunmaktadır. Birincisi

fethe bağlı olarak Hıristiyan halkın bölgeyi boşaltması ikincisi ise Anadolu’yu istila eden

Moğolların Türkmenlerle çatışması; buna bağlı olarak Türkmenlerin geri çekilmeleri

.

Selçuklular

tarafından Kastamonu ve yöresi bölgenin fethindeki başarılarına karşılık

Çobanoğullarına ikta olarak verilmiştir. Bu ailenin kurduğu Çobanoğulları Beyliği bölgede

Selçuklu siyasi ve idari geleneklerini devam ettirmiştir. Ancak beyliğin kuruluş dönemi

hakkında tarihi kaynaklar açık bilgi vermemektedir. Bu beyliğin Kayı boyundan geldiği

Yazıcızade tarihinde geçmektedir. Bu aileden bildiğimiz ilk Melikü’l Ümera Hüsamettin

Çoban Bey’dir. Kendisi I. Alaaddin Keykubat döneminde devlet hizmetinde önemli bir mevki

elde etmiştir. Onun çocukları döneminde Moğol istilası sonucu Anadolu karışıklıklar içine

düşmüştür. 1291’den sonra Osman Bey dahi bu beyliğe tabi durumda idi. Onun Bizans

sınırında liderliği ele alarak gazalara başlaması Çobanoğullarının akın faaliyetleri durduktan

sonra mümkün olmuştur. Netice olarak Çobanoğulları Beyliğinin sonunun gelmesi Anadolu

Türklüğü için bir kazanç olmuştur. Çünkü Anadolu Türklüğünü yeniden birliğe kavuşturacak

olan Osmanlılar uçda gerçek liderliği böylece ele almışlardır

_.

32

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.77.}

33

_{Ali Sevim, Yaşar Yücel, age., s.223-224.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.93.}

Çobanoğlu Beyliğinin tarih sahnesinden çekilmeye başlamasıyla Kastamonu ve

çevresinde hâkimiyet kuran Candaroğulları Beyliği genişleme politikası izleyerek

Karadeniz’in önemli bir gücü haline geldi

.

IV.

OSMANLILAR DÖNEMİNDE DEVREK

Osmanlıların Devrek’i ele geçirişleri yani Devrek topraklarının Osmanlı Beyliği’nin

hâkimiyet sahasına katılış şekli konusunda farklı rivayetler söz konusudur. Bunlardan

birisine göre Hızırbey, Candaroğullarına bağlı, onların atadığı yerel bir yöneticidir. Fuat

Köprülü’nün belirttiği gibi bölgede oluşan otorite boşluğundan dolayı, karışıklık döneminde

Osman Gazi’ye katılmış olabilir. Bir diğer görüşte şu biçimdedir. Tarihçi İbni Kemal’in bu

yaklaşımı Prof. Enver Konukçu tarafından aktarılmıştır. Hızırbey ve savaş arkadaşı Bolu’nun

doğusunu ve kuzey doğusunu, Safranbolu’ya kadar ele geçirmişlerdir. Dirgene, Gerze ve

Devrek’i fetheden Hızırbey’in ismi, ele geçirdiği topraklara yer adı olmuştur. Nitekim

Dirgine Hızır, Osmanlı veya Candaroğulları’nın bıraktığı, zamanımıza kadar hiç değişikliğe

uğramadan kullanılmış yer ismidir. Fatih Sultan Mehmet’in Amasra’nın fethine giderken

takip ettiği yol güzergâhı, Hızırbey yer adlandırılmasının Fatih döneminde Osmanlı

kayıtlarında bulunduğu ve Osmanlı yöneticilerince kullanıldığını göstermektedir

. Nitekim

tarihçi İdris-i Bitlisî’nin anlatımına göre Fatih Amasra’nın fethi için kara kuvvetleriyle

Üsküdar’dan hareket ederek Akyazı’ya geldi. Fakat Akyazı’dan sonraki yolculuk çok zorlu

geçti. Bilhassa Hızırbey denilen sarp ve ormanlık bölgeden ve Mengen civarındaki

boğazlardan çok müşkülatla ve bu civardaki yolları yaptırmak suretiyle geçen ordu nihayet

Bolu’ya gelebildi

. Yavuz Sultan Selim Han döneminde tutulan, 1519 yılı kayıtlarına göre

de Devrek, “Hızırbey İli” olarak anılmaktadır

.

XIV. yüzyıl sonlarında bölgeye hâkim durumdaki Candaroğulları Osmanlı Devleti ile

karşı karşıya gelmesine rağmen bir süre topraklarını korumayı başardı. Ancak beylik

içerisinde taht kavgalarının ortaya çıkmasıyla bundan yararlanan Yıldırım Bayezıt 1392’de

Devrek ve civarına dönük seferler düzenleyerek Candaroğlu Beyliği’ni yıktı, topraklarını

Osmanlı idaresi altına aldı. Aralarındaki dostluk gereği kıyılardaki Ceneviz limanlarına

36

_{Yurt Ansiklopedisi, “Zonguldak ”, s.7734.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.111.}

38

_{Selahattin Tansel, Osmanlı Kaynaklarına Göre Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyeti, Türk}

Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1999, s.250-251.

dokunmayan Yıldırım Bayezıt, 1402’de Timur’a Ankara Savaşında yenilince Candaroğulları

Beyliği yeniden bağımsızlığını kazandı

.

1414’ten sonra Çelebi Sultan Mehmet, Candaroğulları’nın elindeki Kastamonu

hariç, bütün topraklarını aldı, Candaroğlu’nu bir Sancak Beyi derecesine düşürdü. Böylece

Çankırı, Tosya, Samsun, Bafra dolayısıyla Devrek ve havalisi Osmanlı topraklarına katıldı.

II. Murat’ın Anadolu Birliğini temin etmek amacıyla İsfendiyar Bey’in üzerine yürümesiyle

yapılan savaştan sonra Devrek ve civarı tekrar Osmanlı ülkesine katılmıştır

.

1356 tarihinde Devrek’in bugünkü yerleşim alanında küçük bir köy şeklinde

bulunduğu bilinmektedir. Kanuni Sultan Süleyman zamanından itibaren Devrek’in Kadılık

olduğu ve burada kadı statüsünde bulunanlara fermanlar gönderildiği kayıtlarda mevcuttur

_.

XVIII. yüzyılda memleketin yeniden teşkilatlandırılmasıyla Devrek ve çevresi

1831’de Kastamonu Sancak Beyliği’nin içerisinde yer almıştır. Devrek Kastamonu

Sancağı’na idari açıdan bağlanmıştır. Ancak 1839’da yeniden oluşturulan Viranşehir Sancağı,

Bolu ile Amasra arasında kalan bölgeyi içine alacak şekilde geniş tutmuştur. Ereğli, Devrek

ve Çarşamba ile birlikte sancak kaymakamlığı unvanı verilerek bağlanmıştır

. 1870’de ise

yeni bir değişiklikle Devrek, Ereğli’nin bucağı oldu

. II. Abdülhamit’in fermanıyla, Ereğli’ye

bağlı Devrek ile Bartın’a bağlı olan Çarşamba bucaklarının birleştirilmesiyle 1890 tarihinde

Devrek kasabası, merkeze ilçe sayılarak Bolu Sancağı’na bağlanmıştır. 14 Mayıs 1920’de

Devrek müstakil mutasarrıflık olan Zonguldak’a bağlanmıştır

.

V.

MİLLÎ MÜCADELE’DE DEVREK

Zonguldak ve havalisi zengin taş kömürü yataklarına sahip olması nedeniyle

sömürgeci Fransızlar açısından askeri bir önem arz etmekteydi. Bu stratejik konumundan

dolayı Fransızlar Zonguldak ve Ereğli havzasını işgal etmiştir

.

Zonguldak ve Ereğli’nin işgaliyle Devrek Millî Mücadele’nin bölgede merkezi

olmuştur

. Devrek halkı Millî Mücadele boyunca üç önemli cephede savaşmıştır. Bunlardan

40

_{Yurt Ansiklopedisi, “Zonguldak”, s.7734.}

41

_{Melahat Türk, Rasim Türk, age., s.83; Ömür Çelikdönmez, age., s.113.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.121.}

43

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.123–124.}

44

_{Melahat Türk, Rasim Türk, age., s.83; Ömür Çelikdönmez, age., s.113.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.124.}

birincisi Zonguldak-Ereğli hattında Fransızlar, ikincisi Düzce isyanlarının Bolu, Gerede ve

Safranbolu’ya sıçramasıyla başlayan iç karışıklık, üçüncüsü Çaycuma’da yaşayan Rum ahali

ile Devrek’te ki Ermeni azınlığın baskı altında tutulması ve bunların işgalci Fransızlarla

işbirliklerinin önlenmesi

.

Devrek Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Millî Mücadele boyunca yurtsever personelin

Devrek’ten Ankara’ya ulaşmalarını sağladığı gibi silah ve mühimmatın Devrek üzerinden

Batı Cephesi’ne ikmal edilmesine de yardımcı olmuştur

.

47

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.146.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.147.}

_{Ömür Çelikdönmez, age., s.154.}

İKİNCİ BÖLÜM

DEVREK ŞEHİTLERİNİN LİSTESİ

I. LİSTELERLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR

Çalışmamız sonucunda Balkan Savaşları’ndan Millî Mücadele’nin sonuna kadar

devam eden savaş yıllarında Devrek kazasından 940 şehit tespit ettik. Bu şehitlerin 281’ini

araştırmanın temel kaynağı durumundaki Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerinden

tespit ettik. Geriye kalan 659 şehidi ise Millî Savunma Bakanlığı’nın hazırladığı Şehitler

kitabından yararlanarak bir liste haline getirdik. Her iki kaynak önce ayrı listeler halinde

verilerek karşılaştırılmış, daha sonra ise bu iki liste savaş ve cephelere göre ortak bir liste

haline getirilmiştir. Her iki kaynakta ortak olarak yer alan şehitler ilk liste olan “Devrek

Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerine Göre Devrekli Şehitlerin Listesi” başlığı altında italik

olarak verilmiştir. Bu iki kaynaktaki farklı bilgilerde DVMVD esas alınmıştır. DVMVD’de

yer alan tarihler aslına uygun şekilde Rumi yıla göre verilmiş olup, Şehitlerimiz kitabında yer

alan tarihler ise eserdeki şekliyle miladi takvime göre verilmiştir. DVMVD dikkate alınarak

hazırlanmış olan birinci listede ele alınan başlıkların (sütunların) açıklamaları aşağıda

belirtilmiştir:

Sayfa-Defter No: Listenin başında yer alan bu sütundaki ilk sayı şehidin ilgili defterde

hangi sayfada yer aldığını, ikinci sayı ise hangi defterde (2 numaralı DVMVD, 3 numaralı

DVMVD) bulunduğunu göstermektedir.

Müt. No: “Müteselsil numarası” ifadesinin kısaltması olup defterlerdeki kişilere ait

kayıt numaralarını ifade etmektedir.

Bu sütunlardan sonra ise sırasıyla şehidin nüfusa kayıtlı olduğu köy veya mahallesi,

lakabı, adı, babası, annesi, doğum yeri ve yılı, medeni durumu, şehit olduğu yer, şehit

olduğu tarih ve yaşı ile ilgili başlıklar bulunmaktadır.

II.

KAYNAKLARA GÖRE ORİJİNAL LİSTELER

A. Devrek Vefâyâta Mahsus Vukuat Defterlerine Göre Şehitlerin Listesi

a/ Deft

er no

Müt. No. _Mahallesi Köy veya Lakabı Adı Babası Annesi m Yer Doğu ve Yılı

Meden i Durum

u

Şehit Olduğu Yer Olduğu Şehit tarih

Ya şı

1_2 8 Balkur Odabaşoğlu Nazif Eyyüp Emine Devrek ₁₃₀₁

Irak Felahiye Cephe-i Harbinde (7. Alay, 2.Tabur, 3.Bölük) 9 Şubat 1332 31

1_2 9 Kayıkçılar Altıparmakoğlu Ramazan Eyyüp Ayşe Devrek ₁₃₀₆

Irak Muharebesinde ( 2.Alay, 1.Tabur, 3.Bölük) 28 K.Sânî 1332 26

1_2 10 Musaustao_ğlu Akkuzuoğlu Ali Mehmet Hatice Devrek ₁₃₀₈

Felahiye Muharebesinde (7.Alay, 3.Tabur, 10.Bölük) 10 Şubat 1332 24

1_2 13 Kızılyel (?) Çuhadaroğlu İsmail Halil Havva Devrek ₁₃₁₁ ( 7.Alay, 1.Tabur, _1.Bölük) 27 K.₁₃₃₂ Sânî 21

1_2 14 Terziler Veliefendioğlu Ahmet İsmail Azime Devrek ₁₃₀₅

Irak Muharebesinde (7.Alay,1.Tabur,3 .Bölük) 28 K. Sânî 1332 27

1_2 15 Duhancılar Recebbeyoğlu Osman İbrahim Sultan Devrek ₁₃₀₃

Irak Muharebesinde (7.Alay,1.Tabur,1 .Bölük) 27 K. Sânî 1332 29

1_2 18 Dereköseler Fazlıoğlu Mehmet İsmail Azime Devrek ₁₃₀₈ (5.Alay,2.Tabur,6_.Bölük) 1333 25

2_2 27 Çomaklar Yahyaoğlu Kadir Müteveff_{a Halil} Devrek ₁₃₀₅ (7.Alay,3.Tabur,9Felahiye’de .Bölük)

9 Şubat

1332 27

2_2 31 Düz _Çelebioğlu Ahmet İzzet Hüseyin Ayşe Devrek ₁₃₀₄ ay,1.Tabur,2.Böl(3.Kolordu,12.Al ük)

29 Haziran

1331 27

2_2 36 Pelitli Softaoğlu Şükrü Mahmut Müteveffiye

Habibe Devrek 1310 Muharebesinde Felahiye 24 Ağustos(E ylül?) 1332 22

2_2 39 Hüseyinçav_uşoğlu Terzioğlu Hüsnü İbrahim Emine Devrek _{1301 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 31

2_2 40 Bölücek Çakmaklıoğlu Ahmet Müteveffa

Abdullah Habibe

Devrek

1297 Muharebesinde Felahiye 8 Şubat 1332 35

2_2 41 Sofular Düzler(?) Nazım Müteveff_{a Hakkı} Habibe Devrek _{1302 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 30

2_2 42 Pelitli Yusufoğlu Mehmet Müteveff_{a Yusuf} Kezban Devrek _{1300 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 32

2_2 43 Musaustao_ğlu Akkuzuoğlu Ali Mehmet Hatice Devrek _{1308 Muharebesinde} Felahiye 10 Şubat ₁₃₃₂ 24

2_2 44 Manavoğlu Hasan İbrahim Emine Devrek _{1306 Muharebesinde} Felahiye 10 Şubat ₁₃₃₂ 26

2_2 45 Seyisoğlu Kademoğlu _Hafidi Hüseyin Mehmet Hâkime Devrek _{1305 Muharebesinde} Felahiye 9 Şubat ₁₃₃₂ 27

2_2 46 İsabeyli Cicibaşoğlu Recep Ömer Nazife Devrek _{1304 Muharebesinde} Felahiye 5 Şubat ₁₃₃₂ 28

2_2 47 Halilbeyoğl_u Hatiboğlu Ahmet Yusuf Rabia Devrek _{1305 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 27

2_2 48 Hışıroğlu Uzunalioğlu Asım Süleyman Nazife Devrek _{1303 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 29

2_2 49 Çukur Beylioğlu Ömer Mahmut Müteveffiye

Hafize

Devrek

1298 Muharebesinde Felahiye 8 Şubat 1332 34

2_2 50 Çukur Hatiboğlu Eşteri _Hafidi Süleyman Abdullah Emine Devrek _{1301 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 31

3_2 51 Tosunlar okunamadı Mehmet Mehmet Habibe Devrek _{1304 Muharebesinde} Felahiye 8 Şubat ₁₃₃₂ 28

3_2 52 Kaypaklar Çıtaklıoğlu Osman Müteveffa

Mustafa Hanife

Devrek

1303 Muharebesinde Felahiye 10 Şubat 1332 29

3_2 53 Kaypaklar Demircioğlu Abdullah Osman Müteveffiye

Fatıma

Devrek

3_2 54 Üçyargu(?) Velipeşeoğlu _{(Delipeşe ?)} Nazif Yusuf Fatıma Devrek ₁₃₀₆ 29 K. Sânî ₁₃₃₁ 25

3_2 55 Ibrıcak Çengeloğlu Hüseyin Ahmet Kezban Devrek ₁₂₈₉ 59 Numrolu Seyyar Hastanesinde

30 K.Evvel 1332 43

3_2 56 Döngeller Hatiboğlu İbrahim İsmail Zeliha Devrek ₁₂₉₃ Cenup Gurubu Sevk Mecruhin Hastanesi

24 T. Sânî

1331 38

3_2 69 Bağbaşı _Mahdumu Riyazoğlu Hüseyin Hasan Müteveffiye Habibe

Devrek

1303 (12.Bölük,) 11 Nisan 1332 29

4_2 83 Emirşah Doğancıoğlu Osman Hüseyin Hanım Devrek ₁₃₀₅ Kutülammare 6 K.Evvel ₁₃₃₁ 26

4_2 85 Hacıhakkıo_ğlu(?) Akoğlu Ramazan Mehmet Zeynep Devrek ₁₃₀₅ Felahiye’de 29 Mayıs ₁₃₃₂ 27

4_2 86 Hayranlar _(?) Sefaoğlu Aziz Hüseyin Ayşe Devrek ₁₃₀₄ Kutülammare 2 K.Evvel ₁₃₃₁ 27

4_2 88 Çolakpehliv_an Musapeşeoğlu Halil Hüseyin Müteveffiye Hatice Devrek 1314 ( 6.Bölük ) 18 Haziran 1333 19

6_2 129 Balkur Fettahoğlu Hakkı Mehmet Zahide Devrek ₁₃₁₃ (7.Alay,2.Tabur) 3 Eylül ₁₃₃₂ 19

6_2 134 Yazıcıoğlu Müftüoğlu Akif Müteveff_{a Tahir} Nesibe Devrek ₁₃₀₇ (38.Alay,2.Tabur) 19 Eylül ₁₃₃₁ 24

6_2 138 Bölücek Güllüoğlu Hakkı Mehmet Hamid_e Devrek ₁₃₁₄ (57.Alay,3.Tabur,_9.Bölük) 22 K. Sânî ₁₃₃₂ 18

6_2 148 Nizamlar Bekiroğlu Hacı(?) Mehmet Müteve_{ffiye (?)} Devrek _{1311 Muharebesine} Tellitepe 15 Şubat ₁₃₃₂ 21

7_2 152 Bılık Ahurluoğlu Süleyman _{a Hüseyin}Müteveff Müteveffiye Fatıma

Devrek

1298 Felahiye’de 2 K. Sânî 1332 34

7_2 154 Cami-i Atik _m. Uzunismailoğlu Muharre_m Ali Rakibe Devrek ₁₃₀₃ Felahiye Mevki-i _{Muharebesinde} 13 K. Sânî ₁₃₃₂ 29

8_2 181 Burhanoğlu Kaymakçıoğlu Sait Ahmet Hafize Devrek ₁₃₀₁ (9.Alay,3.Tabur,1Felahiye’de 1.Bölük)

5 Temmuz

1332 31

8_2 184 Kozluçay Örücüoğlu _Biraderi Yakup Müteveff_{a Halil} Fatma Devrek _{1304 Harbinde} Meydan 23 Şubat ₁₃₃₂ 28

8_2 185 Kozluçay Kölelioğlu _Mahdumu Kazım Mahmut Havva Devrek _{1303 Harbinde} Meydan 23 Şubat ₁₃₃₂ 29

8_2 188 Halilbeyoğl_u Halilbeyoğlu _Mahdumu Osman Halil Hatice Devrek ₁₃₀₁ (9.Alay,3.Tabur,1Felahiye’de 0.Bölük)

K. Sânî 1332 31

10_2 227 Kemerler Karaahmetoğlu _Hafidi Süleyman Mehmet _Ali Hanife Devrek ₁₃₀₅ Felahiye’de 17 K. Sânî ₁₃₃₂ 27

12_2 289 Çolakpehliv_an Çilhasanoğlu(?) Ali Rıza Recep Hatice Devrek ₁₃₀₂ Felahiye’de (9.Alay, 3.Tabur,12.Bölük)

T.Evvel

1333 31

13_2 303 Sartuş Kocahüseyinoğl_u Selim Ali Fatıma Devrek ₁₃₀₂ Harbinde Meydan (78.Alay,4.Tabur)

17 K.Evvel 1332 30

14_2 327 Halilbeyoğl_u Şabanbeşeoğlu _{Biraderzadesi} Osman Müteveff_{a Ahmet} Nazife Devrek _{1304 Hastanesi} Bağdat 9 K.Evvel ₁₃₃₁ 27

14_2 328 Yazıcıoğlu Çubukçuoğlu Kerim Müteveff_{a Emin} Kezban Devrek ₁₂₉₈

Bağdat Mecidiye Hastanesinde (9.Alay,3.Tabur,9 .Bölük) Şubat 1332 34

14_2 330 Yassıören Ahmet……oğlu Recep Ahmet Müteve_ffiye Devrek ₁₃₀₉ Meydan-ı _Hapde 11 K.Evvel ₁₃₃₂ 23

14_2 334 Sağırmusa Aliustaoğlu Ömer Mustafa Saite Devrek _{1305 Muharebesinde} Gazze 19 Nisan ₁₃₃₃ 28

14_2 350 Adatepe Manavoğlu _Mahdumu Mustafa Hasan Alime Devrek ₁₃₀₃ (?) 1331 28

18_2 443 Manzut Karabekiroğlu Ali İbrahim Fatma Devrek ₁₃₁₀ (19.Fırka,57.Alay,_{2.Tabur,2.Bölük)} 18 T.Sani ₁₃₃₂ 22

19_2 481 Kerimler Ceberoğlu _Hafidi Raif Ali Zeliha Devrek ₁₃₁₁ Mansurede 19 T.Evvel ₁₃₃₃ 19

19_2 490 Çorak İshakoğlu İsmail İzzet Hediye Devrek ₁₃₀₇ (7.Fırka,13.Alay,1_.Tabur) Temmuz 19

20_2 492 Ibrıcak Zekeriyaoğlu İsmail Hasan Sare Devrek ₁₃₀₅ Muharebesinde Gazze (31.Alay,3.Tabur)

19 Nisan

1333 28

22_2 544 Kumisiler _{Abdullahoğlu} Molla Ali Ali Emine Devrek ₁₃₀₄ Şarapnelden(3.F_ırka) 27 T. Sânî ₁₃₃₃ 29

23_2 570 Bük Balioğlu İsa _Şaban Hasan Zeliha Devrek _{1305 Muharebesinde} Gazze 27 Mart ₁₃₃₃ 28

23_2 590 Dağdemirci_ler Demircioğlu Osman Şükrü Hediye Devrek ₁₃₁₄

Yafa Civarında Kırmızı Tepede İngilizlerle vuku bulan muharebede 2 K.Evvel 1333 19

24_2 595 Bakacakka_{dı Mahdumu} Hatiboğlu Osman Mustafa Hanım Devrek ₁₃₀₈ müsademe Eşkiyalarla neticesinde

31 K. Sânî

1334 26

24_2 601 Gerze _{Biraderzadesi} Karacaoğlu Veli Hüseyin Havva Devrek ₁₃₀₅ Yafa’da 15 K.Evvel ₁₃₃₃ 28

24_2 608 Burhanoğlu Haliloğlu Ömer _zade Sait Halil Emine Devrek _{1306 Muharebesinde} Halifü’l Fizan 3 K.Evvel ₁₃₃₃ 27

24_2 609 Kumisiler Abdullahoğlu Molla

Mahdumu Hakkı

Mehmet

Emin Nazife Devrek 1310 Muharebesinde Halifü’l Fizan 3 K.Evvel 1333 23

25_2 630 Hışıroğlu _Mahdumu Hışıroğlu Ahmet Yakub Saadet Devrek ₁₃₀₃ Gazze Harbinde 15 Nisan ₁₃₃₃ 30

26_2 655 Yılanlıca

Mızıkoğlu damadı Haliloğlu Mahdumu

Recep Mehmet _Ali Emine Devrek _{1306 Muharebesinde} Sığındere Haziran 22 1331 25

27_2 675 Sartuş Karahasanoğlu Hüseyin Mustafa Müteveffiye

Emine

Devrek

1312 Harbinde Meydan 7 Mart 1333 21

28_2 698 Helvacılar Vildankadıoğlu _Mahdumu İsmail İsmail Durkadı_n Devrek _{1301 n zevci} Sultanı ay,3.Tabur,10.Böl(3.Kolordu,20.Al ük)

31 Temmuz

1331 30

28_2 714 Geriş Recepoğlu Osman Hasan Devrek ₁₃₀₁ 3.Fırka Sıhhıye _{Bölüğünde} 2 T. Sânî ₁₃₃₃ 32

29_2 716 Muharremş_ah Seferoğlu Haşim Satılmış Gülsüm Devrek ₁₃₁₄ Meydan-ı _Harpde 29 Nisan ₁₃₃₃ 19

29_2 717 Bakacakka_dı Halilbeyoğlu Ahmet Eyyüp Gülsüm Devrek ₁₃₁₀ Meydan-ı _Harpde Temmuz 23 1332 22

29_2 733 Emirşah İssioğlu Hasan Ali Kezban Devrek _{1301 Muharebesinde} Felahiye 4 Şubat ₁₃₃₂ 31

29_2 735 Dereköseler Hacıkemaloğlu Ali Ahmet Nazife Devrek _{1301 Muharebesinde} Felahiye 9 Şubat ₁₃₃₂ 31

29_2 737 Yılanlıcakuz Mandıracıoğlu Emin Müteveff_{a Hasan} Nazife Devrek ₁₃₀₄ Haziran 22

1331 27

32_2 810 Cenkliler(?) Gani Efendi _Mahdumu Emin Müteveff_{a Nuri} Hanife Devrek ₁₃₀₇ (19.Fırka,77.Alay,_{1.Tabur.3.Bölük)} 23 K. Sânî ₁₃₃₄ 27

33_2 824 Kozluçay Mutafoğlu Bayram Emin Aişe Devrek ₁₃₀₄ Arifenin _zevci (54.Fırka,3.Tabur,_11.Bölük) 11 Nisan ₁₃₃₁ 27

33_2 827 Cami-i _{Cedit m.} Karamustafaoğl_{u Biraderzadesi} Ali İsmail Hamid_e Devrek ₁₃₀₃ (8.Alay,2.Tabur) 27 Nisan ₁₃₃₄ 31

34_2 843 Hacıkadı Hacıkadıoğlu Emrah _{a Osman}Müteveff Müteveffiye Zenep

Devrek

1315 Harbinde Meydan 23 K.Evvel 1333 18

35_2 882 Hışıroğlu _Damadzadesi …..oğlu Aziz Mustafa Nazife Devrek ₁₃₀₈ Çanakkale’de T. Sânî ₁₃₃₁ 23

35_2 886 Yılanlıca Döngekoğlu Yakup İlyas Hanife Devrek ₁₃₁₃ (146.Alay,1.Tabu_r) 19 Nisan ₁₃₃₁ 18

36_2 895 Çay M. Hedayinoğlu (?) _{Biraderzadesi} Hasan _{a Osman}Müteveff Fatma Devrek ₁₃₀₁ Fatmanın

zevci Kütahya’da

5 Nisan 1334 33

37_2 940 Devrek Hatiboğlu Yakup Mustafa Müteveffiye

Fatma Devrek 1303 Felahiye’de 5 Temmuz 1332 29

52_2 2182 Bılık Karamehmetoğl_u Hasan _Yakub Koca Fatma Devrek ₁₃₀₈ Zeynep’in zevci

(1.Alay, 4.Tabur,

13.Bölük) 7 T. Evvel 1332 24

58_2 2339 Sarıhüseyinoğlu Mehmet Ömer Nazife Devrek ₁₃₁₄ Pedrek Vapur _İskelesinde 17 K. Sânî ₁₃₃₅ 21

62_2 2426 Kerimler Sağıroğlu Ahmet Recep Sultan Devrek ₁₃₀₇ Şerife’n_{in zevci} Muharebe Yanya’da

Esnasında 1324(?) 17

85_2 3019 Balkur Karamehmetoğl_{u Mahdumu} Ali Mustafa Fatma Devrek ₁₃₀₄ Hamdiye’nin zevci (20.Alay, 3.Tabur, 10.Bölük) 31 Temmuz 1331 27

86_2 3032 Bılık Şişmanoğlu İbrahim Hasan Hanife Devrek ₁₃₀₂ Emine’nin zevci

Van Başkalede

86_2 3033 Bakiler Alibeyoğlu Hasan Hasan Hanım Devrek _{1301 Menzil Hastanesi}Çanakkale’de Haziran ₁₃₃₁ 30

86_2 3034 Bılık _{Biraderzadesi} Fazlıoğlu Hayyam Müteveff_{a Recep} Ayşe Devrek _{1304 civarında} Malatya 1334 30

86_2 3036 Bakiler Bekiroğlu Hüseyin Şakir Habibe Devrek ₁₃₀₈ Cemile’nin zevci

Çanakkale’de

Arıburnu’nda 1331 23

87_2 3050 Akcabey Hasanpaşaoğlu _{Biraderzadesi} Hasan Şakir Hanife Devrek ₁₃₀₄ Hediye’nin zevci Dersaadet efradı iken 31 Mart Vakasında (1.Alay,2.Tabut,3 .Bölük)

89_2 3101 Bağbaşı Kocaoğlu _Biraderi Ahmet Müteveff_{a Hasan} Kezban Devrek ₁₃₀₃

Meydan Harbinde (22.Kolordu, 11.Alay, 1.Tabur, 3.Bölük) 19 Eylül 1332 29

89_2 3126 Purtuloğlu Kayacıoğlu _Biraderi İsmail _{a Hüseyin}Müteveff Fatma Devrek _{1290 Seddülbahir’de} Çanakkale’de Haziran ₁₃₃₁ 41

92_2 3209 Kozlukadı _{Biraderzadesi} Yörükoğlu _Ahmet Sait İsmail Rabia Devrek _{1301 Muharebesinde} Dilman 16 Nisan ₁₃₃₁ 30

92_2 3214 Oğuzhan _{Biraderzadesi} Haliloğlu Mustafa Müteveff_{a Ali} Nazife Devrek _{1304 Muharebesinde} Kumkale 12 Nisan ₁₃₃₁ 27

92_2 3215 Çukur _{Biraderzadesi} İsmailoğlu Hüseyin İsmail Havva Devrek ₁₃₀₁ Fatma’nın zevci

Hindistan’da Eğri Kasabası

Hastanesinde

92_2 3218 Bakiler _Mahdumu İmamoğlu Yakup Hasan Ayşe Devrek ₁₃₀₇ Döndü’nün

zevci

1 Temmuz

1333 26

92_2 3219 Bakiler İmamoğlu Ahmet _{a İbrahim}Müteveff Devrek _{1303 Arıburnu’nda} Çanakkale 1 Mayıs ₁₃₃₂ 29

93_2 3227 Karabaşlı Kocaoğlu _Biraderi İsmail Müteveff_{a Bekir} Nazife Devrek ₁₃₀₂ Mihriban’nın

zevci

15 Haziran

1332 30

95_2 3278 Çekenez Çakıroğlu Ali Hüseyin Fatma Devrek _{1304 Muharebesinde} Dilman 1331 27

96_2 3302 Uzunahmetl_er Purtuloğlu Osman Ali Hamid_e Devrek ₁₃₀₆ Hastanesi Nablus

(3.Fırka) 1334 28

101_

2 3420 Demirciler Recepbeyoğlu Ahmet Müteveffa Hasan

Müteve ffiye Ayşe Kafkas Sarıkamış Muharebesinde Eylül 1332 101_

2 3421 Cami-i Atik m. Uzunismailoğlı Mahdumu İsmail Ahmet Hanife Nefise’

nin

zevci Irak Harbinde

T. Evvel 1332

101_

2 3426 Çağlar Biraderzadesi Yanıkoğlu Osman Ali Osman Habibe Devrek 1303

Habibe ’nin zevci

Dilman

103_

2 3488 Karaca Habiboğlu Biraderi Mehmet

Müteveff a Mustafa Saadet Devrek 1293 Balkan Harbinde 1328 35 103_

2 3489 Seyisoğlu Yörükoğlu Ahmet Ahmet Satı Devrek 1305 Kumkale’de 17 Nisan 1330 25

103_

2 3490 Karabaşlı Küçükoğlu Hasan Müteveffa Bekir Nazife Devrek 1308 Çanakkale’de Haziran 1331 23

104_

2 3508 Çorak Hazinedaroğlu İsmail Müteveffa Hasan

Müteve ffiye Ayşe Devrek 1308 Babaeski Karaağaç merkezinde 1328 20 105_

2 3528 Hacıosmanlar Hacıosmanoğlu Mahdumu Tahir Salih Fatma Devrek 1301 Muharebesinde Mart 1331 30Dilman

105_

2 3529 Hacıosmanlar Hacıosman Biraderi İsmail Müteveffa İsmail Havva Devrek 1301 K. Sânî 1332 31

105_

2 3530 Hacıosmanlar Kanburoğlu Mustafa İbrahim Ayşe Devrek 1312 Cephesinde Revanduz Eylül 1333 21

106_

2 3567 Satuk Hasanbeyoğlu Mustafa Hasan Devrek 1313 Zahle Hastanesi (22.Kolordu) 15 Nisan 1334 21

108_

2 3608 Karabaşlı Hatiboğlu Hafidi Bayram Müteveffa Veli Devrek 1301

Dördüncü Orduda Esnay-ı

Harpde 1331 30

109_

2 3630 Hacımusa Karamehmetoğlu Abdurrahman İsmail Fatma Devrek 1312 Esnay-ı Harpde Mart 1332 20

109_

2 3631 Burhanoğlu Emmizadesi Haliloğlu İsmail Hasan Havva Devrek 1305 Bitlis’de 12 Şubat 1333 28

110_

2 3660 Hacıosmanlar Kürekçioğlu Ahmet Müteveffa Hamit Emine Devrek 1305 Sıdıka’ nın zevci Dilman Kasabası civarında Ağustos 1331 26 112_

2? 3701 Çukur Eniştesi Hafidi Hatiboğlu Yakup Abdullah Emine Devrek 1308

Balkan Harbinde Çatalca

civarında Mart 1329 21

112_

2 3708 Dedeoğlu Tıslakoğlu Tevfik Müteveffa İsmail Havva Devrek 1296

Adana civarında Bağçe

Nam mevkide

112_

2 3709 Dağdemirciler Kütükçüoğlu Osman Hüseyin Müteve

ffiye Fatma

Devrek

1313 Romanya İbrail cephesinde Şubat 1331 18

112_

2 3714 Tellioğlu (?) İzzet Ali Zülal Devrek 1307

Habibe ’nin zevci Çanakkale’de Seddülbahir’de 1332 25 114_

2 3753 Kaypaklar Boduroğlu Osman Müteveffa İsmail Hamide Devrek 1307

Habibe ’nin zevci

Çapakçur