ÖZET
2005 yılında yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun adli tıbbi uygulamasına ilişkin olarak düzenlenmiş kılavuzda, kafata-sındaki 5-25 cm2 kemik kaybı-nın “işlevde sürekli zayıflama”, 25 cm2’den fazla kemik kaybının ise, “işlev kaybı” olarak değer-lendirileceği belirtilmiş ve adli tıp uygulamalarında bu şekilde yer almaktadır. Bu uygulama sı-rasında kafatası kemik
eksiklik-lerinde oransal bir tanımlamaya veya yaş esaslı bir ayrıma gidil-mediği görülmektedir.
Bu makalede çocuktaki kafata-sı kemik eksikliklerinin organ-larından birinin işlevinin sürekli zayıflaması ve yitirilmesi kapsa-mında değerlendirilmesinin tar-tışmaya açılması ve konuda yeni kriterler önerilmesi amaçlan-mış; bu amaç çerçevesinde, ka-fatası kemik eksikliklerinin yaşa özgü değerlendirme modeli,
ka-fatası kemik eksikliklerinin kişi-ye özgü değerlendirme modeli veya kafatası kemik eksiklikle-rinin organ işlevinin zayıflama-sı ya da yitirilmesi yerine sürekli hastalık kapsamında değerlen-dirilmesi görüşlerine yer veril-miştir.
Anahtar Kelimeler: Kafatası ke-mik eksiklikleri, organ işlevinin zayıflaması, organ işlevinin yi-tirilmesi, adli tıp uygulamaları, ceza kanunu.
> Doç. Dr. Mahmut AŞIRDİZER > Doç. Dr. M. Sunay YAVUZ
Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Manisa
SÜREKLİ ORGAN İŞLEVİ
ZAYIFLAMASI-YİTİRİLMESİ
ÇOCUKTA KAFATASINDAKİ KEMİK EKSİKLİĞİNİN
KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu makalede çocuktaki kafatası kemik eksikliklerinin organlarından
birinin işlevinin sürekli zayıflaması ya da yitirilmesi kapsamında
değerlendirilmesinin tartışmaya açılması ve konuda yeni kriterler
önerilmesi amaçlanmıştır.
ABSTRACT
In the guide about medico-legal process of Turkish Penal Code which numerated 5237 and came into effect in 2005, they were re-ported that, bone defect in the di-ameter 5-25 cm2 in cranium
sho-uld be evaluate as organ we-akness and bone defect more than the diameter 25 cm2
crani-um should be evaluate as organ lost. These rules are in effect in
medico-legal process, now. It is seemed that, the rational definiti-on according to total body area or specifization on the base on ages were not preferred during this process.
In this article, the starting to dis-cussion about the evaluation of the cranial defects in children within the weakness or lost of organ functions and the sugges-ting new criteria on this subject were aimed. According to aims of
this article, the evaluation model of cranial defects with respect to ages and the evaluation model of cranial defects with respect to propiriarity of victims were re-ported and the opinion about the evaluation of the cranial defects as permanent illness instead of organ weakness or organ lost was cited.
Key words: Cranial defects, organ
weakness, organ lost, medico-legal process, penal code.
THE EVALUATION OF CRANIAL DEFECTS IN CHILDREN WITHIN
THE WEAKNESS OR LOST OF
ORGAN FUNCTIONS
GİRİŞ
Model Ceza Yasaları kapsamın-da vücuttaki bir yaralanma, her hangi bir vücut azasının veya or-ganın fonksiyonlarının devam-lı kaybı veya noksandevam-lığına ne-den olmuş ise, o yaralanma cid-di olarak tanımlanmakta ve ceza üzerinde ağırlaştırıcı bir unsur olarak kabul edilmektedir [1]. Washington Ceza Kanunu (Bö-lüm: 9A.04, Madde-110/4/b) [1-3], Teksas Ceza Kanunu (Bölüm-1.07/a, Madde:46) [3, 4], Kolom-biya Ceza Kanunu (Madde-374) [5], Nijerya Ceza Kanunu (Mad-de-295) [6], İran İslam Ceza Ka-nunu [7], Pakistan Ceza KaKa-nunu (Madde: 333,334) [8], Bosna-Hersek Ceza Kanunu (Madde: 177) [9], Hırvatistan Ceza
Ka-nunu (Madde: 99) [9], New York Ceza Kanunu (madde: 120/10/2) [10], İrlanda Ceza Yasası Tasarı-sı (Paragraf: 9.66) [10] ve İtalyan Ceza Kanunu (Madde:583/1-2) [11], yaralanan şahsın duyula-rından veya organladuyula-rından biri-nin işlevibiri-nin sürekli zayıflaması veya yitirilmesini ceza için ağır-laştırıcı unsur olarak kabul eden ceza yasalarından bazılarıdır.
Türk Ceza Kanunu’nun 87. mad-desinin 1/a fıkrası “kasten yara-lama fiilinin, mağdurun duyula-rından veya organladuyula-rından biri-nin işlevibiri-nin sürekli zayıflaması-na neden olması”; 87. maddesi-nin 2/b fıkrası “kasten yaralama fiilinin, mağdurun duyularından veya organlarından birinin işle-vinin yitirilmesine neden
olma-sı” ile ilgili ağırlaştırıcı unsurları içermektedir [12].
2005 yılına kadar yürürlükte olan 765 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK)’nun adli tıbbi uygulamala-rına ilşkin kılavuza göre, kafata-sındaki 5-10 cm2 kemik eksikliği uzuv zaafı veya 10 cm2’den fazla kemik eksikliği uzuv tatili olarak değerlendirilmiştir [13]. 2004 yı-lında düzenlenen ve 2005 yılın-da yürürlüğe giren 5237 sayı-lı TCK’nun adli tıbbi uygulaması-na ilişkin olarak düzenlenmiş kı-lavuzda, kafatasındaki 5-25 cm2 kemik kaybının “işlevde sürek-li zayıflama”, 25 cm2’den fazla kemik kaybının ise, “işlev kaybı” olarak değerlendirileceği belir-tilmiş ve uygulamada bu şekilde yer bulmuştur [14].
765 sayılı TCK’nun adli tıb-bi uygulamalarına ilişkin kı-lavuzda yaralanmalara ilişkin çocuk-erişkin ayrımı yapılma-mış; yanık alanları tanımlanırlen lokal-geniş şeklinde bir sınıfla-maya gidilmiş [13]; 5237 sayı-lı TCK’nun adli tıbbi uygulaması-na ilişkin olarak düzenlenmiş kı-lavuzda, yüz ve eldeki deri yara-lanmaları için, alan ve vücut yü-zeyine göre bir oran belirlenmiş; yanıklar için, çocuklardaki alan-larına göre ayrı bir sınıflandırma yapılmış ve vücut yüzeyine göre bir oran belirlenmişken [14]; her iki kılavuzda kafatası kemik ek-sikliklerinde oransal bir tanım-lamaya veya yaş esaslı bir ayrı-ma gidilmediği görülmektedir.
Bu makalede çocuktaki kafata-sı kemik eksikliklerinin organ-larından birinin işlevinin sürekli zayıflaması ve yitirilmesi kapsa-mında değerlendirilmesinin tar-tışmaya açılması ve konuda yeni kriterler önerilmesi amaçlan-mıştır.
KAFATASINDA KEMİK
KAYBI KONUSUNDA
HUKUKSAL BAZDA
DEĞERLENDİRMELER
Kafatasında kemik kaybının eski TCK kapsamında uzuv zaafı veya uzuv tatili olarak değerlendi-rilmesi ile ilgili olarak, 1989 yı-lında yapılan 5. Ulusal Adli Tıp Günleri’nde o tarihte Adli Tıp Kurumu 3. İhtisas Kurulu Üyesi olarak çalışmakta olan Nörolo-ji Uzmanı Dr. Hayat Gökçe tara-fından “Normalde öksürme, ağır yük kaldırma, ıkınma gibi
efor-larda göğüs ve karın boşlukla-rı içinde meydana gelen basınç artışının, damar ve beyin omuri-lik sıvısı sistemleriyle kafa içine yansıtılarak, her yöne eşit olarak dağılmakta olduğu; fakat mü-essir fiile bağlı olarak kafa ke-miklerinde kırık veya çatlak olu-şumunu takiben, veya kırık ve çatlak oluşmaksızın kafa için-de meydana gelen bir kanama-nın cerrahi müdahale ile
boşal-tılması sırasında, kafa kemikle-rinde bir defekt meydana geldi-ğinde; günlük yaşamda kaçınıl-ması neredeyse imkansız öksü-rük, yük kaldırma gibi eylemler sırasında, esnek yapıdaki beyin ve beyin-omurilik sıvısının bu basın-cın etkisiyle, açılan boşluğa doğ-ru itildiği; her bir itilmenin bir tür travma etkisi yarattığı ve bu kişiyi rahatsız ettiği; kişinin çalışma gü-cünü azalttığı; bu nedenlerle bu
defektin adli tıbbi uygulamalarda uzuv zaafı ya da uzuv tatili olarak değerlendirildiği; değerlendirme-de, bu defektin meydana getirdiği çalışma gücü kaybının esas alın-dığı; mevcut maluliyet barem ve tüzüklerinden yararlanmak su-retiyle bu defektin alanına göre uzuv zaafı ya da uzuv tatili niteli-ğinde kabul edildiği; eğer bu alan 4 cm2 veya daha küçük ise bunun uzuv zaafı yada uzuv tatili olarak
değerlendirilmediği; eğer 5 ila 10 cm2 arasında ise uzuv zaafı niteli-ğinde, eğer 10 cm2 den daha bü-yük ise uzuv tatili niteliğinde ka-bul edildiği” belirtilmiştir [15]. Keza 25 Ocak 2001’de Adli Tıp Ku-rumu Genel Kurulu’nda görüşü-len bir olgu ile ilgili olarak da; “beyin gibi hayati önemi olan bir organı muhafaza ile görevli kafa kemiklerinde meydana gelen ek-sikliklerin de uzuv zaafı ve uzuv
Arıza Çeşidi Arıza Ağırlık Ölçüsü
A 4 cm2’ye kadar (plastikle kapatılmamış) 10
B 4-9 cm2. (plastikle kapatılmış) 10
C 4-9 cm2. (plastikle kapatılmamış) 20
D 9-25 cm2. (plastikle kapatılmış) 20
E 9-25 cm2. (plastikle kapatılmamış) 30 F 25 cm2’den geniş (plastikle kapatılmış) 30 G 25 cm2’den geniş (plastikle kapatılmamış) 50
Tablo-1. Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nün A Cetveli’nin I. Listesi’nde; “Baş Arızaları” başlığı altında 1. sırada trepenasyon veya travma sonucu baş kemikleri-nin açıklıklarına ilişkin arıza ağırlık ölçüleri [17]
tatili kapsamında değerlendirme-ye alındığı” vurgulanmıştır [16].
22.06.1972 tarihli , 14223 sayı-lı Resmi Gazete’de yayınlanmış
bulunan Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nün 31.05.1985 tarihli 85/9529 K sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile değişikliğe uğ-ramış A Cetveli’nin I. Listesi’nde;
“Baş Arızaları” başlığı altında 1. sırada trepenasyon veya travma sonucu baş kemiklerinin açıklık-larına ilişkin değerlere yer veril-miştir (Tablo-1) [17].
Tablo-2. Hahn ve arkadaşlarının kafa yüzey ölçümleri tablosu [19].
YAŞ (AY) ORTALAMA DEĞER (cm2) RANGE (cm2) YAŞ (YIL) ORTALAMA DEĞER (cm2) RANGE (cm2) 1 75.5 63.0 – 88.0 3 163.0 146.4 – 179.4 2 93.9 81.4 – 106.4 4 169.4 152.9 – 185.9 3 104.7 92.2 – 117.2 5 174.4 157.9 – 190.0 4 112.3 99.8 – 124.8 6 178.6 162.1 – 195.1 5 118.2 105.7 – 130.7 7 182.0 165.5 – 198.5 6 123.0 110.5 – 135.5 8 185.0 168.5 – 201.6 7 127.1 114.6 – 139.6 9 187.7 171.2 – 204.2 8 130.7 118.2 – 143.2 10 190.1 173.6 – 206.6 9 133.8 121.3 – 146.3 11 192.2 175.7 – 208.7 10 136.6 124.1 – 149.1 12 194.2 177.7 – 210.7 11 139.1 126.6 – 151.6 13 196.0 179.6 – 212.6 12 141.4 128.9 – 153.9 14 197.7 180.7 – 213.7 13 143.5 131.0 – 156.0 15 199.2 182.7 – 215.7 14 145.5 133.0 – 158.0 16 200.7 184.2 – 217.2 15 147.3 134.8 – 159.8 17 202.1 185.6 – 218.6 16 149.0 136.5 – 161.5 18 204.4 187.9 – 220.9 17 150.6 138.1 – 163.1 18 152.1 139.6 – 164.6 19 153.6 141.1 – 166.1 20 154.9 142.4 – 167.4 21 156..2 143.7 – 168.7 22 157.5 145.0 – 170.0 23 158.7 146.2 – 171.2 24 159.8 147.3 – 172.3
Adli Tıp Uygulamalarında, 2005 yılına kadar, bir uzvun bütünlü-ğünün veya fonksiyonunun de-vamlı olarak yarıya yakın kaybol-ması ve bir sakatlık halinde kal-ması ya da bu bütünlüğün bozul-ması veya fonksiyonun azalbozul-ması halinin beden gücünden % 10 ile % 30 arasında bir kayba neden olması uzuv zaafı; bir uzvun bü-tünlüğünün veya fonksiyonunun tüm olarak ortadan kalkması veya ileri derecede kaybolması-azalması ya da bütünlüğün bo-zulması veya fonksiyonun azal-ması halinin beden gücünden % 30 veya üstünde azalma veya kayba neden olması uzuv tati-li olarak değerlendirilmekte; Tablo-1’de verilen değerler çer-çevesinde kemik eksiklikleri için uzuv zaafının alt sınırı 5 cm2, üst sınırı 10 cm2; uzuv tatilinin alt sı-nırı 10 cm2 kabul
edilmektey-di [13]. 2005 yılında 5237 sayı-lı TCK’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte; organdaki veya ekstre-mitedeki anatomik kayıp ve/veya fonksiyonel bozukluğun o organ veya ekstremitenin kendi ana-tomik yapısı ve/veya fonksiyo-nuna göre % 10-50 arasındaysa “işlevin sürekli zayıflaması”; % 50’nin üstünde ise “işlevin yiti-rilmesi” olarak değerlendirilme-ye başlanılmış; Tablo-1’de veri-len değerler çerçevesinde ke-mik eksiklikleri için uzuv zaafı-nın yerine tanımlanan işlevin sü-rekli zayıflamasının alt sınırı ay-nen korunurken, işlevin sürekli zayıflamasının üst sınırı ve uzuv tatilinin yerine tanımlanan işle-vin yitirilmesinin alt sınırı 25 cm2 olarak benimsenmiştir [14].
Kafatasındaki kemik eksiklikle-rinin uzuv zaafı (organ işlevinin
zayıflaması) veya uzuv tatili (or-gan işlevinin yitirilmesi) kapsa-mındaki bu değerlendirmelere karşın, 1993 yılında gerçekleşen 7. Ulusal Adli Tıp Günleri’nde gerçekleştirilen bir panel sıra-sında, o tarihte Yargıtay 4. Ceza Dairesi Başkanı olarak görev yapmakta olan Doç. Dr. Sami Selçuk tarafından, “kafatasının bir organ olmadığı bu nedenle kafatasındaki defektin uzuv za-afı veya tatili kapsamında değil, sürekli hastalık kapsamında de-ğerlendirilmesinin uygun olaca-ğı” bildirilmiştir [18].
Diğer ülkelerin ceza yasalarının uygulamalarına ait literatür in-celemesinde ise, kafa kemikle-rinde meydana gelen defektle-rin organın fonksiyonlarının de-vamlı kaybı veya noksanlığı ola-rak kabulüne dair herhangi bir bilgiye ulaşabilmek mümkün ol-mamıştır.
KAFATASINDA KEMİK
KAYBININ, ÇOCUK
KAFATASINDAN
EKSİLME AÇISINDAN
ORANTISAL
KARŞILAŞTIR-ILMASINA İLİŞKİN
DEĞERLEN-DİRMELER:
Hahn ve arkadaşları, 1984 yılın-da yayınladıkları çalışmaların-da 0-2 yaş arasınçalışmaların-da aylık olarak, 2-18 yaş arasında yıllık olarak kafa yüzey ölçümlerini tanımla-mışlardır (Tablo-2) [19].
Erişkin bir kişide 5 cm2 kafatası
Tablo-3. Organ işlevin sürekli zayıflaması alt sınırı ile or-gan işlevin sürekli zayıflaması üst sınırını/oror-gan işlevi kaybının alt sınırını oluşturacak yaşa göre kafatası kemik kaybı yüzölçümlerinin hesaplama formülleri
= A 5 e x f = B 25 e x f
A = Yaşa göre organ işlevin sürekli zayıflaması alt sınırı-nı oluşturacak kafa yüz ölçümü
B = Yaşa göre organ işlevin sürekli zayıflaması üst sını-rını/organ işlevi kaybının alt sınırını oluşturacak kafa yüz ölçümü
e = X yaşındaki ortalama kafa yüzölçümü f = 18 yaşındaki ortalama kafa yüzölçümü
YAŞ (AY) ORGAN İŞLEVİ ZAYIFLAMASI ALT SINIRI ORGAN İŞLEVİ ZAYIFLAMASI ÜST SINIRI -ORGAN İŞLEVİ
YİTİRİLMESİ ALT SINIRI YAŞ (YIL) ORGAN İŞLEVİ ZAYIFLAMASI ALT SINIRI ORGAN İŞLEVİ ZAYIFLAMASI ÜST SINIRI -ORGAN İŞLEVİ YİTİRİLMESİ ALT SINIRI
1 1,85 cm2 9,23 cm2 3 3,99 cm2 19,94 cm2 2 2,97 cm2 11,48 cm2 4 4,14 cm2 20,72 cm2 3 2,56 cm2 12,81 cm2 5 4,27 cm2 21,33 cm2 4 2,75 cm2 13,73 cm2 6 4,37 cm2 21,84 cm2 5 2,89 cm2 14,46 cm2 7 4,45 cm2 22,26 cm2 6 3,01 cm2 15,04 cm2 8 4,52 cm2 22,63 cm2 7 3,11 cm2 15,55 cm2 9 4,59 cm2 22,96 cm2 8 3,20 cm2 15,99 cm2 10 4,65 cm2 23,25 cm2 9 3,27 cm2 16,36 cm2 11 4,70 cm2 23,51 cm2 10 3,34 cm2 16,71 cm2 12 4,75 cm2 23,75 cm2 11 3,40 cm2 17,01 cm2 13 4,79 cm2 23,97 cm2 12 3,46 cm2 17,29 cm2 14 4,84 cm2 24,18 cm2 13 3,51 cm2 17,55 cm2 15 4,87 cm2 24,36 cm2 14 3,56 cm2 17,80 cm2 16 4,91 cm2 24,55 cm2 15 3,60 cm2 18,02 cm2 17 4,94 cm2 24,72 cm2 16 3,64 cm2 18,22 cm2 18 5,00 cm2 25,00 cm2 17 3,68 cm2 18,42 cm2 18 3,72 cm2 18,60 cm2 19 3,76 cm2 18,79 cm2 20 3,79 cm2 18,95 cm2 21 3,82 cm2 19,10 cm2 22 3,85 cm2 19,26 cm2 23 3,88 cm2 19,41 cm2 24 3,91 cm2 19,55 cm2
Tablo-4. Organ işlevin sürekli zayıflaması alt sınırı ile organ işle-vin sürekli zayıflaması üst sınırını/organ işlevi kaybının alt sınırını oluşturacak yaşa göre kafatası kemik kaybı yüzölçümleri değerleri
kemiği eksikliklerinin organ iş-levin sürekli zayıflaması alt sını-rını; 25 cm2 kafatası kemiği ek-sikliklerinin organ işlevin sürekli zayıflaması üst sınırını ve organ işlevi kaybının alt sınırını oluş-turması esas alınarak; Tablo-2’ de verilen kafatası yüzey ölçüm-leri ortalama değerölçüm-leri çerçeve-sinde Tablo-3’ de sunulan for-müller oluşturulduğunda; kafa-tası kemik kaybı yüzölçümlerine ait elde edilen değerler Tablo-4’de gösterilmiştir.
SONUÇ
Kasten yaralama fiilinin, mağ-durun duyularından veya organ-larından birinin işlevinin sürek-li zayıflamasına veya yitirilmesi-ne yitirilmesi-neden olması TCK’nun ağır-laştırıcı unsurları arasında yer almakta, yaralarda ve yanıklar gibi lezyonlarda vücut yüzey öl-çüsü esas alınmış iken, kafata-sındaki kemik eksikliğine ne-den olan travmalarda kafatası yüzey ölçüsünün esas alınma-mış olması uygulamada önem-li bir eksikönem-lik olarak göze çarp-maktadır.
Bu uygulama hatasının gideril-mesi için üç yol bulunmaktadır.
Birinci yol, yazımızın tartışma bölümünde açıkladığımız üze-re, yaşa göre oransal bir he-saplamaya gidilmesidir ki, lerin kafa yüzölçümlerinin kişi-den kişiye değişiklik göstermesi nedeniyle bu tür bir hesaplama ortalama değerler çerçevesin-de gerçekleşecek, kafa yüz öl-çümleri ortalamanın altında ka-lan mağdurlar için, ortalamanın üzerinde kalan mağdurlarda ise sanıklar için bir handikap oluş-turacaktır.
İkinci yol, her bir mağdur için kafatası yüzey ölçümlerinin ve kemik eksikliği alanının 3D bilgi-sayarlı tomografi aracılığı ile be-lirlenmesi ve daha sonra oran-sal kafatası eksikliğinin hesap-lanması olabilir.
Bu iki yoldan biri tercih edil-diğinde, Hahn ve arkadaşları-nın 18 yaşında 204.4 cm2 olarak saptadıkları kafa yüzey ölçümü-ne göre [19], 5 cm2 lik bir ke-mik eksikliğin kafa alanından %
2.44 düzeyinde bir eksikliğe; 25 cm2 lik bir kemik eksikliğin ise % 12.23 düzeyinde bir eksikliğe neden olacağı hususu da dikkate alındığında, belirtilen düzeyler-deki bir kemik kaybının, organ-larından birinin işlevinin sürek-li zayıflamasına veya yitirilme-si kriterlerine uyup uymadığı-nın, eğer uyuyorsa hangi objek-tif kriterler çerçevesinde organ-larından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına veya yitirilmesine neden olduğunu izah etmek ge-rekecektir.
Üçüncü yol ise, kafatası kemik eksikliklerinin, uluslararası hu-kuk normlarına uygun olarak, organ işlevinin sürekli zayıfla-ması veya yitirilmesi olarak de-ğerlendirilmesinden vazgeçilip; 1993 yılında vurgulandığı üzere [18], sürekli hastalık kapsamın-da değerlendirilmesi olacaktır.
Bu üç görüşün ve bu konuda olu-şabilecek farklı görüşlerin yargı mensuplarının da katılacağı top-lantılarda tartışmaya açılarak, ortak bir akılcı yola ulaşılabile-ceğini düşünmekteyiz.
1. Bergelson V. Consent to harm. Rutgers Law School (Newark), Faculty Papers. 2008; 46: 99-129.
2. Johnson MCA. Nonconsensual sex cri-mes and the UCMJ: a proposal for reform. A Thesis of the Judge Advocate General’s School United States Army. 2003: 75. 3. Bergelson V. The right to be hurt: tes-ting the boundaries of consent. The Geor-ge Washington Law Review. 2007; 75(2): 165-236.
4. Texas Penal Code. Erişim: http://www. statutes.legis.state.tx.us/SOTWDocs/PE/ htm/PE.1.htm. Erişim tarihi: 08.09.2009. 5. Stepan J, Kellogg EH. The world’s laws on voluntary sterilization for family plan-ning purposes. Population Report –Steri-lization, 1973; 2(C-D): 57-132.
6. Alemika EEO, Chukwuma I, Lafratta D, Messerli D, Souckova J. Rights of the Child in Nigeria. Geneva: Committee on the Right of the Child. 2004: 18.
7. Islamic Penal Code of Iran. Erişim: http://mehr.org/Islamic_Penal_Code_of_ Iran.pdf. Erişim tarihi: 08.09.2009. 8. Pakistan Penal Code (Act XLV of 1860). Erişim: http://www.pakistani.org/pakis-tan/legislation/1860/actXLVof1860.html. Erişim tarihi: 08.09.2009.
9. Council of Europe. Legislation in the Member States of the Council of Europe in the Field of Violence against Women, Volume-1. Strasburg: Council of Europe. 2004: 52, 68.
10. The Law Reform Commission. Report on Non-Fatal Offences against the Per-son. Ireland: The Law Reform Commis-sion. 1994: 371-3, 567.
11. 231 Guidelines for AVIO Group Fo-reign Companies. Erişim: http://www. aviogroup.com/comuni/pdf/corporate- governance/LineeGuidaControllateEste-re.pdf. Erişim tarihi: 08.09.2009. 12. Türk Ceza Kanunu. Erişim: http:// www.ceza-bb.adalet.gov.tr/mevzu-at/5237.htm. Erişim tarihi: 08.09.2009. 13. Gök Ş, Akyol S, Kolusayın RÖ. Kişi-lerin Vücut Bütünlüğünde Oluşturulan Zararların Adli Tıp Açısından Değerlen-dirilmesi. İstanbul:Temel Matbaacılık. 1987:8.
14. Balcı Y, Güzel S, Çetin G. Yeni Türk Ceza Kanunu çerçevesinde düzenlene-cek adli raporlar için kılavuz. Yeni Yasa-lar Çerçevesinde Hekimlerin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu, Tıbbi Malpraktis ve Adli Raporların Düzenlenmesi- Sempoz-yum Dizisi Yayın No: 48’de. Editörler: Yo-rulmaz C, Çetin G. İstanbul: Sempozyum
Dizisi Elektronik Versiyon. 2006: 155-84. 15. Gök Ş. V.Ulusal Adli Tıp Günleri-Panel ve Serbest Bildirileri. İstanbul:Temel Matbaacılık. 1989:51-2.
16. Polat O, Güzel S. Adli Tıp Genel Ku-rulu 100 Olgu. İstanbul: Adli Tıp Kurumu Yayınları-3. 2001: 74-5.
17. Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü. Erişim:http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/ connect/3a7c440049176df0bedcbf6814 5981de/sosyal_sigorta_saglik_islemle-ri_tuzugu.doc?MOD=AJPERES. Erişim tarihi: 08.09.2009.
18. Kolusayın Ö. 7. Ulusal Adli Tıp Gün-leri – Paneller. İstanbul: Rejans Tanıtım. 1994: 94-100.
19. Hahn FJ, Chu WK, Cheung JY. CT me-asurements of cranial growth: normal subjects. AJR Am J Roentgenol. 1984; 142(6): 1253-5.
İletişim Adresi:
Doç. Dr. Mahmut AŞIRDİZER
Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi Dekanlık Binası, Adli Tıp Anabilim Dalı, 45030, Uncubozköy-Manisa
E-mail: masirdizer@yahoo.com
