İstanbul’un bir ucunda Karadeniz’e dökülen bir ırmak
konuklarına esin kaynağı oluyor!
A river that empties into the Black Sea at one end of Istanbul
is a source of inspiration to visitors!
K
ızböcekleri kanatlarını topladı gitti. Yaz aylarında kumsalı dolduran kalabalıklar da... Su kaplumbağaları güz güneşini gördüklerinde, sudan çıkmış ölü ağaç gövdelerinin üzerine sevinçle tırmanıyorlar. Göksu’nun kıyısındaki ağaçlar sonbaharın şarkısını söylemeye başladı çoktan. Ama yine de yapraklar sararmamakta direniyorlar. Onlara hayat veren akarsuyun, kışın da onların köklerini besleyeceğini biliyorlar çünkü. Karadeniz fırtınalara hazırlanırken, onunla buluşmak için doğan Göksu'nun kıyısı hâlâ büyük bir dinginlik yaşıyor. Ağva’ya gittiğimde, ilk dikkatimi çeken coğrafyanın bu zıtlığı olmuştu: Bir yanda köpükler saçan dalgalarıyla hırçın Karadeniz, öte yanda dalgın dalgın akan yeşil bir akarsu; Göksu... Ve su kıyısına dizilmiş, doğal dokuyu bozmayan ahşap konaklama tesisleri... Yıllar önce küçük bir balıkçı kasabası iken, bugün İstanbulluların kaçış noktası haline geldi Ağva. Özellikle doğayı özleyenler dört mevsimde de, Ağva'nın avucuna konuyorlar! Sonbahar onlar için Göksu’ya dökülen yaprakların arasında deniz bisikletiyle yapacakları lirik bir gezi, kırmızıyaT
he dragonflies have folded their wings and departed. Likewise the summer crowds that filled the beach. A t the first sign o f the autumn sun, the sea turtles happily climb the trunks o f the dead trees poking out o f the water. The trees along the banks o f the Göksu have long since started singing their autumn song. But the leaves are still holding out, not turning yellow. For they know that the river that gives them life will also nourish their roots in winter. As the Black Sea prepares for new storms, a hush falls over the banks o f the Göksu, which was born to join it. The first thing that caught my attention when I went to Ağva was the contrast in the terrain here. On one side the tempestuous Black Sea’s foam- spewing waves; on the other a quietly flowing green river, the Göksu. And lining the banks of the river wood frame tourist lodges that compliment the natural setting. A tiny fishing village years ago, Ağva today is a 'refuge' for Istanbulites looking to escape the big city. Those seeking nature all year round alight in particular at Ağva. Autumn for them is a lyrical tour by paddleboat on the Göksu amid the >Kanal boyundaki her tesisin sahile ulaşım ve gezinti için kendi teknesi var (üstte). Kapıların önünde bisikletlerle balkabaklarını yan yana görürseniz şaşırmayın (sağda).
Every tourist lodge along the canal has a boat for tours and access to the shore (above). Don’t be surprised to see bikes and pumpkins standing side by side at doorways (right). 60 SKYLIFE 1 1/2 00 4
Irmak kımıldanan bir aynaya dönüştüğü zaman gözler bayram ediyor.
The river Is a feast for the eyes when It turns into a shimmering mirror.
dönmüş sarmaşıkların arasında kahve içerken dinlenen romantik bir ezgi ya da teknelerden yeni indirilmiş balığın pişirilirken çıkarttığı o leziz koku... Hele o pamuk ekmekleri yok mu Ağva fırınlarının! Cuma günleri kurulan pazara denk gelirlerse, fasulye, mantar, yumurta alıp eve taze ‘nevale’yle dönmenin keyfini yaşıyorlar.
SESSİZLİĞİN YANILSAMALARI
Sonbaharın adı yağmurla anılsa da, yağmur sonraları çıkan güz güneşi sihirli bir ışık yaratıyor Ağva'da. Yıkanıp arınmış ağaçların üzerinde kahverenginin farklı tonları beliriyor.
Yalıçapkınları rengârenk ıslak kanatlarını çırparken ışıltılı damlalar savruluyor boşluğa. Sağanağın taşıyacağı çamurla renk değiştirmemişse Göksu, yansımalarla doluyor suyun üzeri. Suya değen küreklerin oluşturduğu titreşim, Göksu'ya akseden doğayı bir başka yansıtıyor bizlere;
bu şiirsel sessizlik sizde dünyanın sanki hep böyle huzur dolu bir yer olduğu duygusunu yaratıyor. Bu yanılsama aslında İstanbul’dan Ağva'ya giderken yolda başlıyor. Ağva, İstanbul'un kuzeydoğusundaki son noktalardan biri. Bir yanına Yeşilçay’ı, diğer yanına Göksu’yu almış. Onların denize döküldükleri yerde yarattıkları deltada kurulu. Adını da coğrafi konumuna borçlu. 'Ağva' sözcüğünün kökü Latince’de 'iki dere arasındaki yer’ anlamına geliyor. Ağva’ya gitmek için Anadolu yakasında önce TEM üzerinden Sarıgazl-Şile yönüne sapıyorsunuz. 70’lncl kilometredeki Şile’ye kadar kentten çıktığınızı düşünmeniz mümkün değil. Ama Şile'nin içine girerken sizi sağa yönlendirecek olan ‘Ağva’ tabelasından sonra her şey değişiyor. Kırın, ormanın, taşranın güzelliği başlıyor. Çayırbaşı köyüne geldiğinizde bir karar vermek zorundasınız. Ya sola sapıp 25 kilometrelik
falling leaves, a romantic melody listened to while sipping coffee among the red-tinged ivy vines, or the appetizing aroma o f a freshly caught fish cooking on the grill. Not to mention the cottony white breads of Ağva's bakeries! If you happen to catch the Friday outdoor market, you can buy beans, mushrooms and eggs and return home with fresh provisions.
A DECEPTIVE SILENCE
Although autumn is associated with rain, the autumn sun that comes out after a rain creates a magical light in Ağva, bringing out various tones o f brown on the newly cleansed and purified trees. The sparkling drops are scattered in the air as the kingfishers flap their colorful wet wings. If it hasn't been muddied by the downpour, the surface o f the Göksu fills with reflections. The ripple caused by the touch o f the oars reflects nature in a different way, as if the poetic silence created
in you a sense that the world Is always filled with such tranquility. The deception actually begins on the road from Istanbul to Ağva. Bordered by the Göksu on one side and the Yeşilçay on the other, Ağva is one o f the last points northeast of Istanbul, situated on the delta where the two rivers empty into the sea. It even owes its name to its geographical position. The word ‘A ğva' has its roots in Latin where it means ‘place between two rivers’. To go to Ağva, take the TEM (Turkish-European Motorway) on the Asian side o f the Bosphorus and turn o ff at the Sarıgazi-Şile exit. You w on't believe yo u ’ve left the city until you reach Şile at 70 km. But everything will change once you pass the sign for ‘A ğva’ which will direct you to the right as you enter Şile. The forest, the countryside and the rural atmosphere begin here. When you reach the village o f Çayırbaşı you'll have a decision to make. Either >
sahil yolundan Ağva’ya gideceksiniz, ya da sağdaki 40 kilometrelik orman yolundan. İki yol da asfalt. Uzun ve virajlı olsa da, bu mevsimde size orman yolunu öneririm. Yolun üzerinde bir tak gibi birleşmiş ağaçların yarattığı tünellerden, odun
kömürcülerinin dizdiği ve Afrikalı yerlilerin çadırlarını anımsatan ağaç konilerinin yanından, kazanlarda kaynattıkları mısırları size satmak için bekleyen çocukların önünden geçeceksiniz. Arabanızın tekerlekleri bazen asfaltta değil, onu kaplayan yaprakların üzerinde dönecek.
İŞLETMECİLERİN DOĞA SEVGİSİ
Akşam Göksu kıyısında kalmanız için çok neden var. Konaklama tesisleri, küçük butik otellerden oluşuyor. Sahiplerinin çoğu yıllar önce Ağva’da ev yapmış, sonradan da buraya duydukları sevgi yüzünden ayrılamaz olmuşlar. Duydukları doğa sevgisini de yarattıkları tesislere aktarmışlar. Suda yüzen ahşap ördeklerden kocaman balkabaklarına, kuş
evlerinden tahta uçak maketlerine kadar birçok aksesuvarı incelikle Göksu kıyısına yerleştirmişler. Mandolinlerden çıkan bir Napollten şarkı ya da ruhunuzu okşayan bir caz ezgisi her an kulağınıza gelebilir. Güneşin tepelerin arkasından erkenden kaybolduğu günlerin sonunda yağmur ziyarete gelmezse, bahçelerde ateşler yakılıyor. Yalnızca ısınmak için değil, birbirlerine yabancı konukların söyleşmesi, kaynaşması, dost olması için. Göksu’nun huzur dolu ruhunun onların içine de yerleşmesi, bir şiire sığınmak için. Belki sabahı Ilhan Berk’in dizeleriyle karşılamaya hazırlanmak için: “Gün ağmıştı. Adaçaylarımızı söylemiş miydik? Üç kişi bir köşede oturmuş ağ yamıyordu. Kimimiz aznif oynuyor, cıgara üstüne cıgara yakıyordu kimimiz. Sanki dünya durmuştu, öyle dalmış gitmiştik. Kendi kendimizdik."
KÜREKLERE ASILMA ZAMANI
Sabah, suyun üzerinde ince bir sis yaratarak açıyor
you will turn left and take the 25-km long coast road to Ağva, or you'll turn right and take the 40-km route through the forest. Both roads are asphalt. Though longer and winding, I would recommend the forest road in this season. Besides the tunnels created by the trees that arch over the road, the logs stacked up by the charcoal burners, and the conical piles o f wood that look like African huts, you will also pass children dying to sell you fresh corn on the cob boiled up in huge cauldrons. And sometimes your tires will be rolling not over the asphalt but over the thick layer o f leaves that carpet it.
THE TOURISM
OPERATORS’ LOVE OF NATURE
There are many reasons for staying a night on the banks o f the Göksu. Among them the accommodations, the tiny boutique hotels. Most o f their owners are people who built houses in Ağva years ago and then were unable to leave for sheer love o f the place. They have also incorporated their love o f nature into the lodgings they
have built, adorning the banks o f the Göksu with many charming accessories all the way from wooden ducks floating on the water and enormous pumpkins to bird houses and model airplanes. A seductive jazz melody or a Neapolitan song played on the mandolin may reach your ears at any moment. A nd if no rain comes to call at the end o f the day when the sun slips early behind the hills, fires are lit in the gardens. Not ju st for warmth, but to give guests a chance to chat, mix, make friends. A chance for Göksu 's tranquil spirit to permeate them, a chance to take refuge in a poem. To prepare perhaps to encounter Ilhan B erk’s lines in the morning: "The day brightened. Had we ordered our sage tea? Three o f us were sitting in a corner mending our nets. Some playing dominoes, some smoking cigarette after cigarette. It was as if the world had stopped, so engrossed were we. Just being ourselves."
HEAVE HO!
Morning lifts the Göksu's curtain, spreading a thin fog
Göksu'nun perdesini. İşte tam da o zaman
kalkmalısınız yataktan. Siz yorganın sıcaklığını özlemeye başlamışken, pencereyi açtığınızda ıslak toprak, ıslak yaprak, ıslak bulut kokusu dolacak içinize. Kıyıya inin ve teknelerden birinin iplerini çözün. Yağmur mu sizi durduracak? Hadi canım! Islığınızı yerleştirin dudağınızın ucuna ve küreklere asılın. Çözülen yalnızca teknenin ipi olmayacak. İçinizde kördüğüm olmuş sıkıntılar, abartıp abartıp durduğunuz gündelik telaşlar, kırgınlıklar, ayrılıklar, düş kırıklıkları, hepsinin İpi çözülüverecek! Güzel havalarda yeşil, yağmur sonralarında açık kahverengi bir halat gibi duran Göksu’nun akıntısı alıp götürecek onları. Ahşap iskeleye geri döndüğünüzde,
sizinle birlikte bir Ilhan Berk dizesi daha çıkacak sulardan. Ve siz sıcacık ekmeğin kokusuna doğru yürürken mırıldanacaksınız: "Eskitiyorum eskitiyorum kalıyor ne kadar güzel olduğun”. Öyle bir yer işte Göksu’nun kıyısı,
yenilenmek için gireceğiniz gizli bir bahçe gibi...
over the water. That’s exactly the moment you must get out o f bed. Just when you've begun to miss the warmth of the thick padded quilt, you open the window and the scent o f damp earth, damp leaves and damp clouds fills your lungs. Mosey down to the shore and unfasten one of the boats. Come on, don’t let
the rain stop you. Put a whistle on your lips and heave to! It's not only the rope o f the boat that will be loosed. All the troubles- knotted up inside you, all the petty anxieties, resentments, disappointments and loneliness yo u ’ve been carrying around inside you will disappear in thin air! Green in good weather, light brown like a hawser after a rain, the current o f the Göksu will flush them all away. When you return to the wooden quay, another line o f Ilhan Berk’s will come back with you from the water and you will murmur as you head towards the aroma o f the freshly baked bread: “I wear everything out, your beauty is all that remains."
That's the banks o f the Göksu for you, like a hidden garden you enter to renew your spirit. □
1 1 / 2 0 0 4 S K Y L IF E 65
Kişisel Arşivlerde Istanbul Belleği Taha Toros Arşivi
