Artroplasti günümüzde yafllanan ama konforlu yafla-mak isteyen insan say›s›n›n art›fl›na paralel olarak artan cerrahi bir yöntemdir. Omuz artroplastisi de bundan na-sibini alm›flt›r.
Omuz artroplastisini kavraman›n ilk ad›m›, bölgedeki yumuflak doku fonksiyonlar›n› irdelemekten geçer. Omuz fonksiyonel olarak 4 eklemden meydana gel-mifl olsa da (gleno-hume-ral, skapula-torasik, akro-mio-klavikular, sterno-klavikular) omuz artrop-lastisi klasik anlamda sa-dece glenohumeral ekle-mi kapsamaktad›r. Bu da olay›n ne kadar dikkatli de¤erlendirilmesi gerekli-li¤ini gösterir.
Seçenekler
Gerçekte çok çeflitlilik mevcut olsa da biz omuz ar-troplastisini 2 ana bafll›kta toplayabiliriz.
1. Total omuz artroplastisi: ‹ki temel komponenti
vard›r:
a. Glenoid komponent: Glenoid komponenti y›pran-m›fl glenoid yüzey varl›¤›nda kullan›l›r. Polietilen te-mel yap›s›nda olup, baz› protez çeflitlerinde metal
yu-va ile glenoide tutturulsa da s›kl›kla polietilen ke-mik çimentosu yard›m› ile os glenoide tutturu-lur. Yap›s› humerus bafl›-na yatak olacak flekildedir.
b. Humeral komponent: Çeflitli metal-lerden imal edilebilmektedir. Bafl ve göv-deden (humerus kemi¤i içerisine kemik çi-mentosu yard›m› ile tutturulan) meydana gelir. Bafl hastaya uygun ölçüleri sa¤layabil-mek ad›na çeflitli kal›nl›k ve genifllikte imal edilmifltir. Gövdede de ayn› çeflitlilik mev-cuttur.
2. Parsiyel omuz protezi: Sadece bafl ve
hu-meral gövde komponentlerinden ibarettir.
Endikasyonlar
Omuz artroplastisinin kullan›m endikasyonlar› flun-lard›r:
a. Artrozlar: ‹diyopatik, posttravmatik, romatoid omuz artropatileri, rotator manflet y›rt›¤› artropatisi ve re-dükte edilmemifl eski ç›k›klar. Bu endikasyonlarda s›kl›kla os glenoidde de ciddi hasar oldu¤undan total omuz artroplastisi tercih edilir.
b. K›r›klar: 3-4 parçal› humerus bafl› k›r›klar›. S›kl›kla parsiyel omuz protezi ile tedavi edilirler.
108
T›p Sanat›
Medikal ve cerrahi uygulamalarla ilgili pratik bilgiler:
Omuz artroplastisi
T›p Sanat› | State of the Art Türk Aile Hek Derg 2008; 12(2): 108-109
doi:10.2399/tahd.08.108
Practical information on medical and surgical procedures: shoulder arthroplasty
Hakan Gürbüz1
1) Vak›f Gureba E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i, Klinik fiefi, Prof. Dr., ‹stanbul
Çizimler © Dr. Levent Efe, CMI Metal
yuva
2008 © Yay›n haklar› Türkiye Aile Hekimli¤i Uzmanl›k Derne¤i (TAHUD)'a aittir. Her hakk› sakl›d›r. Deomed Medikal Yay›nc›l›k taraf›ndan yay›mlanmaktad›r. Copyright © 2008 Turkish Society of Family Practice. All rights reserved. Published by Deomed Medical Publishing, Istanbul.
T›p Sanat›
Türkiye Aile Hekimli¤i Dergisi | Turkish Journal of Family Practice | Cilt 12 | Say› 2 | 2008 109
Kontrendikasyonlar
Kontrendikasyonlar aktif enfeksiyon, omuz kas yap›-s›nda güçsüzlü¤e neden olan çeflitli hastal›klar ve yap›sal sorunlar. Hasta yafl› kalça ve diz protezlerindeki gibi be-lirleyici de¤ildir.
Teknik
Hasta genel (s›kl›k-la) ya da bölgesel anestezi ile ameliyat edilir. Yar› oturur pozisyonda ameli-yat gerçeklefltirilir. Omuz anteriorun-da delto-pektoral aral›¤› kullanacak
flekilde 15-20 cm’lik bir insizyonla ameliyat yap›l›r. Glenoid-humerus bafl› ve gövde hastaya uygun olarak de¤ifltirilir. Polietilen glenoid parça ve humeral gövde kemik çimentosu sayesinde hastaya tespit edilir. Bafl ise humeral gövdede parças›ndaki ç›k›nt›ya oturtulur. Yumuflak doku balans›n›n sa¤lanmas› ameliyat›n belki de en önemli afla-mas›d›r. Aksiller sinir korunmal›, rotator
man-flet uygun gerginlikte olmal›d›r. 1-2 ünite kan gereksini-mi ortaya ç›kabilir. Ameliyat 1-1.5 saat civar› sürer. Ameliyat sonras› 2-3 gün omuz tespitini takiben hemen,
omuz hareket ark›n› oluflturmak ve omuz çevresi kaslar› güçlendirmek amac› ile omuz rehabilitasyonuna bafllan›r. 2 ayl›k bir süre içerisinde hasta omzunu sa¤l›kl› bir flekil-de kullanmaya bafllar.
Komplikasyonlar
Aksiler sinir lezyonu, di¤er brakial pleksus lezyonlar›, emboli, Sudeck atrofisi, enfeksiyon, uygun boyutta ko-nulmam›fl protezlerdeki kullan›m sorunlar›d›r. Duygusal olarak iyi haz›rlanmam›fl ve irdelenmemifl hastalarda ise ameliyat sonras› rehabilitasyon sorunlar› gözlenebilir; bu da sonuca ciddi olarak yans›r.
Sonuç
Sonuç olarak omuz artroplastisi yukar›da çok k›sa bir flekilde özetlenmeye çal›fl›ld›¤› gibi çeflitli sorunlara sahip olsa da kiflisel olarak söylemek istedi¤im hastalara olduk-ça rahatl›k ve konfor sunan bir cerrahi seçenektir. Ehil ellerde yap›lmas› sonucu her fleyde oldu¤u gibi oldukça da iyi sonuçlara sahiptir.
Kaynaklar
1. Azar FM, Wright II PE. Artroplasty of shoulder and elbow. Campbell's Operative Orthopaedics içinde. Canale ST, ed. Cilt 1. Philadelphia, Mosby, 2003. Bölüm 8. Sayfa 483-533.
2. Cofield RH. Degenerative and arthritic problems of the glenohumeral joint. In, The Shoulder içinde. Rockwood C, Matsen FA, ed. Cilt 2. Philadelphia, W.B. Saunders Company, 1990. Bölüm 17. Sayfa 678-749.
Gelifl tarihi: 10.02.2008 Kabul tarihi: 15.03.2008
Çıkar çakıflması:
Çıkar çakıflması bildirilmemifltir.
‹letiflim adresi:
Prof. Dr. Hakan Gürbüz
Vak›f Gureba E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i
Menderes Bulvar› Fatih ‹stanbul Tel: (0212) 453 17 00
