Milli Meclis bugün açılıyor

^

ileni İstanbul

YAYINI

Mustafa Kemal

12 OCAK 1920 P.tesi No: 207

HAZIRLAYAN

ÖMER SAMİ COŞAR

hükümeti suçladı

Ali Riza Paşa’ııı, yabancı bir devletin

himayesini istemekle, Sivas kongresi

kararlarını çiğnediğini bildiriyor

M usîafa Kemaıl, Istan*

buFa dair İngiliz teklifi*

nin de a sla kabul edil*

m iyeceğini açıkladı

ANKARA — Heyeti T em sllıte M ustafa K e - tnal P aşa'nın B aşkanlığın da yaptığı son top lan tılard a, Al* Rıza Paşa H üküm eti tarafın d an 8 ocakta İtilâ f

Mustafa

Kemal ve Damat

Bu karikatür, Er­ cüment Ekrem ve Enis A rai (Aka Gündüz) beyler tarafından yeni yayınlanmaya bas ianan (AYNA) ad lı mizah dergisi­ nin 10 ocak tarih li ilk nüshasından alınmıştır. Harika türü çizen bizzat Aka Gündüz Bey' dir,

— İşte sipariş buyrulan tasyfriallnlz efendim.

~ Bu da yakışıklı, bu da paşa anım a bana hiç benzemiyor.

Millî Meclis

bugün açılıyor

Meclis'in açılışında bulunmak istemîyen

Padişah "Hasta" olduğunu ilân ettirdi

İTİLAF

DEVLETLERİ

NOTA VERDİ

AÜ Riza Paşa'nın son muhtı­ rasının basında açıklanm ası­ na sinirlendiler

Şehrimizdeki İtilâf Devletle ri Yüksek Komiserleri, Ali Riza Paşa Hükümetine önceki gün bir nota vererek, 6 ocak tarihli OsmanlI muhtırasının, kendilerine gönderilirken ayni zamanda gazetelerde yayınlan mış olmasını şiddetle protesto etmişler ve bundan sonra bu gibi Türk muhtıralarının bası na verilip verilmiyeceğini ken dilerinin kararlaştıracağını İh tar yollu bildirmişlerdir.

Amiral Webb’in Londra’ya Dışişleri Bakanlığı’na gönderi len bir telgrafta, bilhassa Fran *ız Yüksek Komiserinin olaya ziyadesiyle sinirlendiğini ve kendisi tarafından hazırlanmış olan çok sert notanın biraz yu muşatıldıktan sonra İngiltere, ▼e İtalya Yüksek Komiserleri nin de iltihakı Ue BabIâli’ye verildi ğini bildirmiştir.

İtilâf Devletlerinin bu nota smda ayrıca belirtildiğine gö re, icap ederse Yüksek Komi­ serler Osmaniı Devletinin muh Ufalarım da kabul etmiyecek lerdir.

MUSTAFA KEMALİN

NÜIKÜ İSTANBULOA

! SANSÜRE UĞRADI

tr

Mustafa Kemal Paşa’nın An kara'ya muvasalatından sonra 28 aralık pazar günü şehrin ileri gelenleri Ue yapmış öldü ğu uzun konuşma ancak dün İstanbul’un bazı millici gaze teleri tarafından yayınlanabil. miştir Fakat itilâf Devletleri sansürü -Mustafa Kemal Pa­ şa. milıetin arzuları ve mütare ke hâkimleri hakkında ne diyorv» oaşlıgı altında yayın­ lanan konuşmanın birçok yer­ lerini ve bilhassa İzmir'e ait cümleleri sansüre tabi tutmuş lardır.

AU Riza Paşa nın istifaya ka rar vermesi üzerine Padişah Vahidettin, Millî Meclis’in bu­ gün açılmasına rıza göstermiş ve bu husustaki hükümet ka rarım tesdik etmiştir.

Dünkü İstanbul gazeteleri, Padişah’ın saraydan bugün iki ye beş kala saltanat arabasına binerek Fındıklı’ya gelip mecli si bizzat açacağını yazmışlar dır. Fakat Padişah’ın başkatibi Ali Fuat Bey tarafından dün akşam açıklandığına göre, Mec lisin açılmasına istemiyerek ra zı olmuş bulunan Vahidettin, hasta olduğunun bildirilmesini emretmiş ve böylece açış nut

kunu okumaktan da kaçınmış, tır.

Padişahın sıhhati yerinde ol­ masına rağmen, hususi doktoru' Reşad Bey tarafından yayınla nan bir «sağlık bülteni» nde Padişahın birkaç gün istirahate muhtaç bulunduğu ve ateşinin de 38 olduğu bildirilmiştir.

Bugün öğleden sonra açıla, cak olan Millî Meclis’te açış nutkunu Padişah adında İçişle ri Bakanı Damat Şerif Paşa o- kuvacaktır. Hükümet tarafın­ dan hazırlanmış olan bu nut­ ku önceki gün Padişah okumuş ve birçok yerlerini değiştirmiş tir.

D evletlerine gönderilen ve gazeteler de yayın lan an m n h t'.a y . incelem iş ve bun u protestoya Karar verm iş­ tir

M ustafa K em al P aşa'nın a ç ık ­ ladığına göre, Ali R ,za Paşa H ükü­ m eti, bir y ab an cı devletin him aye­ sin ! talep etm ekle T eşk ilâtı MU- Uye Ue yapm ış o ld .ığ ı anlaşm ayı İhlâl etm iş tlî. Alı Rıza Paşa, 4 ekim 1919 tarihin de. Milli Meclis toplanıncaya kadar »D iletin -m ukad deratı Ue alâkalı herhangi bir ta ­ ah h ü t altın a glrUmlyeceğlnl k a t i su rette beyan stm '3 ti Aynı za­ manda. Kuvayı Milliye tdareclieri Ue anlaşm asınd a da Erzurum va Sivas Kongreleri ka. arların a sadık kalacağını da b ildirin .»«

M ustafa K em al Eaşu şim di bir yabancı devletin h m â y e sl İsten il­ m ekle bü tü n bu tav u b ü tlerln çiğ ­ nendiğini b ildirm ekledir Sivas K ong res! kararlarınd a beı-h.-ng) bir Mau da sistem in in de ka'.’i şeklide red­ dedilm iş bulunduğu aatırlattlm afc- cadır.

Heyeti Tem slll/a, nv h usu slar­ da AU Rıza Paşa H üküm etinin dik katin i çekm eye k a ıh i verm iştir.

ASLA KABUL EDILM İVIİCEK

Ayrıca Heyeti Iem sılly e'n m . İs­ tan b u l ve Boğazlara dalı Loyd Ooro tarafın d an İleri sürülm üş olan teklifleri de InceıeU ğJ öğ ren ilm iş­ tir. Dün yapılan a ç ’k lam alard a ou te k in le rin asla k a tu l edUmiye- ceğl de b ildirilm iştir

Heyeti TemsUlye b aşkan ı dtta gazetelere ve M üdafaa! Hukuk C e­ m iyetlerine aşağıdaki protesto tel­ grafın ı da g ö n d e rm e m :

"İn g ilte re Başbakanı Loyd Corp' un İstan b u l ve Boğazı&nn beyn el- mUel bit hale g e U n le-eğ ln t F ran sa ve İn g iltere'n in m b -te tlk an b u ra­ larda hâizi rü çh an »ît su rette hâ­ kim iyet sürecekleri na, T ü rk Hükü­ m etin in yem m erz.izlnln Anadolu’­ da olacağına ve İstan b u l'u n yal­ nız H iiâlet m akam ı ve dini b aş­ kent olarak kalacağ-n» d alı sulh kon feran sın a te k ltfe rd e b u lu n a ca ğ ı­ nı gazeterde gör-lük.

"H akkın, zülüm re kuvvete ga­ lebe edeceğine am in olan m ille ti­ m iz Erzurum ve S iv as'ta top lan an kongreler kararları ve 11 eylül 1919 ta rih li beyannam e Ue m ü stakb el m ukad deratının h rcroau esasiyeslnî çizm iş ve bunu u tin sa ı eylemey» kuvvetle azm eyiem ış bulu nd uğu nu arz Ue sulh ve selim eti um utru- yeye su itesir İcra ırVceğs şüphesiz bulu nan tasavvu ratı vakıayı şiddet le protesto eyleriz.'

M ustafa K em al P aşa'nın d aha önce de 8 o cak ta ¡Sivas'ta ü ç ü n ­ cü kolordu ku m an d anın» yolladığı bir telg rafta. Lovd Corc*un tek li­ fin e tem asla: An’s n a tı m illiye ve dinim ize m ıg a tiı olan böyle b ir kararın m illetim izce asla kabu l edllem lyeceğı t a ı l i c ı ı ’ demiş ve t e lâf Devletert te .n V c ; »erınc şidd et­ li protestolar gû»ıde—îm eslnî talep etm iştir. .

Kastamonu'da bugün

İSTİKLÂL HARBİ GAZETESİ, PAZÂffTESİ 12 OCAK 1928

var

Açıksöz gözetesi: «Batıyor, batacak

9

yazık»

diye

bağırmak para etmez diyerek halkı

birleşmeye ve mücadeleye davet ediyor

ANKARADA

YENİ BİR

GAZETE

ANKARA

Şeh ri alicide 10 ocak cu ­ m artesi güıınndeD İtibaren (Hâkim iyeti Mi Üye) adiyle yeni gazete1* ^feyııılanmaya oaşlan ıışar. e o gazete Mut tafa Kemal Pa ja n ın Şivae' tan şehrimiv'.e gelm esinden tıtıoeu sonra serdiği bir em ir üzerine ;* anında b ulu­ nanlardan Recep Zühtü ta- taıfm d an PazırJanm ıştır. Ga zeten-in. salübı im tiyaz ve naesuj m üdürü' de bu zat gorürîmektedü

Heyeti T e m r iy e n in söz­ cülüğünü . yapmaya banlayan (H âkim iyeti M üjiye) gazetesi n in Uk niısy-usınm bütün birin ci sav ıau n ı kaplayan başm akalesinin altın d a '‘He­ yeti Tahririye ’ i rızası b u lu n ­ m aktadır.

Bu ilk başm akale şöyle b aşlam aktan»

“Bugünden itib aren mev kil intişara ipkan ve sü-_ tu nların da oütur. Anadolu ile onu alakadar eden m u- bîtlepiD ahval ve hndisatını ihtiva edecek c.ıan gazete­ mize bu ismi tesadüfi o la­ rak vermedik. Gazetem izin ism i, aynı zam anda takip edeceği tarik 1 m ücadelenin de nev’ıdir. Şü kaide diyabl- llriz ki- •Hâkimiyeti M illî- ye%,nin mesleği m illetin mü dafaai b,âk'm :.\eti o lacak tır.” Makale şu •çekilde son bul inaktad ır:

•Hâk.imiyeü Milliye üç bü yük istin at g-.ih ta n ır: Ze­ kâ, irfan , h fırriyet... B u n ­ lar bşricind e h içbir şeye İs­ tin at edem iz. M illetin h â ­ kim iyeti. ne serm ayelerin, ne içi oqq sıvu-setlerin. ne kinlere, men. a itle re . İkbâl ve istikbâllere m üteveccih geçici heveelenn oyuncağı olam az Millet, yaşamaya, hür ve m üstakil yaşamağa, yaşadıkça da rresut ve m ü­ tekam il bir terâkki un6uru olmaya m uh'açU r. H âim l- vetin) bunun için istim âl edecektir. Gazetem izin de gayesi m illetin bu ih tiy acı­ dır.”

(H âkim iyeti M illiye) nlu yayılm asına büyük önem veren M ustafa Kemal 'P a şa dün şifre »Te bü tü n heyeti merkeziyelere gazetenin ç ı­ kıdını şu şekilde b ild ir­ m iştir:

“Anadolu ve Rum eli m ü ­ dafaa! Hukv** Jc m iy e ti m es- tek ve proz.am ı dahilinde ve Heyeti Tett&illye’n in n e­ zareti ^ltmcia Ankara'da h aftad a iki defe neşredil­ meye başlanan Hâkimiyeti M illîye gazetesinin ilk n üs­ hasından <âfl m iktarda pos­ ta İle göhdıuLm iştir. S e n e­ liği 300. %ltı a jn ğ ı 160 ku ­ ruş olan abone kaydedilen­ lerin abone h^/ieilerinin Z i­ raat Ban ka# > asLtasiyle gön derilmes) ^ bu bapta delâ­ let ve Çeşi’-klerde b u lu n u l­ andı bi)ba(;$a r^ca olunur.

KASTAMONU Bugün şehrinizde Kastamonu halkı büyük bir miting yapa­ rak, İstanbul’a dair Avrupa devletlerinin kararım şiddetle pro­ testo edecektir. Mitinge bütün halkımızın katılması için bütün gün çağrılar yapılmıştır. Miting süresince bütün dükkânlar ka­ patılacak ve toplantıya tüm esnaf da katılacaktır.

Şehrimizde yayınlanmakta olan AÇIKSÖZ gazetesi mitingin önemini belirten- yazılar yayınlamıştır

AÇIKSÖZ’de ayrıca »Nazik günlerdeyiz» başlıklı bir baş makalede de şöyle denilmektedir:

«Bizi bu fırtınanın önünden kurtaracak ancak kendi muka­ vemet kuvvetimizdir. Kaburgası delinen bir gemide (batıyor, batâcak, yazık) diye bağırmak para etmez. O deliği tıkamağa çalışmak, onu kurtarmaya çalışmak bütün geminin içindekilere nasıl bir yaşamak borcu, bir fazilet borcu ise şu esef verici bale gelen vatanın rahnelerini kapamaya uğraşmak da böyle bir hayatî borçtur.»

ZENGİNLER!

AÇIKSÖZ haftalardan beri İzmir muhacirlerine yardım sağ lamak maksadiyle didinmekte ve devamlı olarak her nüshasında şu ilânı tekrarlamaktaydı:

İzmir muhtac-ini;

Unutmayınız, unutmayınız, unutmayınız!

11 ocak tarihli nüshasında AÇIKSÖZ, yardıma katılmayan zenginlere sinirlenen ve «Cida»' takma adı ile imza atan Lise Müdürü Behçet Bey’ın aşağıdaki şiirini yayınlamıştır:

ZENGİNLERİMİZE Bozulsun âlemin çarkı devranı Hemen beylerimiz sağ ve var nisan Çağlasın her yerde fakirler kam v Vteyciğim keyfinde berkarar otsun

"s

Evinde ocağı daima yansın Etrafı zümrütle yeşil boyansın Bahçesi çiçekle gülle donansın Dışarı isterse hep mezar olsun Çınlasın kubbeler, sazlar çalınsın Ortaya hoş endam kızlar salınsın İçilsin badeler hoşça kalınsın İsterse bu dünya tarümar olsun Her yerde dolaşan ölüm yelleri Cihanı yıkasın akuı selleri Isırgan kaplasın güllük illeri O Cvi halkı ile berhudar olsun Yakılan sobalar, gazlar içerde Sıcak, ışık bulunsun daim kararda Onun için ne lâzım ister dışarda Tufan, bora, yağmur ister kar

olsun.»-BALIKESİR İzmir’in, 14 ocakta Yunanlılar tarafından ilhak edileceğine dair haberler şehrimizde asabiyat yaratmıştır.

(İzmir’e Doğru) gazetesinde Hüseyin Vasıf Bey’in imzası Üe çıkan ve «İzmir Türktür» başlığını taşıyan makalede şu ihtar yapılmaktadır:

«Türk, artık hayatını, istiklalini ye son yurdunu kurtarmak için kendi silâhı ile her türlü hareketlerde bulunmakta muh­ tar ve mecburdur.»

1 Diğer paraftan gazete, «Balıkesir’de Müdafaai Hukuk İzmir şimal mıntakası heyeti merkeziyesi» nin, İtilâf Devletlerine İz­ mir’le alâkalı olarak gönderdiği protestonameyi yayınlamakta­ dır. Protestonamenin, Bursa, Bilecik, Biga, Karesi ve Saruhan livaları temsilcileri tarafından yollandığı ve hiçbir zaman- İz­ mir’in Yunan tarafından ilhakına razı olunamıyacağı, mücadele edileceği bildirilmektedir.

M A H K U M O L A N İ T T İ H A T

T E R A K K İ M E S U L L E R İ

İttihat Terakki kâtibi mesullerinin bir süredir devam et­ mekte olan ^muhakemeleri son bulmuş ve verilen cezalar açıklanmıştır.

Kastamonu kâtibi mesulü Haşan Fehmi Bey’le Bolu kâ­ tibi mesulü Mithat Bey’ler 10’ar seneye mahkûm edilmişler dir.

Manisa kâtibi mesulü Avni Bey 9 ay hapse mahkûm edil­ miş fakat müddetini bitirmiş olduğundan tahliye edilmiştir.

PARİS İngiliz, Fransız ve İtal­ yan idarecileri dün toplan­ tılarına devam etmişler ve bilhassa bolşevik kuvvetle­ rinin ileri hareketinin ya­ rattığı endişeleri ortaya ko yarak buna karşı alınması gereken yeni tedbirleri gö rüşmüşlerdir.

İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon, bolşevik kuv vetleriniıı ilerlemelerinin çok ciddi askerî tehlikeler getireceğini, diğer yanda da Kafkasya’da Türk tehlikesi nin mevcut bulunduğunu söylemiş, bolşeviklerle Türk lerin birleşmelerinin önlen meşini istemiştir. Lord Cur zon, Kafkasya’da üç devlet bulunduğunu, bunların A- zerbeycan, Gürcistan ve Er menistan olduğunu hatırlat tıktan sonra, bunların des teklemelerini talep etmiş­ tir. e

Anlaşılmaktadır ki, İngil tere ye Kafkasya Devletle rini eline alarak Anadolu Türkiyesi ile Sovyetler Bir liği arasında bir tampon bölge yaratmak emelinde­ dir.

Lord Curzon bu maksada erişmek için, ileride tespit edilecek Ermeni hududları- na zarar getirmemesi şartiy le Azerbeycan ve Gürcistan müstakil devletlerinin bü yük devletler tarafından resmen tanınmalarını tek­ lif etmiş, Fransız delegesi Bertelo da bu teklife tanın malarım teklif etmiş, Fran

:

Kafkasya’da İngiliz kuvvetlerinin işgali altında bulunan ■ Batum’dan bir köşe.

PARİS'TE KAFKÂSYAYA i

DAİR ALINAN KARAR I

ANADOLU İLE SOVYET RUSYA ARASIN­

DA TEMAS KURULMASINDAN KORKAN

BÜYÜKLER GÜRCİSTAN İLE

AZERBEY-CANI TANIYIP DESTEKLEM EYE KARAR

VERDİLER

sız delegesi Bertelo da bu teklife katılmıştır. Ameri kan müşahidi ile Japon de yolda talimat bekleyecekle­ rini söylemişlerdir.

Toplantı sonunda Fran­ sa, İngiltere ve İtalya, Kaf kasya’da Azerbeycan ve Gürcistan Devletlerinin res men tanınmasını karar al­ tına almışlardır.

Bu toplantıda Lord Cur­ zon Enver Paşa ile kardeşi Nuri’nin de Kafkasya’da faa iiyet halinde olduklarından bahsetmiştir.

Dünkü görüşmelerde de Türkiye ile barış meselesi ne temas edilmemiş, adriya tik, Fiume, Arnavudluk hu dutları meseleleri görüşül­ müş. Ayrıca emiyeti Ak­ vam’ın ilk toplantının 16 ocakta Paris’te yapılması da kararlaştırılmıştır.

FRANSA’NIN KORKUSU

(I-e TEMPS) gazetesi, bol şevik zaferleri karşısında İngiltere’de husule gelen şaşkınlığı yorumlamakta ve bilhassa son günlerde (Ob server) gazetesinde çıkan bir makale üzerinde önem le durmaktadır. (Observer) bu makalesinde, ya bolşe­ viklerle anlaşacağız, bunla­ rı tanıyacağız veya Alman ya’yı bolşeviklere karşı kul ¡anacağız demiştir. (Le TEMPS) İngilizlerin. bolşe- viklerden ürkerek Alınan­ lara tâviz vermelerinin Fran sa’ran zararına olacağını gizlemektedir.

• u ı u ı U H U i u ı m ı u » « « »

Elektrik amelesi

\

ücret zammı istedi

trik Fabrikası işçileri Nafia Ba­ kanlığı. polis müdüriyeti ve elek trik şirketine verdikleri bir isti, dada yevmiyelerinin arttırılması m istemişler, aksi halde -greve gideceklerini bildirmişlerdir.

Elektrik amelesi günde aldık, lan azami 130 ve asgari ¡50 Vu.

ruş üCljötİD k â fi g e 'm e d iğ in j bil

dirmekte ve yevmiyelerine yüz­ de elli zam yapılmasını talep et­ mektedirler.

Yabancı ıdarsi alt'nda bulu, nan Elektrik Şirketinin bu talebi reddettiği, Nafia Bakanlığının da bu karara uymaktan başka bir şev yapamadığı öğrenilmiş­ tir İtilâf oolisi ise bundan evvel olduğu gibi bu .grevi de önle. mekle vazifelendirilm'ştir,

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi