E. TOFTBEK.
-'
KISA DÜRZt İLMİHALt'"
çev.: Doç. Dr. Ethem Ruhi FIGLALI
(Bu kısa Dürzi ilmihali, Glas/l,ow Üniversitesi Profesöı:lerinden W.B. Stevenson'un eline geçmiştir. Muhtemelen XIX. yüzyılın sonhrına doğ-ru, üzerinde tereddütler uyandırabilecek bir Arapça ile yazılmıştır. An-cak yazı güzeldir. Bir iki ehemmiyetsiz nokta, İslam Ansiklopedisindeki "Dürzi" maddesinde verilen bilgilerle uyuşmamaktadır.)
"Bu, Dürzl1eria başlangıcından günümüze kadarki inançları ile gizli bilgilerini ihtiva eden biryesikadıL Soru-cevap şeklinde tertib olun-muştur."
••• ••• .•. S.: Sen bir Dürzi misin?
C.: Rabbimiz el-Hakim'in (Takdir ve scna ona olsun!) inayetiyle, evet.
S.: Dürzi kime denir? veya (muhtemelen kastedilen) ed-Derezı kimdi?
C.: Ahd'i yazan ve Rabbimiz Hiilık'a hizmet edendi. S.: Senin üzerine düşen nedir?
C.: Hakıkati ikrar; el-Hfıkim'e ibiidet; ve yedi vasiyete (vasaya) dı yanma.
S.: Muvahhid bir Dürzı olduğunu nasıl hilirsin? C.: Heliili yeyip, haram ı terketmekle.
S.: Neleı helal, neler haramdır?
C.: HeIal olan şeyler, alimIerin (ukkfıl) ve köylülerin (euhhal) mal-larıdır!. Haram olanlar da valiler ve miirtedlerin servetidir.
S.: Rabbimiz el-Hakim'in zuhfıru nasıl ve ne zaman olmuştur? • The Muslim World, XLIV (1954), pp. 38-42,
216 ETHEM RUHI FIGLALI
C.: Hicretin 400. yılında (m.1010).
S.: O nasıl zuhfır etti ve kendisinin Muhammed'in tohumu oldu-ğunu nasıl söyledi, ki böylece ulfıhiyetini saklamış oldu? Ve uluhiyetini sııklayışının scbebi ne idi?
C.: Çünkü ona tapanlar azdı ve onu sevenler de (,cukdeğildi. S.:' O ne zaman zuhfır etti ve ulfıhiyetini.ne zaman izhar etti?
.
C.: Hicrctin 408. yılında (m. 1017).
S.: Ulfıhiyetini, açığa vurmak suretiyle kaç sencde yerleşLirdi? C.: Baştan-sona sekiz sene; dokuzuncu senede kendini gizledi, çün-kü bu yıl gizlenme yılı idi. Sonra o, onuncu ve onbirinci yılların başında zuhfu etti; sonra onikinci yılda kendini sakladı .. Artık kıyamet gününe kadar yeni bir zuhfır olmayacaktır.
S.: Bu kıyamet günü nedir?
C.: Kıyamet günü, onun beden kalıbı içinde zuhfır edeceği ve yer-yüzüne kılıç ve şiddetle hükmedeceği gündür.
S.: O ne zaman olacaktır?
C.: Bu, bilinmeyen bir iştir; lakin alametleri gösterilecektir. S.: Alametler nelerdir?
C.: Tahtlarından indirilen krallar ile Müslümanlara galib gelen Hı-ristiyanlar gördüğün zaman. İşte bunlar alametlerdir.
S.: Kıyamet hangi ayda olacaktır?
C.: Cumadil veya Receu aylarında dacaktır.
S.: Onun, farklı zümreler ve fırkaları idaresi nasılolacaktır?
C.: Kılıç ve şidderle onlaı a üstün gelecek ve onlaTın hepsini de mahvedecektir.
S.: Onların imhasından sonra ne olacaktır?
C.: Silsile kaidelerine göre ikinci bir hak.imiyet devri onları geri ge-tirecek ve sonra o, onlaı;ın arasında dilediğince hükÜm sürecektir.
S.: Onların arasında hüküm sürerken onlar nasıl olacaklaıdır.? C.: Onlar dörl bölük olacaklardu: Hıristiyanlar, Yahudiler, mür-tedler ve muvahhidler.
KISA DORZİ İLMİH ALİ 217
C.: Nusayriyye ve Mutavile, Hıristiyanlarla beraberdir; ayrıcl! YahudiJer, Müslümanlar ve mürtedler ilc Rabbimiz el-Hakim'in (hamd ona olsun!) dinini benimseycnlerdir.
S.: O, muvahhidlere nasıl davranacaktır?
C.: Onlara Hükumet, Krallık, Hakimiyet, Servet, altın ve gümüş verecektir ve onlar, bu dünyada prensler paşalar ve sultanlar gibi kala-eaklardır.
S.: Soruşturma yapan birinin huzurunda, neden Kur'an'ın dışın-daki bütün kitaplar reddolunmalıdır?
C.: Bil ki biz, İslam imanına dayanmak zorundayız. Böylece Mu-hammed'in kitabını ikrar' ederiz. Bu sebepten, bu işte, bizim için bir sa-dakatsizlik söz konusu değildir. Ve cenaze merasimleri, başka şeye de-ğil, yalnızca bu itimada (yani bu inanca) uygun olarak yapılır. Gerçekten mezhebin saflığı bunutaleb etmektedir.
S.: Hıristiyanların cesaretleri ve sayıları bakımından böbürlendik-leri şehidler hakkında biz ne dcriz?
C.: Biz deriz ki, Hamza, onlar bütün tarihi doldursalar bile, onlan ne bulmaya ne de yakına getirrneğe uğraşaraktır.
S.: Eğer bize, kendi dinlerinin, alametlere uygun olarak sağlam ve Hamza'nın sözlerine göre daha güçlü ve edebi olduğunu söylerlerse, onlara ne gibi bir cevap vereceğiz?
C.: Hani nerede o bütün hareketlerin ilk safhasındaki kital'lar, mucizeler, deliller ve icmaa ulaşmakta gösteril~n başarı ki, bÖylece biz, Muvahhidlerin Efendisi olarak Hamza ve diğerleri hakkında bir işarete sahip olabilelim. Onun için, sanki Hamza ve ashabının sözlerinden şüphe ediyormuşsunuz gibi, bu neviden yakışıksız sözleri toplayarak bir kafir olmamaya dikkat edin~,Dolayısiyİe kendinizi düşünün ve Hıristiyanların böbürlendikleri bütün doğru delilleri tasfiye edin ve onları sizden uzak tu-tun.
S.: Hamza b. Ali'den (Selam ona olsun!) sadır olan tavrın şerefini nasıl tanırız?
C.: Bizzat kendi şehadetinden. O, Tarif ve Ta'Nm vesikasınd~; der ki: "Ben, Rabbin ve onun yolunun bid'at1erini heliil görüyorum. Onun emrini biliyorum. Ben, sıratım, vahyolunan kitabım ve dimdik duran Ev'im. Ben göğüslere nefes verenim. Ben, tayin olunmull' önderim. Ben, inayetin kaynağıyım; şeriatıeri ilga ve iptal edenim. Ben, dünyaları yok ediciyim. Ben, şahitlerin iptaliyim. Ben,. kalplere düşen yakıcı ateşim."
218 ETHEM RUHİ FIGLALI
S.: Dürzi'nin ve alimin ima ettiği din nedir?
C.: O, bütün hakimiyet ve zümrelerin inkarıdır; çünkü
ikazlar ve
Tedbirler
vesikaslIlda söylendiği gibi, biz ona inanırız; onlar ise inan-mazlar.S.: Herhangi bır fcrd, Rabbimizin dinini tanır, ona in~nır ve Tev-hid dinine Tev-hidayet olunur da, böylece ona uygun olarak hareket ederse, bu kimse için kurtuluş söz konusu mudur?
C.: Şüphesiz hayır, çünkü kapı ve arkasından da davet kapanmış-Ur. O kimse, öldüğü zaman, mensubu olduğu eski mezhebi ve dinine av-det eder.
S.: Biitün in~anhğın nefisleri ne zaman yaratılmıştır?
C.: Aklın, yani Hamza b.Ali'nin yaratılmasından sonra y~atı]mış-lardır. Sonra onun nurundan bütiin ruhlar yaratılmış ve baştan başa bütün devirler boyunca artmaksızın veya azalmaksızın helli sayı ile sınır-land~rılmışlardır .
S.: Tevhid dininin kadınlara da ihsan edilmesi caiz midir?
C.: Evet; çünkü
Ahd
onlar için yazılmıştır ve onlar,Kadınlar Ahid.
namesi'nde
zikredildiği gibi, el-Hakim'in davetlerine inkıyad ederler.Ahidname'de,
aynı durum kızlar için de söz konusudur.S.: Biz yeri ve göğü yaratan Rabhe ibadet ederiz, diyen mezhepler hakkında ne dersin?
C.: Onlar böyle söyleseier de doğru değildir; çünkü marifetsiz iba-det sahilı olmaz. Rabbin bizzat el-Hakim olduğunu bilmeksizin, böyle hirşey söylerlersc, ibadetleri boşunadır.
S.: TarifIerden hangisi, dinimizin üzerine bina edildiği Rabbin (Sena ona olsun) hikmetini tavsif eder?
C.: Bunun t~vsifi üç katlıdır: Bunlar Hamza, İsmail ve Bahaeddin'. dir.
S.: Alem kaç parçaya bölünmüştür?
C.:'
Beş parçaya. Bunların ikisi, tabii ilimler kısmını ihtiva eder; iki kısım bütün dinleri içine alır ve en geniş, saf ,ve bölünmez olduğu söyle-nen beşincisi de Diirzi dinidir. Bu da Rabbimizin kulunun hikmeti olan Hamza'dır.S.: Kendisini gördüğümüz ve yolda karşılaştığımız zaman, kendisi-nin bizden biri olduğunu söyleyen Muvahhid Kardeşimizi nasıl tanım; ?
KISA DÜRZl İLMiHALi 219
C.: Onunla karşılaşıp konuştuktan ve selfunlaştıktan sonra, ona de-riz ki: "Sizin memleketinizde Halile ağacı yetiştiren çiftçiler var mıdır ?," O, "Evet, o mü'minlerin kalplerinde yetiştiriliI''' der~e, ona vasıfları hakkında soru soı arız. Eğer cevaplandırırsa, ne aıa; değilse o hir Ydban-cıdır.
S.: (Beş) HutIud nedir?
C.: el-Hakim'üı beş neblsi (hudud=vezir) şunlardır: Hamza, İs-mail, Muhammed cl-Kelam, Ebu'l-Hayr ve Bahiieddin.
S.: Dürziler arasındaki ''(,ahil'' için herhangi bir kurtuluş veya el-Hakim tarafından herhongi bir tesviye var mıdır? Onlar "cehalet" ha-linde mi öleeeklerdir?
C.: Şüphesiz ki hayır; fakat onlar, Rabbimizin huzurunda daima ye's ve ümitsizlik halinde olacaklardır.
S.: Hudödun başı nedir? C.: Ham?,a b.Ali'dir.
S.: Sırat-ı Mustakim nedir?
C.: Hamza b.Ali'dir. O, hakikatı ikııame edendir, zamanın sahibidir. O, akıldır, varlık öncesidir, şerefli peygamberdir. O, bütün sebeplerin sebebidir.
S.: Çift, yani Kadim ve Ezeli kimlerdir?
C.: Kadim Hamza'dır; Ezeli de kardeşi İsmalt'diJ'. S.: Hikmet chli kimlerdir2?
C.: Üç nezir şunlardır: Yuhanna, Markos ve Matta. S.: Senelerin devri kaçtır?
C.: 21 sene; herbir devir yedi yıldır. S.: .Onların ikfızı ne idi?
C.: Gerçek İsa'nm hekaasını vaaz ederlerdi.
S.: Onla:r cl-Hakim'i nasıl seHımladılar ve huzuruna girdiler? C.: Ona şöyle dediler: "Selamlar Rabbimiz; sana selam olsun. Sen, selama en layık olansm ve senin tebliğin huzur diyarıdır, ey izzet ve şeref sahibi Rabbimiz (Takdis ve senasana olsun!)"
S.: Esirgeyici kimdir?
220 ETHEM RUHI FIGLALI
C.: Bahaeddin'dir; ona Ali b.Ahmed es-SMi de denir. S.: Beş müdebbir bi'ikire kimlerdir?
c.:
Onlar, varlığı oluşa çağıran Emirlerdir. S.: Beş aptal bakif(~ kimlerdir?C.: Onlar, şeriatin emirleridir.
S.: Doğruluğun (tevhid) harfleri nelerdir ve kaç tanedir?
C.: Onların sayısı l64'ıür; saf ve kırıl!fiış (?) olan tebııği teşkil ederier. Onlar, Rabbimiz el-Hakim'in nebileridir.
S.: Sahteliğin (ilhad) harfleri nelerdir ve sayıları nedir?
C.: Sayısı 26;dır ve onlar, Şeytan'ın, onun çocukları ve dostlarının alametleridir ve onlar, Muhammed,ve onlara inananların "imam"ı olan Ali, Mutavile ve onun oniki torunudur.
S.: Eski zamanda, yani Hamza'nın zamanının dışında araştırılma-mış ve inzal olunmaaraştırılma-mış ü'ç emir nedir?
C.: Meşiet, İrade ve Kclam'dır. Onlar, İsa devrinde Yuhanna, Markos ve Matta'dır. Mikdar, Da'un b.Beşe ve Yerid el-Anadi'dir. Ve Hamza devrinde ise, İsmail, Muhammed el.Kclam ve Bahaeddin'dir.
S.: Rabbimizin semersiz eşeğe binişinin ınanası nedir?
C.: Eşek, kelamın- ilanı; ona binme, şeriatin imha ve ilgasıdır. Bu-nu t"sdik hususunda Kur'an der ki: " ... Seslerin en imanslZı3 eşeklerin
sesidir.4" Ki bunlar da, saf şeriati getiren peygamberlerdir.
S.: Rabbimizin siyah yünden elbise giyişinin manası nedir? C.: Kendisinden sonra Muvahhidterin ibfıdeti ile gelen sevgiyi işaret için. Bu, üzüntü icin giyinmedir.
S.: Mısır'da bilginin emanet edildiği Piramit denen binalar nedir? C.: Onlar, Rabbimizin iradesinin hikmetiyle diktiği piramitlerdir. S.: Ondaki hikmet nedir?
C.: O, Rabbimizin ukkalden (?) aldığı delillerin ve ahdin maksadı içindir. Böylece o, onları, orada tasvir etmiştir ve ikinci geliş gününe kadar orada muhafaza edecektir.
3 Risaledc yanlış olarak "ckfcrc" (en iınansız) yazılmıştır; halbuki ayet "cnkere" (en
çirkin) şeklindedir.
