Şüpheli Bir Tıbbi Uygulama, Anksiyete ve Dispne

25

Cilt:2 Sayý:1

Özet

Sýrt að­rý­sý ve so­lu­num sý­kýn­tý­sý her yaþ gru­-bun­da dik­ka­te alýn­ma­sý ge­re­ken þi­ka­yet­ler­dir. Pul­se ok­si­met­re ile ok­si­jen sa­tü­ras­yo­nun nor­mal gö­rün­me­si cid­di pa­to­lo­ji­le­ri ekar­te et­tir­mez. Fi­-zik mu­aye­ne ve di­rekt gra­fi son­ra­sý ha­la þüp­he­-le­ri­miz var­sa, to­mog­ra­fi çek­tir­mek ve­ya ikin­ci ba­sa­ma­ða yön­len­dir­mek ge­re­ke­bi­lir.

Anah­tar­ke­li­me­ler:­Sýrt að­rý­sý, disp­ne,

iyat­-ro­je­nik pnö­mo­to­raks, ank­si­ye­te, te­tik nok­ta in­-jek­si­yo­nu.

Abs­tract

Back pa­in and dyspnea are comp­la­ints that must be ta­ken se­ri­ous in all age gro­ups. pul­se oxi­metry va­lu­es wit­hin nor­mal li­mits do­esn't exc­lu­de the se­ri­ous pat­ho­lo­gi­es. If we stil ha­-ve do­ubts af­ter phsycal exa­mi­na­ti­on and di­rect ra­di­ology, com­pu­te­ri­zed to­mog­raphy scan­ning or to re­fer to se­con­dary he­alth ca­re ser­vi­ces may be ne­ces­sary.

Key­words:­Back pa­in, dyspnea, iat­ro­ge­nic

pne­umot­ho­rax, an­xi­ety, trig­ger po­int in­jec­ti­on.

Gi­riþ­

Her týb­bi ve cer­ra­hi mü­da­ha­le­nin bir komp­li­kas­yon ola­sý­lý­ðý ol­mak­la bir­lik­te uy­-gu­la­ma­nýn ge­rek­li­li­ði ve ehil bir el ta­ra­fýn­dan ya­pý­lýp ya­pýl­ma­dý­ðý uy­gu­la­ma­nýn so­nu­cu­nu et­ki­ler. Ne­fes dar­lý­ðý, acil ve­ya po­lik­li­nik þart­la­rýn­da çok sýk kar­þý­la­þý­lan bir semp­tom olup, mü­da­ha­le için sü­re ký­sýt­lý ola­bi­lir. Bu du­rum­da kap­sam­lý bir anam­nez sýk­lýk­la ipu­cu ve­rir, fi­zik mu­aye­ne ve rad­yo­lo­ji ta­ný­ya gö­tü­-rür. Be­lir­gin pa­to­lo­jik bir bul­gu­nun sap­ta­na­-ma­dý­ðý du­rum­lar­da so­lu­num zor­lu­ðu­na bað­lý se­kon­der ank­si­ye­te­yi ayýrt et­mek ge­re­kir.

Ne­fes dar­lý­ðý­nýn et­yo­lo­ji­sin­de akut ve­ya kro­nik se­bep­ler söz ko­nu­su ola­bi­lir. Ani baþ­-la­yan ne­fes dar­lý­ðý þi­ka­ye­tin­de so­lu­num­sal se­bep­ler, kalp da­mar sis­te­mi­ne ait pa­to­lo­ji­ler ve trav­ma­tik se­bep­ler ön­ce­lik­le dü­þü­nül­me­li­-dir. Bun­lar dýþ­lan­dýk­tan son­ra, öy­kü de göz önün­de bu­lun­du­ru­la­rak, ank­si­ye­te de pri­mer has­ta­lýk ola­rak dü­þü­nü­le­bi­lir.

Ol­gu

Geç­me­yen sýrt að­rý­sý, ne­fes dar­lý­ðý ya­kýn­-ma­la­rý ile acil po­lik­li­ni­ðe baþ­vu­ran 43 ya­þýn­da ba­yan has­ta öy­kü­sün­de yurt­dý­þýn­da, bo­yun ve

Þüpheli Bir Týbbi Uygulama, Anksiyete ve Dispne

Tolga TAYMAZ

Amerikan Hastanesi, Acil Servisi, Ýstanbul

26

Þüpheli Bir Týbbi Uygulama, Anksiyete ve Dispne

Cilt:2 Sayý:1

www.turkishfamilyphysician.com

sýrt að­rý­la­rý se­be­biy­le ken­di­si­ne lo­kal me­til­pred­ni­zo­-lon+ li­do­ca­in in­jek­si­yo­nu te­da­vi­si­ne baþ­lan­dý­ðý­ný, bu te­da­vi­ye ül­ke­ye dö­nü­þün­de de de­vam et­ti­ði­ni ifa­de et­-miþ­tir. Ska­pu­la ci­va­rý­na ya­pý­lan son in­jek­si­yon­dan son­ra þid­det­li sýrt að­rý­sý ve ne­fes dar­lý­ðý ge­liþ­miþ; en­-jek­si­yon için git­ti­ði týp mer­ke­zin­de PA Ak­ci­ðer Gra­fi­-si çe­kil­miþ ve bir pa­to­lo­ji dü­þü­nül­me­miþ­tir. Þi­ka­yet­le­-ri­nin de­vam et­me­si üze­ri­ne git­ti­ði has­ta­ne­de ya­zý­lan epik­ri­zin­de has­ta­nýn ge­nel du­ru­mu­nun iyi, ko­ope­re an­-cak aþý­rý ank­si­yöz ol­du­ðu ra­por edil­miþ­tir. SpO2 %99, so­lu­num ses­le­ri do­ðal, so­lu­num sa­yý­sý:18/dk, KTA:120/dk bu­lun­muþ. EKG' de bir özel­lik sap­tan­-ma­mýþ, ilk sað­lýk ku­ru­mun­da çe­ki­len ak­ci­ðer gra­fi­si­-nin ka­li­te­si de­ðer­len­dir­me­ye uy­gun bu­lun­ma­mak­la bir­lik­te bir özel­lik gö­rül­me­di­ði be­lir­til­miþ, al­pra­zo­lam 0.5 mg. tab­let alý­mýn­dan son­ra has­ta ken­di­ni da­ha iyi his­set­ti­ði­ni ifa­de ede­rek has­ta­ne­den ay­rýl­mýþ­týr. An­cak 24 sa­at için­de has­ta­nýn sýrt að­rý­sý da­ha þid­det­len­miþ, ne­fes al­mak­ta güç­lük çek­me­ye baþ­la­mýþ­týr.

Acil ser­vi­se baþ­vu­ran has­ta­nýn fi­zik mu­aye­ne­sin­de has­ta ank­si­yöz idi; sað he­mi­to­raks­ta so­lu­num ses­le­ri azal­mýþ ola­rak bu­lu­nun­ca ön­ce­den ak­ci­ðer gra­fi­si çe­-kil­miþ ol­ma­sý ne­de­niy­le ak­ci­ðer to­mog­ra­fi­si is­ten­di. Çe­ki­len to­mog­ra­fi­de sað ak­ci­ðer üst lob­da % 40-50 lik bir pnö­mo­to­raks ve bu­na bað­lý kol­laps sap­tan­dý. Has­ta­ya 2,5 lt/dk. ok­si­jen baþ­la­na­rak hos­pi­ta­li­ze edil­-di ve gö­ðüs cer­ra­hi­si ta­ra­fýn­dan sað tüp to­ra­kos­to­mi uy­gu­lan­dý. Tüp uy­gu­la­ma­sý­ný ta­ki­ben ha­va tah­li­ye­si sað­la­nan has­ta­nýn bir gün son­ra ha­va ka­ça­ðý­nýn dur­-ma­sý üze­ri­ne tü­pü çý­ka­rýl­dý. Ge­nel du­ru­mu iyi ve ak­ci­-ðer tam eks­pan­se ol­muþ ola­rak ta­bur­cu edil­di.

Tar­týþ­ma

Pnö­mo­to­raks bi­rin­ci ba­sa­mak he­kim­lik­te en sýk

kar­þý­la­þý­lan gö­ðüs cer­ra­hi­si aci­li­dir. Ta­ný­da esas olan rad­yo­lo­jik de­ðer­len­dir­me­nin er­ken ve doð­ru ola­rak ya­pýl­ma­sý ola­sý ölüm­cül komp­li­kas­yon­la­rý ön­le­me­si yö­nün­den bü­yük önem ta­þýr.1 Pnö­mo­to­raks ký­sa­ca plev­ral boþ­lu­ða ha­va gir­me­si ola­rak ta­ným­la­na­bi­lir. Nor­mal­de vis­se­ral ve pa­ri­ye­tal plev­ra yap­rak­la­rý ara­-sýn­da 5-10 ml sý­vý bu­lu­nur, an­cak ha­va bu­lun­maz. Pnö­mo­to­raks­ta ha­va gi­ri­þi pa­ri­ye­tal ya da vis­se­ral plev­ra­da olu­þan bir açýk­lýk ne­de­niy­le ger­çek­le­þir. Bu açýk­lýk gö­ðüs du­va­rýn­da künt ya da de­li­ci trav­ma­ya bað­lý olu­þa­bil­di­ði gi­bi ak­ci­ðer pa­ran­ki­mi­nin kom­þu vis­se­ral plev­ray­la bir­lik­te yýr­týl­ma­sý ne­de­niy­le de olu­þa­bi­lir1_.

Pnö­mo­to­raks­lar oluþ me­ka­niz­ma­la­rý ve alt­ta ya­-tan pa­to­lo­ji­le­re gö­re sý­nýf­lan­dý­rý­lýr:

Spon­tan­pnö­mo­to­raks­

Pri­mer: Alt­ta ya­tan bir ak­ci­ðer has­ta­lý­ðý yok­tur Se­kon­der: Alt­ta ya­tan bir se­bep var­dýr: KO­AH, kis­tik fib­roz gi­bi

Ka­ta­men­yal: Mens­tu­ras­yon­la bað­lan­tý­lý­dýr.

Trav­ma­tik­pnö­mo­to­raks

Non iyat­ro­je­nik: Künt ve­ya pe­net­ran ya­ra­lan­ma­-lar son­ra­sý

Ýyat­ro­je­nik: Trans­to­ra­sik ve­ya trans­bron­þi­yal bi­-yop­si, san­tral ve­nöz ka­te­te­ri­zas­yon, plev­ral bi­bi­-yop­si, to­ra­sen­tez son­ra­sý2_{. Ay­rý­ca, sey­rek de ol­sa}

aku­punk­-tur son­ra­sý gö­rü­len pnö­mo­to­rak­sa ait ya­yýn­lar da var­dýr3,4_.

Fib­rom­yal­ji­li has­ta­lar­da du­yar­lý nok­ta­la­ra anes­te­-zik ve me­til­pred­ni­zo­lon en­jek­si­yo­nu kom­bi­nas­yo­nu so­nu­cun­da 1-2 haf­ta­lýk iyi ya­nýt alýn­mak­ta­dýr. Bu dö­nem­de has­ta­nýn dok­to­ra gü­ve­ni ar­tar,

en­jek­si­yon­-27

Þüpheli Bir Týbbi Uygulama, Anksiyete ve Dispne

Cilt:2 Sayý:1

lar 2-3 ay geç­me­den tek­rar­lan­ma­ma­lý­dýr.

Mi­yo­fas­yal að­rý sen­dro­mu (MAS), te­tik 'trig­ger ' nok­ta­lar ve ger­gin bant­lar­la ka­rak­te­ri­ze böl­ge­sel að­rý sen­dro­mu­dur. Te­da­vi­de te­tik nok­ta­la­rýn or­ta­dan kal­dý­-rýl­ma­sý ile að­rý sik­lu­su­nun ký­kal­dý­-rýl­ma­sý amaç­lan­mak­ta­dýr. Bu amaç­la te­tik nok­ta­la­ra anes­te­zik ve­ya se­rum fiz­yo­-lo­jik en­jek­si­yo­nu, bu alan­da­ki ka­sýn ge­ril­me­si ve bu böl­ge­ye flo­ro­me­tan ve­ya etil klo­rid spre­yi uy­gu­la­-mas› gi­bi yön­tem­ler de­ne­ne­bi­lir. Hat­ta bu böl­ge­ye ku­-ru ið­ne uy­gu­la­ma­sý da ya­pý­la­bi­lir5,6_.

Bu va­ka­da uy­gu­la­nan að­rý ke­si­ci te­da­vi­nin ehil bir el ta­ra­fýn­dan ya­pý­lýp ya­pýl­ma­dý­ðý bi­lin­me­mek­te­dir. Ne­fes dar­lý­ðý olan has­ta­nýn fi­zik mu­aye­ne­si­nin dik­-kat­li ya­pýl­ma­sý, so­lu­num ses­le­ri­nin dik­kat­le os­kül­tas­-yo­nu, ak­ci­ðer gra­fi­si­nin ka­li­te­si­nin de­ðer­len­dir­me­ye uy­gun ol­ma­sý has­ta­ya acil ta­ný­nýn en ký­sa sü­re için­de ko­nul­ma­sý­ný sað­lar. Bu ol­gu­da has­ta­nýn ya­þý­nýn

gö­re­-ce genç ol­ma­sý ve ko­mor­bi­di­te­si­nin bu­lun­ma­ma­sý ola­yýn da­ha kö­tü bir se­yir iz­le­me­si­ni en­gel­le­miþ­tir.

Her týb­bi uy­gu­la­ma­nýn bir komp­li­kas­yon ola­sý­lý­-ðý var­dýr. Ký­sa sü­re­li has­ta mem­nu­ni­ye­ti­ni he­def alan, ka­ný­ta da­ya­lý ol­ma­yan uy­gu­la­ma­la­ra gün­lük kli­nik pra­tik­te sýk­lýk­la rast­lan­mak­ta­dýr. Týb­bi uy­gu­-la­ma­la­rýn ge­rek­li eði­tim al­mýþ, de­ne­yim­li sað­lýk per­so­ne­li ta­ra­fýn­dan ve ka­ný­ta da­ya­lý ola­rak ge­rek­ti­-ði du­rum­lar­da uy­gu­lan­ma­sý bu tür komp­li­kas­yon­la­-rýn gö­rül­me­si­ni en­gel­le­ye­cek­tir.

Ay­rý­ca çe­þit­li týb­bi du­rum­la­ra eþ­lik eden yo­ðun ank­si­ye­te, alt­ta ya­tan se­be­bin sap­tan­ma­sý­ný güç­leþ­ti­-re­bi­lir. Ok­si­jen sa­tü­ras­yo­nu nor­mal gö­rün­se bi­le akut so­lu­num zor­luk­la­rýn­da fi­zik mu­aye­ne ve di­rekt gra­fi­nin fi­kir ver­me­di­ði du­rum­lar­da has­ta­nýn bil­gi­-sa­yar­lý to­mog­ra­fi ile de­ðer­len­dir­me­si­ni ve­ya ile­ri bir mer­ke­ze yön­len­di­ril­me­si­ni ge­rek­ti­rir.

1- Tur gut AT, Ko þar U, Bi la loð lu P. Pnö mo to raks ve Rad yo lo jik Ta ný sý, STED, 2001; 10 (9): 335-337.

2- Nop pen M, De Ke uke le ire T. Pne umot ho rax. Res pi ra ti on In ter na ti onal Jo ur nal of Tho ra cic Me di ci ne, 2008: 76 (2):121-127.

3- Lee WM, Le ung HB, Wong WC. Iat ro ge nic Bi la te ral Pne umot ho rax Ari sing

From Acu punc tu re: A Ca se Re port, Jo ur nal of Ort ho pa edic Sur gery 2005; 13(3): 300- 302.

4- Nor he im AJ. Comp li ca ti ons of Acu punc tu re The rapy. A study of the

li te ra tu re from 1981- 92 [in Nor we gi an]. Tidsskr Nor La ege fo ren 1994;114:1192-1194.

5 Hong CZ, Hsu eh TC. Dif fe ren ce Ýn Pa in Re li ef Af ter Trig ger Po int Ýn -jec ti ons Ýn Myo fas ci al Pa in Pa ti ents With And Wit ho ut Fib rom yal gia. Arch Phys Med Re ha bil 1996 ;77(11): 1161-6

6- Hep gü ler S, Fib rom yal ji Te da vi si,Ulu sal Ýç Has ta lýk la rý Kon gre si 2630 .09.2001An tal ya http://www.ti hud.org.tr/up lo ads/con tent/kon -gre/3/3.26.pdf Son Eri þim Ta ri hi:05.04.2011

Kay­nak­lar