Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ ÖZET:
Köy Koop Genel Başkanı Yakup Yıldız:
“Burdur’da küçükbaş hayvan sayısı yaklaşık 305 bin civarındadır. . İlimiz ve Göller Bölgesindeki küçükbaş hayvanların %95’i küpelenerek kayıt altına alınmıştır.
Honamlı Keçi Irkı ilimiz ve Göller Bölgesi’nin bir ırkı olarak Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nin de gayretleriyle tescil edilmiştir.
Süt ihaleleri yılda en az 2 defa yapılmaktadır. Bu ihaleler Bakanlık, firmalar, Ulusal Süt Konseyi ve içinde Köy Koop merkez birliğimizin de bulunduğu sivil toplum örgütleri iş birliği ile yapılmaktadır.
Önümüzdeki 25 yıl içinde Burdur’da süt üretiminin ve üreticiliğinin tahmini gerçekten çok zor. Özellikle iktidar değişikliklerinde tarım ve hayvancılık mutlaka olumsuz etkilenmektedir.
Köylerimizde 2000li yılların başından itibaren sütün soğuk zincir ve depolama sistemine geçilmiştir.
Vatandaşlara; yalnızca sertifikalı fidan değil tüm tarımsal girdilerde sertifikalı ürün kullanmalarını daha fazla ve kaliteli ürün üretimi için elbette tavsiye ederim.”
ABSTRACT: General Chairman of Köy Coop Yakup Yıldız reports
“In Burdur the number of sheep or goat is about 305 thousand. Ninety five percent of these small cattle in the city and the region have been attached earrings and recorded.
Honamlı goat is registered as a race special to our city and the Lakes Region by the great efforts of Mehmet Akif Ersoy University.
Milk biddings are open at least twice in a year. These biddings are made in the cooperation of the Ministry, firms, National Milk Council and NGO’s which consists of Köy Coop Central Union.
Estimating the milk production in Burdur in the next 25 years is quite hard. Especially changes in the government negatively affect the agriculture and livestock production.
Since the beginning of 21st century, the system of cold cycle and store of milk has been started in the villages.
Certainly I advice to the citizens the usage of certifi-cated products not only the certificertifi-cated trees but all agricultural inputs, for more and higher quality production.”
HONAMLI KEÇİSİ
Bölgenin ve ülkenin geleceği;
Koop Genel Başkanı Yakup Yıldız, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği, çobanlık, destekleme, küpeleme, süt tahlili konularındaki sorularımızı yanıtladı.
Genel Başkan Yakup Yıldız, Burdur’da son yıllarda küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde ve küçükbaş hayvan sayısında artış olduğunu belirtti ve sütün insan sağlığındaki en önemli gıda maddelerinden birisi olması sebebiyle özellikle ilköğretim öğrencilerine süt içmelerini önerdi.
Göller Bölgesinin küçükbaş hayvan ırklarından olan Honamlı Keçisinde akademik çalışmaların da yapıldığına dikkat çeken Genel Başkan Yıldız, Ulusal Süt Konseyi’nin geleceği için olumsuz düşüncelere sahip olduğunu söyledi. Yıldız; Honamlı (Saanen) Keçisinin Burdur’un, Göller Bölgesi’nin ve Türkiye’nin ekonomik anlamda geleceği olduğunu kaydetti.
Diplomalı çobanlık nedir?
Yakup Yıldız: Küçükbaş ve büyükbaş hayvan
yetiştiriciliği konularında (bakım, besleme, sağlık vb.) belirli bir eğitim ve öğretim sonunda diploma, sertifika veya belge alarak yapılan hayvan yetiştiriciliğine diplomalı çobanlık denir.
Çobanlara destekleme veriliyor mu?
Yıldız: Çobanlara, çobanlık mesleği için
destekleme verilmemektedir. Ancak Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca, yetiştirilen hayvanların cins ve durumlarına göre ‘Hayvancılık Desteklemeleri’ adı altında (damızlık, et, süt, buzağı, aşı, yem vb) destekleme
yapılmaktadır.
Avrupa Birliği Standartlarında küçükbaş hayvan ne demektir?
Yıldız: Bir ülkede kayıt altına alınmış, ön soy ve
soy kütüğü kayıtları tutulmuş, sağlık, bakım ve beslemeleri modern şartlarda yapılan, et, süt, kıl, yapağı ve damızlık verimi yönünden Avrupa ülkelerindeki verimi yakalamış koyun ve keçilere Avrupa standartlarında küçükbaş hayvan denilmektedir.
Özellikle Kurban Bayramı öncesinde il dışından getirilen küçükbaş hayvanlar için bir değerlendirmede bulunur musunuz?
Yıldız: Kurban Bayramı öncesi il dışından
gelen hayvanların sağlık kontrollerinin çok ciddi yapılması gerekmektedir.
Aslında ilimiz küçükbaş hayvan bakımından oldukça zengin ve yeterli düzeydedir. Bu nedenle kurbanlık ihtiyacının öncelikle ilimizden karşılanması en uygunudur.
Burdur’daki küçükbaş hayvan sayısı nedir; son yıllarda küçükbaş hayvan sayısında artış oldu mu?
Yıldız: Burdur’da küçükbaş hayvan sayısı
yaklaşık 305 bin civarındadır. Son yıllarda yapılan hayvancılık desteklemeleri ve kurulmuş olan Yetiştirici Birlikleri’nin gayretli çalışmalarının da etkisiyle küçükbaş hayvan sayısında artış başlamıştır.
Göller Bölgesinde küçükbaş hayvancılığın en yoğun olduğu il hangisidir?
Yıldız: Bu coğrafyada küçükbaş hayvancılığın
en yoğun olduğu il Konya’dır.
Küçükbaş hayvanlarda da küpeleme oluyor mu; ilimizde ve Göller Bölgesinde kayıtdışı küçükbaş hayvancılık oluyor mu?
Yıldız: Ülkemizde son 5 yıldır küçükbaş
hayvanlarda küpeleme çalışmaları yoğun bir şekilde yapılmakta ve elektronik ortamda kayıtları tutulmaktadır.
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 46
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 47
İlimiz ve Göller Bölgesindeki küçükbaş hayvanların %95’i küpelenerek kayıt altına alınmıştır.
Çobanlar için sosyal güvence çalışması nedir, uygulaması var mı?
Yıldız: Türkiye Damızlık Koyun Keçi
Yetiştiricileri Merkez Birliği ve İl Birliklerimiz, çobanların sosyal güvenceye kavuşması için yoğun çaba sarf etmektedir. Bu konuda Gıda tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında yapılan Tarım İş Sağlığı ve Güvenliği İş Birliği Protokolü kapsamında çobanlık mesleğinin de sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınması çalışmaları başlatılmıştır.
Burdur ırkı olan Honamlı (Saanen) Keçisi yetiştiriciliğinin artması şehir ve bölge ekono-misinin büyümesini sağlar mı? Honamlı keçisi konusundaki düşünceleriniz nelerdir?
Yıldız: Honamlı Keçi Irkı; ilimiz ve Göller
Bölgesi’nin bir ırkı olarak Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nin de gayretleriyle tescil edilmiştir. Bu ırkın geliştirilip, yaygınlaştırılması için Bakanlık, Üniversite ve Koyun Keçi Yetiştiricileri İl Birlikleri’nin 2011 yılından bu yana Burdur, Isparta, Antalya ve Muğla illerinde ırk geliştirme projeleri başlatılmış ve halen yürütülmektedir. Honamlı Keçi Irkının gelişip, yaygınlaşması ülke ve ilimizin et ve süt ihtiyacının karşılanmasında, ayrıca damızlık üretimine de katkısı olacaktır.
Süt ihaleleri yılda kaç defa ve nasıl yapılmaktadır? Bu ihalelerdeki faktörünüz nedir?
Yıldız: Süt ihaleleri yılda en az 2 defa
yapılmaktadır. Bu ihaleler Bakanlık, firmalar, Ulusal Süt Konseyi ve içinde Köy Koop merkez birliğimizin de bulunduğu sivil toplum örgütleri iş birliği ile yapılmaktadır. İhalede fonksiyonu-muz: daha önceleri Köy Koop Burdur Birliği tüm Türkiye için emsal niteliğinde ihaleler yapardı ve burada tespit edilen fiyatlar esas alınırdı. Bu ihalelerde ilgili kurumların iş birliği ile süt fiyatı belirlenmektedir.
Yine de süt fiyatları hususunda üreticimizin lehine olacak kararların alınmasında etkinliğimiz bulunmaktadır.
Sütün en fazla üretildiği- tüketildiği ve en az üretildiği- tüketildiği mevsimler oluyor mu?
Yıldız: Süt en fazla Kış dönemi tabir ettiğimiz,
hayvanların yavrulama yaptıkları aralık ile mayıs ayları arasında olmaktadır.
Dolayısıyla bu dönemlerde süt ve süt ürünleri fazla tüketilmemektedir.
Ancak Yaz dönemi özellikle turizme dayalı
olarak süt tüketiminde önemli artışlar olmaktadır. Ancak okul süt projesi nedeniyle bu dönemin son 3 ayı okul sütü programı içinde olduğu için tüketimde belli bir artış söz konusudur. Ancak yeterli değildir. İsteğimiz tüm eğitim ve öğretim döneminde okul sütü projesinin yaygınlaştırılmasıdır.
Bunun yanı sıra resmi kurumlarda ve askeri birliklerde süt ve süt ürünleri tüketimi için mönüye bu ürünlerin konulmasıdır.
İlköğretim öğrencilerine süt dağıtımında bulunuyor musunuz, Burdur’da bu nasıl yapılmaktadır?
Yıldız: ilköğretim kurumlarına devlet
tarafından süt dağıtımı yapılmaktadır. Köy Koop olarak 21 Mayıs Dünya Süt Günü veya yapılan çeşitli etkinlik çerçevesinde süt ve süt ürünlerinin dağıtımını yapmaktayız.
Öğrencilere süt dağıtımı konusunda hede-fleriniz var mı? Yeni nesillere ve gençlere yetiştiricilik ve süt üretimini tavsiye eder misiniz?
Yıldız: Yeni nesillere süt hayvancılığını ve de
süt sığırcılığını tavsiye ederim. Çünkü üretilen süt insan sağlığı açısından önemli bir gıdadır. Ancak maliyetinin iyi yapılması ve belli bir sayıda hayvan varlığı ile işe başlanmalıdır. Özellikle kaba yemi özellikle kaliteli kaba yem üretmelerini ve dönemine göre ve hayvanın ihtiyacı kadar kesif yem (sanayi yem) vermelerini özellikle öneririm.
Önümüzdeki 25 (yirmi beş) yıl için Burdur’da ve bölgedeki süt üretimini ve süt üreticiliğini nasıl yorumlarsınız?
Yıldız: Önümüzdeki 25 yıl içinde Burdur’da süt
üretiminin ve üreticiliğinin tahmini gerçekten çok zor.
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 48
Özellikle iktidar değişikliklerinde tarım ve hayvancılık mutlaka olumsuz etkilenmektedir.
Ancak devreye girecek sivil toplum örgütleri bu konuda varlıklarını yeterince hissettirmeleri halinde sonucun olumlu olacağını ve bu tavrın kooperatiflerce belirleneceğini ve de etkin olacaklarını tahmin ediyorum.
Toplu bakım- toplu sağım tesisleri hakkındaki görüşlerinizi öğrenebilir miyiz?
Yıldız: Toplu bakım ve sağım özellikle hayvan
sağlığı, kaliteli yemleme, hijyen şartlarda sağım sonucu kaliteli süt üretimi açısından ve de bu sektörde çalışan çiftçilerimizin tarımın başka alanlarında daha iyi çalışacakları (bu hususta alternatif tarım alanları geliştirilmesi sonucu) ve gelir seviyelerinin artıracakları için olumlu görmekteyim.
Ulusal Süt Konseyi’nin Kurulu ya da bu konseyin toplantısından beklentileriniz nelerdir?
Yıldız: İçinde Köy Koop burdur birliğimizin de
üyesi ulusal süt konseyi maalesef beklenen olumlu faaliyette bulunamamaktadır. Öyle ki son dönem için süt fiyatının belirlenmesinde bile gerekli ataklığı gösterememiştir. İçinde devlet ayağının da bulunması maalesef serbest hareket kabiliyetini kısıtlamaktadır. Üyelerini sektörün içinde bilfiil çalışan, sivil toplum örgütleri, üreticisi, tüketicisi ve sanayici tarafından oluşturulmalı idi. İlerisi için beklentilerim maalesef olumsuzdur.
Süt Tahlil Aracınız nasıl hizmet vermekte-dir?
Yıldız: Süt tahlil aracımız süt ile ilgili
problem-lerin olduğu mahalde bizzat oraya gidilerek yerinde her türlü süt analizi çalışması yaptığı için kısa sürede ve doğru sonuç alınmasını sağlamaktadır. Yerinde şeffaf analiz yapıldığı için bir takım şüpheleri de dolayısıyla bertaraf etmek-tedir.
Köylerimizde soğuk zincir ve depolama uygulamasına geçildi mi?
Yıldız: Köylerimizde 2000li yılların başından
itibaren sütün soğuk zincir ve depolama sistem-ine geçilmiştir. Üretici ürettiği sütü yarım saat içinde kooperatif merkezindeki süt soğutma tankına dökerek olumsuz gelişmelerin önüne geçilerek süt soğutulmakta ve + 4 derece olan bu süt alıcı firmaların soğutma sistemli araçları ile alınarak imalat yerlerine götürülmektedir.
Sütün kalitesi tüketilen yem ile orantılı mıdır? Yetiştiricilere saman, silaj, fiğ, yonca gibi doğal ürünler kullanmasını tavsiye eder misiniz?
Yıldız: Sütün kalitesi elbette hayvana yedirilen
yem ile orantılıdır. Özellikle yağ ve kuru madde açısından önemi vardır. Birde kaliteli yem hayvanın uzun süre işletmede damızlık hayvan olarak tutulmasında ve bundan elde edilecek yavruların kaliteli ve sağlıklı olmasını da sağlayacaktır. Üreticilerimiz kaliteli olmak üzere elbette silaj yonca, fiğ gibi kaba yemi tavsiye ederim. Hayvancılıkta hayvan beslemede bu tip yemler olmazsa olmazdır. Mutlaka hayvanlara yedirilmelidir.
Kooperatiflerin, sütün daha sağlıklı ve daha temiz olmasındaki rolü nedir?
Yıldız: Kooperatiflerin ortaklarını ürettikleri
sütleri mutlaka kaliteli olmasını ister, çünkü alıcı firmalar ile yapılan süt satış sözleşmelerinde ‘Sütün belli bir kalite düzeyinde olmalıdır’ şeklinde hükümler vardır. Özellikle yağ ve kuru madde önemli bir yer teşkil eder. Özellikle üretilen sütün yağ ve kuru madde yönünden istenilen vasıfta bulunan sütlere teşvik primi de ödenmektedir.
ABD’deki uygulamaya konulacak sütlere güvenli ve uygun tatlandırıcı konularak tüketimin arttırılması çalışması Türkiye’de de yapılabilir mi; bu konudaki görüşleriniz neler-dir?
Yıldız: Avrupa Birliği Üyeliği açısından özellikle
üretilen sütün belli bir seviyede olması gerekme-ktedir. Asitlik, somatik hücre vs. gibi belirtilen standartları yakalamamız gerekmektedir. Aksi takdirde süt üretici ülke konumunda sütünü AB Ülkelerinden alan bir ülke konumuna gelebiliriz. AB Normlarında ve kabul edilebilen değerlerde tatlandırıcı konarak tüketiminin yaygınlaştırılmasında bence bir sakınca yoktur.
Yeter ki insan sağlığı için olumsuzluklar göstermesin.
Köy Koop Burdur Birliğinde ve şubelerinde sertifikalı fidan bulunuyor mu? Vatandaşlara sertifikalı fidan konusunda tavsiyeleriniz var mı? Sertifikalı fidan ne demektir?
Yıldız: Köy Koop Burdur birliğimizce sadece
Burdur merkezimizdeki satış mağazasında sertifikalı meyve fidanı pazarlanmaktadır. Ancak diğer şubelerimizin talebi halinde merkezden ihtiyaçları nakil edilerek karşılanmaktadır. Sertifikalı fidan değil tüm tarımsal girdilerde sertifikalı ürün kullanmalarını daha fazla ve kaliteli ürün üretimi için elbette tavsiye ederim.
Köy Koop Burdur Birliğinin ticari faaliyetleri nedir?
Yıldız: Köy Koop Burdur Birliğimiz ticari
anlamda özellikle ortağımız halinde bulunan birim kooperatiflerimizin ve ortaklarının ihtiyaç duydukları her türlü tarımsal girdileri temin ve tedarik etmektedir. Özellikle süt sağım makineleri, bunların yedek parçaları, sertifikalı buğday arpa fiğ, silajlık mısır, yonca sorgum sudan otu melezi, yer şalgamı vs. gibi tohumluk-lar, organik katı ve sıvı gübre, doğummatik, çelik süt sağım güğümleri, yalama taşları, her çeşit meyve fidanı, balya ipi, un, süt soğutma tanklarının tamir ve bakımlarında kullanılacak çeşitli malzemeler gibi ürünleri maliyet dereces-inde satış yöntemi esas alınarak ticari faaliyet göstermektedir.
ANAHTAR KELİMELER: Yakup Yıldız, Köy
Koop, Honamlı (Saanen) Keçisi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, süt, sertifikalı fidan, fiğ, silaj, aşı, buzağı.