Hadislerin yazılmasıyla ilgili rivayetlerin tenkit ve değerlendirilmesi

L 1

Your complimentary

use period has ended. ~.Jl; ₁₉!i8-i₉₉₉. Thank you for using

PDF Complete. ...

.

~

-~

~~---

nasıyl~J İlgili

.

Riv{ly~t{erin

T ef!kit

_

ve

Değerlendirilmesi

·

B·ilgi.ıerin

g

.

e

i

ec

_

k

ıLsille-ofe aktarılmasında yaıın~n

<?D

.

em.Ji

bir unsur

~

o.Id

u

gu art•§

ma

götftı;me~

bir

g

e

:r

çekt!r

+

A__ncak

as~lna uygiın

ve

güvenilir

'

bir

.

_

~

_

kitd

nalti]

i

çjn

biJg!nin kayda

g-çirilmesiııin

t

ek

b

a§ma

yeterli olm

dığJ

da

1L .~ ...

b

...

~·3·~ • . , . . . . r~'"';ıı-tı·,. zı~- l{!l:l!f"m"~;:: ;ı;, .... ·il'

h ...

·

-L..;: -

g·

b'""'

bil'

er~..,·~.., ~;oı.fl-.·.a

• ..

1: ·;.;, -: • ~~"7

•h

olup li] :U, .. ı:ı;~l'\.a 0""' ~§Oi.t{ J!. • ·· . .L id. t;,_;~ l~··u od.liı. _ ç;f.tJ,<I.J_j .1 · J.~ _· '. ,c;j;[lL!ı,lıı!ı. oiJoıı:l!U!.u.uısı j .J....-.. ' . . ' : .

olm.atp~s.ının.

Ötesinde

.Ori.ce:.lik

l

e

onu

nakl·~denlerin guvenilidiğı

a

.

e

ilgilidir.

Nitekim

.

nice

yazili

bilgi ve

_helg~.in ş:a.hte

o

.

]

d

u

.

gu bai.nm.ekcedir.

Bu sebep

l

e

ar.t.§tırmamızda rivaye~ler.in güvenilirliğind

.

·

yazinı~

fonksiyonu hususunu

bir

tarafa.bıraJap

b.a§.

l.angJçr.:an

jtibai

.

_

n hadisi

.

rin

yazd.ı

nald1

kon.

us:un

u

tarihl

hir

vakıa

olarak

incel

_.

_.

-nıeyi amaçlama.krayız.

_.

Yusuf

el

-

IS:'

'

m

da

ݧa:ret e'tUği ü·ze~e

Ebu Ta

l

ih

el-Mekki (ö. 386/996)

v ·

.

Zebeb~

{

ö.~

'7

48/ 1 348)

gibi

ili

mi

erin

s

ah

Ibe

:

ve

t

ibiin nesillerinin bilg

il

eti

ez-'

b

.

ede

·

inde

:

mulıafaza

ettiklenne

d3..ır

nak!et:rikleri h:abeilerle

İbn Haldiiln~un

(ö

.

808

/.

140'6} Araplarm,

telif

v

·

e

w

d

viru

biL~

·

edikteri

bu sebep]

·

yaz

ı

y

.

a

.

i

h

·

ti-yaç

du

ynıadlidan

§eklindeki

ası14aması,

hlcr:t

bı:dnci

,

iUJnla

hadisl~r~ söz~

.

..

olarak

·rivaye~ . dildiğ!

·

!

-

klinde

tartı§maya

aç

k ve

·

sonu.;

!dbru:iy~

yanlg

bir

.

kan

a

atin

yer le~mesine

sebeP'

oJduğu

söylenebilir

·

.

N

ıtekim

bu

fikri

benimse~

diğ!

anlagdan Mak.ritf

(ö

.

845/1442)

,

İbn

Hacer

el

·

-Aska!i.nt

(ö

.

85.2/144·

9

)

,

Su

l

dik Hasa

n

Han

(ö·~

1307/1890),

·

.

·

uhaınmed.

b

.

.

·Ca~fı

..

r

@.l

-

Kettani

(ö.

1345/15~2

7)

gib_j

ili

ml.

er.[n

konuyla

!lgi~! ;ag~khunalarırtda

sahihe

ve

ti'brn~

-

ha

.

d.isleri

yazmayarak

ha:fızaia:ru1daın naıkJ.eu~kJeri

ield

i

n

dı@

hir

anlayı§.a. s.:ah~

p

o

·

lduklart

~l.a§ilma.k~a~,rr1• ·

Sözü

.-

:

dilen bu

yanb§

anlap§

~nüm.üz .araŞ,tırmalarmd:m

bir

kısmında

hi

-la

deVa. m

·

etmektedir

.

.

'

Nitekim

İngiliz

.§arkiy.atç]sl

A]fr

.

ed

.

G

q

illau

me

(ö.

19.6

:

5)

yazma

yasağı

il

·

e

rılgjlı ~ıvayıetleri. esas

aJarn

k

had.is]erin

ba.~lmg

çta ya.

-Zll

ma

.

d

ğmı~

anc

a

k

Emevi~er~

den

şonnıki dö~ti:m]erde yazılabil;diğini

3

•

bu

du~

rumun ise

hadislerin

kay'bo]masına

sebep

o]du.ğnnu

söylemd§tir

1•

·

p

nulsız

Your complimentary use period has ended.

Thank you for using PDF Complete.

1973) hadisi, rin

h

cr:"

i

1

,-

nci

asrın

sonunda

1,

Ill

i[=~:_--:----:::----;-

!

Ignaz

Goldzih

_

r

(ö

~

92

1

)

_

ise

hiıe~t

uçüncü

.

asr

n

yar~~and·a

y.azl]maya

qqlachğmı], yazıJan

hadi,s

m

-

et-

:oJ

erinin

kaynağı

-. -ı ! ı . r : '! i •

...

_ı

..

ı

"n~n

da

sözlü,

rivayer

olduğnnv

i

.

ddia

etmekt~dir.ı.

Faz1urrahmm

,.

(o.

"

1988)

had!slerin

yaznm sının

yakla§Jk

·

60

-

80

(680~700)

Ytllanndan

itibaren

pa~la~

dl~

hususunda

delill r

bu]und~ğunu "fade

.'

ed

t~en"~ ~bu

Reyye ·

(ö

1970)

sah~b!

ve

tabii

·

döneminin

buyük

bir bölümünd

_

Jıadisl :r:·~

s-

özlü

nahledil

-di.f~ini

i.ddia

etmil,

Tlhat Hüseyin

(ö-

1973)

is~ b~[angıçta

hadislerin

yazd-madı_ğuu. SaVIl,li:nDlU§tU.~·.

d.i.sle~in

yauh

nakli

konusunun

ltitibet

]

,

tedvin

v

.

tasnif

a

-

dlanyla

ta-nımlanan

ve

birbirim

t

kip

ed. en

ü~

ayr1

dönemi

kapsadıgı

bilinme!kt

-

d

tr

öz

konusu d.öneml rd

-

sahabe

y

_

tibirn

nesiUerının

rol

aldığı ~d:bet

dönemi

-n[ müstakH

olarak

ara§t.lrmayı

,ge.re·

ktil.rmekt

-dir.

Ancak

söz konusu

n-esill~­

rin had]s

e

·

rin

y.azı]l

nakli

husus

u

ndaki

f.aikJ]

söz ve

·

-~ vrdarınuı do_ğnı

an13.§l-labihne--si

önceiik

l

Hz.

Peygamber'in

kit~b

_

t

konusundaki

tutum~un doğ­

ru

olara~ o~rt ı

ya

·

koyulmasını

z.arO.

i

kı_l

makt:adJ-r

•

.

-

-Hz.

Peygamber

;i;d(!n

hadis

le

ri

n

yazılmasını

h

em

yasakJay-m

·

hem

de

buna

iziin veren

~e

göriinü;§t

·

b

irbiriyle

çdj§en

.

hadl5~er

nak!

·

edilmi§tir.

Bu

aı:aı§til.r~

mada

.

önce hadislerin

yazılm ısını

yasaklayan

sorıra

da

ızin

veren hadisler

ayrı

b

§lık1a1r

aln:ırida

ineden

c.

~k · . Böy

.

l.

·

ce

hem

~öz

konusu

nesill

~

erin

bu

konu~

daki

.

söz v

.

tu.t

umJa,

.lllJn

Hz

+

-

Peygarubee

·

n

badi.sl

·

riyl-e

ilg~si h m de onları

etkileyen

içrima1

sd).epleri

daha

sağl~kb

bir

~ekilde

ortaya

koymak

miimk··n

olabılecekEir

Zi.ra

.

konunun

objektif

olarak

or

,aya

konab.ilmesj

önce

-

likle bu

hwustaki

hadi

.

derin

tah]iliinl

gerektirmektedir.

·

. .

.

II

.

HAD.İS

L

ERİN

YAZ

I

UVIASI

İLE

]LG

İlİRiVAYETLER

A§ağıda

önce

had~lerin

ywJnıasuu

yasaklayan

sonra

d

.

hadisl~r.in

ya

-zı[~as,•na

izin

v-er.ihli,ğlnı

if

d.~

_

den rivay

der

ayn

haşbklar altında ·tı~tkik

d~t

k .

,

e

uece.·tı:r.

~ S zgin, · ~si am l';uihiınin Kay~~ğı Olmak !bktmından Had1s:.irı Ehemmiyec~~ ~ İsi/im

Tıttkik-W

&stit:i~ii Dergisi!> II/1

f

957)1>

s.

16.

-i· Se:zg~ ı, T:itihı~-'t.-tür-is, I, 87-88. 1 _{F:;'l!Z hımııhrnan, istim~ s. 66.} ~ Ebu ·. rr~, EdVtı,

s.

270-271.

'

S•dmki, ls.Mm

Durıy.&rnnJ~ Mode-rni1t D~'i§fina, s

.

86.

.

.

. .

PDF

mplete

Your complimentary

use period has ended. e~ k#~ Df#Titndmlm.ni Thank you for using

PDF Complete.

a~layan

Riv

.

ayed

_jJ:-~~~-~~~

~;-

~ın;:::;;mıı~~

n

~~~

-

·

.

.

y.azdmisıru yaıs

·

a.kla.d.

ığı

t

~

·

yazıl)

ak

·steyen

" ı 1

• 1.

- ı

salıibil.er·e

irim

v~rmediği

ve

yaızark~n gö.rdi.i.ğü ~alns~ara ıengeJ olduğu yolun~ ·

daki

had~s1e.r

Ebft

Musa

e

·

J

-

E§'ari

(ö.

4~/662),.

Zeyd b.

Sabit

(ö.

,

45./6~5h

Ebu

.

Hü

:

r

yre

(Sı.

58/678).t

Ab

_

duilah

b.

Abb.as·

(p.

668/

,

687),

AbduUah b.

Öm~r

(ö.

'73

,

/6

'

93)

ve

E

bii

S

aıt

d

·

el

-

Hudri

(ıö

7'4/

69

'

3.)

olmak

üz

-

ere

t · :yr] sah~b

.

~

den

rjvay:et

edilıni~ıı:ir. Bura.daı

.

.söz

ü

edilıen

sahab:il.erden

y

.

apdan rivay.ederin

.

·

her

b

Erini s1h.hat 3

..

~EsındaıEı

i.nce:

l

.

emek

y~erinde

oh

caktır.

' r •

ı

.

·

Eb

ü

M

&i

e~-Efarr

.

ain

·

ıuv

-

yen

Ebu

Musa

el-E§

art

Hz~

P

.

yg~

·

mber~~ ~tsr-iao

.

ğıılla

·

rı

'ban

kitaplar yaZJp

sonra

onlara

uymaJarı

seb

.

b

iyl

,

e

Tev

.

rat'"L

re.rketmi§lerd~ buyurduğunu

riva-~ B . ..

yet

etmı§1t1r .

.

Bt(

rr

ivayette

hadislıer.ın yaz~maısı d~oğrudan yasakJ.anm~isa da, Allah'ın. kitabıtım d]~da yaz:um~a.rın. Isriiloğullan ~nı

T

~vrae'tan nzak.lqnrdığı

:

gibl

Kur

·

•

an

dan

baı§ka ya:u~an

m

,

etinl.er.in

de

müslümanları

o.ndan

uzaılcla~·uraca,ğ.•

-na

kıyas

yo

l

uy1

a

i§tret

·.

dl[mektedir

;

-

·

.

·

Söz

k<onusu

rivayerin s nedind·

e

yer ala:n rivil

e

.rd

·

en

·

Muhamm

ed

b .

.

~

Os­

man

b

.

.

E

bt

Şeyıbe!nin

(

ö .

.29

'

7/9

09)

guveuilir]iği lıususund_~. ~h.ıj]a,f edilın.qci

.

Nitekim

S5J]ih

C ez ere

(

8·~

29

8/90ı6}

onun

sika

o]duğunul Thn

Adi

münker

·

rivayetinin

bulunm.adt_ğ~nl

i

'fade

ederke.ni

~b

dullah

b.

Ahmed b. Han.bd (

ö.

-

2

.

90/903)

on.u kezztib

olarak

carvsif

etmi.~·

Ibn

Hıri§

{ö ..

283/896),

Mu~yyen.

{ö

297/910),

Di

·

v.Ud

,

h~

=Y'a.hyi

(ö.

?) gibL

n\ii

ıekkider isıe

hadis

u.ydurduğunu.

bclinmݧ

e

,

rdir'

-

·

Taberini,

·

Cendd

b.

Valikjin

b

u.

:

hadisi

nvay·

tte

t

'

k

kald

J

ğJ

.

rn

.

a:yncaı

Abdfilmelik

b.

Urueyr!

den de

ha,

dEsL

sade

c

.

·

Ubey.dullah

b.

Amr

'~n

rivayet.

ettiğini 'bel~r

un

_

kt

dir to

·

Şu

halde

münekki

.

tl

-

rin Muha:m.med

lı..

Qsman

b.

.

Eh1'

.

Şey'be'nin

güvenilirliği

ile

·

Hgili

aÇJJ]daımaJa~ı

ıbu

rivayetin

d.~li1

.

olabilecek

s

e

viy

ı

ede

olma

"

dığnn gosu:r~

kt dir Aynca

söz

konus

;

~

dvayetin

isnadında ik.i

ayrı.

y1

-rde teferrüıd

bu

unm_akradır.

·

!ii

T

>iıOeli:iirıt, el-Mu ~cem. i~cru.ar, V[, 256ı H·. ;rsemi₁ Me.cma«.

z-.zt!'V:tiitl,

I~. ] 50

-' .Zehe·~·i, A1izıin, IH, 6 2-643; İbn H:~c:er, Lmintr.'l-Mf'24n:₁ V~ .2 80 ..

10

_T.

_{bea:·:l~ rJ-Mu cıtmu}1_{l-.eı;o~ı·,}

_VI,

256.

ı . ~ ı

.

ı

'-

ı ı ..• 1 . ' ' Your complimentary use period has ended.

Thank you for using PDF Complete.

.

·

e

·

·

göre

Muivıye h~.

Ebu

·

Süfyan)

Zeyd

h~ S~b.i.e.e

sordugiı

b

ir hadisi

ad.a:ml·a:i":~

ndan birine

.yazdırma1~. lstemt-~ti

·

Bunu.n.

·

üie1l"ine

·

Zeyd h .

.

Sibit

_.Rasıl]u]hili bıiie

badislenni

yazmamam_lD

emr€tci~"

diyerek

y.azı[an]an

imh

~tti 1 1

.•.

Bu

rivaıyet.te

Hz..

Peygamb rlin

hadis]erin_

yau[ma.sım f?1Sak1adığı açıkça.

·

ifade

edilmekt

.

edir-.

Anıcak

Zeyd

b.

Sab~t"'ten

r

ivayette

bn

]

una

n

M

uu:aı ~b

b

Abdılia.h

b. Hantab

~·m 12

onda.n

.

s

maınm o]madığ.mmı

bi1jnm,esi

11

sebeb.il}ile bu

had.;

_{· ·· lS}

_mu

..

_n

1

_~au

-

(d

_·

_·

_tr

_v

_-

_e

_·

_{nyn ur}

.

.

.L .

_.

_.

N"

_{·-·-_ı __}

_.um

•~-=

-

₁

.

....

_{aısuuu.U.uı}

.

.

.!l.Jl'

_e.!!,-

.• E1

_.

_ı. 'b~~-=-H

_-

_{.uu ·}

_ve

M"..

_{usta a}

f el

_·

_-

-.

A~zamiu

,

g!bi

ara§t

ı

rmae1lar

·sozfi · .

dilen had

i

si.n

zayıf olduğunu

.

sö-yl-erken

Muil]ınıi

bu

hususta

ittifak

~edildigini b~lliitmektedirM~.

Bu

durumda

Zeyd

'b

Sabi·ıt:tfm

n

akled.Llen

bu

rivaye6n

de dda

_

olabHI!c

-

k

s~viyey-e ulqamaa~ğı

au-]a§ı.lmaktadır.

3

..

Ebu H ürey.

r

-

e,n.in Ri

vayeti

Ebu

.-

Hüreyre"'.nto

~-öyle d~diJ~! ıiv·a:yet ,edilrrıi~t:!r: ~~dlı yazı.ı.rken

Resu[ullah

yammıza ge~di

ve

yazdtğtnız

.nedir?)

.diy~

sp.rdu.

Biz

send

.

en

duyd:uğurnuz

hadisler

§eklinde

cewp

ver-dik~

-Bunun

·

azerine

R.esulul!

b:

'

.

Al-lah

n~

.

kitabuııdan baıka

bir ki

tap m.t

-

istiy

o

.

rsunuz?

Sizde.r1

öne

-

~

-

~

m

·

!

ı.

tl

·

ri

:

.

AU h

'm

kitab~nın yanında

oo§b

.

kitap[a~

·

d

·

yazma~ari

sapttrnu§tu-'

buyur·du~"'.

·

SO.zu

edilen

riv·aı:y,:eı:in d.eği§ik

u.rilde

:

rinde

Hz. JP

'

eygam

berJin

'

"Sadec

-

e A~­

[ah~~n .kitabını y:azın_»n~ ~leri

rivayet

e.din5_{,ı; buyurduğu}

_v

_·

Re:s:uluUah

1n

uyanst üz

dn

_

sah,ibernn

yazdıklaru:u

bir

yerde

töplaYJıp

yak

-tık1a:n2~

da sôz konusu

edilmektedir.

·

·

11

_EbO

Davl!idı

_'[lim",

i

. -

_atib.

_'faky,rd,

~

_..

_JS)

~bn

_{Abdülb.er, Cimi}4

,

l

76. .

ı.z :ebO HUreyı; -~ EbO M.fıs~ -el-E-1j arı~ ~~ Ümm:ia Selem Ze-yd b. Silbit

gi

j s.ahibile'I'den

harlf:s

rirvaye.: eım:;ıiır.. Kendis:indıım.

d

A.surıı cl!-Ahve~~ .Evı-ai~ İbn Cür-eyc ~~bi

.

Siiml

riva~ y~u~ bultimnmU§·tur. EMi Zö!l''aı er-Ra~, Ya·;· _ub 'b. Süfym~ el~-F(;.':5evi, D.ii~k.umi, İbri

Hibban

~I~BOs i g~bi

.

mihrekkirler

o~un

g;üvenilir

oMuğ,u.ııu soyJemill-erd.~r.

Ancak

r~nycderir~!tm

çoğurmn mUr.scl ohn:\SJJ, g·öirü~mediğl kiJı:nS>eleJrden r· v;.ıwotte 'ln:ıhanması ih:: renkit edil.rni;ıcir.

biL

İbJiJ Ebtı H~tim; ii-Cerbı; VUI~ .359;

[bn

Hacer~ Tehz.Fb,

X,

119 . . u Uı11 H':a..oer₁ Tehztb~ Xı, 17'91_{•• •}

u Elbinrı

Daifu

Sü.nerıi. !bı

Dhlül

s. J62-J6J ı!S A .. z;:ıımt~ Dır4slt-, f~ 7.8.

u; Mudimi, r:-I~E~~~ife .• .s·. 43 ..

1

"

Mi#nd,

ın. 2; lat'ib,

Takyrtl,

s. 13-35.

aa M· . >ed~ III} tl. . .

1

' Mfi$7.i:ta~ H~

-

J;

H

tib,

1tıky1d, s. :n~Js.

-0 M~n.ed, ını. ll; Haı::ıb, T ttkytdı $. 3·4.

ı '

....

. ... :·~ '·' ',. ~T ' .. ... •· ·, '

·.

Your complimentary

use period has ended. Teı]·kit 'li'ı!! lJ4eneıuJiın1m~~i Thank you for using

PDF Complete.

.

d

Abd

h

b

7_·-

_d

_'

_{b E]}

_{n ( .}

...

psın

..

· ._

u:rra

·

man

,

.

L.t:yı

·

·

•

·

s

,

em

ö.

~--~~~=-_--;o---...---'~

ali

b" Medint"

ve Yahya

b. Main

~olmak

u

.

-zerıe

hadis.

münekkitl

n

o

n

u

n

mıetruk

bir

divi

oldu.ğunu açı_khırnı§lardJ:rz.

Zehebt

·

ise

sö:z:

.

ü

.edil~n

rj

vayetin

münkeı olduğun

u

ifade

·etml~ti~ ~

Verilen

bu

b~,giler

:söz konusu

rivayet]n

d.elil

olarak

kullaml~a~

sev i.

-

-

d

bulunma

-clığmJ

göstermektedir

.

.

·

4. Abdm1lah

b

.

.

Abbasv

-·

AbduUah b.

Ö

_

me~in.Rivayeti

Abdullah

~b.

Abbas ve AbduUah b Öm

_

,d.

n riva

.

.

[

-dildiğ-ine

göre

Resiiı]uUah

min

bere

Çlkarak:

(~ azdtğınn~:~ duyduğum.

Jd:

,

-

ıp

lar

neıd.ir?

M

.

-

· ·

~ah'-ın .kitabından

ba§ka

'bir kitap

mt

istiyorsunuz~

Kit

hi"nın 'terkedli~qi

sebeb

~y~e

Allah"ln

bD-

~r~ce' aı;ııs1z~n. ezıberıoızdeki

ve

yazillh

olan ay

,

et[erini

yok tmesi

yakındu.·

...

~ ~

buyurdu.

N.

Y ah

)i.

b.

Maıin Arnı:

b

.

Ali

d~.F

eUi.sJ Buhirt, E

h~

H

ii

dm

.

er-Rizt

ve Nesru

gibi

_

m

·

ün

·

_

kki

·

d,er

s

.

öz

konusu

rivayeti.n

:rivil~rinden İsi h~

Meymin

el

-Viis

.

lltf

.

nin25

~eutlku. ~

E

bii

H,anm

İhn

Hihban

is

:

e

onun

.

rivaryet:lerinin

tarııa­ mının

:

uydurma:

oh:b.ığunu2r

açikla:ml§]ardn:-.

Ayrıca Ta~

elini

d~

bu

rivayeri

Zeyd b.

Eslem~.cten İsa

b

.

MeymWı

d

-

Vi:uttnin

dJ§mda

h~ı;bir

kim

·

se-nin

nak

-Jetmedi.ğinl, d.o

.

Jayısıy]a

onun

·

ceierrüd

etti;ğlnl a~J.klamır

~~. Görüldüğü gı

.j

bu

rivay~t

de konuy]a.

ii~gj]]

dd!i o]abilec-ek

seviyede

değildir..

-!l · Abdurrahman b .. Zeyd_, babHı Ze-yd b_ &lem, Sa,hı;ın, b. Sülqrm, İbniY1-Munkediı:-~ Sel~ıne

b.

Di.nllıt

gibi.

ilimkrden

rivay-e.1 e~ml§dr. Kendisb:ı&e:n .de Veki

b.

Cerr.ah.

Snfym b

.

U~111e~

Velid b.

Mt'i&il~ M':iiJik.

b. Migvcl,

Abdwnız:z.aJk

b.

Hen:un.bı;

gibi

ilim:nler rivayet

~ ~ıe buh.1ınm~ıtur . . Mün~kkicl.trin ÇC}ğun göre Abdınnhm.an b·. Zeyd

b.

E:s.h:m meiriık

rivilerd~ndir. bk.

lbn

-~bo Hiidm, l-Ct:rh V~ 233=234~ Z~hebı •. fffzl;ıi IIı 5·64-566• İbn

Ha.ceır₁ T.. hztb~ VI~

'171!-1.72-[bfl

Ebu Ritim.

il-Cerh,. V,

23-

.

3

-234; L;eheb.i

1

.Mmmı IF s 6.4·-565.

:!li Z· _-euı: L _.. b~ M_{~ ~-...~~} ':;o...~ '[1 _{• .,} II:6C _~. '

.

.

:... Tahı!::ritıı~~ el:..Mıu"cemill'--wsat~, VHI, 254-15 5; Heysı::mi, Mru:m.a.u1

_z

_-

_ZW4i

_i

_d

_,

_{I, l SO.}

lt İbn

Teli

d

n diye

de O!ı:unan

··

sa h. M.e;rmCn

~~~

Vis1d

el~ltıur~i cl-Ml:df::ni~ Muham~

b

.

Ka1b ei-K.ur:a.z~ Nah, Hi;i!llim b. Urvıe, Y ztd b.

z

.

kvtn

~ibi_ !l~m~ :n rivayet ~tm.iıtir ..

Keındisintkrı.

de

Ad~m

b

.

Ebt

İyası Hammad

b.

Se:fı:RJA::, Facll b. OüiktynJ v~kr b. Cerrah.~

Ye-z.td b. Harun gmbi :aJiiıı:deır.

:Fiva:r-euc

lbul:unmU§:tur. MO.nekkiderin ço~un11. gö:re· ttı.etın.ık

rivıilıerdendiı-. Rin.yCt[ı:ı:~

T

"

rrnizi

ve

İbn Mice'&e :yer ~mijt1r.

bk

.

İb10 !Ebf.ı Hitim, ,fl'-Ce:rh, VI, :287; Miz'z.i, Tehzrh ~ l-Kemıil, iOalt 4-8~52; Z hebr. Mlzi , ın; 3·25~3.26; Bandid~

· MevJ~ · rim/i"'-~

-

ktUclii.''tr-ti-- --~s'a I'~ , ~ ~I · 2-2-~J! .

u

İbıı

Ebu

H

itim,

el""

cem,

VI, 287; iel!ebi·~

.

Mr;r;irr.

UJ, 32

.6.

~·

·

z

e.bt~ Mfzin, III~ J2,6~

Your complimentary use period has ended.

Thank you for using PDF Complete.

.

.

:tt

z.

·

n

hadis.l~erin ya~]masır.ııı

yasa

'•

a~

dığln

tlfad

·

e

eden iki

civ

·

ayeri

bulunmaktadır.

·

-

.

L

Ebil Said ei-

·

Hudri

§öy

l

e

:

d.enıi§t!r:~

"Hadis yazmak

için

Rıes.iiluUah~tati

izin

istedik~

o

~zın. ve~

.

k

mn

~·

k.i ndi!

»ı9, •

Hadis

Darim1

ve

Tirmizt

ilıe

Harih

el-Bagd

:

9.dr~

bir

r

ıva.yetind..--

izLn

is-

-·

te

dj k,

~a

.

db

.

e1~ Bağdadrnm diğ e

·

~ iıci

ri

vayetinde

ise

iz

m

is

.

tedim

aı

§eklirnde-dlı.

-~~-

.

Han'b

eJ-Bağdadinuı

naklettiği

rivaye

·

d

,

erin

'

üçünün

de

:ıı

yukanda

m

'em1k

' .

s

..

,

oldu~ husUS'Un~.a

..

m

:fin

_

kkitler~n

.itti

·

f:a.k

ettikJeri

açiklan

an

Abdu.rralıman

b .

.

:Z

yd.

b.

Es.

1

em

kanalıyla

gelmesi

sebebiyıl

e·

delil.

olarak

.

ku~

laru.lmast

mütnkütı

görunm

m.ek.t~dir~

Duuni

ve

Tir

m

zi~nln rivay~tlerinin

ise

senedindt'!:

·

yer

aJan

Süfyan b

Uyeyne~nin

müdeUis

olma.sı

se

b

biy]

_

saıhih oJamayacağı :ıd

d ia

edi]mi§ti~

m.

·

Ancak müddllis ri.vilerin sem

.

ia de

l

il

_

t

~

·

den

~

-"

. .

,

..

~

:

gibi

lafızlar.la. yapnkları

rivayeder.1ln

sah.ilı

kabul

edileceği

muhaddiisl

~

r

.

in çoğunbJğunca

6entl'D:ue:nmi~

bir

görü§tü~2_•

SüfYan

b.

Uyey:n

_

)n

in

Tin:ııizt)

d.

.

eki

ri~ayetinde

tedlise

de

delalet eden

ı:.f

Jafzm

L

z.ikretmii

olmasl.na

r~.gm·en Darjmfni

n.

kayduıdaı ~

-

.dgasın]

·

kuUand.ığu:ın1J

teshjt

edilmi~ ol~as1

onun

söz

.

konusu.

rivayeu

.

tedJis

'

yap

·

·

aıdlğ ıu göstern-ıektedir. Veril~n. b.ilg.i.l~r h~dlsm. sıhharine

engel

o]acaık.

bir

sebehin

bulun-madığlna ddUeı: e[m~nedir.

N

ite

kim

N:isnüddi.rn

el-Elbant

de sözü

edilen r1Va.yeti Tirmizfnin

s

;

ahi

h

hadisleri

aJr

_

a:srnda

·ı

i

kret~

me ı

ted:ir

·

u

.

.

·.

·

ustaf.a

el

-

· .

'zam!~~

ve

Std

.

dlk Abdü[azim

E'bÖ'"l~Hasan s

gibi

a-r~urmac~

·

ar

söz.

konusu

hadisin

z.a

.

.

!l.f

o.Jduğunu, söylesmişle.rdir.

Bu

hukhm

H

'

atih

e]-Bağdad.r

nin

rivayede

'

ri Jçin

doğru oLsa

bile

Dairim1

ve

T

~i"miıfn.in

·

ri

vayetiert

h~k~·

n..da

,geç.erlt

kahu

edile~ez.

'

.

2*

Eb~ll

Said.

eJ-

.

Hudrr

·

:

nin

.

rivayetme gor-e

·

Hz.

Peygamb

.

r

~:öyle

buytir-mu§o;~:r: ç'Bend·en:ı.

Kur'

an~

dan

bq!ka

hiç

b·

,-

~ey

yum

ayını% Şay t

· •

ur

'

'

an'

d!an

ba§ka.

bir

§ey

~zm~§

klms

·

e

va:rsa,

onu J

:

mh.

.

e~in+

.

··

ncak,

benden

rivayet ed

bi~itsiniz~

bunda

htÇbır

b

ds

yo

.

ktıır

*

Bu

de~

_

h

_

r

k~m

:!!51 0',::; .. mf "')..41

k

.JJI·' . ,ı "iı T" ' " t~·

"'

1, 1 'U' .J.!IL 7' .L..~..t 'liJ•

. ·\ili~ ~· , .. ,.ıı:ı aıu~nm ., -.."'; 1r.mı:z.ı.J< .~un , ~ ·; .na~•u; ~ a""Jıı_a;

s

.

~

.

.

.

,.~,~ Hatib,

Takyrd,

s. 32-JJ:

_,,

C~~tt. Tedvinü's-si~nne·, s. ı·~s~~2~Uı.

:s~ Yüce~,

Hadis

Isl'daltları:tm Dogıqu,

s

.

16.8. n Efbi~ti" Stihihu Srmeiıi'~~ Ti:ımtizf, n~. 341l

1_{" A}

"z; mf, DirisAt ı I, 76-7.7.· ..

J~. 5hd.dik Abdi:ııl.aı.ın·;~ D.irar.iıi

s,

10.4- 0.5 ..

..

.

~. ' -,,

.

.

.

'

..

PDF

mplete

Your complimentary • use period has ended. ~il. "tJ.C' D~ , r:mim'bırcri

Thank you for using PDF Complete.

'9i .

n uydurur.sa ce

h

.

nn

md~

i

y

_

ri

ne haz

u-Hi!ı-d..is

-

değ)§:ik

k~y.naldarda.

~·

istis:mi

~

eda

.u yer,i~ıe ıJı

veya

.

-.$j-i

gibi

manayı

edcilemeyecek

farklı

.labzla:r la

.

r

·~ray

et

.

ed]lmektedir

B~tun.

tar

ilderinde

hadis

.

güvenilir

ri.vilerden

Hemmim

lb

Yahyi'mnl'

(ö.

·

164/78

0)

Ze

·

yd. b.

·

EsJem,

·

den

31

(ö

~136/753}

riv

a

ye

ti ·

OJank naldedilin

·

ekr

_

dir.

Ancak

Hi~am

b.

Sa

...

d~

Jn.

Zeyd

b.

Eslem

.

..

den

rivayeri

~eklinde

de

bir

ta:r[k vardır.

Bu

rivay~etiri

·

senedme

bakıbnca Hj~am

b

+

Sa~d

'

daP

Mfisa

b

İ'smai

l

ile

·

Y'ezid)l

.

Harfu

:

(un

nakletcikJeri

g;örliJ

m

·

kt

.

dir.

Hal

bu

ki

bu

[~i. ~aru~

da

Hi§am

~·Jn

r.

.

a:vileri

ıO.Iarak

bjlinın

..

m

ekı dir~ er~~... Ayrıca

sB

·

:

:Z.

kon us

u b.er

iki

ri

vi

.d~:

Hemmirn

'

b.

Yah

-y5:."'nın. r.av.i.l~ri arasında

YB

'

aılma.ktaı.dır i)~. Mıı::scde

dikka

tlice

·

nc~elendi.~[nd.

prohhınıin.

D

'.

anm'fnip

es-Sii.ruın·~i il~ İbn .Abd~]berein

Cd:m.iu;

beyanil-ilm ve

fazlih

adh

~sfı:r[erirıı.de

Hcmmam

yerine

yan,lışhkJa Hi~am

yaz!

lmasından k:aynaklandığt an]ajlhıcaktlr

.

.

H

_a

_:

~tL

_{uEJ el}

.,

_-

B

_.

_:aguaal ~ .J ~ .J....

H

_.

'

.

_·

_emma

...

_:

_m

_.

b

_·

_{. ·}

y

·

_aııy-a

-

L ~,

_nm

1L _u

_u

_:ı:;ı,aou1 iL -~. •

_{. · ·}

"'"'Z

d

b

_•

_.

Es]

_·

_em

,u

_.

_c

₁

_en

merfu ola.rn.k rivayette

tek

kaldJğıl.uj

fakat

Srifya.n

ıes-S-evri'nin Hemmiin~:

mütabaat

ettiğin_j

kaydetmektedir. Anca

li:

.

müdbaa

t

olarak

nak:lediılen had~s·'·n

Ha

tt

b

el-.Bağdidrnin:41 _aldtğt

_nvarye

_t

_in

_·n

_seneilin

_de

_·

_N

_adr

_b.

_Tahir'-in

2

,

Ibn

Adf'nin nak.leuigjnd

"

3

_ise

_{: .·}

_arice

_{b. Mus'ab es-S}

_.

_rahst1_.hi.n"~~

yer alması

ve

b1ı1.

iki

rivinin

de

metnlk

olmalarl

se

b

ebiyle s

'

on

der.ec

.

e

zayıf s.ayıldtklauna

bui

.

a

-.

da

i§aret ediJme

·

Jidir. Hadb

el-Bagdidi

aynca

·

söz

.~o~nusu.

hadisin

·

bu Said

)& Maıftcit~ U [ 1 2~ 2 E 39, 56; Dirlm:t ·~Mukaddiimet'·ı 42· Müslim:~

az

nh d. . . 72i Ha~ib,

T

akyir);;

s.

29-·32;

bn

.Abd!lbct, c-:m;~ [ :76~ ıtu~. .~r~ .J-Biddy.rı, Uı. ı 32.

:ı.:1 Hemmiim b

.

Y

hyi

eı-Avzt~. b_s~n-ı B~srr~ Lasqjn ei~Mud~im~ Ztı:yd .

.b.

&!em, SO~n

b

.

··

Uy.ı:::yne gibj ih~mletden rivayet einıi.§.ttr: .Kend:hsi.nHen de İs:

ma

i~

b.

U le~. Süfy2ın ~~-Sev

n,

Abdulla ·

b

.

Mübbek. Abdlllrırahmam

b.

Mfzhdt, Taytlid gjb~ ilimler rıi.v.ayeue bulwımrujtur.

iarıekkider.i~ gtlv.eniHr olduğunu

ifm

ıe~dkle1t~ Hemmllm' rı ivaye.tltıi Kfi:tfb-~~ S:im:

de

y~r lml§ttr.

bk

.

libn E~

u

Hitimj il-Ce:rb, IXj 107~ 1 M· M lzz.i, Telmbif'l-K'em4l, XXX~

30.2-:no; İlm .Haı::er}

Tehztb,

.X]J· 67-70~ BUrıd~rlitM~ ""·ri~li"l:..ki#libi~5tı~ ~~IV~ 147 .. :ı.ı Tabiind~ olm Zeyd '~. ~li!!m eı:.Kul'-efi el-Adeıııilı bsıbaıu_ ~km., E.nes

b

.

Malik; Ci'bit

b.

Abchdla

1 ı. AbduUiJıh

b.

Öm~r

gilii

:s~abrılerden ri.v~yet ctmi1tir. Kendisinden

de E

}'}"U

b

~~­ .Sdttiyi.~i5 SEhfyaın. ~e~-S~v.riı S~m b. Uy,eyru!:, İb.n .Cilr.eyc, Milili b. &e:s gi.bi iJJimler riva·

f'ili · ·. b;ulurıımı.ı~ı:ı.ıır

M

·

unekhlde,

tin

güvtni!Lr oWugurıu: ~fade eıu:Uder.ii Zeyd~i:n rivıı1y.ed~n K. 't/b-i Sz!tı~'de yer .alıııU.§U'E'~ hk . .İbn Ehf.ı. lfl.t~m~ J..Cerb, IH, 5S5; .i.zz•, Tehzlhq1~

'Kem

·

til

.

•

'

.

2-18; İ

b

:rı ' ;iı;;~, Telrab~

I

ır~· j9S-l91~. BOııt-diiiril M OOJfta, ..

rif:Jl

-~ı-ktitüb.i't-t=''$.)~~

I,, 5 5.

:ı.' Aoii~ır~ Tt!hz-.11ü~J...K.crn.ii. XXX, 205-106; İbn Hacer, Teh:~.i'b1,

xr;

39

·

o.

iO' Miz'd. Tehzwitl-Ket"Iıdl~ XXX. 30.4; İbn Hacer, TeiJZib,.

Xl

68.

4 _{Haı::tb, Tı ıd~J>}

s.. J2. .

.. ' Naclr b.

n_hir'in

yaloc1

rbilud~n olduiu:n:;ıı.

dm

bk.

Zehebt, Mi~n~

IV'~ 25.2-2:59. u İbn Adi .ei~K'imil~ V, 17.71.

'+

Hi:ri~

b. M us

·~b r.:s

-

Se:r:ahsfıninı

metriik

rnvıil~rden

old1ı.~~n~ d~ir

b k. khebi,.

lJft:tan.,

I, 6.25.

·.

'· ı :' ~ 1 ; nt i f 1 ,. r . '1 • t

j

• ı ·1

.

.

. ~ ı ı

.

.

Your complimentary use period has ended. Thank you for using PDF Complete.

.Ahrı:teıı:"Y'faç~l

.. • 1. ..

Sözü

edil~en

had

·

isin merru

V·eya

mev

·

kuf'

olduğu

hususunda

fa.rldı

görü§le'f

·

.

ileri

sijrüJmü~tür

Kaynaklarda

Buhirf5j

Ehu

DavUd-4'

gibi

bm

§!imler~ ı

·

_söz

kon

usu

·rivayeıin

mevkuf

röld:uğu gö.ru§ii~ ü

beninu dikJeri

zikredilnuikte,

İbn

Hacer

el-Askalini

_

de bu

kiUW.acio

doğruluğunu

tasdik

etmekıtedlı.-".

E-.

lfrir

e,s,_Saın~ht~':ıo

.

Ahm

.

d.

:ıvı

u

hammed

Şakir4~ Rı

fat

Fevz~

Ahdiilmu.ttaJlib

50

ve

_

Ebu

Şehbesı

gibi daha sonr

a

ki

bazı

ilimler

.

ise

sôı.ü ~edilen ·rivayeıi.n

merhl

·

~olduğUnu söy1emek.:edirl~r.

H

iki

m

en~

·

i"sibud

MüsHm

·

in

el~Camiu "s~sahfh~imde

yer.

alan

söz konusu

ha~dısm

Sahrhayn

!'da

bulun'madtğlnı

bir

t~.sbit

olarak

söy]em

,

ekle

birlikte

bu

'

rwayeti

el-·

Mlistedrek'inde

kaydetmek

Slll'@:'riyl~e.Buhin

ve

Ivlüsl:in;ı'in ~a:n]~:rı-_

ıu ta§Ldığını

ifade

etmi§~

bu

.

hususta

.

Zehebi

de.

ona

katdiO.liur

51•

Yukand

,

a

da

.

[fade

edildiği

gibi

Emir

es,..

San

'

[

am

(

ö.

ı

18.2/1768),

Alımed

Jviuhammed

Şik.ir

(ö

1388/1

~i5

·

8),.

&fat

F

vzi

Abdülmuttalib;

E

'

bu

Şehbe

gibi .

ilimler

'

bu

ba~ı­

sin

me-ıfU. o:ıarak

sahih

olduğu

gö:rü§ünü ben

~msemi§l_

rdir.

T~eshitler~

·,

·

ze

:

gön~

d.

]ıa~i.sin

s.thhadn

~ngel

ofacak

bir

durum s

.

öz

konusu

de.ğildir~

6~ Had]s~erin Y

:

azdmasın~

YasakJ

.

yan

Rivayetlerin

Uydurma

·

Olduğu

İd-di

.

ISJ r

.

Mü.u :

§ rild~rd~n

Ignaz

~Go[dz[_h,er

ile

çağd~ ş~i ar,aıt:nrma.cılaııdan

All

e~-· Şehrinant ve

Muhammed

R..tz:a

d-Hü.seyn1

d-CeWt

ha

.

dis.lerin

yazılmasım

yasakJayan

rivayetlerin

farklı. anla!çbı.rla

sonradan

orraya.

çıkudthğ ı , ·ı

iddia

etmektedirler.

.

.

H

'

adis

olar-ak

'

kitagb:rda

rivayet

edilm

hahı!rlerin

peygamb

_:d~

ilgjs.i

bu~ lunmadığı]'

hu tür

rivayetlerin

tslım.~m.

birkaç

asır

devam

eden

olu§Um

s~r~ci

"

iÇinde

·

·bü

toıpluluga katılan. siyastı

iç.:iinai!

iktisadr

birçok

faktörtin

etiiUsiy

l

e

olu~tu u]thığ·unu

ileri

siirensJ

Ignaz

.Çioldzih.erı hadisl

..

er

,

in

ya~!lma~uyİa

ilgili

rivayetleri

de

ehl-i

r

-

'y

ve

eh[-i

hadis

ekoUeıin.in

,

peygamb

.

ıe soyl~uird,Hde

-.

'

.

d d'

k d"

B.. ]

L .• L

·

·

d:

L .. .J. 1 ·- ' •• .• ı· li~.

.

-

·

~

..

J

rmı ~ ·ı -ı

a

etrne

·

te

_

u,

oy ec

e

~n ~

na

~

t.sJ

na

u

tsıe

n

guvenLır

.

guu

ııu: onıar

a

.

amel

e

dihnesinin

ge~

~

ekJihğjm

savunnıak

amacıyla .hadisleı!a yazıld ğını,

elll-i

·ı u [bn. H;;ııce:r,

Fethitl-bd

, -

,

].

:25·1; Azima'biQt,

A'Llnü

1-ma'b.tt.dı X, 82.

*'

'.

~z.z!~. Tuhfodi/l-eıro/.

n [

.

~0.8. İbn Kesirl. eJ~BidA.ye, 1~, Bl.

41 _{İll:m liı:ııı:a, f~thsii-b.Jf.f,}

_L

_{2$1, ·}

41i _{Emir es:-Sarıt~~} "7" :t'.

.1. av,zir.r]> II, l53.

-at Ahrn:~ M. ,Şikir1 cl-.Bailli:'i-~'is, s. 132.

~ Rıiaı:: Fevzi, Twstku"s-:5iltme} s. <1!5.

~1

_Eb

n

_{Şehb~ ~~-V asit, .s· 5·7}

5_{:= Haki n,}

_.el

_-

_M

_Utedrek,

_['

_,

_1.17.

':ı.

Tahs"n

Görg,ün;

gnu

Go!d:Zih

·

,

DİA)

xrv,

1.08-1

'

09,

Your complimentary use period has ended.

Thank you for using PDF Complete.

ı

ve onlarla

iliticaCı

nkir

·

edebilmek

için

·

·

a-·

•••t:

~:.::==::..---..----

~

~ınL

S:lVUii:Ul,YOrla!rdl-+.

1 •

'

Hadis

len

n

güvenilirltg~

hususun

d

a

ı

üp

he

:

uyandlr

.

mak

amacı:ylass

ik

r[

sü-ru]'

n

bu

iddianın

d

-

hlsiz.

oldu~nu

Yusuf

el-Ii,

SÖZÜ

ed:ilen

he"

iki

"

gruptan

da

kat§

ı

görü§Ü

s

~

na~r

,

varltğını tes'bit

·

etmek

sur

r.iy!le

ortaya

koy.muc§-turs6.

Ça,ğda§

_Su

ar~tır.macı1an!an.

AH

~-Şehns:d.nt

ille:

Muhammed

.

fuza

el-I..

_us·ey:nı

...

_~~ _~-

C

_·-

'

eJ"'I-!<

_au

.

_ıse

_na

.

._

-

d

'

.

H

p

IL 1_ ''1;.

IS yazmanın

.

z.

1

eygamu

,

er

nayatta

~~~

n

onun

em

riyle

b

§~aıdlğım v~e

R.esü[ullah

tarafından hiçbu

z.aman

y

saklanmadığmı.

id

-d

ia

·

etmektedir]

_ ·

.

Onl

·

ra göre

hadisl~rin yazılması

·

·

z.

Ah"nin fazil

ci

·

imametin

1

_giz

l

em

.

ek, böylece

.

siyasi

konumlar.uıı

güçlendrrm

·

ek

amacıyla.

EhO

Bekir

ve

ümer

·carafmda:r;ı. ya.s.aklanml§tı~·. c~ıaıt

ya

zma

.

yasağının

Ebi

-

i

b

_.

_eye

~

_·-

_yone

.

.

lik

_.

-

_V

_·

_e

• .. ~ 1

Jd

....

.

.

E-..ı •

k

-

H

AI

~

.

sı yası

am

ıır.d ·O·_

ugu

nu

uaue

·~tu

ten sonra

·

z

.

.

··

..

li

run

halif

.

ll

gm

e

·

de

·

]]]

o

.

.

lan

·

Gad"'

r-i

Hum

:

ri

vay

·

enni

ornek

çJ~rak z.ikretmelu~dir~ıı.

Hz.

Peygam

'

berin

hadisi

r;:-rı:yazllmasrm yasaldadı.ğuıa

datr

sah'h

r·vayet-lerin

hulundu

ğıına yn~ıda

i§

ar

et

~4ilmi§ti Ayrıca

ha

diden

n

. yaz

·L]masrnıln

özellikl

~

Ehl

-i

beyt"ie

İ~gili okr~k

yasakland

ğ, gôru~ü

dogru

degildir+

N

ite

kim.guek

Ehl-i

b

.

eyeinSi

g: rekse Hz.

Ali)nin~

f

zıleti. ha~nda.

ha

dis

ka.y-naklannda

J)e

:

k

-~ok

rivayet

b~[u:nduğu

gibi bu kon

u

da.

miisttakil

es

-

d

.

r

.

in

~

·

J

edlldtği

d@

.

bilinme ~tedir.

I.s

mail

b.

Ali

s-S

mman)m

(ö. 44}/105.'1)

el-Jl/uvafaka beyne

ebli~l~

·

eyt ve's~sahdb7

6

~ve

·-

·

akrizl'rıin

(ô.

845/

1

442)

Faziii

a!Cl-beyt

is.im

l

!

·

ese

.

rleri ehJ-i

'b

ytin; Imam

..

esirnin

(b.

303/915)

Kitahii/l-Ha#iis

ft

fozli

Ait

b. Eb Tllib

(Kahire

1

J

08)

adJ1

eser·

~se Hz. Ali~nip

faz

il

·

ti

il

·

~lgili·

müstakil

·eserlerd.~n.

bir

kaçıdır.cC ·ıal'rni.n

hadisler n

yazılmasının

yas:aklm.ması

i.l

.·

öıeUilde

Gadir-i

ltım

hadis]

gibi

.

Iz.

Ali~.n.in halifeLiğini

ifade

~den

had]sle

n

n

yaygmJ!a~m.asJ önlenm.i~,

giz.lenmesi

saği an~

nr

şek­

lin

d

eki

görü§Ü

d

_

isabedi

d

.

ğ~

ldir. Zir

sö:z.fi

dil

,

ha

dı~

in

s

ahi

h

n vayeti

s·

.

d

H

p

b

L''

1"'

E • ••

k

,

!

k

.

.

'L-'!!..• t:_ -·

rJn

·

·

,

z.

.

ey-pm

·

r

nL

aL

·

e

,

soz

.

onusu

o~ma sızın as.tıau·

,

veı;atl.rı

mu

.

t

-akip

Allah'

m

kita'bma

sanimaya

:

ve

Ehl

.

-

1

beye~e

sahip

~çı~ya

te§vik

eı:rn ·· ~

~•

·

GoldzLh.er.

Muslim St:.mı~·es:ı JJ l 84-1 35

-~ SuMu Si.Hir.,

H4dis. ilimleri

.

s. 25.

~ t.bttb,

Takyrd

(n red.en.in ~ri!~)m s. 21~22; Subh~

sa.llih

Hadi~ !limlmı

s.

27;

A'z mt,

D'ir4Jiii , I) 82-BJ; Ç ka,cı, Hidi's Edsb~"yllt:, s. 1 I-] 2.

~7 _{Şehristir(, Men~u .tedt~ini!l-haJJs}

1 s. 57,_185, 365-: CeWl) Tedvinit's-Jiinn ,

s.

251, 314-.3] ..

412-HS, 47&- 79 ..

.sıı r"~l ...:: a ~~ ~~ a.g:e., s. 79 ·. .

sı.ı

MasneJ,

IV 366a367; M:üslim,ı;

eziiJii's

lıabe~], 3.6.

trD

i

b

o

· ·

aa:~ ~ukaddmme' Jo 11 ..

M B.k. Kqfilzm2.Utu.uı~

U

ı 1869. ·

..

~ Hz. Ali'nin

faz.

ileri ile !lgil~ rivayede

n

b] r araya mplayaın silnm v.e ;ii mü e

IMler

l~h:l b k.

Your complimentary use period has ended.

Thank you for using PDF Complete.

~~~-

~!:=::~~-çt)l'C'l:l!'""ll:T'i~~rı-ı

ıı;

·

':

4

ve.

Hz.

A]ı

nin

RestUuU

h.

~tan

soıu

.

hali;f.e

~

uydfunna

kahul

~

ed "l~

:

rir

66

Nitekim

:höyl~

l:ur

iddiıt

Hz.

Al§e·~y.e söylendiği.

zaman

"Tuhaf

~ey,

R situ.llah

Ali'ye

n·~

zat--inan

vasiyet

etltlİ.§? ~ıSot

diyerek

m~enfi

kanaari:ni

belirtmi§tı:r~~. Ayrı~a.

bizzat

·

Hz

Peyg~m'ber~d.

n

alchğm1

belir

tiğı63

_sahifesinde

_Hz.

_Ali

_Kur'in-ı

_Kerim

v~

bu sa.hifeniri. dt§mda

ResCd:uUah~~tan

öz

J.

·

ra1lmat

almadığı_nı

·

ısrn:r]a

jfad

.

e

eunqnr49_{~ .}

-.

.

~

Ehl-~

beyele

ilgili

rivayetlerin

hadis

kaynaklanrtd.a y

r

alması

bu

konudaı

·ı • ı_

:

.

ki

rivay

.

derı:q gt:denm.ed.iğini

ancak

Hz. AH

ı

nin

haiifeJiği

hususundaki

riva-

.

yetler.in

sahib

olmacbğırun

tesbit

ediJd;~n+

gö.st

rmekt

dir

.

.

B

·

u

'

beple

.Şii

ar

.

aıurmacıların.

söz konusu. iddialaruu

ılmi

kabu

l

et

.

,,

eJt

miimkfin

görün,.

m~~~-

.

.

7

.

Değerl

ndir me

Hadisierin

yazl]masu1t

yasakl

yan rivayerlerden

E

bu

S~td

e1-Hudri

rım

nakl~u:ikleri

hariç

di.ğ:~der~

ddd olacak

seviy

d~ değ!ldi.ı:.:

Bunlardan

b1r

kıs­

mı

:isnadl]J

.

bu

Hüreyre

rivayeri jse

·

hem

sen~d.·

hem

m~tni açısından

tenkit

·

dilerek

delil

olamayaakları

·,

esb.it

e<J·,Imiıtir.

Ebil Said

·

ı

..

Hudri'den

rivayet

dil~

n

:h~disJerd

n

bırisiiun

merfa

veya

mev:kuf

o]du~nda

ı ·

tilaf

~

dilm~

§;S

-d

·

e)

her ikis

..

nin

d

~~fU oldu:ğu

ve

·

ddi olmaJaruu engeUeyici

bir durumun

bulunm

dığt anl~dmaktad~r.

Bu

konudaki

rivaye

·

d.e

in

uydurma

o~duğu

id.-d[~arı

1s

e

art

n

i

,y

t

ve

ıaassup _.

se

_.

b eb.iy]e

i]

m] oJmaktan

uz:ıkur.

B Hadmslenn

Yaziım~ına İzin

r

.

e

'

"ldiğlOi

Ifade

Ed

nRivay.

tl

·

r

.

-

Hadisieri.n

y:az•lmasına ızin ~-ri[diğiru

ifade

eden

ri"Vayederi~

f

:

[z;

_

Pe:y

·

-gambe:r'in bizzat

·

yazduması,

hadi.sl

ri

yazmak in

.

yen.l

e

·

r.e

izin

ve.rm

-

si

ve

Resiilullah~ın :sağh-Lnda

ye

'

·ı.r fatından

s

·

onra

sahabit

ri

·

n

ad·

s

yaz~a]arl. o]~

mak üzere

tiı;

·

yr]

ba§Lık aıltuıda

incelemek

ümku

nrdijr.

Burada

.

k~nuryl

ilgili

riva.y(ll·

dere

ge"Çli

Lde

n önce

:ı·~.aclmızm

bi,itün

·

nvay

deri

b

ir

araya

ge

,_

tirmek

ohnadığl

na,

bunlard~

h

ir

bsmın1

ele

alıp dlğerlerine ~aJ:et eımekle

yeti

n

.

i

leceğine

qaret

tme]jyiz.

.

·

6_{~ .üır.uttl.l :rv' 36.ı6-lr67.;}

us:lim,

"Fı!:ıiitı.l:s..,ş:ahai:ıe l• ,3

6.

6_{~ Muhsin d-E.ptiıl, A ~-} 1_{3:-.S~"' . I :290.} ıs.!> Ali ~-KBırl.t el:-Erirn..;~m&{n.a.J> s-. 31~433.

" -Buhm, ""V3S•yyet,.Ji ı, lıAe.pz!\ 83~ Müs:lim ... Vôi$!1.J'Ye~'". 19.

'1 H2.. AıPnm hal if~ ol!a~ıığum d~~r. nvaryctılerin .:enkit ·v · degirl nd1rme.s,1 içi rm._ b k. . . Y qıır

fUnd rn.ir ~ n AH'\ DlA~

n;

377· Eıchem Ruhi F~ğl~'l~~ Gadir-i H üm ~ D iA~ Xll'!~ 2'7S,..280.

· rtı: rtıfat F v.zi,, SaUfttı'i Ali.

s.

1 ~. ·41 ..

~

..

u

.

li

m. ~d

ah• ]

ı 4-l 4S.. .

··

-,

-

.

.

.

.

.

•' • ı

.

_.

.

Your complimentary use period has ended.

Thank you for using PDF Complete.

- 101

Click Here to Unlimited l?a

rı

i

.

Bi

zat

Y

,

zd

ı

rdtğlna

·

litkin Riva

yeder

rn;::-,~rmrıı:ım~nrT~aı:ı:t:)n:r:

.

.

nı. yazilmasına

i2cin

verdiğine daıl!r ~n ön~mli

ddiUerde:p

biri

de

,

gi.§ik

vesilderle

bizzat kendislnin.

hadislerini

ya·z.dırmasıdtr.

N

it

ekim

Resıllullah

.

Bizans

imparatoru

Herakle.ios~

.

M

ll :SU" .

ükümdaxt

Muk

vılw

.

Hab

~ Kralı Ne~i, İran

KistaSi, Eahreyn

M

·

iiki

Münz:ir

b

SaYa

e

'

-A'bdt

Gassin

Emiri

Hiris

'b. Ebu

Şlimr@')

U

man

m

Jiklerı

Ceyfer

b

Ci.Hendi

ile

karde~i

Abd

'b~ Cülendt~

·

Gassan

Mdiki

·

beie

·

b.

yhenı,

Dum~tii)l-

•

·

.

endd

~1diki

U

.

heydll b.

Abdfilmdi~

Himyer

dil

-

Haris b.

Abdükülil,

'il

ma.me

E

.

IIUl'i

evze

.

b

1\]i

.

l-Haneli

g!'bj

d

·

.

let

.

ba~karn

v

.

yönetici.ler.l

resmi

Ya'Z:!~ma yapmı~·~·

Amr

b.

liazm

e

.

l.:En:dd

(ö ..

.

53/673),.

Muiz

b.

C

bd (ö.

-:

98/

,

639)

gibi

va..lil

rlne

emirJet

:

mi

yazili

olarak

bild.!nn4~

Abdullah

b.

Call§,

Halid

b.

Ve

li

d gibi·

komutanianna

·ralimatnam·~l

_

r

ya:z-dırmı§,,

Cüheyne,

.HaSıam,

H:adcs

·

,

Bent

·

Zuh.eyr

·

b.

·ukey§~

Hemdan

heyeti

·

gibi

kahile

ve

heyed

ri

İdamja

dav

.

et

etmi§

veya

İs]i.m~ın

md

pr

__

sip[~nr.ti

-yazıl1

o

·

rak

~]enni§,

Hayher

yahudileri

ve

N

ec ran

Hıris

ci

yanlar

yJa

yazl~m

·

-lar

yapmı ·~

Sürika 'b .

.

Milik

el-MudHci~y

(b.

24/645) em.annbne

v~rmi§:;.

Mtisey]imetüikezzab"'a

.

c~eva:p" yazdrr:rruş]

Hude_yb

i

}·

A:nda§masl

il

€

.Medıne:

mayasasmJJ kal

m

aldn:mt~

tir.

·

Hi.

Peygamb

7r'

in

dc:ğ

·

§tk

ves

·

iei tl

·

bt

.

eme

iduxlığl aunısanmaya

·cak

miktarda.k.i

yazılı

·

etm ]s!im ta

r

ihi.

ve

hadis

kitaplarının

i.lgili b

ölüml

·

eriyJ

bu konuya

ayr.tlmı~

.

müst

a

k.il

~serl~rd.e

yer

almaktadır. Burada

konuyl-a

ilgili

~s

·

derin

.

zikredilmesiy]

-~ yerinı]ecektir.

Tesbi

.

tler]miz

gör~~ Hz~-

Peygamber; in andajma

e

mekuıpJanyla

ilgil

il

ser

E'bü,

-Hasa

n

.

AH

h.

·

Muhammed

el.~

·

ediınfy

_

·

(ö.

215

/

8

.

30) aittir

.

Eserm

~ünü:müze ula§uğı

bilinmetnekle

birltkte

·

İbn

Hacer

1-A:sJt.al~

el

--

lslhe;sinde.

cm

.

dan

.

ist

i

fad

ettni§

-

]r

70

•

Ebu

Ca(fer

Muhamıne.d ~·

I

hrahim

ed-D

.

eybuU

es

-

Sindi~n]n

(ö.

?)

konuy]a

Hgili

·

cüz'ii

İbn

Tolan

·

~un İ7iimü

1

S-

ailfn

ile

birl!kte

yayım1 nmt§tı'r.

Muhammed

b

.

To

1

fin

ed-

ıma~ki

'

nin

·

(ö.

9

53/1546)

ı~lamü

.

-sliilm

4n

kütüb

l:

seyyidi'l

-

mur

s

eltn

isj

m~!

eserinin

üç a.yn

-baskısı

bu[!;Jnmaluadırn.

H~

Peygamberlin

kat.ipler!]

elçileri

v

ya.z.t§maılar

ı

rıı.!l.

kon~

edint:n

Ehfi

.

A'bduJTah

b~

Hudcyde

d-Ensiri~nin

(ö. 783/138

1

}

el-·hfı"sbahu'l-m d·~

fl

küttlbi

1

n

-

.

nebiyyi'l-iimmt

ve

r:usulihi

iM

meliki~l-arz

min

Arahi.Y::Ytn

,

-ue

Acemi

ad[!l.

es

-

ri

1985;t

c'

Beyrut'ta

yayımlanmıiitır.

y:nca

bu

konuda

Muh:am_m

_

d

HamiduJlah

~~n Mıecmn.atitJ.l-vesiiki"s-siy·asiyye lı

1-ahdi~n-neb.evi ve ~ı-hi.Ltfettr-r4:[ide

.

(Beyrut 1403/1983 ))

_

.

uhtir

el

-

V

~kil ı

in

Sii.fer/liPn

-

nebt

tı.!eyhisselam

ve

kiittibuh~ tre·

resliilüh

ı(Kahire

139

8) ve

Aii

b.

-111 _{MU:hamm~ Abdl:ı.i§thid e.~-Nu·mciJrl~ Tah}; E ~~ hll"zi~l-11:e11İilei}

_.

_{..sipıiyyt·,}

.s .. 69-70.